https://vc.ru/books/79195-20-kultovyh-knig-po-psihologii
20 საკულტო წიგნი ფსიქოლოგიაში
რამდენიმე წელია, ჩვენ MakeRight-ში მეთოდურად ვაგროვებდით მასალებს, რათა საბოლოოდ წარმოგვედგინა ეს სია. ჩვენ ჩავრთეთ ყველაზე რეიტინგული და აუცილებლად წასაკითხი წიგნები ფსიქოლოგიაში. სტატიაში წარმოდგენილი ზოგიერთი წიგნი ჯერ არ არის თარგმნილი რუსულად.
1. სტენლი მილგრემის „ავტორიტეტისადმი დამორჩილება“
ამ წიგნს საფუძვლად დაედო შოკისმომგვრელი ფსიქოლოგიური ექსპერიმენტების სერია, რომლებიც ჩატარდა 1960-იანი წლების დასაწყისში. ექსპერიმენტებში უბრალო ადამიანები მონაწილეობდნენ, მაგრამ შედეგი თითქმის ყოველთვის ერთი და იგივე გამოდიოდა - ისინი ყველა მზად იყვნენ სხვა ადამიანისთვის ტკივილის მისაყენებლად, ავტორიტეტის - ექსპერიმენტატორის მითითებებს დამორჩილებოდნენ.
იმისდა მიუხედავად, რომ სტენლი მილგრემის ექსპერიმენტებმა სერიოზული დისკუსია გამოიწვია სამეცნიერო საზოგადოებაში, კამათი მათი ეთიკურობის შესახებ დღემდე არ ცხრება, ნაშრომი „ავტორიტეტისადმი დამორჩილება“ აუცილებლად ყველამ უნდა წაიკითხოს, ვისაც სურს გაიგოს, რატომ სჩადიან ასე ხშირად კარგი ადამიანები ცუდ საქციელს, რომელიც არ შეესაბამება მათ ღირებულებებს.
2. ბესელა ვან დერ კოლკას „სხეული ითვლის ანგარიშს“
ფსიქოლოგიაში 2015 წლის ერთ-ერთი საუკეთესო ბესტსელერია. კრიტიკოსები და მკითხველები შეფასებებში თითქმის ერთსულოვანია, რასაც მოწმობს წიგნის ძალიან მაღალი რეიტინგი: Amazon-ის ვებ-გვერდზე დაახლოებით ათასი დადებითი რევიუ (სულ 95% საერთო რაოდენობიდან), GoodReads-ზე - დაახლოებით 3500 დადებითი შეფასება (ასევე 95% საერთო რაოდენობიდან).
ბესელ ვან დერ კოლკის წიგნს საფუძვლად დაედო მისი მრავალწლიანი კვლევები სულიერ ტრავმასა და მის შედეგებზე. თანდათანობით ის მივიდა დასკვნამდე, რომ ფსიქიკური აშლილობის მკურნალობის კლასიკური მეთოდები (ძირითადად გამოიყენება ანტიდეპრესანტები ან ნეიროლეპტიკები) აღმოფხვრის დაავადების გარეგნულ გამოვლინებებს და აფერხებს შეგრძნებებს, მაგრამ არ იძლევა სტაბილურ შედეგს. ვან დერ კოლკი იყენებს მეთოდების მთელ კომპლექსს, რომელთა შორის ფარმაკოლოგია მხოლოდ მცირე ნაწილს შეადგენს.
3. დენიელ შაქტერის „მეხსიერების შვიდი ცოდვა“
ეს საოცარი წიგნი მოგითხრობთ აღქმის თავისებურებებზე, მოგონებების დამახინჯებაზე და ჩვენი მეხსიერების შერჩევითობაზე.
4. ჯო ნავაროს „საშიში პირები“
ბესტსელერი მოგვითხრობს იმის შესახებ, თუ როგორ ამოვიცნოთ მტაცებლები, ნარცისები და სხვა მავნე ადამიანები, რომლებთანაც სამწუხაროდ ზოგჯერ გვიწევს საქმე. წიგნმა მიიღო 100-ზე მეტი დადებითი შეფასება Amazon-ზე და 350-ზე მეტი დადებითი შეფასება GoodReads-ზე.
