დეინდივიდუალიზაცია (გაუპიროვნება): როცა ვკარგავთ საკუთარ თავს.
http://elar.urfu.ru/handle/10995/28023
В сущности, единственное, что нас
интересует в жизни – наше психическое содержание» - эти слова незадолго до
своей смерти произнёс русский учёный, врач, физиолог, академик Иван Петрович
Павлов
დეინდივიდუალიზაცია (გაუპიროვნება, არ შეგვეშალოს დეპერსონალიზაციაში) ნიშნავს თვითცნობიერების დაკარგვას და შეფასების შიშს; წარმოიქმნება ჯგუფურ სიტუაციებში, რომლებიც უზრუნველყოფენ ანონიმურობას და არ ახდენენ ყურადღების კონცენტრირებას ადამიანზე. დეინდივიდუალიზაცია ნიშნავს ადამიანის სოციალური როლით შთანთქმას. ადამიანების დეინდივიდუალიზაცია (გაუპიროვნება) ტოტალიტარული რეჟიმების ერთ-ერთი ყველაზე საყვარელი მეთოდია.
რაც უფრო მეტად წარმოადგენთ ინდივიდუალობას, მით უფრო მტკიცე ხართ კრიზისულ სიტუაციაში. არ უნდა აგვერიოს ფსევდოინდივიდუალობასთან, როდესაც ადამიანი იდენტიფიცირებს საკუთარ თავს გარე ეტიკეტებისა და ატრიბუტების გზით. რეალური ინდივიდუალობა გამოიხატება კონტროლის გარე ლოკუსისა და შინაგან თვითგამოხატვაში.
დეინდივიდუალიზაცია ნიშნავს თვითცნობიერების დაკარგვას, ადამიანის მიერ საკუთარი ინდივიდუალობის გაცნობიერებას და შეფასების შიშს. ჩნდება ჯგუფურ სიტუაციებში, რომლებიც უზრუნველყოფენ ანონიმურობას და არ ახდენენ ყურადღების ფოკუსირებას ცალკე ინდივიდზე. როდესაც სოციალური აჟიტაციის მაღალი დონე კომბინირებულია არამკაფიოდ გამოხატულ პასუხისმგებლობასთან, ადამიანებს შეუძლიათ უარყონ თავისი ჩვეული შეზღუდვები და დაკარგონ ინდივიდუალობის განცდა. ასეთი დეინდივიდუალიზაცია განსაკუთრებით სავარაუდოა ამგზნები და ყურადღების გადამტანი საქმიანობის შემდეგ, როდესაც ადამიანები გრძნობენ ანონიმურობას დიდ ჯგუფთან კუთვნილების ან შემნიღბველი სამოსის გამო. შედეგად შეიძლება მივიღოთ თვითცნობიერების და თვითშეზღუდვის შემცირება და ათვისების უნარის ზრდა უშუალოდ სიტუაციასთან დაკავშირებით, იქნება ის ნეგატიური თუ პოზიტიური.
ინდივიდუალობა - საკმაოდ ენერგოხარჯვითი პროცესია, ამიტომ დაღლილობა, დასუსტება, ქრონიკული სტრესი იწვევს ჩვენს გაუპიროვნებას. ჩვენ შეგვიძლია განვიხილოთ დეინდივიდუალიზაცის ხუთი ფორმა:
1. მუდმივი დეინდივიდუალიზაცია
იმ შემთხვევისთვის, როდესაც ადამიანმა დაკარგა ან არ განავითარა თვითცნობიერების და თვითიდენტიფიკაციის უნარი. რასაკვირველია, მისი განვითარება საჭიროა, რადგან ის შეიძლება გაჩნდეს სტანდარტულად (წერა-კითხვის სწავლებას ჰგავს). ისტორიულად, ადამიანები ძალიან ნელა თავისუფლდებოდნენ დეინდივიდუალიზირებული არსებობისგან, ჩართული იყვნენ ფართო ნათესაობრივ, ტომობრივ და კლანურ ურთიერთობებში. ინდივიდუალობა - ეს არის უნარი, რომელიც უნდა ასწავლო და ისწავლო. ინდივიდუალობადაკარგული ადამიანები არ უთმობენ სათანადო ყურადღებას საკუთარ ქცევას და ცუდად აცნობიერებენ საკუთარ თავს, როგორც ცალკე არსებებს. შედეგია მიმდინარე კონტროლის ან საკუთარი ქცევის ანალიზის განხორციელების უუნარობა და ხანგრძლივი მეხსიერების საცავიდან ქცევის შესაბამისი ნორმების მოძებნა. დეინდივიდუალიზირებულ ადამიანებს ასევე არ გააჩნიათ ინტუიცია, და მათ ქცევას ახასიათებს მოსაზრებულობის ან დაგეგმარების დეფიციტი.
2. კრიზისული დეინდივიდუალიზაცია
კრიზისის პირობებში გაცნობიერება სუსტდება და ადამიანი დაუცველი ხდება. ჩვეულებრივ, კრიზისიდან გამოსვლის შესაბამისად ადამიანი აღადგენს ინდივიდუალობას, მაგრამ ამ გზაზე შეიძლება ხელი შეუშალონ, მაგალითად, სექტანტებმა და ა.შ., რომლებიც შესთავაზებენ მას გარე რესურსებსა და საყრდენს. ზოგჯერ კრიზისული დეინდივიდუალიზაცია შეიძლება უკავშირდებოდეს აკრძალვების დაკარგვას და ადამიანების ტენდენციას მოიქცნენ ატიპიურად და ნორმატივსაწინააღმდეგო გზით.
