სირცხვილი, ეჭვი და ნოსტალგია“

სირცხვილი, ეჭვი და ნოსტალგია“
ინტერვიუ ერნესტ ვან ალფენთან

რა მსგავსება და განსხვავებაა ჰოლოკოსტის და გულაგის  პოსტ-მეხსიერებას შორის? რამდენად განსხვავებულად აისახება ეს მოვლენები მონაწილეთა, მათი შვილებისა და შვილიშვილების გონებაში? რა მნიშვნელობა აქვს ამ მეხსიერებას მათთან დაკავშირებული ქვეყნების და ხალხის კულტურისთვის? ლეიდენის უნივერსიტეტის პროფესორმა, ისტორიკოსმა ერნსტ ვან ალფენმა მოსკოვის „მემორიალში“ამის შესახებ დიდი მოხსენება წაიკითხა, ხოლო „ისტორიის გაკვეთილები“ ესაუბრა მას პოსტ-მეხსიერების, მსხვერპლის, ჯალათების და ტრაგედიების გარდატეხვის შესახებ თაობების მეხსიერებაში.
— მოხსენებაში თქვენ შეეცადეთ გამოგეყენებინათ პოსტ- მეხსიერების კონცეფცია, რომელიც გაჩნდა ჰოლოკოსტის და გულაგის შესწავლის ფარგლებში. რამდენად რთული აღმოჩნდა ეს ამოცანა?
— „პოსტ-მეხსიერების“ კონცეფცია მუშაობს გულაგის შესწავლასთან მიმართებაში, მაგრამ სრულიად განსხვავებულად, ვიდრე ჰოლოკოსტის შემთხვევაში. ჩვენ ვსაუბრობთ ХХ  საუკუნის მთავარ აპოკალიპსურ მოვლენებზე. პირველი ნაცისტებმა ჩაიდინეს, მეორე - სტალინმა და სტალინისტებმა, და ბევრი ადამიანისთვის ეს ყველაფერი გარკვეულწილად მათ შედარებადს აქცევს. უფრო ახლო განხილვისას მე გაოცებული დავრჩი იმ განსხვავებების გამო, რომელიც არსებობს ჰოლოკოსტსა და გულაგს შორის.
ზოგადად, ჰოლოკოსტი ხშირად ხდება შედარების ობიექტი, რაც ბევრ მკვლევარს აღიზიანებს, რადგან ბევრისთვის ჰოლოკოსტი უნიკალურია, შეუდარებელი. ეს პოზიცია უცნაურად მეჩვენება. ჰოლოკოსტი შეიძლება იყოს უნიკალური, როგორც ადამიანების განადგურების ინდუსტრია, მაგრამ ამავე დროს, ჰოლოკოსტი ისტორიული მოვლენაა, და შედარებაზე უარის თქმით ჩვენ მას ისტორიის გარეთ ვაყენებთ, რაც, ვფიქრობ, ძალიან საშიშია.
აშშ–ში ხშირად ადარებენ ერთმანეთს მონობის ამერიკულ ისტორიას, და ვფიქრობ, რომ ეს შედარება არ არის უსაფუძვლო, რადგან ეს რასობრივი ძალადობის ისტორიაა. გულაგს საერთო არაფერი აქვს რასობრივი ძალადობის ისტორიასთან. გარდა ამისა, ჩვენ ვხედავთ, რომ მომდევნო თაობებში ჰოლოკოსტის მიერ გამოწვეული ემოციები და გულაგის მიმართ გამოწვეული ემოციები სრულიად განსხვავებულია.
— რა არის მთავარი განსხვავება?
— ჰოლოკოსტს შეიძლება ეწოდოს ისტორიის „მარტივი“ ტიპი, იმ გაგებით, რომ ყოველთვის ნათელი იყო, ვინ არის დამნაშავე და ვინ - მსხვერპლი. აქ არ არსებობს არავითარი კითხვათსხვაობა და გაორება. ისინი, ვინც ჰოლოკოსტი გადაიტანა, ყოველთვის სარგებლობენ საზოგადოებაში სიმპათიითა და თანაგრძნობით. მათი შვილები და შვილიშვილები ყოველთვის თანაუგრძნობდნენ იმ განსაცდელს, რომელიც გადაიტანეს მათ ახლობლებმა, და ამ ემპათიამ განაპირობა მათ მშობლებთან ან ბებია-ბაბუებთან სრულად იდენტიფიცირება. მარტივი ნიშნავს ნათელს, არა გაორებულს.
