Qui Potest Capere Capiat

Восстановление целостности наиглавнейший вопрос жизни одна из жизненных задач состоит в сборке себя не только как личности, но и как андрогина, объединившись в кластер существ, обладающих цельным сознанием. Unlearning, unfucking, deprogramming , what you not know is mine Amor wincit omnia Honesty is a love word. We love by being honest" John Estrellas All my publication are dedicated to my muse E.M

пятница, 1 февраля 2019 г.

ჰიპნოზის ტექნოლოგიები იეზუიტთა მისიონერულ პრაქტიკაში XVII საუკუნის ვიეტნამში (ნაწილი 3)

ვ.ნ. კოლოტოვი

ჰიპნოზის ტექნოლოგიები იეზუიტთა მისიონერულ პრაქტიკაში XVII საუკუნის ვიეტნამში[1] (ნაწილი 3)

სანქტ-პეტერბურგის სახელმწიფო უნივერსიტეტი,

რუსეთის ფედერაცია, 199034, სანქტ-პეტერბურგი, უნივერსიტეტის სანაპირო, 7/9

სტატია წარმოადგენს XVII საუკუნის პირველი ნახევრის კარგად ცნობილი წყაროს - „კატეხიზმო რვა დღეში“, როგორც ვიეტნამის მოსახლეობის რელიგიური იდენტურობის შეცვლის ეფექტური ინსტრუმენტის - ანალიზის პირველ მცდელობას ფსიქოთერაპიასა და ჰიპნოლოგიაში სპეციალიზებული ლიტერატურის გამოყენებით. კვლევაში თანამედროვე ტერმინოლოგიების გამოყენებით აღწერილია მისიონერების მიერ გამოყენებული ვერბალური ზემოქმედების და შთაგონების მექანიზმები და ტექნოლოგიები, რომლებიც აძლევდნენ მათ ადგილობრივი მოსახლეობის ფსიქიკის რეპროგრამირების და ქცევის მოდელების შეცვლის საშუალებას. ეს მიდგომა განმარტავს არა მხოლოდ იმას, თუ რატომ, არამედ როგორ შეძლო იეზუიტმა ალექსანდრე დე როდმა მის მიერ შედგენილი „კატეხიზმოს რვა დღეში“ შესაბამისად დაეწყო ვიეტნამის მასობრივი კათოლიციზაციის პროცესი. მის მიერ გამოყენებული ტექნოლოგია შედარებულია სხვა გამოჩენილი იეზუიტის, მატეო რიჩის მეთოდოლოგიასთან, რომელიც ჩინეთში მუშაობდა. საკვლევი მასალის შესწავლას და სისტემატიზაციას იმ დასკვნამდე მივყავართ, რომ XVII საუკუნეში ვიეტნამში კათოლიციზმში მოქცევისას ევროპელი მისიონერები მაღალ პროფესიურ დონეზე იყენებდნენ სამხედრო ჰიპნოზის ტექნოლოგიებს, მაგრამ იყენებდნენ მათ არა თერაპიული, არამედ პოლიტიკური, უფრო სწორად, გეოპოლიტიკური მიზნებისთვის. ბიბლიოგრ. 23 დას. ილ. 1. ტაბ. 1.

საკვანძო სიტყვები: კათოლიზმი, კათოლიზაცია, კათეხიზმო, მოქცევის ტექნოლოგირბი, კულტურული ადაპტაცია, დისკრედიტაცია, ჰიპნოზი, ფსიქოკორექცია.

HYPNOSIS IN JESUIT MISSIONARY ACTIVITIES IN 17th CENTURY VIETNAM (PART 3)

V N. Kolotov

St. Petersburg State University, 7/9, Universitetskaya nab., St. Petersburg, 199034, Russian Federation

This article is the first attempt to analyze the well-known source of the first half of the 17th century "Catechism explained in Eight days" as an effective tool to change the religious identity of the population of Vietnam from the point of view of psychotherapy and hypnology. The study describes by modern terminology the techniques and technologies of verbal influence and suggestion used by the missionaries, which allowed them to reprogram the mind and change the behavior of local residents. This approach explanes not only why, but also how a Jesuit Alexander de Rhodes could begin the process of mass Catholization in Vietnam with his book "Catechism explained in Eight days". This technology is compared to the methods of another prominent Jesuit Matteo Ricci, who had been working in China. The research and systematization of the available information leads to the conclusion that during the conversion to Catholicism in Vietnam in the first half of the 17th century European missionaries at a high professional level had used battle hypnosis technology, which they applied not for therapy, but for political and even geopolitical purposes. Refs 23. Fig 1. Table 1.

Keywords: Catholicism, catholization, catechism, conversion technology, cultural adaptation, defamation, hypnosis, psychological correction.

მკაცრი საბრძოლო „ფსიქოთერაპიის“ (ტაბულა) შედეგად, ისინი, ვინც ისმენდა „კატეხიზმოს რვა დღეში“, საომარ ნეოფიტებად გარდაიქმნებოდნენ, მაგრამ უკვე სხვაგვარად, მისიონერების ინტერესებიდან გამომდინარე, რომლებიც ორიენტირებას ცდილობდნენ გარემომცველ რეალობაში, რაც გამოიხატებოდა ტრადიციული სწავლებისადმი უაღრესად შეუწყნარებელ დამოკიდებულებაში.

ჰიპნოტური ტრანსის ეტაპები ბ. ერიქსონის და ვ.ა. დომორაცკის მიხედვით. შესაბამისი „დღეები“ „კატეხიზმოს რვა დღეში“ მიხედვით. მისიონერის ამოცანები მოცემულ ეტაპზე.

1. „ყურადღების ფიქსაცია“ „დღე პირველი, ზეციური მმართველის რელიგია“. პრობლემისადმი ნამდვილი ინტერესის გამოწვევა, ყურადღების დაფიქსირება, ნდობის მოპოვება. ყურადღების ფოკუსის შემცირება და მისი შიგნით მიმართვა.

2. „ცნობიერების დეპოტენციალიზაცია“ „დღე მეორე. ზეციური მმართველი“ „დღე მესამე. საუკეთესო ოსტატი“ „დღე მეოთხე. ყალბი რელიგიები“. „გაცვლის ბუფერის“ გადატვირთვა, თავგზის აბნევა, ფოკუსის გადატანა შინაგან, ემოციურად შეფერილ განცდებზე, შემდეგ კი აუდიტორიის ტრანსში შეყვანა.

3. „გაუცნობიერებული ძიების გაშვება“ „დღე მეოთხე. ყალვი რელიგიები“. გააძლიეროს შიშის და თავზარის მდგომარეობის გაძლიერება, დაშინება, სამყაროს ჩვეული სურათის დანგრევა, კალაპოტიდან ამოვარდნა, „ძველი“ რელიგიების დისკრედიტაცია და მათი დამფუძნებლების დემონიზირება, „ძველი“ ფასეულობების დესაკრალიზაცია, ფსიქიკის მკვეთრად განადგურება.

4. „გაუცნობიერებული პროცესი“ „დღე მეხუთე. სამ სახედ წარმოდგენილი ერთიანი ღმერთი ჰბადებს სამყაროს მხსნელს“ „დღე მეექვსე. საუკეთესო მკურნალი“ „დღე მეშვიდე. თვინიერი კათოლიკე და ბოროტი მგელი“. შთაგონების ჩატარება, ქვეცნობიერების რეპროგრამირება და მასში ახალ კოორდინატთა სისტემის ახალი განწყობის, ახალი ფასეულობების, სამყაროს ახალი სურათის ჩატვირთვა, რა არის კარგი და რა არის ცუდი.

5. „ჰიპნოტური პასუხი“ „დღე მერვე. სამოთხისკენ მიმავალი ათი საფეხური“. მსმენელისთვის „ჩიხიდან“ გამოსავალის ჩვენება, რომ საბოლოოდ და შეუქცევადად იქცეს კონვერტიტად. პოსტჰიპნოტური შთაგონება. წყაროები [1; 2, გვ. 56-58; 3, გვ. 251-256].

„რბილი ჰიპნოზის“ თეორია შეიქმნა და გავრცელდა მილტონ ერიკსონის და მისი მიმდევრების პრაქტიკაში 1940-1950 წლებში, მსგავსი ტექნოლოგიების პრაქტიკული გამოყენება დაფიქსირდა 1651 წელს გამოცემულ „კატეხიზმოში რვა დღეში“. რასაკვირველია, ასეთი „დამთხვევა“ არ იქნება აღიარებული, როგორც შემთხვევით გარემოებათა დამთხვევა. მილტონ ერიკსონი აღიარებული სპეციალისტია სამედიცინო ჰიპნოზის სფეროში, რომელიც გამოიყენება პაციენტების ფსიქიკაში გადახრების სამკურნალოდ, ხოლო იეზუიტთა ტექნოლოგიები უნდა განისაზღვროს, როგორც რელიგიური, ან მისიონერული, ჰიპნოზი (სამედიცინოს, საესტრადოს, კრიმინალურის, ბოშურის და სხვ. ანალოგიით). ზემოაღნიშნული შედარება საშუალებას გვაძლევს დამაჯერებლად და არგუმენტირებულად გამოვიყენოთ ეს ტერმინი იეზუიტების მიერ გამოყენებული ზემოქმედების ტექნოლოგიების განსაზღვრისთვის მათ პროზელიტურ საქმიანობაში. ამგვარი „ფსიქოთერაპიით“ „განკურნებული“ ადამიანები კონვერტიტებად გარდაიქმნებოდნენ, „წარმართთა“ თვალსაზრისით, განსაკუთრებით შესამჩნევი პათოლოგიით, რომელიც ისე მკაფიოდ ვლინდებოდა მათ ქცევაში, რომ ადგილობრივი მაცხოვრებლების მიერ, რომლებიც არ იმყოფებოდნენ რელიგიური ან კათოლიკური პროპაგანდის გავლენის ქვეშ, მათი იგნორირება შეუძლებელი იყო.