კონფლიქტის თითოეული მხარე მეორე მხარეს ხედავს, როგორც უპიროვნოს, ანუ განიხილავს მას როგორც რომელიმე კატეგორიის ან ჯგუფის წარმომადგენელს, და არა როგორც ცალკეულ ინდივიდს. ასეთი აღქმა ხელს უწყობს ესკალაციას, ფაქტორების დასუსტებას, რომლებიც აფერხებს მის აგრესიულ ქმედებებს. ადამიანების გაუპიროვნება იწვევს დეჰუმანიზაციას. ისინი ნაკლებად ადამიანურები ჩანან, ვიდრე ინდივიდუალობები; ამიტომ დეინდივიდუალიზებულები ნაკლებად არიან დაცული აგრესიისგან. გაუპიროვნება კიდევ ერთი ნაბიჯია კონფლიქტის ესკალაციის ციკლში. ერთ-ერთი მხარე მეორეს ინდივიდუალობას აკარგვინებს, რათა მოძებნოს თავისი პირველი მტრული ქმედებების მიზეზები და გაამართლოს ისინი. ამის შემდეგ მას უფრო უადვილდება მეორე მხარის წინააღმდეგ უფრო მკაცრი ზომების მიღება, ეს კი ხელს უწყობს კონფლიქტის ესკალაციას.
3. სიტუაციური დეინდივიდუალიზაცია
ვლინდება პროვოცირების პირობებში: დიდი ჯგუფი, ანონიმურობა, დასუსტებული თვითცნობიერება და ა.შ. ავტორიტარობის გრძნობას ადამიანი მიჰყავს იქამდე, რომ ის აღარ განაცალკევებს საკუთარ „მე“-ს და ბრბოს რაღაც ამორფულ და აბსტრაქტულ „ჩვენ“-ს, თითქოს ამ ბრბოშია გათქვეფილი. ისეთ გრძნობებს, როგორიცაა შიში, სიხარბე და იმედი, ბევრად აძლიერებს ბრბო. ადამიანის ფსიქიკის სწორედ ამ თვისებებს შეუძლია ნებისმიერი გონიერი და რაციონალურად მოაზროვნე ადამიანი აქციოს შეშლილ უგუნურ ადამიანად.
მასაში ინდივიდის მთავარი განმასხვავებელი თვისებებია: გაცნობიერებული პიროვნების გაუჩინარება; გაუცნობიერებლობის სიჭარბე; აზრებისა და გრძნობების ორიენტაცია ერთი მიმართულებით შთაგონებისა და აღქმის მექანიზმების მეშვეობით; შთაგონებული იდეების დაუყოვნებლივ განხორციელების ტენდენცია.
4. ეტიკეტური დეინდივიდუალიზაცია
ფსევდო-ინდივიდუალური მახასიათებლების, როგორიცაა „პატრიოტი“, „კომპანიის გმირი“ და ა.შ. ჩანაცვლება ან თავსმოხვევა. ან სექსუალური გაუპიროვნება, როდესაც პიროვნების დომინანტური მახასიათებელია სქესი. „შენ ხომ კაცი ხარ“, „შენ ექიმი ხარ“, „შენ სახელმწიფო მოსამსახურე ხარ“ და სხვ. განსაკუთრებით ხშირად ეს გამოიხატება სახელმწიფო- ბიუროკრატიულ სისტემებში. ბიუროკრატიული ორგანიზაციის ძირითადი პრინციპია ადამიანის გაუპიროვნება, მისი წევრების დაქვემდებარება უპიროვნო, აბსტრაქტული წესების სისტემისადმი. ის ამავე დროს ძირითადი აღმოჩნდა, როგორც ფუნქციური და დისფუნქციური ელემენტი. ბიუროკრატიული ორგანიზაცია ცდილობს ნორმატიული სისტემის დახმარებით ყველა პიროვნული თვისების ყოველმხრივ ელიმინირებას. ამავე დროს, მისი ეფექტური ფუნქციონირება მოითხოვს ადამიანის მაქსიმალურ გამოყენებას. ეს ტენდენციები მკაფიოდ გამოიხატება ორგანიზაციაში ადამიანის უფრო პიროვნული „ჩართულობის“ ახალი შესაძლებლობების მუდმივ ძიებაში, ამავე დროს პირადი ქცევის თავისუფლების შეზღუდვის ზოგადი პრინციპების დაცვაში.
5. სტანდარტიზაცია, როგორც გაუპიროვნების კიდევ ერთი ფორმა
ადამიანის ერთი არშინით გაზომვას, საერთო სტანდარტებს დაქვემდებარებას ყველა დროში ცდილობდნენ. პრინციპში, ნებისმიერი სტანდარტიზაცია აუცილებლად იწვევს გამარტივებასა და პრიმიტივიზმს. წარმატებული სტანდარტიზაციის ერთ-ერთი მაგალითია ჯარი. კარგი სამხედრო უნდა იყოს უპიროვნო, როგორც მწერი, მას არა მარტო პიროვნული თვისებები არ სჭირდება, არამედ გონებაც; გონება საჭიროა მხოლოდ პრიმიტიული ფორმით - როგორიცაა ჯარისკაცის საზრიანობა, გადარჩენის და ბრძანების კარგად შესრულების უნარი. ჯარში დიდი მნიშვნელობა ენიჭება სამწყობრო მომზადებას, თუმცა ეს საკმაოდ უცნაური საქმიანობაა, რადგან მწყობრი ნაბიჯით მტერს ვერ შეაშინებ და ვერც გამარჯვებას ვერ მოიპოვებ მასზე. ამ წვრთნებს უჩვეულო მიზანი აქვს: ადამიანის გაუპიროვნება, სტანდარტიზირება, დაუფიქრებლად დამორჩილების სწავლება, მისი ავტომატად გარდაქმნა. ჯარი პიროვნების ლიკვიდაციის ყველაზე თვალსაჩინო მექანიზმია. ჯარი ფაქტობრივად ნებისმიერ სახელმწიფოში არსებობს და, ფაქტობრივად, ნებისმიერ არმიაში პიროვნების გაუპიროვნებას მინიმალური კი არა, უფრო დიდი მნიშვნელობა ენიჭება, ვიდრე საბრძოლო შესაძლებლობების სწავლებას.