გულაგის შემთხვევაში, ყველაფერი ასე მარტივი არ არის. პირველ რიგში, განსხვავება ჯალათსა და მსხვერპლს შორის არც თუ ისე აშკარაა. ადამიანები, რომლებიც რამდენიმე წლის განმავლობაში ჯალათები იყვნენ, რაღაც მომენტში თავად აღმოჩნდნებოდნენ გულაგში. გარდა ამისა, როდესაც მათ შეეძლოთ გადარჩენა და ისინი შინ ბრუნდებოდნენ, მათი შვილებისთვის, შვილიშვილების, მეგობრებისა და ნათესავებისთვის ხშირად არ იყო გასაგები, თუ რატომ აღმოჩნდნენ მათი ნათესავები ან მეგობრები გულაგში. სრული, ასიპროცენტიანი ემპათიისა და თანაგრძნობის ნაცვლად, მათ ხშირად უყურებდნენ ეჭვის თვალით ან განიცდიდნენ სირცხვილის გრძნობას. გულაგის შემთხვევაში დინამიკა პირველ და მეორე თაობას შორის რადიკალურად განსხვავდება დინამიკისგან ჰოლოკოსტის შემთხვევაში თაობებს შორის. რატომ ხდება ასე? ერთ-ერთი მიზეზი ის არის, რომ გულაგი არ არის რასობრივი ძალადობის ისტორია.
— თაობებზე საუბრისას თქვენ მხედველობაში გაქვთ პირდაპირი ნათესაობრივი ურთიერთობები?
— აქ არ არის აუცილებლად მნიშვნელოვანი ოჯახური ურთიერთობები, ჩვენ შეგვიძლია ვისაუბროთ შემდეგი თაობის შესახებ კულტურაში, და არა ოჯახში. ხშირად ამ შვილებს ან შვილიშვილებს არ გააჩნიათ პირადი მეხსიერება მოვლენებთან დაკავშირებით, ისინი არასდროს ყოფილან გულაგში, მაგრამ კულტურაში არსებული აღწერილობის საფუძველზე, მშობლების მიერ მოთხრობილი ამბების და იმის საფუძველზე, რაც შეიძლება შეგხვდეთ საჯარო განხილვისას, ისინი ქმნიან თავის საკუთარ  „მოგონებებს“ წარსულის შესახებ. აქ, ჩემი აზრით, „მეხსიერების“ ცნების გამოყენება დაბნეულობას იწვევს. პოსტ-მეხსიერება წარმოსახვითი ურთიერთობებია. ეს არის კონსტრუქციები წარსულის შესახებ.
— მაგრამ ისინი მნიშვნელოვანია ამ მეორე თაობისთვის?
— ისინი ძალიან მნიშვნელოვანია, მაგრამ პირველი თაობის მეხსიერების სტატუსი და მეორე თაობის პოსტმეხსიერების სტატუსი განსხვავებულია. პირველი თაობისთვის მეხსიერება არ არის წარმოსახვითი კონსტრუქცია, რადგან ისინი იქ იყვნენ, მათ აქვთ საკუთარი მოგონებები. მეორე თაობის წარმომადგენლებმა უნდა შექმნან მომხდარის სურათი სხვების აღწერილობის ან საჯარო კულტურაში მიმდინარე დისკუსიების საფუძველზე.
— რატომ უნდა იცოდეს ამ მეორე თაობამ მშობლების წარსულის შესახებ და ჰქონდეს მასთან საქმე?
— გულაგის შემთხვევაში არ არის ცხადი, რომ ეს მართლაც მნიშვნელოვანია მეორე თაობისთვის, მაგრამ, ვფიქრობ, თავად კულტურისთვის მეტად მნიშვნელოვანია, რომ მომავალ თაობებს ჰქონდეთ ცოდნა ამ წარსულის შესახებ. მართალია, „გულაგის“ მეორე თაობა არ ავლენს ინიციატივას.
