რატომ არის საჭირო სისხლში ჟანგბადის დონის კონტროლი და რატომ არ არის Apple Watch Series 6 და სხვა „ჭკვიანი“ საათი სამედიცინო მოწყობილობები.

რატომ არის საჭირო სისხლში ჟანგბადის დონის კონტროლი და რატომ არ არის Apple Watch Series 6 და სხვა „ჭკვიანი“  საათი სამედიცინო მოწყობილობები.

 https://vc.ru/tech/158902-zachem-sledit-za-urovnem-kisloroda-v-krovi-i-pochemu-apple-watch-series-6-i-drugie-umnye-chasy-ne-medicinskie-pribory

როგორ მუშაობს პულსოქსიმეტრი „ჭკვიან“ მოწყობილობებში, რატომ არის საჭირო და რატომ გაჩნდა მოთხოვნა სისხლში ჟანგბადის საზომ ფუნქციაზე.

15 სექტემბერს Apple-მა წარმოადგინა საათი Watch Series 6 სისხლში ჟანგბადის დონის გასაზომი სენსორით (პულსოქსიმეტრი). პულსოქსიმეტრის ფუნქცია ასევე აქვთ „ჭკვიანი“ საათების და ფიტნეს ტრეკერების სხვა მწარმოებლებს, როგორიცაა Garmin, Huawei და Fitbit, 

მათი დახმარებით, სპორტსმენებს და მთამსვლელებს შეუძლიათ დაადგინონ ჟანგბადის დაკარგვა დიდ სიმაღლეებზე და დროულად მოახდინონ მისი კომპენსირებ. ასევე, მოთხოვნა პულსოქსიმეტრებზე გაიზარდა Covid-19-ის პანდემიის დროს - კორონავირუსის ადრეულ ეტაპზე გამოვლენის მცდელობისას, როდესაც არ არის ქოშინი, მაგრამ ფილტვები უკვე იშლება.

მწარმოებლები არ უწოდებენ „ჭკვიან საათებს“ პულსოქსიმეტრით  სამედიცინო მოწყობილობას, რომელსაც შეუძლია დაავადების დიაგნოსტიკა და კონტროლი. საქმე იმაშია, რომ ისინი ჯერ კიდევ არ არის საკმარისად ზუსტი და ემსახურება თქვენი ჯანმრთელობის უკეთ გააზრებას და ექიმის დროულად გამოძახებას.

რატომ უნდა ვიცოდეთ სისხლში ჟანგბადის დონე?

პულსოქსიმეტრები ზომავენ სისხლში ჟანგბადის გაჯერებას (სატურაციას): ისინი განსაზღვრავენ ჰემოგლობინის (სისხლის უჯრედებში ცილის) რაოდენობას, რომელიც ატარებს ჟანგბადს სისხლძარღვებში, სისხლის სიკაშკაშით.

მაგალითად, სატურაციის დასადგენად, Apple Watch Series 6 ასხივებს შუქს მაჯის არეში სისხლძარღვებზე მწვანე, წითელი და ინფრაწითელი შუქდიოდების გამოყენებით და ზომავს ფოტოდიოდებიდან არეკლილი სხივების ინტენსივობას, გამოითვლება სისხლის ფერი.

სატურაცია ერთ-ერთი სასიცოცხლო მაჩვენებელია ტემპერატურასთან, პულსთან, წნევასთან ერთად. იგი გამოიხატება პროცენტულად: ნორმალურად ითვლება 95% და მეტი მნიშვნელობა; ფილტვების ქრონიკული დაავადებების მქონე ადამიანებში ეს მაჩვენებელი შეიძლება იყოს უფრო დაბალი, მაგრამ გავლენა არ იქონიოს სასიცოცხლო მაჩვენებლებზე.

90%-ზე ქვემოთ სატურაცია ითვლება როგორც დაბალი - ფილტვებიდან ჟანგბადი არასაკმარისად მიეწოდება ორგანოებსა და ქსოვილებს, ადამიანს შეიძლება განუვითარდეს ჰიპოქსემია.

ამან შეიძლება გამოიწვიოს:

ქოშინი,

წნევის შემცირება,

გახშირებული გულისცემა,

თავის ტკივილი,

არეული ცნობიერება ან მისი დაკარგვა,

ტკივილი  მკერდში,

ციანოზი - კიდურების და ლორწოვანი გარსების სილურჯე,

სუნთქვის უკმარისობა,

და სხვა გართულებები, ხანგრძლივი ჰიპოქსემიით - შეუქცევადია.