ვიეტნამელ იმპერატორთა ანტიკათოლიკურ ბრძანებულებებში, რომლებიც კათოლიკური თემების ზრდის საპასუხოდ გამოდიოდნენ, აღნიშნულია, რომ კონვერტიტები არაადეკვატურად იქცევიან და დევიანტური ქცევით გამოირჩევიან. 1826 წლის აგვისტოში ვიეტნამის იმპერატორს მინ მაუნგას, რომელსაც კათოლიკურ ლიტერატურაში დაუმკვიდრდა „ქრისტიანთა სისხლიანი მდევარის“ ეპითეტი, აღშფოთებულმა მოხელეებმა გადასცეს პეტიცია, რომელშიც აღწერილი იყო მათი შეხედულებები რელიგიაზე და მხილებული კათოლიციზმის არსი: „ეს რელიგია მცდარია და ეწინააღმდეგება ჭეშმარიტ სწავლებას. მას ცდუნებაში შეჰყავს ხალხი და ბოროტად იყენებს მის გულუბრყვილობას; იგი იყენებს ტანჯვისა და ჯოჯოხეთის შიშს, რათა დააშინოს სუსტები, და ჰპირდება ზეციურ სიამოვნებას, რათა მიიზიდოს სხვები“. [4, р. 323]. იმავე დოკუმენტში მოხელეები, აკრიტიკებდნენ რა კათოლიციზმს, აღნიშნავდნენ, რომ „მან [კათოლიკების რელიგიამ] საკუთარი სპეციალური კალენდარიც კი გამოაქვეყნა. მას თავისი სამართალი აქვს საკუთარი საქმეების განსახილველად. ... მას შემდეგ, რაც ამ რელიგიამ სამეფოში შემოაღწია, ათასობით ადამიანმა აღიარა ის ყველა პროვინციაში. ისინი, ვინც ამ დოქტრინით არის გამსჭვალული, მეტად აღგზნებული, გიჟებივით დარბიან აქეთ-იქით. [4, р. 323]. სხვათა შორის ბოლო ფრაზაში იგრნობა ნეოფიტების ქცევის მოდელზე „პოსტჰიპტონური შთაგონების“ გავლენა, რომელიც მოცემულია „კატეხიზმოს რვა დღეში“ ბოლო წინადადებაში [1].

ვიეტნამელ მოხელეთა ზუსტ დაკვირვებას შეიძლება დაემატოს, რომ ნეოფიტები, რომლებმაც „ახალგაზრდა კათოლიკეს“ კურსი გაიარეს, არა მხოლოდ არაადეკვატურად იქცეოდნენ, არამედ მათ ქცევას ხშირ შემთხვევაში ტერმინალურ მდგომარეობამდე მიჰყავდა. ამის საფუძველზე შესაძლებელი გახდა ნეოფიტებისგან მოწამეთა ინსტიტუტის შექმნა.

ფსიქოპათოლოგიის განსაკუთრებული შემთხვევაა მოწამეთა ცნობიერების შეცვლილი მდგომარეობა, რომელიც ექსტაზსა და ეიფორიის მდგომარეობაში სიკვდილზეც კი მიდის. იმ დროის გრავიურებზე, რომლებზეც ასახულია პირველი ვიეტნამელი წამებულის ანდრე ჩუნგის საჯაროდ სიკვდილით დასჯა, ჩანს, რომ სიკვდილით დასჯის დროს ალექსანდრე დე როდი პირადად ახორციელებდა კონტროლს ფსიქოლოგიურ და ფიზიოლოგიურ პარამეტრებზე, პირდაპირ თვალებში შეჰყურებდა „იეზუიტთა მიერ გზააბნეულ უბედურ ჭაბუკს“ [5, გვ. 42]. სტატია, რომელიც მიეძღვნა პირველ ვიეტნამელ წამებულს, ასევე გრავიურები მისი სიკვდილით დასჯის აღწერით, ანალიზით, კომენტარებით და გამოსახულებებით, ჩვენს მიერ გამოქვეყნებულია [7, გვ. 109-125].

მისიონერების მიზანმიმართული საქმიანობის შედეგად მიმდინარეობდა ძველი სოციალური და ოჯახური კავშირების ნგრევა და ახალის შექნბა, ასევე იერარქიულის, მაგრამ უკვე უცხოელი მისიონერების ხელმძღვანელობით, რომლებიც, ნეოფიტების აზრით, მათზე ზრუნავდნენ და იცავდნენ ადგილობრივი ხელისუფლების ზეწოლისგან.

მათი ახალი სარწმუნოების დასაცავად ვიეტნამელი კათოლიკეები მზად იყვნენ მოეკლათ სხვები და თვითონაც შეეწირად სიცოცხლე. ეს თვისება სხვადასხვაგვარად ახასიათებს მრავალი რელიგიისა და ძირითადი იდეოლოგიათა მომხრეებს. ქრისტიანობაში მოწამეობის თემა თავიდანვე თამაშობდა ცენტრალურ როლს. ბუდიზმში განსაკუთრებით ცნობილი იყო ბერების მიერ საკუთარი თავის დაწვა, რომლებიც 1963 წელს სამხრეთ ვიეტნამში აპროტესტებდნენ შევიწროვებას რელიგიური ნიშნით.

ეს პრობლემა განსაკუთრებით დამახასიათებელია შუა საუკუნეების ისლამისთვის. რუსი აღმოსავლეთმცოდნე ლ. ს. ვასილიევი აღწერს უშიშარი და დაუნდობელი მკვლელების მომზადების ტექნოლოგიას „ისმაილიტების სახელმწიფოში“, რომელიც თანამედროვე ირანის ჩრდილოეთით შეიქმნა. მაღლა მთაში განლაგებული მიუვალ ციხე-სიმაგრეში - ალამუტში ნიზარიტელმა შეიხებმა შეიმუშავეს ფიდაინების მომზადების უნიკალური ტექნოლოგია. მათ მიერ გადმოცემულ ამბებში სამოთხეში „მიზნობრივი“ მოხვედრის შესახებ მათთვის, ვინც სიცოცხლე შესწირა რწმენას, არაფერი პრინციპულად ახალი არ ყოფილა; ინოვაცია იმაში გამოიხატებოდა, რომ იმედის მომცემ მოწაფეებს პრაქტიკაზე შეეძლოთ გადაემოწმებინათ შეიხების სიტყვების ნამდვილობა, და ხანმოკლე მოგზაურობა მოეწყოთ ... სამოთხეში. ჰაშიშით გაბრუებული კანდიდატები გადაჰყავდათ სპეციალურად ამ მიზნისთვის მოწყობილ „სამოთხის ბაღში“, სადაც მათთვის მომზადებული იყო რჩეული კერძები, სასმელები და, რა თქმა უნდა, უმშვენიერესი „სამოთხის გურიები“. სამოთხეში ასეთი ტურნეს შემდეგ ახალგაზრდებს ეჭვიც არ ეპარებოდათ მათი მასწავლებლების დაპირებების სიმართლეში. როდესაც ნარკოტიკების ზემოქმედების შემდეგ გონს მოდიოდნენ და კვლავ აღმოჩნდებოდნენ მკაცრ და სევდის მომგვრელ ყოველდღიურ ცხოვრებაში, ფიდაინების სკოლის „კურსანტები“ ყველაფრისთვის მზად იყვნენ, რათა შეესრულებინათ ასეთი ძლევამოსილი შეიხების ნებისმიერი ბრძანება და სამუდამოდ გამგზავრებულიყვნენ „სამოთხეში“, სადაც მათ უკვე ჰქონდათ „ყოფნის“ შესაძლებლობა და რომელიც მათ იზიდავდა. შეიხები, რომლებიც ამ ფანატიკოსების მომზადებას აკონტროლებდნენ, დიდი ხნის განმავლობაში სარგებლობდნენ დამსახურებული პატივისცემით და ნამდვილ შიშის ზარს სცემდნენ მეზობლებს. სხვათა შორის, ფრანგული ტერმინი «assassin» („მკვლელი“) წარმოიშვა სიტყვიდან «gashashin», რომელიც აღნიშნავდა ზემოთ აღწერილ ჰაშიშით გაბრუებულ ფიდაინებს, რომლებსაც ეს რელიგიური სექტა ამზადებდა. მხოლოდ XIII საუკუნის შუა რიცხვებში მონღოლთა ყაენის ჰულაგის ჯარმა ბოლო მოუღო „ისმაილიტების სახელმწიფოს“ [8, გვ. 167-168]. რა თქმა უნდა, ფიდაინების მომზადებაში ცენტრალურ როლს ჰიპნოზი არ თამაშობდა სუფთა სახით, მაგრამ, მიუხედავად ამისა, სათანადო სუგესტური დამუშავების შემდეგ, კანდიდატები ერთგვარად ტრანსში აღმოჩნდებოდნენ, ცნობიერების შეცვლილ მდგომარეობაში, რომელიც გამოწვეული იყო ნარკოტიკების ზემოქმედებით და რომელიც თიშავდა მარცხენა ნახევარსფეროს. „სამოთხეში“ ყოფნა „არწმუნებდა“ მათ სამოთხის არსებობაში, მისი ყველა ლეგენდარული ატრიბუტით და „პრომო-ტურით“, ასევე ადგილების დაჯავშნის შესაძლებლობაში, რასაკვირველია, ბრძენი შეიხების რიგი პირობების შესრულების შემთხვევაში. ეს ყველაფერი რადიკალურად ცვლიდა ზემოქმედების ობიექტის ფორმატის ქცევას ამ სამყაროში. ფიდაინების მიმართ გამოიყენებოდა არა მხოლოდ ჰიპნოზისთვის ტრადიციული ვერბალური ზემოქმედება, არამედ ფსიქოტროპული პრეპარატები, რომლებიც მზადდებოდა კანაფზე და ფსიქოაქტიურ ნივთიერებებზე და რომლებიც ხსნიდნენ მარცხენა ნახევარსფეროს დაცვას და აძლიერებდნენ შთაგონების ძალას. შეძენილი „იმქვეყნიური გამოცდილება“ ჰმატებდა სიმტკიცეს შეიხების დაპირებების ჭეშმარიტებაში. ამის წყალობით მიიღწეოდა ქცევის მოდელების შეცვლის ხანგრძლივი ეფექტი.

