ვერაგი ნოოვირუსები

ვერაგი ნოოვირუსები
ე.წ. ნეიროლინგვისტური პროგრამირების შესახებ ბევრს სმენია. ეს ფსიქოლოგიური სისტემა მასმედიაში ხშირად არის ნახსენები, მე კი მისი გაცნობა მომიხდა ჩემი პროფესიიდან გამომდინარე. ნეიროლინგვისტური პროგრამირება ინტელექტის მოქმედების კორექციის ხერხების და მეთოდების ნაკრებია. „ენელპისტები“ ირწმუნებიან (და არც თუ უსაფუძვლოდ), რომ სპეციალური აზრობრივი კონსტრუქციების და რიტუალური მოქმედებების დახმარებით შეიძლება ფსიქიკურ მდგომარეობაზე ზემოქმედება. ტიპიური მაგალითი: ადამიანს არ შეუძლია მოიშოროს აკვიატებული, წრიულად მოქმედი აზრები, რომელიც გამოწვეულია ტრავმირებად, შეურაცხმყოფელ ვითარებაზე ფიქრით. ნეიროლინგვისტური პროგრამირების სპეციალისტი მას ურჩევს თავი კინოთეატრში წარმოიდგინოს და მოახდინოს არასასიამოვნო მოგონებების წარმოსახვით კონოეკრანზე პროეცირება, შემდეგ წარმოიდგინოს, რომ ეკრანს „მოშორდა“ რაც შეიძლება შორს, რათა  შემცირდეს მისი ზომა. და ბოლოს, „გამოსახულება გახადოს“ შავ-თეთრი, ხოლო სიტუაცია „სწრაფად დაატრიალოს“, რომ შეურაცხმყოფელი სიტყვები გახმოვანდეს მულტფილმის პერსონაჟის ხმით. როგორი უცნაურიც არ უნდა იყოს, ასეთი მარტივი პროცედურის შემდეგ აკვიატებული მოგონებები ქრება.
ასე რომ, ყველაფერი მარტივია: ადამიანი ახორციელებს გარკვეულ გარე თუ შინაგან მოქმედებებს, და ამ ოპერაციის შედეგად უსიამოვნო აზრების წრე იშლება და პრობლემაც ქრება. მაგრამ სრულიად ცხადია, რომ მიზეზ-შედეგის თანმიმდევრობა შეიძლება შეიცვალოს. თუ თქვენ შეუმჩნევლად „შეიყვანთ“ ადამიანს სხვა ნეიროლინგვისტურ პროგრამაში (სახეების ან თავსმოხვეული მოქმედებების სახით) - ფსიქიკური აშლილობა შეიძლება გამოვლინდეს იქ, სადაც ის არ იყო! (სინამდვილეში, ამაზეა მიმართული სიტყვიერი პრაქტიკა, როგორც აღმზრდელობითი სასჯელი, გინებით ან შეურაცხმყოფელი ქმედებებით შეურაცხყოფა, საკულტო წყევლა ან, ვთქვათ, ის, რასაც ხალხში „ავ თვალს“ უწოდებენ). ამრიგად, ადგილი აქვს ეფექტს, რომელსაც მართებულად შეიძლება ეწოდოს ნეიროლინგვისტური დეპროგრამირება.
ალბათ, შეიძლება საუბარი ნეიროლინგვისტური დეპროგრამირების შესახებ მავნე მიზნებისთვის. ალბათ, ამგვარი მეთოდიკა მუშავდება ზოგიერთ დახურულ ლაბორატორიაში და პრაქტიკაში გამოიყენება. მათ, მაგალითად, შეიძლება მიეკუთვნებოდეს ყველა ის ყვირილი და ხტუნვა, რომელსაც სხვადასხვა „მაიდანზე“ ვხედავდით. მაგრამ ასევე შეიძლება იმის მტკიცება, რომ ნეიროლინგვისტური დეპროგრამირების ეფექტი არსებობს სტიქიურად და თავისთავად წარმოიქმნება იმ პირობებში, როდესაც თანამედროვე ადამიანი ჩაფლობილია ინფორმაციულ ზემოქმედებათა ინტენსიურ სივრცეში, რომელიც მიემართება მხედველობით, სმენით და აღქმის სხვა არხებით. ნეიროლინგვისტური დეპროგრამირების ეფექტი ხშირად გამოწვეულია სატელევიზიო გადაცემებით, სპეციფიკური მუსიკის მოსმენით, თეატრალური წარმოდგენების, სარეკლამო სურათების ნახვით, ერთობლივ რიტუალებში მონაწილეობით და ა.შ.