რატომ და ვინ უნდა განსაზღვროს სატურაცია

პულსოქსიმეტრების გამოყენება შესაძლებელია დაავადებების განვითარების, ფილტვების ვენტილაციის აუცილებლობისა და ადამიანზე დასაშვები ფიზიკური დატვირთვის დასადგენად.

მაგალითად, მოწყობილობას შეუძლია გამოავლინოს აპნოე ძილის დროს - ადამიანს სუნთქვა უჩერდება 10 წამზე მეტი ხნის განმავლობაში. ამ შემთხვევაში, ჟანგბადის დონის შემოწმების გრაფიკზე გამოისახება სატურაციის შემცირება და მისი ნორმამდე დაბრუნება.

სისხლში ჟანგბადის მაჩვენებელს აკონტროლებენ გულ-სისხლძარღვთა და სასუნთქი სისტემების დაავადებების მქონე ადამიანები, მთამსვლელები - სიმაღლის ავადმყოფობის თავიდან ასაცილებლად, მფრინავები სპორტულ ავიაციაში - ჰიპოქსიის თავიდან ასაცილებლად, სპორტსმენები - აკონტროლონ ფიზიკური დატვირთვის და მაღალ სიმაღლეზე ვარჯიშის კონტროლის მიზნით.

ჯანმრთელი ადამიანისთვის ნორმალურ გარემოში პულსოქსიმეტრს ნაკლები სარგებელი მოაქვს - Covid-19-ის პანდემიამდე.

კორონავირუსი აზიანებს ფილტვებს, იწვევს რესპირატორულ სიმპტომებს, ქოშინს და სუნთქვის გაძნელების სხვა მძიმე სიმპტომებს. ძირითადად, სისხლში ჟანგბადის დონის მიხევით განისაზღვრაება Covid-19-ით დაავადებული პაციენტისთვის ჟანგბადის მიწოდების აუცილებლობა ნიღბის ან ფილტვების ხელოვნური ვენტილაციის საშუალებით .

რუსეთში, დადასტურებული Covid-19-ით დაავადებული პაციენტი ექვემდებარება ჰოსპიტალიზაციას, თუ სატურაცია  95%-ზე ნაკლებია.

რამდენად ზუსტია საათები და ფიტნეს ტრეკერები

კორონავირუსი გახდა ერთ-ერთი მთავარი მიზეზი იმისა, რის გამოც პულსოქსიმეტრებზე დიდი მოთხოვნილებაა - მათ შეუძლიათ დაადგინონ ჟანგბადის დონის დაქვეითება, სანამ ადამიანები სუნთქვის გაძნელებას იგრძნობენ.

მაგრამ ტარებადი „ჭკვიანი“ მოწყობილობები არ არის სამედიცინო მოწყობილობები და მათი სიზუსტე ნაკლებია, აღნიშნავენ Wired და MarketWatch.

მაგალითად, აშშ-ს სურსათისა და მედიკამენტების ხარისხზე სანიტარტული ზედამხედველობის სამმართველო (FDA) არ იძლევა „ჭკვიანი“ მოწყობილობების გამოყენების უფლებას სამედიცინო მოწყობილობების შემცვლელად.

ეს ნაწილობრივ განპირობებულია იმით, რომ ადამიანი მუდმივად მოძრაობაშია, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს ვენური სისხლისა და ქსოვილის სითხის მოძრაობა, რომლებიც მაჩვენებლებს ურევენ.

აქტივობამ შეიძლება შეამციროს მონაცემების სიზუსტე 25%-ით, რის გამოც „ჭკვიანი“ საათებისა და ტრეკერების მწარმოებლები ძირითადად სთავაზობენ სპორტულ ან გამოყენების ღამის სცენარებს - ძილის აპნოეს გამოსავლენად.

სიზუსტის შემცირების კიდევ ერთი მიზეზია მოწყობილობის განთავსება.

სამედიცინო პულსოქსიმეტრები კეთდება თითზე და ითვლის თითში გამავალი წითელი და ინფრაწითელი სინათლის რაოდენობას.

„ჭკვიანი“ მოწყობილობები მაგრდება მაჯაზე და ზომავენ სინათლის არეკვლას სხეულის ნაწილიდან, და არ „იჭერენ“ მასში შუქის გავლას.