ერთი შეხედვით, ჰიპოთეტური კავშირი ფიდაინებსა და იეზუიტებს შორის დაძაბულად გამოიყურება, მაგრამ ფაქტები საპირისპიროზე მიუთითებენ. ერიკ ფრატინი აღწერს, რომ XVI საუკუნეში წმიდა ალიანსის აგენტებმა (ვატიკანის სადაზვერვო სამსახურები) ჩამოიშორეს შოტლანდიის მეფე ჰენრი დარნლეი. უფრო მეტიც, ეს გაკეთდა მეტად ეგზოტიკური გზით, რომელიც ძალიან ჰგავდა ასასინების ხელწერას შუასაუკუნეების ციხე-სიმაგრე ალამუტიდან. ასეთი „ტექნოლოგიების ტრანსფერი“ აიხსნება იმით, რომ მე-13 საუკუნის პირველ ნახევარში ამ შორეულ ადგილებს ეწვია ვენეციელი მარკო პოლო, რომელმაც დატოვა მკვლელების მომზადების ტექნოლოგიების და ოპონენტების ლიკვიდაციის დახვეწილი მეთოდების დეტალური აღწერა. მოგვიანებით ეს ჩანაწერები ხელში ჩაუვარდა იეზეიტ მისიონერს მატეო რიჩის, როდესაც ის ამ რეგიონში იმყოფებოდა [9, გვ. 41-42], მან კი ეს ჩანაწერები გააგზავნა ვატიკანში, სადაც ისინი საკმაოდ დროული აღმოჩნდა.

კატეხიზმოში რვა დღეში“ ინდივიდი იმყოფებოდა პირადი არჩევანის წინაშე - შენ არასწორ ღმერთს მიმართავ ლოცვით, და სწორედ ამისათვის აუცილებლად აგებ პასუხს სიკვდილის შემდეგ, იმიტომ რომ ამის ახლა გადამოწმება შეუძლებელია. დემონების თაყვანისცემა მძიმე ცოდვაა, რისთვისაც გარდაუვალი მკაცრი სასჯელი ელის! მისი თავიდან აცილება შეიძლება მხოლოდ ნათლობისა და კათოლიკობის მიღების შემდეგ. პირადი არჩევანი იწვევდა ნეოფიტების იზოლაციას და მათ მიერ „წარმართული“ გარემოს უარყოფას, ამიტომ ასეთი უარყოფილი „განდგომილებისგან“ ქმნიდნენ თემებს. მათდამი სიძულვილს აძლიერებდა მათი მკრეხელობა და „კერპების შეურაცხყოფა“. ასე იქმნებოდა რელიგიური გაერთიანებები, რომლებსაც გააჩნდათ თავისი მორალი, წესები, ნორმები, ღირებულებები და ჰყავდათ თავისი სულიერი ლიდერები - უცხოელი მისიონერები. ერთ შემთხვევაში, როდესაც ეს საჭირო იყო, ოსტატური გამოიყენებოდა კონსპირაცია, საკუთარი დამწერლობა, რომელიც გაუგებარი იყო საქმეში ჩაუხედავებისთვის, ხოლო, მეორე შემთხვევაში, - უხეში პროვოკაციები და „წარმართული“ სალოცავების ცინიკურად საჯარო წაბილწვა. „კერპების შეურაცხყოფა“ [10, р. 179] ზოგიერთებისთვის (კონვერტიტებისთვის) - ნორმაა, ზოგიერთებისთვის („წარმართებისთვის“) - პათოლოგია. რაც ერთ გარემოში იყო დაგმობილი, მეორე გარემოში ხდებოდა მისი შექება. ვისაც აქ მოღალატედ მიიჩნევდნენ, იქ პირიქით ხდებოდა.

დე როდისა და სხვა მისიონერების მიერ ჩაყრილმა კონფესიათაშორის მტრობის თესლებმა თავისი საშინელი ნაყოფი გამოიღო. ამ პროცესში განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი როლი შეასრულა კათოლიკეთა აღზრდამ „კათეხიზმოს რვა დღეში“ სტილში, რაც გახდა ადგილობრივი მოსახლეობის რელიგიური იდენტობის შეცვლის, მოქცეულთა შორის „ცოცხალი რწმენის“ შენარჩუნების საფუძველი, ასევე „წარმართთა“ მიმართ ნეოფიტების სასტიკი სიძულვილის და „წარმართულ ტაძრებზე“ თავდასხმის მიზეზი.

ინფორმაცია ვანდალიზმის აქტების შესახებ ძალიან სწრაფად ვრცელდებოდა. როგორც ანრი შაპული აღნიშნავს, 1649 წელს ერთ ტაძარში კათოლიკეებმა დაიწყეს წარმართთა თაყვანისცემის რიტუალების აბუჩად აგდება, რომელსაც ისინი ასრულებდნენ თავისი ღვთაების სკულპტურული გამოსახულების წინაშე. „ერთი კათოლიკე შეეცადა დაემტკიცებინა, რომ ამ ქანდაკებაში არავითარი ღვთაებრივი ძალა არ არსებობს: მან სანაძლეო დადო, რომ კერპს თავს მოჰკვეთდა ხმლის ერთი დარტყმით“ [11, გვ. 194]. ამ ინციდენტმა გამოიწვია „ბუდისტების აღშფოთება მთელი ქვეყნის მასშტაბით“ [5, გვ. 45].

ფადეი თხომ, რომელიც მოგვიანებით მოწამეობრივ სიკვდილით აღესრულა, „ერთხელ გულმოდგინება გამოიჩინა, შეაღწია პაგოდაში, და დაამტვრია ჩინეთის დიდი კანონმდებელის, კონფუცის ძეგლი. მალე ის შეიპყრეს და სასამართლოში წაიყვანეს, სადაც მოთხოვეს ასეთი ქმედების მიზეზის განმარტება. „მე მხოლოდ ერთადერთ ჭეშმარიტ ღმერთს ვცემ თაყვანს, - უპასუხა მან, - ყველა კერპი, რომელიც მხოლოდ საზიზღარ არსებებს წარმოადგენენ, მძულს“ [12, р. 307].

რასაკვირველია, კათოლიკეთა „წარმართულ ტაძრებზე“ თავდასხმებისა და ადგილობრივი ხელისუფლების საპასუხო რეაგირების, ხოლო დროდადრო კათოლიკურ ეკლესიებზე მსგავსი თავდასხმების შესახებ ინფორმაციის გავრცელება ხელს უწყობდა კათოლიკეებსა და ბუდისტებს შორის ორმხრივი უნდობლობის გაჩენასა და გაღრმავებას. ევროპელი მისიონერები მოვლენების სწორედ ასეთი სცენარით განვითარებაში იყვნენ დაინტერესებული, რადგან ამ გზით ხდებოდა კათოლიკური თემების გაერთიანება და მათი გაძლიერება შემდგომი მიღწევებისთვის. თუმცა, ეს იყო ვიეტნამური გარემოს რეაქციის მხოლოდ სტიქიური საწყისი ეტაპი მრავალსაუკუნოვანი კულტურული და მორალური პრინციპების დარღვევაზე, რომელსაც შემდეგ დევნა მოჰყვა.

აუდიტორიის შესაძლო რეაქცია შოკური ინფორმაციის მიღებაზე იმქვეყნიური სამყაროს მოწყობისა და იქ მოქმედი კანონებისა და წესების შესახებ კონკრეტულ ინდივიდებთან მიმართებაში, ვინც არასწორად იქცევა ამ ცხოვრებაში, წინასწარ იყო გათვლილი მოხერხებული მისიონერების მიერ. აქ მუშაობდა პრინციპი, რომელიც მოგვიანებით ცნობილი გახდა, როგორც „მცირე ფასის მქონე დაზღვევა“. მისი ქმედება უფრო მწვავე ხასიათს იძენდა, რადგან მიღებული ინფორმაციის იგნორირება რთული იყო, ცხოვრებაში მისი შემოწმება შეუძლებელი, ხოლო მასზე სწორი რეაგირება სასწრაფოდ იყო საჭირო, რაც უფრო მეტად ანერვიულებდა და კალაპოტიდან აგდებდა. შესაძლებელი იყო რეაქციის ორი ვარიანტი:

1) უარყოფა (მისიონერი არ არის მართალი);

2) უნდა იყოს გათვალისწინებული (მისიონერი მართალია).

მეორე შემთხვევაში გაგრძელება მიმდინარეობდა ორიდან ერთ-ერთი სცენარის მიხედვით:

ა) თუ თაყვანს ტრადიციულ ღმერთებს ვცემთ, შეიძლება სამუდამოდ აღმოვჩნდეთ ჯოჯოხეთში;

б) თუ უარვყოფთ ტრადიციულ ღმერთებს და მივიღებთ მისიონერის რჩევებს და პრაქტიკულ რეკომენდაციებს, შეიძლება სამუდამოდ აღმოვჩნდეთ სამოთხეში.

ამდენად, ჩნდებოდა არჩევანის დილემა, და საბოლოო გადაწყვეტილება დამოკიდებული იყო დახარჯული ძალისხმევისა და მიღებული სარგებელის რაოდენობაზე. ჩვეული კალაპოტიდან ამოვარდნილი და მერყევი ადამიანისთვის „მხოლოდ“ საჭირო იყო უარი ეთქვა ერთი ღმერთის თაყვანისცემაზე და თაყვანი ეცა მეორე ღმერთისთვის. ამისათვის შეიძლება სამოთხეში მარადიული ადგილის „დარეზერვირება“, ხოლო ვინც ტრადიციული სწავლებისადმი ერთგულებას შეინარჩუნებს, ჯოჯოხეთში აღმოჩნდება. ამრიგად, ნაკლებად ხარჯიანი და ფსიქოლოგიურად კომფორტული გზით მსმენელი „გაუცნობიერებული ძიების“ პროცესში მიჰყავთ „ლოგიკურ“ დასკვნამდე, რომ უნდა გახდეს კათოლიკე. ამგვარი არჩევანის მიღებით, ადამიანი გადაურჩება "მარადიული ტანჯვის" შიშს, რომლის წყალობითაც მიაღწევს სულიერი კომფორტის გარკვეულ შინაგან განცდას. ამის საფუძველზე კულტივირებული იყო უპირატესობის გრძნობა მათ შორის, ვინც „გადარჩება“, საკუთარ თავში ამგვარად დარწმუნებული და კარგად ინფორმირებული მისიონერების ხელმძღვანელობით.