თანამედროვე პირობებში ნეიროლინგვისტური დეპროგრამირების ეფექტი თითქოს უფრო მეტად უნდა გამომჟღავნდეს. და ეს, მართლაც, ასეა: დღეს ექიმები კონსტატირებენ აფაზიური აშლილობების აუხსნელად ფართო გავრცელებას. აფაზია არის მეხსიერებასთან (ამნეზია), კითხვასა და წერასთან (დისლექსია და აგრაფია), სახეების და მხატვრული კომპოზიციების მნიშვნელობის გაგებასთან (აგნოსაია) დაკავშირებული ძირითადი ფსიქიკური ფუნქციების მუშაობის დარღვევა. შეიძლება საკმარისი იყოს დარწმუნებით მტკიცება იმისა, რომ სატელეკომუნიკაციო სივრცეში ცირკულირებენ გარკვეული ინფორმაციულ-აზრობრივი ბლოკები, რომლებსაც შეიძლება ეწოდოს „ნოოვირუსები“ (კომპიუტერული ვირუსების ანალოგიით, რომლებიც არღვევენ „ელექტრონული ტვინის“ მუშაობას). ისინი აღწევენ ბავშვის ან მოზრდილი ადამიანის ტვინში და, თუ მისი „ანტივირუსული“ დაცვა არ მუშაობს, დესტრუქციის შედეგია ფსიქიკური აშლილობა, რომელსაც არ ახლავს ტვინის ორგანული დაზიანება.

                                                        რა არის აფაზია?
აფაზია არის თავის ტვინის დაზიანების შედეგად ზეპირი მეტყველების ურთიერთობის უნარის სრული ან ნაწილობრივი დაკარგვა. აფაზიას ხშირად შეესაბამება აგრაფია (წერის ავადმყოფური უუნარობა) და ალექსია (კითხვის ავადმყოფური უუნარობა).
მოტორული აფაზია არის ზეპირი ფორმით აზრების გამოხატვის უნარის დაკარგვა. ეს დაკავშირებულია მოტორული ზონის დაზიანებასთან, რომელიც მდებარეობს თავის ტვინის წინა ცენტრალურ ხვეულში.
სენსორული აფაზია (ვერნიკეს აფაზია) - ზეპირი მეტყველების გაგების უნარის დაკარგვა. ეს დაკავშირებულია ტვინის პოსტცენტრალურ ხვეულში მდებარე სენსორული ზონის დაზიანებასთან.
 დინამიური აფაზია არის გამართული მეტყველების უნარის დაკარგვა. უკავშირდება მარცხენა ნახევარსფეროს შუბლის წილის დაზიანებას.
სემანტიკური აფაზია - საგნებისთვის სწორი სიტყვების მოძებნის უნარის დაკარგვა, რთული გამონათქვამების გაკეთების შეუძლებლობა. ეს უკავშირდება თავის ტვინის თხემ-საფეთქლის წილების დაზიანებას.
ჩვენ უნდა გამოვდიოდეთ (თუმცა, ძალიან პირობითად) კომპიუტერების ხელოვნური „ინტელექტის“ და ბუნებრივი ინტელექტის - ადამიანის გონების, შედარებიდან. როგორც ცნობილია, ასეთი ანალოგიები გაჩნდა ელექტრონულ-გამოთვლითი მანქანების შექმნასთან ერთად, მან წარმოშვა მრავალი ფილოსოფიური დასკვნა და ფსევდოფილოსოფიური სპეკულაცია. შეეძლო თუ არა მას ხელიშეწყობა ინტელექტის არსის გააზრებაში, ცალკე საკითხია, ჩვენ მას არ შევეხებით. მიუხედავად ამისა, კომპიუტერის მუშაობის შედარება ტვინის ფუნქციონირებასთან გამართლებულია, განსაკუთრებით იმ სფეროში, სადაც განიხილავენ ფსიქიკურ ფუნქციებს, რომლებიც გონებრივ საქმიანობაში დამხმარე როლს ასრულებენ. აქ ანალოგია პრაქტიკულად გაიგივებაში გადადის - როდესაც საგანმანათლებლო პროცესში გონებაში ანგარიშს ჩაანაცვლებს ოპერაციები კალკულატორზე, ხოლო აუდიტორიის გასართობად ტარდება შოუ-კონკურსები, სადაც მოწინავე პროფესიონალი-მრიცხველები ეჯიბრებიან  კომპიუტერებს.