ჰოლოკოსტის შემთხვევაში ჩვენ ვხედავთ, რომ ბევრისთვის, განსაკუთრებით ებრაელების მეორე და მესამე თაობისთვის, მათი იდენტურობა მთლიანად დამოკიდებულია მათი მშობლებისა და წინაპრების ამ წარსულზე, და ცოდნის სურვილი მათგან მოდის.
 ბევრი ადამიანი, ვინც ოსვენციმში ან სხვა საკონცენტრაციო ბანაკებში აღმოჩნდა, არ გრძნობდნენ თავს ებრაელებად, ისინი მთლიანად იყვნენ ასიმილირებული გერმანულ, ჰოლანდიურ, ფრანგულ თუ სხვა კულტურებში. ისინი ნაცისტებმა საკონცენტრაციო ბანაკებში იმიტომ გაგზავნეს, რომ ებრაელები იყვნენ, თუმცა თავს ებრაელებად არ გრძნობდნენ. ძალიან უცნაურია, რომ ნაცისტებმა ისინი ებრაელებად აქციეს.
—  თქვენს მოხსენებაში ნათქვამია, რომ გულაგი ტოვებს აუტანელი სირცხვილის გრძნობას. ჩვენ ვისაუბრეთ სირცხვილის სხვადასხვა ტიპის (მსხვერპლის სირცხვილის და ჯალათის სირცხვილის) და ამ გრძნობის მეორე თაობაზე გადაცემის შესახებ. ჰოლოკოსტისთვის, არსებობს ფორმულა Never again, გულაგისთვის კი მხოლოდ სირცხვილია - ჯალათებისთვის და მსხვერპლისთვის. და რა ემართება შემდეგ თაობას?
— აქ ნამდვილად უნდა გვესმოდეს, რა არის სირცხვილი და როგორ წარმოიქმნება იგი. ფსიქოლოგიურად, როდესაც სირცხვილის გრძნობას განიცდი, ეს ყოველთვის სხვასთან ურთიერთობას ეხება, ყოველთვის დახრილი თვალები, სურვილი არ შეხედო სხვას თვალებში, შეწყვეტილი ურთიერთობები. გულაგში გადარჩენილთა შვილებს ხშირად არ შეუძლიათ თვალი გაუსწორონ თავისი მშობლების წარსულს.
ეს ძალიან მნიშვნელოვანია თქვენი საკუთარი რუსული იდენტურობის გასაგებად: რას ნიშნავს დღეს იყო რუსი, როდესაც პირისპირ არ ხვდებით საბჭოთა წარსულს? ეს წარმოუდგენელ გავლენას ახდენს იმაზე, თუ ვინ ხართ ახლა, ამ მომენტში რუსეთის ისტორიაში.
— როგორ არის გამოხატული პოსტ-მეხსიერება სხვადასხვა თაობის კულტურაში?
—  მე საკუთარი გამოკვლევა ჩავატარე იმის გასაგებად, თუ რომელი ფილმები, ლიტერატურული ტექსტები და დოკუმენტები შეიძლება იქნას განხილული, როგორც პოსტ-მეხსიერება გულაგის მეორე ან მესამე თაობებისთვის. ჰოლოკოსტის შემთხვევაში ის ბევრია, საკმაოდ ხშირად პირველი თაობა არ იყო მზად ესაუბრა იმაზე, რაც მოხდა მათთან დაკავშირებით, და ინიციატივა მოდიოდა მათი შვილებისა და შვილიშვილებისგან. მაშინ ჩნდებოდა ეს ამბები, რომლებსაც ხშირად პირველი თაობა არ იწერდა. ჰოლოკოსტის კვლევა ახლა მეორე და მესამე თაობების ხელშია. მთელი სივრცე, გარკვეული მნიშვნელობით, ეს პოსტ-მეხსიერებაა.
როდესაც დავიწყე გულაგის შესახებ ამ ტიპის დოკუმენტების ძებნა, მე ვესაუბრე კოლეგებს ლეიდენის უნივერსიტეტში, სპეციალისტებს რუსეთში, მაგრამ მათ ვერ შეძლეს ვერც ერთი ტექსტის დასახელება. მე უცნაური ფენომენი აღმოვაჩინე - არ არსებობენ მეორე თაობის მემუარები, მტკიცებულებები. ისინი არ იყენებენ ისტორიულ ჟანრს, მაგრამ მეორე და მესამე თაობები იყენებენ წარმოსახვით, ფანტასტიკურ ჟანრებს მოჩვენებებით, ზომბებით და ა.შ.  გამოდის, რომ გულაგის შემთხვევაში მეორე და მესამე თაობებიც ასევე ამყარებენ თავის ურთიერთობებს წარსულთან, მაგრამ ფანტასტიკურ და ალეგორიულ ჟანრებში.