კლასიფიკაციის სტანდარტული ფორმაა მასობრივი კულტურა და განათლება, რომელიც მიმართულია საშუალო მომხმარებლის აღზრდაზე. ის აყალიბებს საშუალო აზროვნებას და გემოვნებას. ხოლო სტანდარტული განათლება აბსოლუტურად ბუნებრივი გზით ცდილობს ბავშვების და მოზარდების სტანდარტიზებას. ასე ხდება გაუპიროვნება.
დეინდივიდუალიზაციის მიზეზები
ზიმბარდომ გამოთქვა ვარაუდი, რომ მრავალრიცხოვანმა და მრავალფეროვანმა ფაქტორებმა შეიძლება დეინდივიდუალიზაცია გამოიწვიოს, ჯგუფზე ფოკუსირების ან მორალური პასუხისმგებლობის უარყოფითი შეფასების თავიდან აცილების სურვილის გარდა. ასეთ ფაქტორებს მიეკუთვნება ანონიმურობა (ნებისმიერი ფორმით), ჯგუფის მოცულობა, ემოციური აღტკინების დონე, სიტუაციის სიახლე და გაურკვევლობა, დროის შეცვლილი პერსპექტივა (მაგალითად, ნარკოტიკების და ალკოჰოლის მოხმარების შედეგად), ჯგუფებში ჩართვის ხარისხი, საქმიანობა და ა.შ.
ყველა ეს ფაქტორი იწვევს პიროვნების მიერ იდენტურობის ან თვითცნობიერების გრძნობის დაკარგვას, რაც, თავის მხრივ, იწვევს გარე სტიმულისადმი მის მგრძნობელობის შესებასუსტ და საკუთარ ემოციებსა და მოტივაციებზე კოგნიტური კონტროლის დაკარგვას. დეინდივიდუალიზირებული ადამიანი ნაკლებად დამყოლია აგენტების მხრიდან დადებით ან უარყოფით სანქციებზე, რომლებიც არ მიეკუთვნებიან ამ ჯგუფს, ამიტომ მისი საქციელი ნაკლებად ექვემდებარება გარე წესებსა და ნორმებს.
ინდივიდუალიზაციასა და დეინდივიდუალიზაციასთან დაკავშირებული აღმოჩნდა ნორმატივსაწინააღმდეგო ქცევის საკმაოდ ფართო სპექტრი. ექსპერიმენტები სოციალურ ფასილიტაციაში აჩვენებენ, რომ ჯგუფში გაერთიანებამ შეიძლება ააგზნოს ადამიანები, ხოლო ექსპერიმენტები სოციალურ სიზარმაცეში დემონსტრირებენ, რომ ჯგუფში პირადი პასუხისმგებლობა ჩადენილის გამო შეიძლება ბუნდოვანი გახდეს. როდესაც აგზნება გადაეფარება ბუნდოვან პასუხისმგებლობას და ნორმატიული შეკავება სუსტდება, შედეგები საოცარია. ქმედებები შეიძლება ვარირებდეს ნებადართულიდან, რომელიც უმნიშვნელოდ სცილდება საყოველთაოდ მიღებულ ჩარჩოებს (სასადილოში ერთმანეთისთვის პურის სროლა, შეურაცხმყოფელი სიტყვების ყვირილი სპორტული არბიტრის მისამართით, როკ-კონცერტის დროს თავშეუკავებელი ყვირილი), იმპულსურ თვითკმაყოფილებამდე (ჯგუფური ვანდალიზმი, ორგიები, ძარცვა) და დამანგრეველ სოციალურ აფეთქებამდე (პოლიციის სისასტიკე, ქუჩაში არეულობები, ლინჩის კანონით გასამართლება).
ფესტინგერმა, პეპიტოუნმა და ნიუკომ ივარაუდეს, რომ ადამიანის ფოკუსირება ჯგუფზე, რომელიც ასოცირდება ჯგუფთან მის მიზიდულობაზე, ამცირებს ყურადღებას, რომელსაც კონკრეტულ ადამიანებს უთმობენ. ჯგუფზე ასეთი ფოკუსირება ახდენს მისი წევრების დეინდივიდუალიზაციას, რომლებიც უკანა ფონზე გადაინაცვლებენ და, გარკვეულწილად, მორალურად თავს აფარებენ ამ ჯგუფს. ამიტომ დეინდივიდუალიზაცია ამცირებს კონკრეტული ადამიანის აკრძალვებს ნორმატივსაწინააღმდეგო ქმედებებში ჩართვის კუთხით. ამ ფორმულირების შესაბამისად, ჯგუფისკენ სწრაფვა ზრდის დეინდივიდუალიზაციას, რაც, თავის მხრივ, ათავისუფლებს ქცევას, რომელიც ჩვეულებრივ პირობებში აკრძალვებით არის შებოჭილი.