სწორედ დამხმარე ფსიქიკური ფუნქციები ტრადიციულად უკავშირდებოდა მატერიალური სუბსტრატის - თავის ტვინის - მუშაობას. ეს კავშირი პირველად 1861 წლის აპრილში დადასტურდა, როდესაც პაულ ბროკმა პარიზის ანთროპოლოგიური საზოგადოების სხდომაზე მოახდინა მეტყველებითი აფაზიით დაავადებული პაციენტის თავის ტვინის დემონსტრირება, მარცხენა ნახევარსფეროს კონვექსიკალურ ზედაპირზე ფართო დარბილებით, რომელმაც მოიცვა შუბლის მესამე ხვეულის მონაკვეთი. შემდგომში კლინიკურმა ნეიროფსიქოლოგიამ მიაწოდა ფართო მასალა, რომელმაც წარმოაჩინა  დამხმარე ფსიქიკური ფუნქციების მონაცემთა კავშირი თავის ტვინის ქერქის მუშაობასთან.
მაგრამ ელექტრონულ-გამოთვლით მანქანების შექმნასთან ერთად, ამ კავშირის ანალიზისადმი უხეში მატერიალისტური მიდგომა შეცვალა საინფორმაციო-კიბერნეტიკულმა. რუსულ ნეიროფსიქოლოგიაში ასეთი მიდგომის აუცილებლობის შესახებ პირველად განაცხადა ი.მ. ტონკონოგიმ - მის მონოგრაფიაში „შესავალი კლინიკურ ნეიროფსიქოლოგიაში“, რომელიც 1973 წელს გამოქვეყნდა. ამ წიგნის ბოლო თავის სათაურია შემდეგი - „კიბერნეტიკის მეთოდები ცნობადობის დარღვევის ნეიროფსიქოლოგიურ გამოკვლევებში“. აღნიშნული ნაშრომი საყურადღებოა იმით, რომ იქ პირველად იყო აგებული ფუნქციური ანალიზატორის სისტემის ბლოკ-სქემა, რომელიც აღწერს სახეების ამოცნობის ნეიროფსიქიკურ მექანიზმს, სადაც შედიოდა ინფორმაციის კოდირების და მისი პირველადი დამუშავების ბლოკები, ოპერატიული მეხსიერება, ხანგრძლივ მეხსიერებასთან დაკავშირებული შედარების მოწყობილობა და ა.შ. ნაშრომში აღინიშნებოდა, რომ „ასეთმა სისტემებმა უნდა გამოიყენონ გარკვეული კოდები, „ენები“, „ანბანების იერარქიები“, მაგრამ როგორ გამოიყენება ისინი ტვინის ანალიზატორულ სისტემებში, შეუსწავლელი რჩება. ჩვენ თითქმის არაფერი ვიცით ტვინის მიერ მიღებული გადაწყვეტილების წესების შესახებ სახეების ამოცნობის პროცესში“ (ი.მ. ტონკონოგი. შესავალი კლინიკურ ნეიროფსიქოლოგიაში“, ლენინგრადი: „მედიცინა“, 1973, გვ. 222, 229.) საინფორმაციო ტექნოლოგიების განვითარების ზოგადმა დონემ XX საუკუნის 60-70-იან წლებში წინასწარ განსაზღვრა ნეიროფსიქოლოგების მაშინდელი დასკვნები. აფაზიური აშლილობები - დისლექსია, აგრაფია, აგნოზია და ა.შ. - ინფორმაციულ-კიბერნეტიკური მიდგომის შემთხვევაშიც კი ერთმნიშვნელოვნად უკავშირდებოდა ტვინის-ბიოპროცესორის მუშაობის ფიზიკურ დარღვევებს, გამოვლენილ ბლოკ-სქემებში  გარკვეული ბლოკების „დაზიანებას“. და მხოლოდ საკომუნიკაციო არხებში არსებულ „ხმაურში“-დამახინჯებაში ამოიცნობოდა მოვლენის ინფორმაციული ასპექტი.

                                            აკუსტიკურ-გნოსტიკური აფაზია

 ლოკალიზაცია - საფეთქლის ზედა ხვეულის უკანა ნაწილის მესამედი.
დეფექტის საფუძველია ფონემატიკური ანალიზისა და ვერბალურ-საგნობრივი ასოციაციის სირთულის დარღვევა.