— როგორც ამბობენ, პოსტ-მეხსიერებაში იქმნება უტოპიური ან ანტიტოპიური სურათი?
— გულაგის შემდეგ შემდგომ თაობებში ჩვენ ვხედავთ არა მხოლოდ სირცხვილს და ეჭვს წარსულთან მიმართებაში, არამედ საბჭოთა პერიოდისადმი ნოსტალგიის გრძნობას. რადგან ბევრი მათგანი ახლა ძალიან იმედგაცრუებულია თანამედროვე რუსული კულტურის ლიბერალური მორალით. დღევანდელ თაობას ზოგჯერ ნოსტალგია უჩნდება რუსეთის წარსულისთვის, რომელიც მათ კარგად არ იციან, და შეუძლიათ მისი იდეალიზაცია და მისგან უტოპიის ვერსიის შექმნა.
— არსებობს ალტერნატიული მიდგომები პოსტ-მეხსიერების კონცეფციის მიმართ?
— ჩემი აზრით, პოსტ-მეხსიერება არის წარმოსახვის აქტი, რომელიც ამყარებს ურთიერთობებს წარსულთან, და ამ აქტს აწარმოებს მეორე, მესამე ან თუნდაც მოგვიანებით თაობები. ამ ცნების შესახებ კრიტიკული დისკუსია მქონდა მარიან ჰირშთან, იგი წერს, რომ პოსტ-მეხსიერება მეხსიერების ფორმაა. ანუ, ვარაუდობს, რომ არსებობს უწყვეტობა პირველი თაობის მეხსიერებასა და მეორე თაობის პოსტმეხსიერებას შორის. მაგრამ მეორე თაობას არ გააჩნია არავითარი საკუთარი ცოდნა მშობლების წარსულის შესახებ. მათ აქვთ სურვილი გადალახონ ეს გარღვევა, და ალედა ასმანმა შესთავაზა საუბარი არა „პოსტ-მეხსიერების“, არამედ „მეხსიერების შემდეგ“ შესახებ. ჩემთვის მნიშვნელოვანია ეს აქცენტი ორ თაობას შორის კავშირის გაწყვეტაზე.
—  მოხსენების დროს თქვენ ახსენეთ ალექსანდრე ეტკინდის ტექსტები. რამდენად ახლოს არის თქვენი პრობლემისადმი მისი მიდგომა?
— ჩემთვის ცნობილია მისი შრომები, მაგრამ მას არ ვეთანხმები ერთ მომენტში. ეს არის რუსეთის ისტორიის წაკითხვა უბედურების პრიზმაში. მისი ერთ-ერთი განმარტებით, ტრავმა პირადი გამოცდილებაა, ხოლო უბედურება სხვას ატყდება თავს. ვფიქრობ, ეს აბსოლუტური სისულელეა. უბედურება არ შეემთხვევა სხვას, უბერურებას თავად ადამიანი განიცდის, ის დარდობს სხვის დაკარგვის გამო. ანუ, უბედურების მისი ყველაზე ძირითადი განმარტება მცდარია.
ის ასევე ამტკიცებს, რომ რუსული კულტურის (მაგალითად, ლიტერატურულ ტექსტებში, რადგან ის ჩვეულებრივ მიუთითებს მხატვრულ ლიტერატურაზე) მხოლოდ როგორც მწუხარების გამოცდილების გაგება შეიძლება.
ჩემი აზრით, ის ძალიან ოპტიმისტურად არის განწყობილის, როდესაც ამბობს, რომ მწუხარება უპირატესი ემოციაა, რომელიც აღწერს რუსულ კულტურას.  ვფიქრობ, რომ აქ ჯერ კიდევ ბევრი ნოსტალგია, ეჭვი და სირცხვილი იგრძნობა. ჯერ ეს სამი ემოცია უნდა დამუშავდეს, ან მხოლოდ ამის შემდეგ შეიძლება გაჩნდეს სივრცე მწუხარებისთვის.