წიგნი ეფუძნება ჯო ნავაროს პოლიციაში და გამოძიების ფედერალურ ბიუროში მუშაობის პირად გამოცდილებას. ის საუბრობს პოტენციურად საშიშ ადამიანებზე, თუ როგორ ავიცილოთ თავიდან მათთან შეხვედრა და, თუ ეს შეუძლებელია, როგორ გავუწიოთ წინააღმდეგობა.
5. გენიელ ჰილბერტის „ბედნიერებაზე წაფორხილება“
საერთაშორისო ბესტსელერია, რომელიც ავტორიტეტულმა გამოცემებმა არაერთხელ შეიყვანეს ფსიქოლოგიაში საუკეთესო წიგნების სიაში. მაგრამ ეს წიგნი არ არის ბედნიერების მიღწევის გზამკვლევი, როგორც სათაურიდან ჩანს. „ბედნიერებაზე წაფორხილება“ საინტერესო ამბავია იმის შესახებ, თუ როგორ ვიყურებით მომავლისკენ და რატომ ვიცით ასე ცოტა ჩვენი მომავალი „მე“-ს საჭიროებებისა და სურვილების შესახებ.
6. დენიელ გოულმანის „ემოციური ინტელექტი“
თავის საკულტო წიგნში „ემოციური ინტელექტი“, ფსიქოლოგი და სამეცნიერო ჟურნალისტი დენიელ გოულმანი მოგვითხრობს, თუ რატომ არის საკუთარი ემოციების გაგება და საკუთარი იმპულსების კონტროლირება არანაკლებ მნიშვნელოვანი პირადი და პროფესიული წარმატებისთვის, ვიდრე აკადემიური მიღწევები და ინტელექტის კოეფიციენტის დონე, და რატომ არ ღირს ჩვენს ცხოვრებაში ემოციების როლის სათანადოდ ვერშეფასება.
7. რობერტ ჩალდინის „გავლენის ფსიქოლოგია“
ამერიკელი ფსიქოლოგი რობერტ ჩალდინი ცნობილი გახდა თავისი წიგნით „გავლენის ფსიქოლოგია“, რომელშიც მან აღწერა სოციალური გავლენის ექვსი პრინციპი. წიგნი კვლავ შედის პოპულარული ფსიქოლოგიის საუკეთესო წიგნების რეიტინგებში, მასში გადმოცემული გავლენის პრინციპები კი ყველა მარკეტოლოგმა და გამყიდველმა უნდა იცოდეს, რომელიც საკუთარ თავს პატივს სცემს.
8. რობერტ საპოლსკის „სიკეთისა და ბოროტების ბიოლოგია“
წიგნის ავტორი საუბრობს ადამიანის ქცევის თავისებურებებზე და მის განმსაზღვრელ რთულ მექანიზმებზე, რომლითაც ის არის განპირობებული.
9. სიუზან კეინის „ინტროვერტები“
ბესტსელერი მოგვითხრობს იმის შესახებ, თუ როგორ შეუძლია ინტროვერტს აღმოაჩინოს თავისი ძალა და გამოიყენოს თავისი უპირატესობები ექსტრავერტულ სამყაროში. ამ წიგნის წარმოუდგენელმა წარმატებამ აჩვენა, რომ მისი თემა ბევრი ადამიანისთვის ახლობელია.
სიუზან კეინის ნაშრომი გახდა 2012 წლის საუკეთესო წიგნი Amazon, Inc გამოცემების, Fast Company, Kirkus Review, Barnes and Nobles წიგნის მაღაზიის ვერსიით. წიგნს აქვს 5000-ზე მეტი დადებითი მიმოხილვა Amazon-ზე და 185 ათასზე მეტი (!) დადებითი შეფასება წიგნის საიტზე GoodReads.
10. ოლივერ საქსის „ადამიანი, რომელსაც მისი ცოლი ქუდად მოეჩვენა“
თავის საკულტო წიგნში „ადამიანი, რომელსაც მისი ცოლი ქუდად მოეჩვენა“, ნევროლოგი და მწერალი ოლივერ საქსი მოგვითხრობს ტვინის თანდაყოლილი და შეძენილი დისფუნქციის მქონე ადამიანების ისტორიებს. მაგრამ წიგნის ყურადღების ცენტრშია არა იმდენად დაავადება, რამდენადაც ადამიანების საოცარი სურვილი შეინარჩუნონ ინდივიდუალობა, თუნდაც ნორმალური ცხოვრებისათვის საჭირო შესაძლებლობების დაკარგვის პირობებში.