აქედან გამომდინარე, სიტყვის მნიშვნელობის გაუცხოება, ინსტრუქციებისა და მიმართული საუბრების არასწორად გაგება, საკუთარი მეტყველების პროდუქციაზე კონტროლის არარსებობა, ანუ „სიტყვის სალათი“.
მეტყველებითი ყურადღება შედარებით შენარჩუნებულია
თანმხლები მამოძრავებელი დეფექტი არ გააჩნია

80-90 წლებში კომპიუტერული სისტემები საფუძვლიანად გაუმჯობესდა, ფაქტობრივად შეუფერხებელი გახდა, ხოლო კავშირის ოპტობოჭკოვანი არხები და სიგნალების ფილტრაციის სისტემები იძლევა ინფორმაციის გადაცემის საშუალებას პრაქტიკულად დამახინჯების გარეშე. ყველაფერმა ამან წინა პლანზე წამოწია პროგრამული ასპექტები. და როდესაც კომპიუტერი „იყინება“, არავინ ამბობს - „მანქანა გაფუჭდა“, არამედ ჩვეულებრივ ამბობენ: „პროგრამამ აურია!“.  ახალი მდგომარეობა იძლევა ნეიროფსიქოლოგიის პრობლემატიკაზე ახლებურად შეხედვის საშუალებას, კერძოდ, უმნიშვნელო ფსიქიკურ ფუნქციებში უმნიშვნელოვანესი პროგრამული ასპექტების გამოვლენას.
აქეთკენ გვიბიძგებს ნეიროლინგვისტური პროგრამირების სფეროში დაგროვილი ფენომენოლოგიური მასალაც. ვფიქრობ, აზრი არ აქვს შეხსენებას, რომ ამ მიმართულების დამფუძნებლებმა ჯონ გრინდერმა და რიჩარდ ბენდლერმა, ლინგვისტმა და მათემატიკოსმა, ფსიქოლოგიაში შემოიტანეს ზუსტად ის, რაც მას ადრე აკლდა: შეხედულებები „ენის“ და „მოდალობების“, კოდებისა და პროგრამების შესახებ და ა.შ. ნეიროლინგვისტური პროგრამირების მეთოდები ძირითადად გამოიყენება უმაღლესი ფსიქიკური ფუნქციების სფეროებში - ფსიქოლოგიური პრობლემების კორექციის, ქცევის მოდელების შეცვლის, მიზნობრივი საქმიანობის ოპტიმიზაციის მიზნით. მაგრამ, თუ პროგრამული ასპექტები დამახასიათებელია ამ სფეროსთვის, ისინი კიდევ უფრო დიდი მასშტაბით უნდა გამოიხატოს ქვედა ფსიქიკური ფუნქციების მუშაობაში. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, უნდა არსებობდეს რეალური პროგრამები, რომლებიც უზრუნველყოფენ ტვინის მიერ ისეთი ფუნქციების შესრულებას, როგორიცაა ვიზუალური სახეების, დანაწევრებული ბგერების ამოცნობა, მოძრაობის მართვა, ისეთი ოპერაციების ამოცნობა, როგორიცაა დათვლა, შედარება, სიგნალების კოდირება, მათი შიფრის ამოკითხვა, რომ აღარაფერი ვთქვათ ოპერაციებზე, რომლებიც უზრუნველყოფენ მეხსიერების მუშაობას - ინფორმაციის განთავსებას და ამოღებას.
გამოთქმული მოსაზრება, ჩემი აზრით, უფრო მეტია, ვიდრე ჰიპოთეზა. ასეთი პროგრამები, რომლებსაც, ჩემი აზრით, ნოო-პროგრამები (nouse-program)  უნდა ვუწოდოთ, უნდა არსებობდეს და რეალურად ფუნქციონირებდეს ტვინის მუშაობის პროცესში. უფრო მეტიც, აშკარაა, რომ მათი ფუნქციონირება არ ატარებს რაღაც სპეციფიკურ ადამიანურ ხასიათს, რადგან მათ უმეტესობას უმაღლესი ცხოველების ტვინიც ახორციელებს. ამრიგად, ფსიქოლოგიურ პრობლემატიკაში ჩვენ უნდა გამოვყოთ ის სფერო, სადაც ნოოპროგრამების ცნების დანერგვა იძლევა იმ ქვედა, დამხმარე ფსიქიკურ ფუნქციებისგან გამოყოფის საშუალებას, რომლებსაც ის ეყრდნობა, და რომლებსაც ის იყენებს. ამავე დროს, ჩვენ ასევე უნდა გამოვყოთ ის ნოოპროგრამები, რომლებიც სპეციფიკურად ადამიანურია, მაგალითად, ანგარიში, ნიშნების როგორც ნიშნების ამოცნობა, მკაფიო ბგერათა რიგის წარმოქმნა, რომლებიც გადასცემენ ინფორმაციას და ა.შ. ცხადია, რომ აქ მუშაობენ ბევრად უფრო რთული ნოოპროგრამები, ვიდრე ცხოველებთან, მაგრამ, მიუხედავად ამისა, მათი სპეციფიკური პროგრამული ხასიათი არ იწვევს ეჭვს. ან, უფრო სუსტი ფორმულირება: არ იწვევს  ეჭვს  მიდგომის კონსტრუქციულობა, რომლის დროსაც ზოგიერთი ფსიქიკური ფუნქცია განიხილება ასეთი კომპიუტერულ-პროგრამული თვალსაზრისით.