ჯგუფი და დეინდივიდუალიზაცია
ჯგუფს არა თუ შეუძლია მისი წევრების გაგულისება, არამედ ის უზრუნველყოფს მათ ანონიმურობას. ბრბო, რომელიც ყვირის, ხელს აფარებს კალათბურთის მყვირალა ფანატს. ლინჩის წესით გასამართლების მომხრეთა უწესო ბანდას სჯერა, რომ ისინი გაექცევიან სასჯელს; ისინი თავის ქმედებებს აღიქვამენ, როგორც ჯგუფურს. ქუჩაში არეულობების მონაწილეები, რომლებიც უსახურ ბრბოდ იქცნენ, არ ერიდებიან ძარცვას. ბრაიენ მალენი (Brian Mullen, 1986) გვაცნობებს ამგვარი ეფექტების შესახებ ლინჩის წესის მომხრეთა შეკრებებზე: რაც უფრო მრავალრიცხოვანია შეკრება, მით უფრო მეტად კარგავენ მისი წევრები პირადი პასუხისმგებლობის გრძნობას და მით უფრო დიდი მზადყოფნით მიდიან უპრეცედენტო დანაშაულებებზე - მსხვერპლის დაწვაზე, წამებასა ან დანაწევრებაზე. თითოეული მოყვანილი მაგალითისთვის, გულშემატკივრებით დაწყებული და ლინჩის წესის მომხრეთა დამთავრებით, დამახასიათებელია ის, რომ ასეთ შემთხვევებში ადამიანებს მკვეთრად უმცირდება შეფასების შიში. რადგან „ყველა ასე იქცეოდა“, თავის ქცევასაც ისინი განმარტავენ შექმნილი სიტუაციით და არა საკუთარი თავისუფალი არჩევანით.
ფილიპ ზიმბარდომ (Philip Zimbardo, 1970) ივარაუდა, რომ გაუპიროვნება დიდ ქალაქებში უკვე თავისთავად გარანტირებს ანონიმურობას და უზრუნველყოფს ქცევის ნორმებს, რომელიც დასაშვებად მიიჩნევს ვანდალიზმს. მან შეიძინა ორი ძველი, ათი წლის წინანდელი, ავტომობილი და ღია კაპოტით და მოხსნილი ნომრებით ქუჩაში დატოვა: ერთი ბრონქსში, ნიუ-იორკის უნივერსიტეტის ძველ კამპუსში, ხოლო მეორე - პატარა ქალაქში პალო-ალტო, სტენფორდის უნივერსიტეტის კამპუსთან ახლოს. ნიუ-იორკში პირველი მძარცველები ათი წუთის შემდეგ გამოჩნდნენ, მათ მოხსნენ აკუმულატორი და რადიატორი. სამი დღის შემდეგ, ქურდობის და ვანდალიზმის 23 ეპიზოდის შემდეგ (იმ ადამიანების მხრიდან, როლმებიც, ყველა ნიშნით, არ მიეკუთვნებოდნენ ღარიბთა ფენას), მანქანა გადაიქცა ჯართის ხროვად. ამის საპირისპიროდ, ერთადერთი ადამიანი, რომელიც პალო-ალტოსში მანქანას შეეხო, იყო გამვლელი, რომელმაც დახურა მანქანის კაპოტი, რადგან წვიმა იწყებოდა.
იმპულსური ჯგუფური ქმედებები
დიდ ჯგუფებში აგრესიის აფეთქებას ხშირად წინ უსწრებს უმნიშვნელო აქციები, რომლებიც ააგზნებენ და აბნევენ ადამიანებს. ჯგუფები ყვირიან, სკანდირებენ, ტაშს უკრავენ, ცეკვავენ, და ეს აუცილებელია იმისათვის, რათა ერთდროულად გამოიწვიოს ადამიანებში აგზნება და შეამციროს საკუთარი ცნობიერება. სექტის „მუნა“-სთვითმხილველი იხსენებს, თუ როგორ დაეხმარა „ჩუ-ჩუ-ჩუ“-ს სკანდირება დეინდივიდუალიზაციაში:
„ყველა და-ძმამ ერთმანეთს მოჰკიდა ხელი და დაიწყეს ყვირილი: ჩუ-ჩუ-ჩუ, ჩუ-ჩუ-ჩუ, ჩუ-ჩუ-ჩუ! ია! ია! პაუ! თან ხმის ძალას ნელ-ნელა ვუმატებდით. ამ ქმედებამ ჯგუფში გაგვაერთიანა, თითქოს უცნაურად, ერთად განვიცადეთ რაღაც ძალიან მნიშვნელოვანი. „ჩუ-ჩუ-ჩუ“-მ ძალიან შემაშინა; მაგრამ მანვე მომცა კომფორტის განცდა. დაგროვილი ენერგიისგან გათავისუფლების შემდეგ ჩვენ სრულიად ღონემიხდილებად ვგრძნობდით თავს“. (Zimbardo & others, 1977).