„კატეხიზმოს რვა დღეში“ შინაარსის გაცნობა იწვევდა მექანიზმის ჩართვას, რომელსაც „გზააბნეული წარმართები“ მიჰყავდა „ჭეშმარიტი სარწმუნოების“ მიმართულებით. განსაკუთრებული მნიშვნელობის საკრალურ ინფორმაციასთან შედარებით, რომელიც მიიღება ქადაგების დროს, ყველა სხვა მიწიერი პრობლემა მნიშვნელობას კარგავდა. ყურადღების ფოკუსი გადატანილი იყო შინაგანი განცდების მიმართულებით. „გაუცნობიერებულ ძებნას“ სხვა განზომილებაში მიჰყავდა, სადაც ნეოფიტებს ტრანსის დროს უჩნდებოდათ ემოციურად შეფერილი პარანოიდული ჰალუცინაციები ჯოჯოხეთის ცეცხლით განათებული, არდილებით და დემონებით, რომლებიც მოუთმენლად ელოდებოდნენ მათ გარდაუვალ სიკვდილს, რათა სასტიკად დაესაჯათ ცრუ ღმერთების თაყვანისცემისთვის, რომლებისაც ოდესღაც გულწრფელად სჯეროდათ. ყველაფერი ეს მოტივაციას აძლევდა ნეოფიტებს აქტიურად ემოქმედად ამქვეყნად, რათა თავიდან აეცილებინათ ჯოჯოხეთში მოხვედრა და „შეენახათ“ თავისთვის ყველაზე თბილი ადგილი. მსმენელთა ასეთ ტრანსულ მდგომარეობამდე მიყვანის შედეგად, მისიონერი იღებდა ხელმისაწვდომობას აუდიტორიის ძლიერ პოტენციალზე, რომელიც გაუცნობიერებლად უსმენდა მას და სადაც მას შეეძლო ემუშავა ახალი „მე“-ს შექმნაზე, ახალი სახელებით, ჩვევებით, ცხოვრების წესით, ქცევითი მოდელებით, ახალი ღმერთების რწმენით და „ძველების“ ქედმაღლური უარყოფით. ნეოფიტ-კათოლიკეთა ძველი „წარმართული“ ღირებულებები დესაკრალიზაციას ექვემდებარებოდა. „ფსიქიკის რესტრუქტურიზაციის“ შემდეგ ის, რაც ადრე იწვევდა მთრთოლვარე მოკრძალებას, ახლა იწვევდა დიდ სიძულვილს, ისევე როგორც კათოლიკეთა ქადაგება „წარმართებში“.

ამრიგად, მისიონერთა აქტიური მხარდაჭერით, იქმნებოდა მტკიცე რელიგიური საზოგადოებები, რომლებსაც, რბილად რომ ვთქვათ, ჩამოუყალიბდა მტრული დამოკიდებულება ტრადიციული კულტების მატარებლების მიმართ. ალექსანდრე დე როდის მეთოდის მიხედვით მომზადებული ქადაგების მოსმენის შემდეგ, როდესაც მოუმზადებელ მრევლს თავს ატყდებოდა ტრადიციული კულტების მრისხანე კრიტიკა და კათოლიციზმის კომპეტენტური აპოლოგეტიკა გამოცდილი და დახვეწილი პროპაგანდისტის მხრიდან, ბევრი ადგილობრივი მაცხოვრებელი რეალურად გადადიოდა კათოლიციზმში და ხდებოდა ახალი რწმენის თავგამოდებული მომხრე, გამოირჩეოდა დიდი სიძულვილით ტრადიციული ვიეტნამური რელიგიებისა და კულტების, ასევე მათი მატარებლების მიმართ. სწორედ ამ ტექნოლოგიამ დაძრა მკვდარი წერტილიდან ადგილობრივი მოსახლეობის რელიგიური იდენტურობის მასობრივი შეცვლის პროცესი. შეგახსენებთ, რომ ალექსანდრე დე როდი ვიეტნამში მხოლოდ 1624 წლის ბოლოს - 1625 წლის დასაწყისში ჩავიდა. მის მიერ შემუშავებული ტექნოლოგიების გამოყენების შედეგად მოქცეულთა რაოდენობამ 1629 წლისთვის მიაღწია 6,7 ათასს [12, р. 15; 13, р. 39], ხოლო 1639 წლისთვის, თითქმის 82 ათასს [14, р. 69]!

ალექსანდრე დე როდის მიმართ სამართლიანი ბრალდებების მიუხედავად, რომ იგი ძალიან ზედაპირულად იცნობდა აღმოსავლურ სწავლებებსა და რელიგიებს, რომლებსაც სასტიკად აკრიტიკებდა, უნდა აღინიშნოს, რომ მათი ყოველმხრივი შესწავლა არც შედიოდა მის გეგმებში. იგი ცდილობდა ადგილობრივი რელიგიური თანამეგობრობის შექმნას, და მის მიერ შექმნილი „მეთოდური სახელმძღვანელო“ ეფექტურად ასრულებდა ამ როლს, მიუხედავად იმისა, რომ სხვა „სულების მონადირის“ ქსელში იმყოფებოდა, რადგანაც დაშვებულად მიიჩნევდა ადგილობრივი ტრადიციებისა და შეხედულებების დისკრედიტაციას, არწმუნებდა კათოლიკე მისიონერთა „ქსელში“ გაბმულ ადამიანს სარწმუნოების შეცვლის აუცილებლობაში. ეს იყო კლასიკური კატეხიზმოს ძალიან ქმედითი ადაპტაცია, რომელიც შესრულდა ვიეტნამის პირობებში. [15, გვ. 541-548].

ღრმად სიმბოლურია, რომ სწორედ ასეთი წიგნი გახდა პირველი ნაწარმოები, რომელიც გამოაქვეყნეს ვიეტნამურ ლათინიცაზე. სწორედ ასეთი „დარიგება რწმენაში“ მიიღეს ადგილობრივმა კათოლიკეებმა. როგორც თავად ალექსანდრე დე როდი აღნიშნავს თავის წიგნში, მისი „კატეხიზმო შეიცავს მეთოდს, რომელსაც ვიყენებდით ჩვენს საიდუმლოებათა წარსადგენად წარმართებისთვის. ეს შეიძლება სასარგებლო იყოს ყველა იმ ადამიანისთვის, ვინც მოისურვებს ჩვენთვის დახმარების გაწევას იესო ქრისტეს სწავლების ქადაგებაში იმ ენებზე, რომლებიც ადრე გამოიყენებოდა დემონების განსადიდებლად“. [16, р. 74; 17, р. 50].

„1640 წელს დე როდი კვლავ დაბრუნდა კოხინხინში, - აღნიშნავს ტიუ ვან ჩინი, - სადაც თავისი ქადაგებებით ის ხალხს ხელისუფლების წინააღმდეგ განაწყობდა, დაკავებული იყო ადგილობრივი წეს-ჩვეულებების დისკრედიტაციით, ასწავლიდა ადგილობრივ კათოლიკეებს გაენადგურებინათ წინაპართა თაყვანისცემის საკურთხევლები, ბუდას ქანდაკებები“ [13, р. 39]. ნეოფიტების ასეთი ქცევა, რომლებიც პრაქტიკაში იყენებდნენ „წარმართული“ სალოცავების წაბილწვას, პაგოდებზე თავდასხმებს, სადაც ისინი თავს ჰკვეთდნენ „წარმართულ“ „კერპებს“, ქცევის მოდელების შევვლის შედეგია, რაც მოხდა კატეხიზაციის და ფსიქოკორექციის შედეგად.

სწორედ ასეთი პრინციპები დაედო საფუძვლად ევროპელ მისიონერთა საქმიანობას ვიეტნამში. ისინი ტალახში სვრიდნენ ადგილობრივ კულტებსა და ტრადიციებს, ცდილობდნენ მათ მიმართ ადგილობრივი მოსახლეობის ზიზღის გამოწვევას, მათ დაშინებას სიკვდილის შემდეგ სასჯელით, და აქვე სთავაზობდნენ ამ „დემონური ცრურწმენების“ სანაცვლოდ „მარადიულ სიცოცხლეს“ სიკვდილის შემდეგ. ამის საფუძველზე მათ შთააგონებდნენ საკუთარ უპირატესობას ადგილობრივ „წარმართებზე“ და მათ მიმართ ზიზღს.

ამ წიგნის დახმარებით მისიონერებმა რამდენიმე წლის განმავლობაში შექმნეს მჭიდროდ შეკრული რელიგიური თანამეგობრობა, რომელიც გამოეყო მოსახლეობის საერთო მასას არა მარტო რელიგიით, კალენდარით და სახელებით, არამედ თავისებური დამწერლობით. 1651 წელს გამოქვეყნებული „კატეხიზმო რვა დღეში“ წარმოადგენს ჰიპნოზის და ნეიროლინგვისტური პროგრამირების ბრწყინვალე ნიმუშს, რომელიც ეფექტურად ასრულებდა ტრადიციული რწმენის დისკრედიტიციის და კატოლიციზმში მოქცევის როლს, წარმოადგენდა კათოლიციზმის პროპაგანდის ფუნდამენტს ვიეტნამში.

ასე იყენებდნენ რა სიკვდილშემდგომი სასჯელის და ჯოჯოხეთური ტანჯვის შიშს, მისიონერები ცდილობდნენ მოსახლეობის რეორგანიზაციას და ცვლიდნენ ამ სამყაროში პოლიტიკური ძალაუფლების სტრუქტურას მათი ინტერესებიდან გამომდინარე.

მისიონერებისა და მათი აგენტების წყალობით, რომლებიც, პირდაპირი მნიშვნელობით, ერთგულად ემსახურებოდნენ მათ, პოლიტიკოსები დასავლეთში ბევრად უფრო უკეთესად იყვნენ ინფორმირებულნი ვიეტნამის შესახებ, ვიდრე ვიეტნამის მმართველები - დასავლეთის კოლონიური დერჟავების შესახებ. ხშირად, ვიეტნამის პოლიტიკური ელიტისთვის ევროპული საქმეების შესახებ ინფორმაციის ერთადერთ არხს ისევ მისიონერები წარმოადგენდნენ, რომლებსაც შეეძლოთ მათთვის დეზინფორმაციის მიწოდება არა მარტო წლების, არამედ საუკუნეების განმავლობაში. ამავე დროს ისინი აგროვებდნენ და გადასცემდნენ სადაც საჭიროა რელევანტურ ინფორმაციას ვიეტნამის შესახებ.