შემოთავაზებული კონცეფცია, რა თქმა უნდა, ბევრ კითხვას ბადებს. პირველ რიგში, ეს არის საკითხი ბიოლოგიური ევოლუციის დროს ამგვარი პროგრამების გენეზისის შესახებ. მეორეც, საკითხი გენეტიკური განპირობების პრიორიტეტის ან აღმზრდელობით პროცესში მათი გადაცემის შესახებ. დაბოლოს, მთავარია, - თუ ეს ოპერაციული პროგრამები კომპიუტერის ანალოგიურია, მაშინ ისინი სუფთა სახით უნდა იყოს წარმოდგენილი? შეგვიძლია ინფორმაციული სიგნალების ნაკადში, რომლებიც ცირკულირებენ ადამიანის ან ცხოველის ტვინში, გამოვყოთ რაღაც, რაც არის ამა თუ სხვა ტიპის ნოოპროგრამა? ავტორი არ გვთავაზობს ამომწურავ პასუხს დასმულ კითხვებზე.
აქ ფორმულირებულ კონცეპტუალურ მიდგომას აუცილებლად მივყავართ გარკვეულ დასკვნამდე, რომლებიც შეიძლება გამოიყურებოდეს, როგორც საშიში, მაგრამ ძალიან მნიშვნელოვანი. თავს უფლებას მივცემ მოკლედ გადმოგცეთ ისინი, მიუხედავად იმისა, რომ ძალიან აბსტრაქტულია და ექსპერიმენტულად არ არის გამყარებული. ჩვენ ვსაუბრობთ მხოლოდ ნოოვირუსებზე (nous-virus) - სპეციფიკურ ნოოპროგრამებზე, რომლებიც საზიანოა და არღვევს სასარგებლო ნოოპროგრამების მუშაობას. ჩვეულებრივი კომპიუტერული ვირუსიც ხომ უბრალოდ სპეციალურად შექმნილი პროგრამაა, რომელსაც შეუძლია ჩაერიოს ნორმალური საოპერაციო პროგრამების მუშაობაში, გარკვეული გზით შეაფერხოს მათი მუშაობა, გამოიწვიოს შედეგები, რომლებიც მათში არ იყო ჩადებული, ან, ზოგადად, მათი მთლიანად გამოყვანა მწყობრიდან. რადგან კომპიუტერული ვირუსი არის ტიპიური პროგრამა, რომელსაც საფუძვლად უდევს იგივე ზოგადი პროგრამული პრინციპები. თუ ფსიქიკური ფუნქციები ხორციელდება გარკვეული ნოოპროგრამების საფუძველზე, და თუ ინტელექტუალურ საქმიანობას თან ახლავს მოდერნიზაცია და ამ პროგრამებში ცვლილებების შეტანა, მაშინ შეიძლება ვივარაუდოთ, რომ ამგვარი მუშაობის პროცესში შეიძლება ბუნებრივი გზით გაჩნდეს ზოგიერთი განსაკუთრებული ნოოპროგრამა, რომელიც დესტრუქციულ როლს თამაშობს. უფრო მეტიც, თვითონ ამ დესტრუქციულობას აუცილებლად უნდა ჰქონდეს ადგილი, რადგან ის მოითხოვს სამუშაო ნოოპროგრამების ცვლილებას, და ნოოპროგრამების ნაჭრების „განადგურებას“, რომლებიც აღარ არის საჭირო მუშაობისთვის. ალბათ, არსებობს გარკვეული ანტივირუსული მექანიზმი, რომელიც იცავს ფსიქიკის ოპერაციულ სისტემას განადგურებისგან, და ჯერჯერობით  მის ეფექტურ მუშაობას არაფერი ემუქრება.