https://www.litmir.me/br/?b=662556&p=1

https://www.zerohedge.com/markets/ive-never-ever-ever-seen-anything?fbclid=IwAR2xPq6-KeWhi6OJJemQf37bClu4oFuiVduO0JG5k089I11zaaDpRGSoUro

https://pomp.substack.com/p/we-continue-to-be-headed-towards?fbclid=IwAR0Xp3mLJug0tVbcjggvv-hlhyaMHLmTY0KZsYT4K3EgBC2m6xM-dxEh4m8

https://www.supplychaintoday.com/quotes-threat-artificial-intelligence-dangers/?fbclid=IwAR0hHLz3EOWkWe7Zt4lu3G0uqUYt1UFRqTvDOP6BjVwoUKoBDoiRyD-EsfQ

https://www.litmir.me/br/?b=662556&p=1

https://returntonow.net/2017/01/19/auroville-city-no-money-no-politics-no-religion/?fbclid=IwAR0ASoy2iMRmgy6812eFHti3MY2bBhSzyU7gB-DrhlJFkVgFvCj_DR3u69w

This will be a 7 part series I’ll be making to address the many responses, reactions and questions people give when confronted with the idea of a moneyless society and how I respond to them. Now you may come up with some better responses than the ones I give and if so that’s great! Please feel free to share and comment them below or message me on Instagram what they are. You may also hear responses and questions that aren’t in this series and if that’s the case and I don’t address a response or question that you have or someone has asked please let me know so I can answer and address them or I can make a new category for them in a new video. Note: these aren’t EVERY single response you may get from everyone and aren’t word for word what they will say this is more in general or an overview of what you will hear and get from the majority of people and my responses aren’t going to be word for word what I would say because conversation about this topic can vary widely depending on multiple factors. Keep in mind I’m giving you responses I’ve gotten from people when we talk about a moneyless society and how I would generally address these responses. Remember this so hopefully this doesn’t get confusing.

http://cripo.com.ua/likbez/kognitivnaya-vojna-mozhet-byt-sovershenno-nezametno-pryatatsya-s-teleseriale-romane-pesne/

https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%B3%D0%BD%D0%B8%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D0%B2%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B0
https://gala-gala15.livejournal.com/1114924.html

https://communitarian.ru/news/v-rossii/cifrovoe-pravo-dlya-bioobektov_15032019

http://rusila.su/2014/09/01/tretya-mirovaya-vojna-kognitivnaya/

https://psyfactor.org/psyops/cognitive-war.htm

https://vk.com/digitallaw_club
https://www.digitalasiahub.org/portfolio/is-artificial-intelligence-a-weapon-of-mass-disruption/

https://www.digitalasiahub.org/portfolio/is-artificial-intelligence-a-weapon-of-mass-disruption/
https://theintercept.com/2019/07/21/ai-race-china-artificial-intelligence/?comments=1

https://idlewords.com/talks/superintelligence.htm
https://hackernoon.com/a-laymans-guide-to-artificial-intelligence-ai-8a81b372c68d
https://www.supplychaintoday.com/quotes-threat-artificial-intelligence-dangers/
https://truthout.org/articles/new-police-strategy-in-new-york-sexual-assault-against-peaceful-protestors/?eid=ARAA1pMiU1B4aN_6lt_yiU-iucJkoia-2mR7V7Z1SZDP_KlbeCB93u5sMVcDS12--SWLSJ0lLJEDqqu6
http://www.lawfirm.ru/news/index.php?id=19739