ევროპელი მისიონერები არა მხოლოდ დიდი ხნის განმავლობაში და საფუძვლიანად შეისწავლიდნენ ვიეტნამს, არამედ იყენებდნენ მიღებულ ცოდნას პრაქტიკაში, იღვწოდნენ ამ ტერიტორიაზე ევროპული დერჟავების ძალაუფლების დასამყარებლად. ვიეტნამის ხელისუფლებამ გაცილებით ნაკლები იცოდა მისიონერებისა და ევროპული დერჟავების პოლიტიკის შესახებ, ამიტომ გასაკვირი არ არის, რომ მისიონერებმა მათსავე ტერიტორიაზე „მოუგეს“ ვიეტნამელ მმართველებს, ოსტატურად გამოიყენეს კათოლიციზმი საკუთარ ინტერესებში ადგილობრივი ხელისუფლების წინააღმდეგ პოლიტიკურ ბრძოლაში.

პირველი, ვინც შესთავაზა ვიეტნამის შეიარაღებული დაპყრობა ჯერ კიდევ 1652 წელს იყო ალექსანდრე დე როდი. ის თავად წერს ამის შესახებ თავის წიგნში „ალექსანდრე დე როდის ჩინეთსა და აღმოსავლეთის სხვა სამეფოებში სხვადასხვა მოგზაურობა და მისიები, მისი დაბრუნება ევროპაში სპარსეთისა და სომხეთის გავლით“ [16, р. 338-339]. უფრო მეტიც, კათოლიკე ისტორიკოსები, რომლებიც ცდილობენ ამ ფაქტის დამალვას ან დამახინჯებას, იყენებენ საფრანგეთის მთავრობაში მის მიერ გაგზავნილი წერილის გაყალბებულ თარგმანს, სადაც მათ „ჯარისკაცები“ „მისიონერებად“ მონათლეს. გთავაზობთ ამ გზავნილიდან ფრაგმენტის კორექტულ თარგმანს: „მე მჯერა, რომ საფრანგეთი, როგორც მსოფლიოში ყველაზე ღვთისმოშიში ქვეყანა, მომცემს ჯარისკაცებს, რომლებიც გაემართებიან მთელი აღმოსავლეთის დასაპყრობად და დაუმორჩილებენ მას იესო ქრისტეს. იქ მე მოვნახავ საშუალებას და ეპისკოპოსებს შემოვიკრიბავ, რომლებიც ამ ეკლესიებში გახდებიან ჩვენი მამები და მასწავლებლები. მე რომი ამ განზრახვით ათას ექვსას ორმოცდათორმეტი წლის თერთმეტ სექტემბერს დავტოვე, მას შემდეგ, რაც ვეამბორე რომის პაპის ფეხებს“. [16, р. 338-339].

ამიტომაც, კოლონიური შეჭრის დროისთვის, რომელიც დაიწყო 200 წლის შემდეგ იმ კათოლიკე ეპისკოპოსთა ყველაზე აქტიური მხარდაჭერით, რომლებიც დიდი ხნის განმავლობაში და აგრესიულად ლობირებდნენ მას, ვიეტნამი მზად არ იყო. კითხვაზე პასუხის გასაცემად, თუ როგორ გაბედა 1858 წელს ფრანგთა და ესპანელთა ექსპედიციურმა კორპუსმა 3,5 ათასი ჯარისკაცით ქვეყანაში შეჭრა, რომლის მოსახლეობა ათ მილიონს ითვლიდა [18, р. 53; 19, 1х. 2], უნდა გვახსოვდეს მისიონერთა ეფექტური დივერსიული მუშაობის შესახებ, რის შედეგადაც საფრანგეთის შემოჭრას მოუთმენლად და სასოებით ელოდა ვიეტნამის ნახევარ მილიონზე მეტი კათოლიკე მოსახლეობა [20, р. 104-105], რომელიც იარაღით ხელში იბრძოდა კოლონიზატორთა მხარდამხარ.

ვიეტნამის მმართველები მისიონერებს ცალ-ცალკე აღიქვამდნენ, ასევე ცალკე განიხილავდნენ იმ პრობლემებს, რომლებსაც ქმნიდა მათი საქმიანობა, და ცდილობდნენ, საკმაოდ არათანმიმდევრულად, მხოლოდ ამ ცალკე პრობლემების გადაჭრას (მისიონერების გაძევება, პროპაგანდის აკრძალვა), მაგრამ სიტუაციას მთლიანობაში, სისტემატურად, ვერ ხედავდნენ, არ ესმოდათ მისიონერთა საქმიანობის მიღმა არსებული კანონზომიერება და არ გრძნობდნენ კოლონიალურ საფრთხეს. გამოდიოდა, რომ „ხეების იქით ისინი ტყეს ვერ ხედავდნენ“. მათ ცნობიერებაში გარე სამყაროს ტაქტიკური აღქმა სტრატეგიულზე დომინირებდა.

დასკვნები.

ზემოთ მოყვანილი XVII საუკუნის წყაროს განხილვის შედეგად ჩვენ მივედით შემდეგ დასკვნამდე:

1) „კატეხიზმოს რვა დღეში“ შინაარსის ანალიზის შედეგად შესაძლებელი გახდა მისი ტექსტის განსაზღვრა, როგორც ფსიქოაქტიურის, „ჩამატებული“ „სანიშნეებით“, რომელსაც თანდათანობით მსმენელი შეჰყავდა ჰიპნოტური ტრანსის მდგომარეობამდე მიახლოებული ცნობიერების შეცვლილ მდგომარეობაში, რაც ერიკსონის ჰიპნოზისთვის იყო დამახასიათებელი. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, საუბარია საბრძოლო ფსიქოკორექციის მოკლე კურსის შესახებ.

2) კონკრეტულ მაგალითებზე ნაჩვენებია ქადაგების დროს ფსიქოტექნიკისა და ტექნოლოგიების გამოყენება (არა მხოლოდ ჰიპნოზის, არამედ ნეიროლინგვისტური პროგრამირების) ქადაგების მსმენელებზე ფარული ფსიქოლოგიური ზემოქმედების მოსახდენად.

3) მისიონერებისა და კატეხისტების მიერ „კატეხიზმოს რვა დღეში“ რეგულარული წაკითხვა ანალოგიური მარკირებისა და შთაგონებულ ბრძანებებთან ერთად მნიშვნელოვნად აძლიერებდა მის ზემოქმედებას აუდიტორიის ფსიქიკაზე.

4) ალექსანდრე დე როდი და მისი მიმდევრები მისიონერულ საქმიანობაში იყენებდნენ მძიმე საბრძოლო ჰიპნოზის ტექნოლოგიებს, რომელიც ცვლიდა მრევლის ქცევას მისიონერებისთვის საჭირო მიმართულებით, რაც მოგვიანებით გამოიყენებოდა რელიგიურ ნიადაგზე რეგიონალური დესტაბილიზაციის მიზნით.

5) ამგვარად, იეზუიტთა მრავალრიცხოვან უნარ-ჩვევებს, რომელთა ოსტატურად ხმარებას ისინი თავის დროზე აზიის მრავალ ქვეყანაში დაეუფლენ, უნდა დაემატოს კიდევ ერთი - საბრძოლო მისიონერული ჰიპნოზის ვირტუოზული ხმარება.

განხილულმა წყარომ - „კატეხიზმომ რვა დღეში“ - მნიშვნელოვანი როლი შეასრულა რელიგიური იდენტურობის შეცვლის პროცესში, მაგრამ ადგილობრივი მოსახლეობის ფსიქიკაზე ზემოქმედების მექანიზმების გასააზრებლად, აუცილებელი აღმოჩნდა დამატებითი სპეციალური მასალის გამოყენება ფსიქოლოგიასა და ჰიპნოლოგიაში.

მილტონ ერიკსონი მიიჩნევს, რომ ჯერ კიდევ „უხსოვარი დროიდან მოთხრობები და იგავები წარმოადგენდნენ კულტურული ფასეულობების, ეთიკისა და მორალის გადაცემის საშუალებებს. ყველაზე მწარე წამალიც შეიძლება ადვილად გადაყლაპო, თუ იგი ტკბილი გარსით არის დაფარული. პირდაპირი მორალური დარიგების უარყოფა შეიძლება, მაგრამ საინტერესოდ, დამაინტრიგებლად და სასიამოვნო ისტორიის ფორმით შემოთავაზებული დარიგება შეიძლება ადვილად იყოს აღქმული“ [21, გვ. 6]. ალექსანდრე დე როდის მიერ მოთხრობილი ამბები ძალიან საინტერესო იყო, თუმცა მსმენელთათვის ყოველთვის სასიამოვნო არა. მას ჰქონდა უფრო ხისტი მიდგომა და სრულიად განსხვავებული მიზნები. მისი მეთოდის გამოყენება რადიკალურად ცვლიდა რეალობისადმი დამოკიდებულებას და მრევლს აძლევდა აგრესიული ქცევის მოტივაციას. ისინი მიდიოდნენ ამაზე, დიდი რისკის მიუხედავად.

„არსებობს ხერხების შთამბეჭდავი რაოდენობა, რომლებიც უზრუნველყოფენ გაუცნობიერებული სტრუქტურების ტრანსფორმაციას და პასუხისმგებელნი არიან ადამიანის დისფუნქციურ ქცევაზე“ [2, გვ. 74]. სწორედ ამ ამოცანის გადაჭრას ცდილობდნენ მისიონერები, რადგან, მათი აზრით, „დემონების"“ და „კერპების“ თაყვანისცემა აშკარა დისფუნქციაა. „წარმართთა“ ქცევაში პათოლოგიის გამოსწორების ყველაზე ეფექტური გზაა „მეტაფორების“ გამოყენება „გარკვეული აზრის გამოსახატავად არაპირდაპირი, მაგრამ მაინც, შთამბეჭდავი ფორმით“ [2, გვ. 74]. ამ ფენომენის ახსნა იმითაც შეიძლება, რომ „მეტაფორული ტიპის შეტყობინებების დამუშავება ხდება ტვინის მარჯვენა (არადომინანტურ) ნახევარსფეროში, რომელიც დაკავშირებულია ნევროტული და ფსიქოსომატური სიმპტომების ფორმირებასთან [2, გვ. 78-79].