სანამ ჰიპოთეტურ საფრთხეებზე ვისაუბრებ, მინდა რამდენიმე სიტყვა ვთქვა იმის შესახებ, თუ როგორ შეიძლება ნოოპროგრამების ტრანსლირება ადამიანის მიღმა. დღემდე ნოოპროგრამების მუშაობას მე ვუკავშირებდი ტვინის-ბიოპროცესორის ფუნქციონირებას. მიმაჩნია, რომ მის ნაშრომში პროგრამული ასპექტის არსებობა მეტ-ნაკლებად აშკარაა ყველასთვის. ბოლოს და ბოლოს, მოსაზრებები ნეირონული ქსელებისა და ნერვული იმპულსების შესახებ იძლევა კომპიუტერთან ანალოგიის გაკეთების საშუალებას. სხვა საქმეა  ნოოპროგრამების გადაცემა ადამიანიდან ადამიანზე. სარწმუნოა ის ფაქტი, რომ ურთიერთობისას ყოველთვის ხდება ინფორმაციის გადაცემა, მაგრამ ნოოპროგრამების გადაცემა როგორ არის შესაძლებელი? შეგვიძლია რამე ვთქვათ ამის შესახებ, თუ ჯერჯერობით უცნობია, რას წარმოადგენენ ისინი? დავუშვათ, არსებობს სიგნალების გარკვეული კომპაქტური სისტემა, რომელიც ტვინის მიერ აღქმისას ნერვულ ქსელებში წარმოქმნის იმპულსების სტრუქტურას, რომელიც არის ნოოპროგრამა. ცხადია, სიგნალების ამ სისტემას ჩვენ არ აღვიქვამთ, როგორც ნოოპროგრამას: ჩვენთვის ეს შეიძლება იყოს მუსიკა, რიტმი, ეს შეიძლება იყოს ვიზუალური სახე, რომელსაც თვალებით აღვიქვამთ, მოძრაობათა სერია, რომელსაც ჩვენ ვასრულებთ ცეკვის დროს ან საგნების ხელით მოსინჯვისას. ბოლო შენიშვნა გვაიძულებს გავიხსენოთ ე.ვ. ილენკოვისა და მისი მოწაფეების ნაშრომები, რომლებმაც შექმნეს ყრუ-მუნჯი ბავშვების სწავლების მეთოდიკა. იმ შემთხვევაში, როდესაც ადამიანს აქვს აღქმის მხოლოდ ერთი კინესთეტიკური არხი, ნოოპროგრამების გადაცემის პროცესი ხელშესახები ხდება სიტყვის სრული მნიშვნელობით. ამრიგად, ნოოპროგრამები გარკვეულწილად უნდა გადაეცეს ადამიანიდან ადამიანზე. გააზრებული ინფორმაციის - ცოდნის პირდაპირი გადაცემის გარდა, უნდა გადაეცეს გარკვეული საინფორმაციო გზავნილებიც, რომლებიც ინტელექტის მუშაობაში ასრულებენ არა აზრობრივ, არამედ პროგრამულ-ოპერაციულ როლს.
ამასთან დაკავშირებით მინდა გავაკეთო რამდენიმე, ჩემი აზრით, მნიშვნელოვანი შენიშვნა. ბოლო დროს, სემიოტიკური კვლევების ფარგლებში გაჩნდა, ასე ვთქვათ, ადამიანის კომუნიკაციებზე სისტემურ-პროგრამული მიდგომის კონტურები. მაგალითად, უმბერტო ეკოს თავის წიგნში „არარსებული სტრუქტურა. შესავალი სემიოლოგიაში“ (სანქტ-პეტერბურგი, 1998) შეაქვს ხმარებაში ტერმინები „გამგზავნი“ და „ადრესატი“, „კოდი“, „შეტყობინება“ და ა.შ. რუსულ მეცნიერებაში ვადიმ როზინი - გ.პ. შჩედროვიცკის მოწაფე - თავის მონოგრაფიაში „სემიოტიკური კვლევები“ ტვინის არაცნობიერ მდგომარეობაში მუშაობის ანალიზის დროს წერს „ფსიქიკური ჩაკეტვის“ და „ფსიქიკური პროგრამების“ შესახებ (ვ. როზინი, სემიოტიკური კვლევები, მ.: საუნივერსიტეტო წიგნი, 2001, გვ. 81.). ჩემი აზრით, სემიოტიკის სფეროში მკვლევარები პირდაპირ აწყდებიან რაღაცას, რაც არის კომუნიკაციის სტრუქტურული ელემენტი, მაგრამ არ აქვს მკაფიოდ განსაზღვრული მნიშვნელობა. ამ რაღაცას, რომელიც არსებობს კომუნიკაციის, მაგრამ ვლინდება ფსიქიკურ პროცესში, აქვს მკაფიოდ ნოოპროგრამული ხასიათი. ხოლო რეკლამისა და პიარის სფეროში, სადაც ავტორი პროფესიონულად მუშაობდა მრავალი წლის განმავლობაში, ანბანურ ჭეშმარიტებად მიჩნეულია მოსაზრებები იმის შესახებ, რომ სარეკლამო კომუნიკაცია განსაზღვრავს აღქმის და გზავნილის ათვისების გარკვეულ პროგრამას.