ყველა იმ ამბის მიღმა, რომელსაც ოლივერ საქსი ყვება, ხედავთ ავტორის სურვილს იპოვოს პასუხი ყველაზე მნიშვნელოვან კითხვებზე - რა არის „მე“, რა არის ადამიანის პიროვნების ცენტრი, შეუძლია თუ არა ადამიანს შეინარჩუნოს თავისი პიროვნება, მიუხედავად ტვინის მუშაობაში შეუქცევადი დარღვევებისა.
11. სებასტიან იუნგერის „მოდგმა“
ავტორი საუბრობს დღევანდელ ცივილიზებულ საზოგადოებაში თითქმის დაკარგული სოლიდარობის გრძნობაზე და იმაზე, თუ როგორ გვჭირდება ეს გრძნობა.
წიგნი გახდა 2016 წლის ერთ-ერთი მთავარი ბესტსელერი ნონ-ფიქშნს ჟანრში, მას აქვს დაახლოებით 1000 დადებითი რევიუ Amazon-ზე და 14 ათასზე მეტი დადებითი შეფასება წიგნის საიტზე GoodReads-ზე.
წიგნი რეკომენდირებულია გამოცემების New York Times, The Washington Post, The Boston Globe-ს მიერ.
12. მარკ გოულსტონის „ფსიქიკურად დაავადებულებთან ურთიერთობა“
ადამიანებს, რომლებიც დაბრკოლებებს გიქმნიან ცხოვრებაში, შეიძლება შეხვდეთ სამსახურში და პირად ცხოვრებაში. ისინი ტანჯვას აყენებენ და პრობლემებს უქმნიან კოლეგებს, ნათესავებს, მეგობრებს, ამცირებენ იმ ორგანიზაციების პროდუქტიულობას, რომელშიც ისინი მუშაობენ, და ანგრევენ ურთიერთობებს.
ცნობილი ფსიქიატრი და კონსულტანტი მარკ გოულსტონი თავის წიგნში „ფსიქიკურად დაავადებულებთან ურთიერთობა“ (რუსულ გამოცემაში „როგორ ესაუბროთ რეგვენებს“), მოგვითხრობს, როგორ უნდა გამოვიდეთ დესტრუქციული ურთიერთობიდან გამარჯვებული და შევინარჩუნოთ საღი აზრი.
13. ჯონათან ჰაიდტის „ბედნიერების ჰიპოთეზა“
ბესტსელერი მოგვითხრობს ძველ სიბრძნეში თანამედროვე ჭეშმარიტების ძიების შესახებ. პოზიტიური ფსიქოლოგიის ფუძემდებელმა მარტინ სელიგმანმა წიგნზე ასეთი კომენტარი გააკეთა: „მკითხველისთვის, ვისაც სურს გაიგოს, რა არის ბედნიერება, ჩემი რჩევაა: დაიწყეთ ჰაიდტით“.
წიგნს აქვს 400-ზე მეტი დადებითი რევიუ Amazon-ზე და დაახლოებით 12 ათასი დადებითი GoodReads-ზე.
ცნობილი სოციალური ფსიქოლოგისა და ფილოსოფოსის ჯონათან ჰაიდტის წიგნი ეძღვნება მორალსა და ემოციებს, ბედნიერების ცნებას ყველა ასპექტში და იმას, თუ როგორ შეუძლია ძველ სიბრძნეს გაამდიდრს თანამედროვე ადამიანის ცხოვრება.
14. კელი მაკგონიჰალის „ნებისყოფის ძალა“
საერთაშორისო ბესტსელერი და ბოლო დროის ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი წიგნი პოპულარული ფსიქოლოგიის და თვითგანვითარების ჟანრში.
წიგნს აქვს 600-ზე მეტი დადებითი რევიუ Amazon-ზე და 16 ათასზე მეტი დადებითი შეფასება GoodReads-ზე.
კელი მაკგონიგალი თავის წიგნში ამბობს, რომ ჩვენ ვცდებით, როდესაც ვფიქრობთ, რომ ნებისყოფა არის რაღაც სამუდამოდ მოცემული. სინამდვილეში, ნებისყოფა კუნთს ჰგავს, რომლის ვარჯიში და განვითარება შესაძლებელია.