„კატეხიზმო რვა დღეში“ დაწერილია ძალიან მკაფიო და ხატოვანი ენით, გამოყენებულია მრავალი, ძალიან სპეციფიკური მეტაფორა. განხილულ კონტექსტში, „მეტაფორა შეიცავს აშკარა გზავნილს, რომელიც ყურადღებას ამახვილებს ცნობიერ დონეზე, და მეორე (ფარულ) მნიშვნელობას, რომელსაც კავშირი აქვს პაციენტის პრობლემებთან და მათ გადაჭრის შესაძლო გზებთან“ [2, გვ. 62]. შთაგონების დროს წინასწარ შემუშავებული მეტაფორების სწორად გამოყენება ძირითად ელემენტ წარმოადგენს ს. „თერაპიული მეტაფორა <...> არაპირდაპირი ვერბალური შთაგონების განსაკუთრებული სახეობაა და მოქმედებს რამდენიმე დონეზე. მეტაფორის პირდაპირი (აშკარა) მნიშვნელობა პაციენტის ცნობიერებისკენ არის მიმართული, ხოლო, ამავე დროს, მეორე, ფარული მნიშვნელობა - მისი ქვეცნობიერებისკენ, ახდენს არაცნობიერ პროცესებზე აქტიურ და რეორგანიზაციულ გავლენას“. [2, გვ. 78].

მისიონერები ქადაგების დროს თავად მონიშნავდნენ და თავს ახვევდნენ მსმენელებს აქტუალურ პრობლემებს, ამავე დროს მათ მიერ გამოყენებულ „თერაპიულ მეტაფორებში“ „ჩაკერილი“ იყო გარკვეული სახის სანიშნი, რომელსაც ღრმა სიმბოლური მნიშვნელობა ჰქონდა. ასეთი "მეტაფორა უნდა იყოს პაციენტის პრობლემისადმი იზომორფული (ანალოგიური), <.> უნდა შესთავაზოს შემცვლელი გამოცდილება; ის უნდა შეიცავდეს პრობლემის გადაჭრის გზების მაგალითებს, რომლის განზოგადება და საკუთარ თავზე პროეცირება შესაძლებელი იქნება პაციენტებისთვის“ [2, გვ. 80]. ამრიგად, თავსმოხვეული პრობლემების ასეთი იზომორფული პროეცირების ფოკუსი მსმენელში გადაინაცვლებს მისი საკუთარი, ემოციურად შეფერილ გამოცდილებაში, ამასთან ხდება ცნობიერების დეპოტენციალიზაცია, და ადამიანი შედის ტრანსში.

შემოვლითი მჭერმეტყველი ფრაზებისა და ფსიქოლოგიური მანევრების გამოყენება ქცევის მოდელებისა და შაბლონების შესაცვლელად გამართლებულია. ალექსანდრე დე როდის მეთოდი ნაკლებად ლოგიკური იყო, ვიდრე მატეო რიჩის, მაგრამ ის უფრო ეფექტური აღმოჩნდა. ეს იმის გამო ხდება, რომ „ბევრი პრობლემა, შიში თავისი ბუნებით ირაციონალურია, ამიტომ აუცილებელია სხვა, ნაკლებად ლოგიკური, ზოგჯერ პარადოქსული მიდგომა, რომელიც იძლევა ჩვეული შეზღუდვების მიღმა გასვლის საშუალებას“ [2, გვ. 79-80]. მისიონერთა მიერ მოჩვენებებით, დემონებით დაშინება, რის შედეგადაც მრევლს უჩნდებოდა დანაშაულის გრძნობა ცხოვრებაში ჩადენილი მძიმე ცოდვების გამო, პირველივე ფურცლებიდან კალაპოტიდან აგდებდა მათ და ფიქრებში ისინი შორს სცილდებოდნენ ადგილობრივი კულტურული ტრადიციების ტრადიციული შეზღუდვების ჩარჩოებს.

პოტენციური ნეოფიტების რელიგიური იდენტურობის შეცვლისა და აქტიური საინფორმაციო დამუშავების პროცესში პირდაპირი და ირიბი შთაგონების ტექნოლოგიების გამოყენება ბევრად უფრო პროდუქტიულია, ვიდრე ლოგიკური კონსტრუქციების დახმარებით დარწმუნების მცდელობა. როგორც გამოჩენილი რუსი ფსიქიატრი და ფიზიოლოგი აკადემიკოსი ვ.მ. ბეხტერევი აღნიშნავდა, „შთაგონება რწმუნისგან განსხვავებით ფსიქიკურ სფეროში აქტიური ყურადღების გარეშე აღწევს, შედის უშუალოდ საერთო სფეროში განსაკუთრებული გადამუშავების გარეშე და იმტკიცებს პოზიციებს, როგორც პასიური აღქმის ნებისმიერი საგანი“ [22, გვ. 14].

ქაგადებებში სიმბოლოების და მეტაფორების მხატვრულ ენას ფსიქოკორექციის დიდი პოტენციალი გააჩნია. საჭირო აზრი უხეში დაძალების შემთხვევაში (ბუდიზმი ცუდია, ამიტომ ყველამ მალე მივიღეთ კათოლიციზმი), გულისწყრომით იქნება უარყოფილი, მაგრამ იგავების და მოთხრობების საინტერესო ალეგორიული შეფუთვის შემთხვევაშიც კი ცხოვრების უკეთესობისკენ შეცვლის დაპირებებით, თუნდაც გარდაცვალების შემდეგ, მას აქვს მაღალი შანსი წარმატებით აუაროს გვერდი ცნობიერების კრიტიკულ ფილტრს. ამგვარი მეტაფორული გარსი უზრუნველყოფდა შეტყობინების მიწოდებას ქვეცნობიერების სწორედ იმ ნაწილში, რომელიც სჭირდებოდათ მისიონერებს, და სწორედ იქ „ფეთქდებოდა“, აღწევდა ალტერნატიულ პატერნებში და დაბნეულობა შეჰქონდა მოწინააღმდეგეთა რიგებში.

საკვლევი მასალის შესწავლას და სისტემატიზაციას მივყავართ დასკვნამდე, რომ „კატეხიზმოს რვა დღეში“ საფუძველზე ქადაგებების წასაკითხავად და კათოლიციზმში მოსაქცევად მისიონერები მაღალ პროფესიულ დონეზე იყენებდნენ ტექნოლოგიების ელემენტებს, რომლებსაც დღეს უწოდებენ ჰიპნოზს და ნეირო-ლინგვისტურ პროგრამირებას, მაგრამ მათ იყენებდნენ არა თერაპიული, არამედ პოლიტიკურ, უფრო სწორად, გეოპოლიტიკურ მიზნებშიც კი! ეს ფსიქიკაზე ზემოქმედების უფრო მკაცრი საბრძოლო ვერსიაა, რომელიც მისიონერებმა გამოიყენეს პრაქტიკაში მ. ერიქსონამდე სამასი წლით ადრე და რომელმაც გამოიწვია ადამიანების დიდი მასების ქცევითი რეაქციების პოლიტიკურად მნიშვნელოვანი შეცვლა. ირიბი შთაგონების არაპირდაპირი მეთოდების გამოყენება, ჩვეულებრივი ცხოვრებისგან აბსტრაგირებული რელიგიური ქადაგებების, ერთი შეხედვით, უწყინარ საფარქვეშ, მნიშვნელოვნად ზრდიდა ზემოქმედების ეფექტურობას. მისიონერების ვერბალური ზემოქმედების ტექნოლოგიები, რომლებიც ცვლიდნენ ადგილობრივ მაცხოვრებელთა ქცევის მოდელს, ჩვენს მიერ დეტალურად არის აღწერილი სპეციალური თანამედროვე ტერმინოლოგიის გამოყენებით. მისიონერების მიერ გამოყენებული ადგილობრივი მოსახლეობის რელიგიური იდენტურობის შეცვლის მეთოდის კორექტულად აღწერისთვის მიზანშეწონილად მიგვაჩნია ტერმინის „რელიგიურის“ ან „მისიონერული ჰიპნოზის“ გამოყენება, რადგან თერაპიულ და მისიონერულ ზემოქმედებას შორის მნიშვნელოვანი განსხვავებაა მიზნებში, თუმცა მუშაობის ტექნოლოგია ძალიან ჰგავს ერთმანეთს. მისიონერების თვალსაზრისით, „წარმართების“ ქცევა აღიქმებოდა როგორც პათოლოგია, რომელიც უნდა „განიკურნოს“. „კატეხიზმოს რვა დღეში“ სტრუქტურასა და შინაარსში „ჩაკერებული“ იქნა სპეციალური „სანიშნეები“ ორმაგი და სამმაგი მნიშვნელობის მქონე ამბებისა და მეტაფორების სახით, რომელთა გამოყენება იძლეოდა გაუცნობიერებულ პროცესებზე ხელმისაწვდომობის და მრევლის მასიურად რეპროგრამირების შესაძლებლობას. ეს იყო პირველი გადადგმული ნაბიჯი ნამდვილად მასობრივი რელიგიური თანამეგობრობის შექმნის გზაზე იმ დროინდელ ვიეტნამში, რომელიც უკვე აღარ ექვემდებარებოდა დეზინტეგრაციას.