ედა დინერის (Ed Diener, 1976, 1979) ექსპერიმენტებმა აჩვენა, რომ ისეთმა აქციებმა, როგორიცაა ქვების სროლა და გუნდში სიმღერა, შეიძლება ნიადაგი მოამზადოს უფრო აღვირახსნილი ქცევისთვის. არსებობს თვითძალისმომცემი სიამოვნება იმაში, ეომ აიდინოს იმპულსური ქმედებები და ამავე დროს დააკვირდეს, როგორ აკეთებენ სხვები იგივეს. როდესაც ვხედავთ, რომ სხვები იგივეს აკეთებენ, ჩვენ მიგვაჩნია, რომ ისინი იგივეს გრძნობენ, და ამით ჩვენ უფრო მტკიცე ვხდებით ჩვენს გრძნობებში. (Orive, 1984). იმპულსური ჯგუფური აქტები იპყრობენ ჩვენს ყურადღებას. როდესაც ჩვენ აღშფოთებული ვართ არბიტრის ქმედებით, ჩვენ არ ვფიქრობთ ჩვენს ღირებულებებზე, რეაგირებას ვახდენთ უშუალოდ სიტუაციაზე. მოგვიანებით, როდესაც ჩვენ დავფიქრდებით იმაზე, თუ რა გავაკეთეთ ან ვთქვით, ზოგჯერ სირცხვილის გრძნობა გვიპყრობს. ზოგჯერ. მაგრამ ზოგჯერ ჩვენ თვითონ ვეძებთ ჯგუფში დეინდივიდუალიზაციის შესაძლებლობას: დისკოთეკაზე, ომში, ქუჩის არეულობების დროს - ყველგან, სადაც შეიძლება ძლიერი პოზიტიური ემოციების და სხვებთან ერთობის განცდა.
დასუსტებული თვითცნობიერება
ჯგუფურ განცდებს, რომლებიც ასუსტებენ თვითცნობიერებას, აქვთ ქცევისა და დამოკიდებულებების შეუთანხმებლობის ტენდენცია. ედ დინერის (Ed Diener, 1980), ასევე სტივენ პრენტის-დანას და რონალდ როჯერსის (Steven Prentice-Dunn & Ronald Rogers, 1980, 1989) ექსპერიმენტებმა აჩვენა, რომ დეინდივიდულიზებული, თვითშეგნება დაკარგული ადამიანები ნაკლებად თავშეკავებული არიან და ნაკლებად აკონტროლებენ თავს; ისინი, როგორც წესი, მოქმედებენ, რეაგირებენ უშუალოდ სიტუაციაზე, და არც კი ახსენდებათ თავისი ღირებულებები. ყოველივე ეს დადასტურებულია ექსპერიმენტებში თვითცნობიერების შესახებ.
მიმართვა თვითცნობიერებას
თვითცნობიერება და დეინდივიდუალიზაცია თითქოს ერთი მედალის ორი მხარეა. ვისაც აუმაღლეს თვითცნობიერება, ვთქვათ, მოათავსეს ისინი სარკის ან სატელევიზიო კამერის წინ, დემონსტრირებენ ამაღლებულ თვითკონტროლს, მათი ქმედებები უფრო მეტად ასახავს მათ დამოკიდებულებას. სარკის წინ მყოფი ადამიანები, რომლებსაც ეშინიათ წონაში მომატება, ნაკლებად შეჭამენ ცომეულს და ტკბილს (Sentyrz & Bushman, 1997). გარდა ამისა, ადამიანები, რომლებმაც არ დაკარგა თვითცნობიერება, ნაკლებად მიმართავენ ხრიკებს და ტყუილს. (Beaman & others, 1979; Diener & Wallbom, 1976). იგივე ეხება მათ, ვინც აშკარად გრძნობს თავის ინდივიდუალობას და დამოუკიდებლობას. (Nadler & others, 1982). ადამიანები, რომლებსაც ახასიათებს გაზრდილი თვითცნობიერება ან რომლებშიც გამოიწვიეს ის, დემონსტრირებენ დიდ შესაბამისობას მას შორის, რასაც ისინი ამბობენ და რასაც აკეთებენ. დეინდივიდუალიზაცია თანამედროვე პირობებში ვლინდება. უნიფორმის ტარება ერთმანეთს გვამსგავსებს, და ასეთ გარემოში ადამიანმა შეიძლება ნაკლები პასუხისმგებლობა იგრძნოს თავის ქცევაზე და აგრესიისკენ მიდრეკილებაგამოავლინოს, ასევე არაადეკვატურად აღიქვას და გაანალიზოს ინფორმაცია.
გარემოებები, როგორიცაა ალკოჰოლური დათრობა, რომლებიც აქვეითებენ თვითცნობიერებას, შესაბამისად, ზრდიან დეინდივიდუალიზაციას (Hull & others, 1983). და, პირიქით, დეინციალიზაცია მცირდება იმ გარემოებებში, რომლებიც ამაღლებენ თვითცნობიერებას: სარკის და სატელევიზიო კამერის წინ, პატარა სოფლებში, კაშკაშა სინათლეზე, სახელობითი საჭდის ან არასტანდარტული ტანსაცმლის გამოყენების შემთხვევაში. (Ickes & others, 1978). როდესაც მოზარდი მიდის საღამოს წვეულებაზე, გონიერი მშობლებისდარიდება შეიძლება შემდეგნაირად გაჟღერდეს: „გისურვებთ სასიამოვნო საღამოს და არ დაივიწყო, ვინ ხარ“. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ისიამოვნე ჯგუფში ყოფნით, მაგრამ არ დაკარგო თვითცნობიერება: არ დაემორჩილო დეინდივიდუალიზაციას.