15. კიპ ტორნის „კმარა კარგ ბიჭად ყოფნა“
ამერიკელი ფსიქოთერაპევტის რობერტ გლოვერის წიგნი „No More Mr. Nice Guy“, რომელიც თავდაპირველად 2003 წელს გამოიცა, ნამდვილ ფენომენად იქცა და ითარგმნა რამდენიმე ენაზე. წიგნმა მიიღო 500-ზე მეტი დადებითი შეფასება Amazon-ზე და 2700-ზე მეტი დადებითი შეფასება GoodReads-ზე.
თუ გამუდმებით გრძნობთ, რომ თქვენი ინტერესების და საკუთარი თავის პატივისცემის ხარჯზე სხვების მოსაწონად მოქმედებთ, მაშინ შესაძლოა „კარგი ბიჭი“ იყოთ, და ეს არ არის კომპლიმენტი. ფსიქოთერაპევტის რობერტ გლოვერის წიგნი კარგ ბიჭებს ეუბნება, როგორ შეწყვიტონ სხვების მოწონების ძებნა და დაიწყონ სასურველის მიღება სიყვარულსა და ცხოვრებაში.
16. ფრანს დე ვაალის „მორალის სათავეები“
ამ წიგნში მსოფლიოში ცნობილი პრიმატოლოგი ფრანს დე ვაალი აკრიტიკებს რწმენას იმის შესახებ, რომ ადამიანი ბუნებით არის ბოროტი და უგულო და რომ მხოლოდ საზოგადოებრივი ინსტიტუტები აკავებენ მის აგრესიულ ბუნებას.
ჩვენი უახლოესი ნათესავებზე - ადამიანის მსგავს მაიმუნებზე - შიმპანზეებზე და ბონობოებზე და სხვა ძუძუმწოვრებზე დაკვირვებებმა აჩვენა, რომ ალტრუიზმი და ემპათია ბუნების მიერ ბოძებული თვისებებია, სხვებზე ზრუნვა კი ბუნებრივია.
წიგნი რეკომენდირებულია: სტენფორდის უნივერსიტეტის ბიოლოგიის, ნევროლოგიისა და ნეიროქირურგიის პროფესორი და ბესტსელერეის „ვინ ვართ ჩვენ“, „სიკეთისა და ბოროტების ბიოლოგია“ ავტორის რობერტ საპოლსკის მიერ; ზოოლოგისა და ეთოლოგის, ბესტსელერის „შიშველი მაიმუნი“ ავტორის დესმონდ მორისის მიერ.
17. ჯორჯ საიმონის „ვინ არის ცხვრის ტყავში“
ბესტსელერი დაწერილია პოპულარული ფსიქოლოგიის ჟანრში, რომელიც ეძღვნება მანიპულატორების ნამდვილ მოტივებს და ტექნიკას, რომელიც მათგან იცავს. წიგნმა ბევრი დადებითი შეფასება მიიღო კრიტიკოსებისა და მკითხველებისგან. წიგნს აქვს 600-ზე მეტი დადებითი რევიუ Amazon-ზე და 100-ზე მეტი დადებითი შეფასება GoodReads-ზე.
ხშირად მანიპულატორებთან ურთიერთობას ვერ ავიცილებთ თავიდან, მათთან ერთსა და იმავე კომპანიაში გვიწევს მუშაობა ან ერთ ჭერქვეშ ცხოვრება. როგორი ქცევა უნდა ავირჩიოთ ასეთ ადამიანებთან ურთიერთობისას? არსებობს თუ არა საკუთარი პიროვნების მანიპულაციისგან დაცვის ეფექტური საშუალებები? ამ და ბევრ სხვა კითხვას პასუხობს მანიპულატორებთან და მათ მსხვერპლებთან მუშაობის მრავალწლიანი გამოცდილების მქონე ფსიქოლოგის, დოქტორი ჯორჯ საიმონის წიგნი.
18. ერიკ ჰოფერის „ჭეშმარიტი მორწმუნე“
წიგნი, რომელმაც მისი ავტორი, ერიკ ჰოფერი ცნობილი გახადა, საკულტო კლასიკად იქცა და 1951 წლის პირველი გამოცემიდან არაერთხელ დაიბეჭდა. იგი შედის ფსიქოლოგიისა და ფილოსოფიის ყველაზე მნიშვნელოვანი წიგნების სიაში, რაც განსაკუთრებით გასაკვირია, თუ გავითვალისწინებთ, რომ მის ავტორს არ ჰქონდა აკადემიური განათლება და დიდი ხნის განმავლობაში მუშაობდა სან-ფრანცისკოს პორტში მტვირთავად.