ფსიქოთერაპიულ ლიტერატურაში ხშირად მეორდება აზრი, რომ ტრანსულ მდგომარეობაში ადამიანს არ შეუძლია ჩაიდინოს ისეთი ქმედება, რომელიც ეწინააღმდეგება მის ღირებულებებს და მორალურ შეხედულებებს. თუმცა უნდა გვახსოვდეს, რომ ჰიპნოზი გამოიყენება არა მარტო სამკურნალო მიზნებისთვის, არამედ სამართალსაწინააღმდეგო კრიმინალურ ქმედებებში, როდესაც გამოიყენება, როგორც ინდივიდუალური, ასევე მასობრივი ფსიქიკური კოდირების ტექნოლოგიები. ნიზარეთელი შეიხების, იეზუიტების, ასევე მათი მიმდევრების გამოცდილება, როგორც იმ საუკუნეებში, ასევე ჩვენს დროში, უდავოდ და მჭერმეტყველურად ადასტურებს ამას. მკაცრი ჰიპნოზის შემდეგ ადამიანები. რომლებსაც ჩაუტარდათ პროფესიული ფსიქოლოგიური დამუშავება, სჩადიოდნენ სამართალსაწინააღმდეგო ქმედებებს, მათ შორის სასტიკ მკვლელობებს. ამ რთული პრობლემის შესწავლას მიეძღვნა ავტორიტეტული რუსი ჰიპმოლოგისა და ფსიქოფიზიოლოგის ლ.პ. გრიმაკის მონოგრაფია [23], რომელშიც განიხილება „ჰიპნოზის იურიდიული და ეთიკური პრობლემები“ [24, გვ. 3]. ე. ფრომმა ისინი განსაზღვრა, როგორც „მეცამეტე ასპექტი“ [23, გვ. 3]. ამ კონტექსტში ადამიანის ფსიქიკა წარმოდგენილია, როგორც დაუნდობელი ბრძოლის ერთგვარი ველი ჰიპნოზის კრიმინალურ და საგამოძიებო სახეებს შორის [23, გვ. 158], როდესაც სამართალდამცავი ორგანოების სპეციალისტების მიერ გაკეთებული კონტრშთაგონება იძლევა დამნაშავეების მიერ შთაგონებული სამართალსაწინააღმდეგო განწყობის მოხსნის და კრიმინალური ჰიპნოტიზიორების პასუხისგებაში მიცემას შესაძლებლობას. დღეს ასეთი ჰიპნოზის გამოყენება საგამოძიებო და სასამართლო პრაქტიკაში ფართოდ გავრცელებულია ისრაელში, აშშ-სა და გერმანიაში [23, გვ. 7, 183-185].

მოგვიანებით ინფორმაციული ზემოქმედების ტექნოლოგიების, ასევე მასობრივი ცნობიერების მართვის და ცნობიერების შეცვლილი მდგომარეობის მიმართ დიდი ინტერესი გამოავლინეს დაზვერვის სამსახურებმა. მსოფლიო ომებსა და ცივი ომის დროს ამ ტექნოლოგიებმა ძლიერი განვითარება მიიღო. სსრკ-ს სუკ-ის გენერალ-მაიორის, სუკ-ის პირველი მთავარი სამმართველოს უფროსის ი.უ. დროზდოვის აზრით, „მასობრივი ცნობიერების მართვის ტექნოლოგიების განვითარება ეფუძნებოდა საინფორმაციო ვირუსების თეორიას, როგორც ომის წარმოების სპეციფიკურ ინსტრუმენტს. ინფორმაციული ვირუსი გარკვეული კომბინაციის სახით წარმოდგენილი ნათელი დასკვნების რიგია, რომელიც იწვევს მასობრივი ცნობიერების დეზორიენტაციას ... თანამედროვე დასავლურ სამხედრო მეცნიერებაში ამ ოპერაციებს ეწოდება საინფორმაციო, ცოლო მედიაში მას უწოდებენ „ფსიქოლოგიურ ომს“ “ [24, გვ. 296].

ამჟამად აღნიშნულ სფეროში მნიშვნელოვან პროგრესს მიაღწიეს ფსიქიკაზე კომპლექსური ზემოქმედების ტექნიკური და ელექტრონული სისტემების გამოყენების ხარჯზე. ბოლო დროს ჩატარებულ სამუშაოებთან დაკავშირებით საქმე ეხება ფსიქოტრონული იარაღის შექმნის ტექნოლოგიებს.

კომპლექსური ინფორმაციული ზემოქმედების თანამედროვე სისტემები გავლენას ახდენენ ადამიანთა უმრავლესობაზე: ის, ვინც ექვემდებარება მიზანმიართულ ინფორმაციულ დამუშავებას, გარდაიქმნება დეზინფორმირებულ ადამიანად, რადგან ის ფუნქციონირებს რელიფიური, იდეოლოგიური, პოლიტიკური, კორპორაციული და სხვ.გეგმების ხელოვნურად შექმნილ საინფორმაციო ველში.

განსაკუთრებულ ყურადღებას იმსახურებს ფსიქიკაზე მასობრივი ზენიქნედების გეოპოლიტიკური განზომილება. რელიგიური იდენტობის შეცვლის ტექნოლოგიების გამოყენება იძლევა სტრატეგიულად მნიშვნელოვან რეგიონებში გარკვეული რელიგიების რადიკალური ფორმების გავრცელების საშუალებას, ასრულებს გეოკულტურული სივრცის ღრმად გადაფორმატებას, რის შედეგადაც დიდი ხნის განმავლობაში აღმოჩნდება კონტროლირებადი რეგიონალური დესტაბილიზაციის მორევში. ზემოაღნიშნული პროგრამების რეალიზაციის პროცესში ადგილობრივი მოსახლეობის მნიშვნელოვანი მასა, რომელსაც არაფრის ეჭვი არ აქვს, პრაქტიკულად უსასყიდლოდ გამოიყენება როგორც „საზარბაზნო ხორცი“ სხვის გეოპოლიტიკურ პროექტებში. თუმცა, ამ ტექნოლოგიების განვითარების თანამედროვე გადასახედიდანაც კი, მე-17 საუკუნის მისიონერი-იეზეუტის მიღწევები და მემკვიდრეობა დღემდე წარმოადგენს მნიშვნელოვან მეცნიერულ ინტერესს. ალექსანდრე დე როდი 1660 წელს გარდაიცვალა, მაგრამ მისი ხმა მის მიერ დაწერილი „კატეხიზმო რვა დღეში“ მეშვეობით ისევ აღწევს შორეული საუკუნეებიდან.

P. S.

2000 წელს აშშ-ს თავდაცვის სამინისტრომ გამოაქვეყნა დოკუმენტი დამახასიათებელი სახელწოდებით „Joint Vision 2020“, რომელშიც დასახულია ახალი ტიპის შეიარაღებული ძალების შექმნის მასშტაბური ამოცანა სახელწოდებით "სპეციალური ოპერაციების გაერთიანებული ძალები“ [23, გვ. 184]. როგორც რუსი ანალიტიკოსები ი.უ. დროზდოვი და ა. გ მარკინი მიიჩნევენ, რომლებიც ყურადღებით გაეცვნენ ამ დოკუმენტს, აღნიშნული ქვედანაყოფი უნდა იყოს „დაკომპლექტებული კარგად მომზადებული, ოპერატიული, ფსიქოლოგიური და იდეოლოგიური თვალსაზრისით, მაღალგანათლებული სპეციალისტებით, რომლებმაც სრულყოფილად იციან იმ ქვეყნების ენა და კულტურა, სადაც მათ გადაისვრიან. მათი ამოცანაში შედის ღონისძიებების ჩატარება, რომლებიც მიზნად ისახავს მთავრობის დისკრედიტაციას, ეკონომიკის შერყევას, სახელმწიფო და სამხედრო ხელისუფლების სისტემის დესტაბილიზაციას, მორალის და ეთიკის განადგურებას და ა.შ. " [24, გვ. 184]. მსგავსი სისტემა კი უკვე საკმაოდ ეფექტურად მუშაობდა ჯერ კიდევ XVII საუკუნის პირველ ნახევარში.

ლიტერატურა

1. Rhodes de A. Cathechismus. Pro ils, qui volunt suscipere Baptismum in octo dies divisus. Phép giàng tam ngày. Cho kê muon chiu phép rûa toi mà vào dao thanh Dûc Chua Trôi. Rome: Typis Sacrœ Congregationis de Propaganda Fide, 1651.

2. ვ.ა. დომორაცკი. ფსიქოთერაპიის ხანმოკლე მეთოდები. მოსკოვი: ფსიქოთერაპია, 2008. 304 გვ.

3. ს. ერიქსონი. ჰიპნოტური რეალობები: კლინიკური ჰიპნოზი და არაპირდაპირი შთაგონების ფორმები / მ. ერიქსონი, ე. როსი, შ. როსი; რ.მ. გინზბურგის რედაქციით. მოსკოვი: კლასი, 2000. 352 გვ.

4. Taboulet G. La geste française en Indochine. Histoire par les textes de la France en Indochine des origines à 1914. T. I. Paris: Adrien Maisonneuve, 1955. 424 p.

5. ე.ო. ბერზინი. კათოლიკური ეკლესია სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიაში. მოსკოვი: მეცნიერება, 1966. 324 გვ.

6. Cadière L. Iconographie du Père de Rhodes // Bulletin des Amis du Vieux Hue. 25 année, 1938. Р. 2762.

7. ვ.ნ. კოლოტოვი. მასობრივი მოქცევის ტექნოლოგია და მოწამეთა ინსტიტუტი: კათოლიკური მისიების საქმიანობა ვიეტნამში XVI-XIX სს. // აზიისა და აფრიკის ქვეყნების ისტორიის ისტორიოგრაფია და წყაროთმოდნეობა. გამოც. XXV. სანქტ-პეტერბურგი: სანქტ-პეტერბურგის უნივერსიტეტის გამომცემლობა, 2007. გვ. 109-125.

8. ლ.ს. ვასილიევი. აღმოსავლეთის რელიგიების ისტორია. მოსკოვი: წიგნის სახლი „უნივერსიტეტი“, 1998. 426 გვ.

9. ე. ფრატინი. წმინდა ალიანსი. ვატიკანის ჯალათები და ჯაშუშები. მოსკოვი: ეკსმო, 2007. 576 გვ.

10. VeuillotE. La Cochinchine et le Tonkin. Le pays, l'histoire et les missions. Paris: Gaume frères, 1861. 438 р.

11. Chappoulie H. Rome et les missions d'Indochine au XVII siecle. Paris: Bloud et Gay, 1943. 452 р.

12. Lange C. L'Église catholique et la société des Missions Étrangères au Vietnam. Vicariat apostolique de Cochinchine XVIIe et XVIIIe siècles. Paris: L'Harmattan, 2004. 261 р.

13. Chu Van Trinh. Alexander de Rhodes và chû quoc ngû. Alexander de Rhodes: National Language and Espionage. Florida: Van Sû Dia, 1996.

14. Schreiner A. Abrégé de l'histoire d'Annam. Saigon: Imprimerie Coudurier & Montégout, 1906. 587 р.

15. ვ.ნ. კოლოტოვი. „კატეხიზმო რვა დღეში“ როგორც კათოლიციზმში მოქცევის მეთოდის წყარო XVII საუკუნის ვიეტნამში // ტორჩინოვის მეოთხე კითხვები. აღმოსავლეთის ქვეყნების ფილოსოფია, რელიგია და კულტურა. სამეცნიერო კონფერენციის მასალები. 2007 წლის 7-10 თებერვალი. სანქტ-პეტერბურგი: სანქტ-პეტერბურგის უნივერსიტეტის გამომცემლობა, 2007. გვ. 541-548.