კიდევ რამდენიმე იდეა:
1. ყოველთვის სახელების გამოყენება
მოერიდეთ ნომრის გამოყენებას (მიმართეთ სახელით, მოითხოვეთ, რომ თქვენ მოგმართონ სახელით). გაუპიროვნება ეწინააღმდეგება ასეთი ინფორმაციის მიღებას სხვის შესახებ, რაც მას განსაკუთრებულად უნიკალურს ხდის. მაგალითად, ცნობილია, რომ ნაცისტურ საკონცენტრაციო ბანაკებში დაცვა უფრო შემწყნარებლად ექცეოდა პატიმრებს, თუ მათი სახელები იცოდა. პირები, რომლებიც მტრულ დამოკიდებულებას ავლენდნენ სხვების მიმართ, ან მათი მხრიდან ელოდებოდნენ თავდასხმას, განსაკუთრებით ხშირად ივიწყებდნენ ინდივიდუალურ ინფორმაციას (მაგალითად, მის სახელს) ამ მეორეს შესახებ და იმახსოვრებდნენ დეინდივიდუალიზირებულ ინფორმაციას მის შესახებ (მაგალითად, რასას).
2. წარდგენის იძულება
საბაბით ან საბაბის გარეშე მოწმობის წარმოდგენის ან საკუთარი თავის წარდგენის მოთხოვნა. უნდა გაკეთდეს ისე, რომ ადამიანმა თვითონ მოახდინოს თავისი თავის იდენტიფიცირება. ჰკითხეთ „ვინ ხართ?“
3. სწორი ლექსიკის გამოიყენება უკუქევითი ზმნების გარეშე.
არავითარი „მგონია“, „მინდა“! ვფიქრობ, მინდა და ა.შ.
4. ინდივიდუალური აქსესუარების (სავიზიტო ბარათების, სახელობითი საჭდეს და სხვ.) გამოყენება
5. არასტანდარტული ტანსაცმელი (უნიფორმის გარეშე)
6. მუშაობა კაშკაშა სინათლზე, სარკის ან ვიდეოკამერის წინ.
7. სტრუქტურირება და ავტონომიზაცია (ადამიანების, სახლების, ბინების მცირე ჯგუფები და ა.შ.)
8. თვითგამოხატვისთვის შესაძლებლობების სტიმულირება.
სარკის, პორტრეტებისა და თვალის გამოსახულების ეფექტი.
ნიუკასლის უნივერსიტეტის მეცნიერები ერთი თვის განმავლობაში შეისწავლიდნენ სტუდენტთა ქცევას სასადილოში, რათა შეემოწმებინათ ჰიპოთეზა, რომ თვალების გამოსახულება აიძულებს ადამიანებს უფრო მეტ პასუხისმგებლობას და დადგენილი წესების ნაკლებად დარღვევას. ამისათვის შემთხვევით დროს და სასადილოს შემთხვევით ადგილებზე განთავსებული იყო სახეების ამსახველი პლაკატები მაგიდებთან მჯდომთა თვალების დონეზე. აღმოჩნდა, რომ იმ დღეებში, როდესაც ასეთი პლაკატები კედელზე იყო ჩამოკიდებული, სტუდენტებს ორჯერ უფრო ხშირად გაჰქონდათ ჭამის შემდეგ ლანგარი ჭურჭლით, ვიდრე იმ დღეებში, როდესაც არ იყო პლაკატები ან მათზე ასახული იყო ნეიტრალური გამოსახულება თვალების გარეშე.
მკვლევარები მიიჩნევენ, რომ აქ მუშაობს „წაბიძგების ფსიქოლოგია“, რომელიც განსაზღვრავს ქცევის სასურველი მოდელის არჩევანს ადამიანზე პირდაპირი გავლენის გარეშე. მაგალითად, ის მოქმედებს, როდესაც რამდენიმე ოპციიდან ერთი გარკვეული გზით არის გამოყოფილი.
თვალები კედელზე სწორედ ასეთი „წაბიძგების“ მექანიზმს წარმოადგენს, რაც ხელს შეუწყობს ანტისაზოგადოებრივი ქცევის თავიდან აცილებას. კერძოდ, მეცნიერები რეკომენდაციას უწევენ ვიდეოდაკვირვების კამერებს გაუკეთდეს თვალების გამოსახულება, და არა თვითონ კამერის.
Бердяев Н.А. О назначении человека
Личность и общество: человек в социуме, социальное в человеке
ЭТИЧЕСКИЕ ПРОБЛЕМЫ СОЦИАЛЬНОГО ВОПРОСА
Это есть мир абсолютно холодный, в котором нельзя даже увидеть лица поработителя и властелина, рабство в нем есть рабство у отвлеченных фантазмов капиталистического мира. В нем порывается всякая духовная связь между людьми, общество окончательно атомизируется, и якобы освобожденная личность остается покинутой, предоставленной самой себе и беспомощной в этом страшном и чуждом мире.
Самолюбие – главная рана, нанесенная человеку первородным грехом, – мешает надлежащему восприятию реальностей, ибо самолюбие при всякой встрече с реальностью или хочет защитить себя от боли при помощи фантазма, или получить удовлетворение, всегда непрочное, от другого фантазма. Из самолюбия одного человека возвышают, другого унижают, и ни один не воспринимается в его реальности. Самолюбие всегда ищет компенсации и для этого насилует реальность.