სანამ შევთანხმდებით იმაზე, რომ კომუნიკაციებში, აზრობრივ ინფორმაციებთან, ემოციებთან და მხატვრულ სახეებთან ერთად, შესაძლებელია გარკვეული ნოოპროგრამების გადაცემა-ტრანსლირება, მოდით, გავიხსენოთ თუნდაც ის, თუ როგორ ასწავლიან ბავშვებს სახეების ამოცნობას. ყველა ეს ლამაზი ჩხარუნა, ეს შესახებად სასიამოვნო ბურთულები და კუბები, წიგნები შესაღები კონტურებით ... მათში მთავარია არა აზრობრივი ინფორმაცია, არამედ რაღაც სხვა - სიგნალების ის სისტემები. ისინი იბადება ბავშვის ტვინში, რომელიც ეცნობა სამყაროს. დავუშვათ, ჩვენ ჯერ კიდევ არ შეგვიძლია გამოვყოფთ ნოოპროგრამები აზრობრივი შინაარსისგან, მაგრამ ისინი რომ მათთან ერთად გადაიცემა, აშკარაა. საკმარისია შეხედოთ ბავშვს, რომელიც დაჟინებით ადევნებს თვალს ანიმაციური სურათების გადაადგილებას სატელევიზიო ეკრანზე. და სავსებით ლოგიკურია ვივარაუდოთ, რომ ამ სატელევიზიო ნაკადში შესაძლებელია არა მხოლოდ შინაარსობრივი სახეების გადაცემა, არამედ საშიში ნოოვირუსებისაც. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, თანამედროვე ტელეკომუნიკაციები ფარული საფრთხის მატარებლები არიან.
პირველ რიგში, თუ ნოოვირუსები სტიქიურად ჩნდება ნოოპროგრამების გარკვეული ნაწილების შემთხვევითი კომბინაციის პროცესში, მაშინ სხვადასხვა ვიზუალური და სმენითი სერიების კონვეიერულ-კომპიუტერულ წარმოებას შეუძლია სპონტანურად წარმოქმნას ასეთი ნოოვირუსები - მავნე განზრახვის, კონკრეტული მიზნის გარეშე. მეორეც, თუ ადრე ასეთი ნოოვირუსი იშვიათად ჩნდებოდა და საკომუნიკაციო არხში შესვლისთანავე გადაეცემოდა რამდენიმე ადამიანს, ნადგურდებოდა მათ ნეირონულ წრეებში ანტივირუსული ნოოპროგრამებით, ახლა ასეთ შემთხვევით ნოოვირუსს მასობრივი სატელეკომუნიკაციო სისტემის საშუალებით შეუძლია ერთდროულად „დააინფიციროს“ მილიონობით ადამიანი. დაბოლოს, ბავშვებში, რომელთა ფსიქიკური ფუნქციები მხოლოდ ყალიბდება, თავდაცვის მექანიზმები ჯერ არ არის განვითარებული  - მათთვის, ნოოვირუსები დიდ საფრთხეს წარმოადგენენ.