16. Rhodes A. de. Divers voyages et missions du P. Alexandre de Rhodes en la Chine, & autres royaumes de l'Orient, avec son retour en Europe par la Perse et l'Arménie. Paris, 1653. 276 р.

17. Rhodes A. de. The travels and missions of Father Alexander de Rhodes in China and other kingdoms of the Orient / transl. by Solange Hertz. Westminster, Md.: The Newman Press, 1966. 245 р.

18. Gubry P. Population et développement au Viêt-nam. Paris: Karthala, 2000. 614 р.

19. Lâm Van Bé. Nhûng bien dông dân so Viêt Nam. URL: http://namkyluctinh.org/a-xhdsong/lvbe-biendongdansovn.pdf

20. Rouvier F. Loin de Pays. Paris: Victor Retaux, 1895. 407 р.

21. მ. ერიქსონი. ჩემი ხმა თქვენთან ერთად დარჩება: მილტონ ერიქსონის საგანმანათლებლო ისტორიები [ფსიქის და ფანტაზიორის]; წინასიტყვაობის ავტორი ლ. ჰოფმანი, ს. როზენის კომენტარები. სანქტ-პეტერბურგი: პეტერბურგი-XXI საუკუნე, 1995. 256 გვ.

22. ვ.მ. ბეხტერევი. შთაგონება და მისი როლი საზოგადოებრივ ცხოვრებაში. სანქტ-პეტერბურგი: კ.ლ. რიკერის გამომცემლობა,1908.

23. ლ.პ. გრიმაკი. ჰიპნოზი და დანაშაული. მოსკოვი: რესპუბლიკა, 1997. 304 გვ.

24. ი.ი. დროზდობი, ა.გ. მარკინი. ოპერაცია „პრეზიდენტი“. „ივი ომიდან“ „გადატვირთვამდე“. მოსკოვი: არტსტილ-პოლიგრაფია, 2010. 348 გვ.

[1] კვლევა ჩატარდა სანქტ-პეტერბურგის სახელმწიფო უნივერსიტეტის სამეცნიერო-კვლევითი მუშაობის გრანტის „აზიისა და აფრიკის ისტორია გლობალური განვითარების გეოკულტურული პარადიგმის კონტექსტში“ ფარგლებში (შიფრი IAS: 2.38.103.2012).

თარგმანი
01.02.2019

http://ezoteric.polbu.ru/berdyaev_ethics/ch05_xxiv.html

https://a-lex-7.livejournal.com/364220.html

http://antisionizm.info/Rostovshchicheskaya-sotsiopatiya-1343.html

Бердяев Н.А. О назначении человека
Личность и общество: человек в социуме, социальное в человеке
ЭТИЧЕСКИЕ ПРОБЛЕМЫ СОЦИАЛЬНОГО ВОПРОСА

Это есть мир абсолютно холодный, в котором нельзя даже увидеть лица поработителя и властелина, рабство в нем есть рабство у отвлеченных фантазмов капиталистического мира. В нем порывается всякая духовная связь между людьми, общество окончательно атомизируется, и якобы освобожденная личность остается покинутой, предоставленной самой себе и беспомощной в этом страшном и чуждом мире.

Самолюбие – главная рана, нанесенная человеку первородным грехом, – мешает надлежащему восприятию реальностей, ибо самолюбие при всякой встрече с реальностью или хочет защитить себя от боли при помощи фантазма, или получить удовлетворение, всегда непрочное, от другого фантазма. Из самолюбия одного человека возвышают, другого унижают, и ни один не воспринимается в его реальности. Самолюбие всегда ищет компенсации и для этого насилует реальность.
...Вокруг похоти наживы, вокруг самодовлеющей любви к деньгам создается один из самых фантасмагорических миров, наиболее оторванных от мира реальностей, от бытия. Таким фантасмагорическим миром является мир капитализма, мир банков, мир биржи, бумажных денег, чеков и векселей, реклам, конкуренции и погони за легкой наживой.

Мир финансовый, мир денежный есть страшная фантасмагория, наиболее отдаленная от мира, сотворенного богом, и божий мир не совершенствующая, не прибавляющая к нему реальности... Деньги есть своеобразная мистерия... Человек, в сущности, не знает, что он живет в безумии, которое лишь внешне прикрыто“,- подчеркивает А.Н. Бердяев.

Драма процентной экономики становится ростовщическим фарсом, дурным триллером, где главный герой – ростовщик-сверхчеловек, маниакальный процентный „Джек Потрошитель“.

Иные преуспели ловкачи,

Как холст, сбывая лунные лучи.
Они глупцам сиянье отмеряют

И, как за ткани, деньги огребают.

На тот базар, где шум и суета,

Пришли и мы, чтобы купить холста.

(сей мир-чародей, мы же в нем – торговцы, покупающие куски лунного света)

И призрачный нам отмеряют свет

Взамен прожитых понапрасну лет.

Так где же то, что куплено досель?

И нет холста, и опустел кошель...

(Джалаладдин Руми. Китаб ал-Маснави (Книга двустиший)

***

Психологи усматривают в ростовщичестве особые виды психопатии.

Выдающийся психолог П.Б. Ганнушкин в работе „ОСОБЕННОСТИ ЭМОЦИОНАЛЬНО-ВОЛЕВОЙ СФЕРЫ ПРИ ПСИХОПАТИЯХ“ (Психология эмоций. Тексты. / Под ред. В.К. Вилюнас и Ю.Б. Гиппенрейтер. М.: Изд-во МГУ, 1984. С. 252-279.) выделяет Группу ШИЗОИДОВ, отмечая:

„Больше всего шизоидов характеризуют следующие особенности: аутистическая оторванность от внешнего, реального мира, отсутствие внутреннего единства и последовательности во всей сумме психики и причудливая парадоксальность эмоциональной жизни и поведения... По-настоящему шизоиды любят все-таки только себя: будучи эгоистами par excellence они почти всегда держатся чрезвычайно высокого мнения о себе, о своих способностях и редко умеют ценить по-настоящему других людей, даже тех, к кому относятся хорошо... Эти холодные энергичные натуры иной раз способны к чрезвычайной жестокости не из стремления к причинению мучений, а из безразличия к чужому страданию.”

К психопатии ростовщичества можно отнести, по Ганнушкину, и группу параноиков. В их описании психолог выделяет такие качества:

„Самым характерным свойством параноиков является их склонность к образованию так называемых сверхценных идей, во власти которых они потом и оказываются; эти идеи заполняют психику параноика и оказывают доминирующее влияние на все его поведение. Самой важной такой сверхценной идеей параноика обычно является мысль об особом значении его собственной личности.”

Как отмечал средневековый автор Поггио Брациолини:

„Уже само понятие „жадный“ указывает на порок и говорит о том, что это есть зло, поскольку невозможно, чтобы человек, охваченный жадностью, не приносил бы вред и не оскорблял бы многих людей.

В буржуазном мире капитал полностью контролирует прессу. Монополизация прессы в капиталистическом мире имеет универсальный характер. В письме гамбургского публициста Пауля Зете в редакцию журнала «Шпигель» отмечалось, что возрастающая концентрация в немецкой печати затрагивает ее внутреннюю свободу: «Свобода печати есть свобода двух сотен богатых людей распространять свое мнение. СВОБОДЕН ТОТ, КТО БОГАТ. Все зло состоит в том, что владельцы газет оставляют редакторам все меньше свободы, что они все больше навязывают им свою волю».

Известный философ Эрих Фромм в книге «Бегство от свободы» считает, что средства «массовой коммуникации» в капиталистическом обществе разрушают реальную картину мира и «парализуют» способность людей к самостоятельному мышлению.

Как правило, газеты капиталистического мира постоянно подчеркивают свою приверженность «только фактам». Руководители прессы капиталистических стран уверяют, что не навязывают читателям своих мнений.

Однако Фромм решительно утверждает, что именно эта «фактология» является хитроумным способом парализовать способность читателей к выводам и ассоциациям. В этом смысле буквально опустошительное влияние оказывают радио, кино и газеты. Сообщение о бомбардировке какого-то города и гибели сотен людей прерывается рекламой мыла и вина. Тот же диктор, тем же убедительным, вкрадчивым и авторитетным голосом, которым он только что внушал всем серьезность политической ситуации, теперь твердит об особенном аромате мыла, производитель которого оплачивает рекламное вещание.

Газеты пишут о банальных мыслях или любимых кушаньях какой-нибудь восходящей кинозвезды так же подробно и серьезно, как о событиях большого научного значения.

Это приводит утрате интереса к тому, что слушается. Слушатель перестает волноваться. Его эмоции и критические суждения скованы, и в конечном счете его отношение к происходящему в мире окрашивается налетом скуки и равнодушия.

Во имя «свободы» жизнь теряет целостность. Фромм упрекает буржуазную печать, радио и телевидение в том, что они навязывают людям стандартное мышление и «разрозненные желания», убивают в них стремление к какой-либо цели. Люди оглушены, забиты, деморализованы постоянной бомбардировкой, которой печать, радио и телевидение подвергают их мозг и душу.

http://antisionizm.info/Rostovshchicheskaya-sotsiopatiya-1343.html

http://i-charwoman.ru/duh-kapitalizma-dobrovolnoe-rabstvo/svoboda-lichnosti-pri-kapitalizme-i-socializme.html

http://ezoteric.polbu.ru/berdyaev_ethics/ch05_xxiv.html

https://a-lex-7.livejournal.com/364220.html

https://womanadvice.ru/mentalnaya-svyaz-chto-eto-znachit-kak-ona-obrazuetsya-kak-ee-razorvat

https://www.proza.ru/2017/09/17/1169

http://www.you-books.com/book/G-Naumenko/Vse-tajny-podsoznaniya-Encziklopediya-praktichesko

http://scriptures.ru/rtle.htm

"Истинная сущность близких отношений заключается в том, что они никогда не бывают лучше отношения к самому себе. "
Джеймс Холлис
Верно на все 100.