...Вокруг похоти наживы, вокруг самодовлеющей любви к деньгам создается один из самых фантасмагорических миров, наиболее оторванных от мира реальностей, от бытия. Таким фантасмагорическим миром является мир капитализма, мир банков, мир биржи, бумажных денег, чеков и векселей, реклам, конкуренции и погони за легкой наживой.
Мир финансовый, мир денежный есть страшная фантасмагория, наиболее отдаленная от мира, сотворенного богом, и божий мир не совершенствующая, не прибавляющая к нему реальности... Деньги есть своеобразная мистерия... Человек, в сущности, не знает, что он живет в безумии, которое лишь внешне прикрыто“,- подчеркивает А.Н. Бердяев.
Драма процентной экономики становится ростовщическим фарсом, дурным триллером, где главный герой – ростовщик-сверхчеловек, маниакальный процентный „Джек Потрошитель“.
Личность и общество: человек в социуме, социальное в человеке
ЭТИЧЕСКИЕ ПРОБЛЕМЫ СОЦИАЛЬНОГО ВОПРОСА
Это есть мир абсолютно холодный, в котором нельзя даже увидеть лица поработителя и властелина, рабство в нем есть рабство у отвлеченных фантазмов капиталистического мира. В нем порывается всякая духовная связь между людьми, общество окончательно атомизируется, и якобы освобожденная личность остается покинутой, предоставленной самой себе и беспомощной в этом страшном и чуждом мире.
Самолюбие – главная рана, нанесенная человеку первородным грехом, – мешает надлежащему восприятию реальностей, ибо самолюбие при всякой встрече с реальностью или хочет защитить себя от боли при помощи фантазма, или получить удовлетворение, всегда непрочное, от другого фантазма. Из самолюбия одного человека возвышают, другого унижают, и ни один не воспринимается в его реальности. Самолюбие всегда ищет компенсации и для этого насилует реальность.
...Вокруг похоти наживы, вокруг самодовлеющей любви к деньгам создается один из самых фантасмагорических миров, наиболее оторванных от мира реальностей, от бытия. Таким фантасмагорическим миром является мир капитализма, мир банков, мир биржи, бумажных денег, чеков и векселей, реклам, конкуренции и погони за легкой наживой.
Мир финансовый, мир денежный есть страшная фантасмагория, наиболее отдаленная от мира, сотворенного богом, и божий мир не совершенствующая, не прибавляющая к нему реальности... Деньги есть своеобразная мистерия... Человек, в сущности, не знает, что он живет в безумии, которое лишь внешне прикрыто“,- подчеркивает А.Н. Бердяев.
Драма процентной экономики становится ростовщическим фарсом, дурным триллером, где главный герой – ростовщик-сверхчеловек, маниакальный процентный „Джек Потрошитель“.
Иные преуспели ловкачи,
Как холст, сбывая лунные лучи.
Они глупцам сиянье отмеряют
Они глупцам сиянье отмеряют
И, как за ткани, деньги огребают.
На тот базар, где шум и суета,
Пришли и мы, чтобы купить холста.
(сей мир-чародей, мы же в нем – торговцы, покупающие куски лунного света)
И призрачный нам отмеряют свет
Взамен прожитых понапрасну лет.
Так где же то, что куплено досель?
И нет холста, и опустел кошель...
(Джалаладдин Руми. Китаб ал-Маснави (Книга двустиший)
***
Психологи усматривают в ростовщичестве особые виды психопатии.
Выдающийся психолог П.Б. Ганнушкин в работе „ОСОБЕННОСТИ ЭМОЦИОНАЛЬНО-ВОЛЕВОЙ СФЕРЫ ПРИ ПСИХОПАТИЯХ“ (Психология эмоций. Тексты. / Под ред. В.К. Вилюнас и Ю.Б. Гиппенрейтер. М.: Изд-во МГУ, 1984. С. 252-279.) выделяет Группу ШИЗОИДОВ, отмечая:
„Больше всего шизоидов характеризуют следующие особенности: аутистическая оторванность от внешнего, реального мира, отсутствие внутреннего единства и последовательности во всей сумме психики и причудливая парадоксальность эмоциональной жизни и поведения... По-настоящему шизоиды любят все-таки только себя: будучи эгоистами par excellence они почти всегда держатся чрезвычайно высокого мнения о себе, о своих способностях и редко умеют ценить по-настоящему других людей, даже тех, к кому относятся хорошо... Эти холодные энергичные натуры иной раз способны к чрезвычайной жестокости не из стремления к причинению мучений, а из безразличия к чужому страданию.”
К психопатии ростовщичества можно отнести, по Ганнушкину, и группу параноиков. В их описании психолог выделяет такие качества:
„Самым характерным свойством параноиков является их склонность к образованию так называемых сверхценных идей, во власти которых они потом и оказываются; эти идеи заполняют психику параноика и оказывают доминирующее влияние на все его поведение. Самой важной такой сверхценной идеей параноика обычно является мысль об особом значении его собственной личности.”
Как отмечал средневековый автор Поггио Брациолини:
„Уже само понятие „жадный“ указывает на порок и говорит о том, что это есть зло, поскольку невозможно, чтобы человек, охваченный жадностью, не приносил бы вред и не оскорблял бы многих людей.
В буржуазном мире капитал полностью контролирует прессу. Монополизация прессы в капиталистическом мире имеет универсальный характер. В письме гамбургского публициста Пауля Зете в редакцию журнала «Шпигель» отмечалось, что возрастающая концентрация в немецкой печати затрагивает ее внутреннюю свободу: «Свобода печати есть свобода двух сотен богатых людей распространять свое мнение. СВОБОДЕН ТОТ, КТО БОГАТ. Все зло состоит в том, что владельцы газет оставляют редакторам все меньше свободы, что они все больше навязывают им свою волю».