მიუხედავად ამისა, ამან ხელი არ შეუშალა ჰოფერს საოცრად ზუსტი დაკვირვებები გაეკეთებინა მასობრივი მოძრაობების ბუნებასა და გავრცელებაზე, იმაზე, თუ რა აიძულებს ხალხს შეუერთდნენ მათ და დაივიწყონ საკუთარი ინდივიდუალობა.
19. ჯორდან პიტერსონის „მნიშვნელობის ბარათები“
კლინიკური ფსიქოლოგი და ფილოსოფოსი, ბოლო დროის ერთ-ერთი ყველაზე სენსაციური წიგნის, „ცხოვრების 12 წესის“ ავტორია, რომელიც მილიონობით ეგზემპლარად გაიყიდა მთელ მსოფლიოში. თავის პირველ წიგნში „მნიშვნელობის ბარათები. რწმენის არქიტექტურა“ („Maps of Meaning“, რუსულ ენაზე არ არის გამოქვეყნებული), მან უფრო სრულად გამოხატა თავისი შეხედულებები.
ეს წიგნი წარმოადგენს თანამედროვე და უძველესი იდეების შერწყმას ფსიქოლოგიიდან, ნეირობიოლოგიიდან, მითოლოგიიდან, ფილოსოფიიდან და იმ მამოძრავებელი ძალების სიღრმისეულ შესწავლას, რომლებიც განსაზღვრავენ ადამიანის ქცევას.
ავტორი იკვლევს კითხვებს, რატომ გვძულს სხვები, როგორ შეუძლიათ ჩვეულებრივ ადამიანებს ყველაზე წარმოუდგენელი სისასტიკოს ჩადენა, რატომ ირჩევს ზოგი სიკეთის გზას, ზოგი კი ბოროტების, რისთვის გვჭირდება დისციპლინა და აზრის ძიება.
20. ვიქტორ ფრანკლის „უთხარი სიცოცხლეს „დიახ“
წიგნი პირველად 1946 წელს გამოიცა, მისი ავტორის, ავსტრიელი ფსიქოლოგის ვიქტორ ფრანკლის საკონცენტრაციო ბანაკიდან გათავისუფლებიდან ერთი წლის შემდეგ. დროთა განმავლობაში წიგნი გახდა მსოფლიოში ცნობილი, ვიქტორ ფრანკლი კი ცნობილი გახდა, როგორც ლოგოთერაპიის შემქმნელი, მიმართულების ფსიქოლოგიაში, რომელიც ეხმარება ადამიანს ცხოვრების აზრის პოვნაში.
ვიქტორ ფრანკლმა დიდი გავლენა მოახდინა ომისშემდგომ ფილოსოფიასა და ფსიქოლოგიაზე, და მისი იდეების გამოძახილი გვხვდება ისეთი ავტორების ნაშრომებში, როგორებიც არიან აბრაჰამ მასლოუ, მარტინ სელიგმანი და სტივენ კოვეი.
წიგნში „ფსიქოლოგი საკონცენტრაციო ბანაკში“ ვიქტორ ფრანკლმა მოგვითხრობს თავისი, პატიმრის ცხოვრების შესახებ ნაცისტების საკონცენტრაციო ბანაკში. მაგრამ მისი წიგნის მთავარი თემა არ არის საკონცენტრაციო ბანაკების საშინელებები, არამედ პატიმრის ფსიქოლოგია მის დინამიკაში. ვიქტორ ფრანკლი აღწერს, რატომ ტყდებოდა ზოგიერთი პატიმარი, ზოგი კი იმავე პირობებში ინარჩუნებდა ურყევ სიმტკიცეს.
ეს, რა თქმა უნდა, არ არის ყველაფერი. ფსიქოლოგიის შესახებ ჯერ კიდევ ბევრი წიგნია დაწერილი, რომლებიც ყურადღების ღირსია. ამიტომ გაგრძელება იქნება...
Комментариев нет:
Отправить комментарий
Will be revised