კლინიკური ნეიროფსიქოლოგიის გამოცდილებიდან ცნობილია, რომ სხვადასხვა აფაზია, როგორიცაა დისლექსია და აგრაფია, გვხვდება თავის ტვინის დაზიანების ან დაავადებების შემთხვევაში. მაგრამ, როგორ უნდა მოვიქცეთ, თუ ისინი აღმოაჩნდება იმ ადამიანებს, რომელთა ტვინი ფიზიკურად არ განიცდიდა არც ფიზიკურ და არც ინფექციურ ზემოქმედებას, არ გააჩნია ორგანული აშლილობა? გვაქვს თუ არა უფლება ვივარაუდოთ, რომ ამ შემთხვევაში აფაზიას საფუძვლად უდევს ნოოვირუსის მიერ გამოწვეული დეპროგრამირების ეფექტი? სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, კომუნიკაციის ინფორმაციულ ველში ცირკულირებენ მავნე ინფორმაციულ-სემანტიკური ბლოკები, რომლებიც აღწევენ  ბავშვის ან ზრდასრული ადამიანის ტვინში, და, თუ მისი „ანტივირუსული“ დაცვა არ მუშაობს, დესტრუქციის  შედეგი არის ფსიქიკური აშლილობა, რომელსაც თან არ ახლავს ტვინის ორგანული დაზიანება. ნოოვირუსის შეღწევას ადამიანის ტვინში მე ვუწოდებ „ინვექციას“ (ლათინური ტერმინიდან „invective“ - შეურაცხყოფა).
ჩვენ ყველა ადვილად ვეთანხმებით მას, რაც აშკარად მიგვაჩნია. მაგრამ ნუთუ აშკარა არ არის, რომ ყოველივე ზემოთქმული საკმაოდ ლოგიკურია და შეესაბამება ფაქტებს? რაც უფრო დიდხანს ფიქრობ ამაზე, უფრო მეტად რწმუნდები: ნოოპროგრამები არსებობს და ფუნქციონირებს, ხოლო ნოოვირუსები წარმოიქმნება, როგორც მათი ფუნქციონირების გვერდითი პროდუქტი. ყოველთვის ასე იყო, მაგრამ ინფორმაციული ტექნოლოგიისა და ტელეკომუნიკაციების თანამედროვე განვითარებამ სიტუაცია ძალზე საშიში გახადა. ადრე ნოოვირუსები ადამიანის გონებაში „იცხრილებოდა“ მრავალი მომუშავე ნეიროკომპიუტერის მეშვეობით, განადგურდებოდნენ იქ ანტივირუსული ნოოპროგრამების დახმარებით. ახლა ნოოვირუსების გამრავლებას, მათ გავრცელება-ინვექციას ხელს უწყობს ტექნიკური ცივილიზაციის მიღწევები და მედიის საშუალებები. ხოლო განსაკუთრებით დაუცველი ამ უბედურებისგან ის ქვეყნები აღმოჩნდებიან, სადაც ტელეკომუნიკაცია მოიცავს მოსახლეობის უმრავლესობას.
სიტუაციას შეიძლება გამოვიდეს საზოგადოების კონტროლიდან, გამოიწვიოს სერიოზული შედეგები. როგორ ვუპასუხოთ ამ გამოწვევას? ვიმოქმედებთ ცალკე, თუ გავაერთიანებთ ძალისხმევას? გადავცემთ პრობლემას ჟურნალისტებს და ფანტასტ მწერლებს გამოსასყიდის სახით, თუ ვაქცევთ მას სერიოზული სამეცნიერო კვლევის საგნად? ჩემი სტატია არ აცხადებს პრეტენზიას ფუნდამენტურობაზე. როგორც მკითხველი უკვე მიხვდა, ეს ჩანაწერები საკმაოდ აბსტრაქტული და დეკლარაციულია. უმეტესწილად, მე არ ვამტკიცებ ჩემს განცხადებებს, არამედ უბრალოდ ვცდილობ დაგარწმუნოთ დასახული მიდგომის კონსტრუქციულობაში. მაგრამ იმედი მაქვს, რომ შემოთავაზებული ტექსტის ყველაზე კრიტიკული ანალიზიც კი საშუალებას მისცემს მკითხველს იგრძნოს სერიოზული რეალური პრობლემის არსებობა. ალბათ, მისი გადასაჭრელად, დისკუსიის დროს საჭირო იქნება რამდენიმე სფეროს მკვლევარების ძალისხმევის გაერთიანება - ფსიქოლოგიის და სემიოტიკის, ინფორმაციის თეორიის, მასობრივი კომუნიკაციების თეორიის და ა.შ. ასეა და ისე, დასახულია ფართო სფერო, - როგორც სერიოზული სამეცნიერო კვლევისთვის, ასევე პრაქტიკული ზომების შემუშავების მიზნით. რომლებმაც უნდა უვნებელყონ ადამიანის არსებობა.