Известный философ Эрих Фромм в книге «Бегство от свободы» считает, что средства «массовой коммуникации» в капиталистическом обществе разрушают реальную картину мира и «парализуют» способность людей к самостоятельному мышлению.
Как правило, газеты капиталистического мира постоянно подчеркивают свою приверженность «только фактам». Руководители прессы капиталистических стран уверяют, что не навязывают читателям своих мнений.
Однако Фромм решительно утверждает, что именно эта «фактология» является хитроумным способом парализовать способность читателей к выводам и ассоциациям. В этом смысле буквально опустошительное влияние оказывают радио, кино и газеты. Сообщение о бомбардировке какого-то города и гибели сотен людей прерывается рекламой мыла и вина. Тот же диктор, тем же убедительным, вкрадчивым и авторитетным голосом, которым он только что внушал всем серьезность политической ситуации, теперь твердит об особенном аромате мыла, производитель которого оплачивает рекламное вещание.
Газеты пишут о банальных мыслях или любимых кушаньях какой-нибудь восходящей кинозвезды так же подробно и серьезно, как о событиях большого научного значения.
Это приводит утрате интереса к тому, что слушается. Слушатель перестает волноваться. Его эмоции и критические суждения скованы, и в конечном счете его отношение к происходящему в мире окрашивается налетом скуки и равнодушия.
Во имя «свободы» жизнь теряет целостность. Фромм упрекает буржуазную печать, радио и телевидение в том, что они навязывают людям стандартное мышление и «разрозненные желания», убивают в них стремление к какой-либо цели. Люди оглушены, забиты, деморализованы постоянной бомбардировкой, которой печать, радио и телевидение подвергают их мозг и душу.
=====
"В сущности, единственное, что нас интересует в жизни – наше психическое содержание» эти слова незадолго до своей смерти произнёс русский учёный, врач, физиолог, академик Иван Петрович Павлов
"Главное отличие США и России Мы едим, чтобы жить,они живут,чтобы есть.Вся разница
В США ПЕЧАЛЬ ! Все соревнуются кто лучше преуспел забывая о своей психике ! психологов в сша пруд пруди , психи в сша, комплекс не полноценности уничтожает многих людей в сша!
друг кто медом мажет а тот кто правду скажет
Если бы окружающие вовремя подсказали, и жизнь по другому руслу пошла бы - по более счастливому и успешному. Но рядом оказывались или безразличные или завистливые.
В нынешних условиях тотального потреблядства везде и повсюду создать семью очень сложно.Практически невозможно.У людей страх от последствий женитьбы.А вдруг она будет неудачной? А вдруг у тебя при разводе оттяпают имущество и деньги, а также детей и так далее...
потреблядство всё свалить, чем на тупых меркантильных баб. Им всё любовь подавай, но они как раз таки и думают о холодном расчёте
А теперь специально внушают недоверие и отсюда прямо какое-то озверение человечества происходит
Когда я людям говорил правду мне говорили все хватит из нормальных людей делать шизофреников.
Все с точностью до наоборот: США самая консервативная страна, поэтому здесь так популярны сети магазинов и ресторанов - никто не ценит разнообразие, наоборот ценят однообразие и предсказуемость. Русский приехав в Японию побежит пробывать национальную кухню - американец побежит искать макдональдс и старбакс.
Специально разъединяют и соревнуют людей. Разделяй и влавствуй - сатанинский принцип
Это не разность, это - разобщенность. Такими людьми и таким обществом управлять легче, чем сплоченным сообществом. "
Разность - психология запада которой "кормят "нашу молодёжь -Полюби себя и полюбят другие - эгоизм , вот и вся разность, эгоист не соперник клану "хозяев".
Для особо одарённых, ты это твоё окружение, те кто тебе дорог, твои друзья за которых ты пойдёшь на размен"
http://www.gramota.net/materials/3/2011/3-2/4.html
Мнение (Д. Хукс, департамент компьютерных наук, Великобритания): Тройной кризис – кредитный, окружающей среды и технологический – никак не регулируется придуманными цифровыми технологиями.
Человечество существует в старой парадигме, и только квантовая парадигма поможет избежать катастрофы. Смысл новой логики – переход от общества потребления к обществу знания, неосоциализма, основанного на справедливом перераспределении за счет отмены принципа финансовых рынков и пузырей.
М. Лайтман: К сожалению, за смелыми высказываниями, которых в последнее время все больше, не следуют конкретно прописанные планы.
http://www.thechristianegoist.com/category/christian-egoism/
Как человеческое сознание настраивает космос, почему нарциссизм и политкорректность связаны, могут ли магнитные поля выключать зоны мозга, от чего зависит выбор человека, с которым мы хотели бы завести детей, — все это в нашем традиционном обзоре новых и самых интересных книг нон-фикшн от Алексея Цветкова.
Человечество существует в старой парадигме, и только квантовая парадигма поможет избежать катастрофы. Смысл новой логики – переход от общества потребления к обществу знания, неосоциализма, основанного на справедливом перераспределении за счет отмены принципа финансовых рынков и пузырей.
М. Лайтман: К сожалению, за смелыми высказываниями, которых в последнее время все больше, не следуют конкретно прописанные планы.
Комментариев нет:
Отправить комментарий
Will be revised