ასახულ სხივებს მონაცემების გადაცემა მხოლოდ მაჯის გარკვეულ უბნებზე შეუძლიათ, ხოლო საათის მდგომარეობის შეცვლა გაზომვის ადგილას მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს  სენსორის სიზუსტეზე, აღნიშნავენ მკვლევარები.

მწარმოებლები არ პოზიციონირებენ მოწყობილობებს როგორც სამედიცინოს

მაგალითად, Garmin-ის მოწყობილობები, კომპანიის ბრიტანული ქვედანაყოფის განცხადებით, საკმარისად ზუსტია, რათა დაეხმაროს სპორტსმენებსა და მთამსვლელებს მთიან რეგიონებში ვარჯიშისთვის, მაგრამ არ არის განკუთვნილი სამედიცინო მიზნების გამოყენებისთვის.

Fitbit ასევე აცხადებს, რომ სისხლში ჟანგბადის გაზომვის მაჩვენებლები არ არის გამიზნული რესპირატორული დაავადებისას ჰიპოქსიის თვალყურის დევნებისთვის.

Apple Watch Series 6-ის პასუხისმგებლობის შეზღუდვაში ნათქვამია, რომ „სისხლში ჟანგბადის“ აპლიკაციის მონაცემები არ არის განკუთვნილი სამედიცინო მიზნებისთვის, მათ შორის თვითდიაგნოსტიკისთვის ან ექიმთან კონსულტაციისთვის - მხოლოდ ფიტნესისა და ჯანმრთელობის  განსაზღვრისთვის.

მიუხედავად ამისა, მწარმოებლები თანამშრომლობენ სამედიცინო ცენტრებთან და ატარებენ კვლევას, თუ როგორ დაეხმარება „ჭკვიანი“ მოწყობილობებიდან შეგროვებული მონაცემები მომავალში ადამიანებს მკურნალობაში.

მაგალითად, Apple იკვლევს, თუ როგორ შეუძლია Apple Watch-ის მონაცემებს დაეხმაროს ასთმის, რესპირატორული დაავადების ან გულის უკმარისობის მქონე ადამიანებს, ხოლო Garmin ატარებს ტესტებს სიმსივნით დააბადებულ პაციენტებზე დასაკვირვებლად, რომლებიც რისკის ჯგუფში იმყოფებიან  კოროვირუსული პანდემიის დროს.

აქვს თუ არა სარგებელი საათში სისხლის ჟანგბადის სენსორისგან 

საათები ან ტრეკერები შეიძლება დაეხმაროს ადამიანს ყურადღება მიაქციოს საკუთარ ჯანმრთელობას და დროულად მიმართოს ექიმს მუშაობის გაუარესების შემთხვევაში, მიიჩნევენ MarketWatch-ის მიერ გამოკითხული პულმონოლოგები და ინფექციონისტები.

Covid-19-ით დაავადებულ ზოგიერთ პაციენტს არ აღენიშნება პნევმონიის სიმპტომები და არ გრძნობს ქოშინს, რის გამოც ადამიანები დროულად არ მიმართავენ ექიმს ან არ ხდება  მათი ჰოსპიტალიზაცია.

„როდესაც ჰოსპიტალიზაციის დრო დგება, მათი ჟანგბადის დონე იკლებს იმ დონემდე, რომ პაციენტებს უერთებენ ფილტვების ხელოვნური ვენტილაციის აპარატს“, - წერს ბუფალოს უნივერსიტეტის ინფექციური დაავადებების განყოფილების ხელმძღვანელი თომას რუსო.

 „ჟანგბადის დონის შემცირება, მაგალითად, 86%-მდე, შეიძლება დაკავშირებული იყოს მილიარდ მიზეზზე - არა აუცილებლად კორონავირუსთან, მაგრამ ეს მაინც ნიშნავს, რომ აუცილებელია შემოქმების ექიმთან გავლა“, - ამბობს პულმონოლოგი ტიმოთი კონოლი.

„თუ ვივარაუდებთ, რომ Apple Watch გვაწვდის ინფორმაციას 4%-იანი გავრცელებით, ის მაინც შეიძლება იყოს სასარგებლო ინსტრუმენტი დაავადებების გამოსავლენად. მას უნდობლობით უნდა მოვეპყროთ და არ ჩავთვალოდ სადიაგნოსტიკო ინსტრუმენტად “, – ასკვნის ექიმი.