https://www.hoover.org/research/emerging-technologies-and-national-security-russia-nato-european-theater
https://www.darpa.mil/news-events/2019-11-15

https://www.booksfree.org/category/bioinformatics/

https://www.technologyreview.com/s/614810/were-fighting-fake-news-ai-bots-by-using-more-ai-thats-a-mistake/amp/
http://www.metrodenver.org/news/news-center/2017/12/%E2%80%98cyberbiosecurity-and-protecting-the-life-sciences/
https://blogs.plos.org/synbio/2017/08/22/biosecurity-and-synthetic-biology-it-is-time-to-get-serious/

https://80000hours.org/problem-profiles/global-catastrophic-biological-risks/

https://www.nationalacademies.org/news/2018/06/if-misused-synthetic-biology-could-expand-the-possibility-of-creating-new-weapons-dod-should-continue-to-monitor-advances-in-the-field-new-report-says
http://www.bergendispatch.com/Property/property.aspx?id=0220|2303.02|20

https://www.inquirer.com/opinion/commentary/eugenics-in-america-timeline-medicine-20190501.html
https://www.economist.com/open-future/2019/04/25/how-genetic-engineering-will-reshape-humanity
https://www.pewresearch.org/science/2016/07/26/human-enhancement-the-scientific-and-ethical-dimensions-of-striving-for-perfection/
https://link.springer.com/content/pdf/10.1186/1746-5354-2-2-28.pdf

https://link.springer.com/article/10.1007/s40592-018-0081-2

https://inovationinauto.blogspot.com/2019/11/brain-computer-interface-market.html?m=1
https://artificial-intelligence-techonology.blogspot.com/2019/11/neuroscience-and-ai-artificial.html?m=1
https://aineuroscience.blogspot.com/2019/11/brain-computer-interfaces-and-mind.html?m=1

http://neuralimplantpodcast.com/allan-mccay

https://artificialintelligencenewslatter.blogspot.com/2020/01/artificial-intelligence-breakthrough.html?m=1
https://neurosciencenews.com/big-data-neuroscience-15626/
https://ravonkavi.com/bioenergetic-analysis.html
https://www.bioenergetics-nyc.org/bioenergetics

https://pskgu.ru/file/download/umrs/87736EF7FB3F72717B62E04AF0194B0A

https://cyberleninka.ru/article/n/formy-i-razvitie-sotsialnogo-kontrolya

https://www.filmsforaction.org/watch/peter-joseph-social-pathology/
https://www.solidarnost.org/special/spetshran/spetshran_45.html

https://ru.qwe.wiki/wiki/Social_inhibition

https://books.google.com/books?id=-1nBDQAAQBAJ&pg=PT149&lpg=PT149&dq=%D1%81%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%BE%D0%B5+%D0%BF%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D0%B2%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5&source=bl&ots=rvskYzxIO4&sig=ACfU3U2WYJon1xAUO9fNQ-Z-K-kiLIPkMQ&hl=en&ppis=_e&sa=X&ved=2ahUKEwjA1o-V1LnoAhV_l3IEHWTiD6YQ6AEwBnoECAgQAQ#v=onepage&q=%D1%81%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%BE%D0%B5%20%D0%BF%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D0%B2%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5&f=false

Интеракционистская ориентация в социальной психологии
В социальную психологию интеракционизм пришёл из социологии, а не из психологии, подобно многим другим концепциям. Под интеракцией тут понимается социальное взаимодействие, то есть взаимодействие людей в общении, в группе, в обществе.

Понятийный аппарат и проблематика интеракционизма взяты из концепций Мида. За основу в анализе берётся не отдельный индивид, а социальный процесс, понимаемый как процесс интеракции индивидов в группе, обществе. Поведение группы рассматривается не с точки зрения составляющих её отдельных индивидов, а из их сложной групповой активности, в рамках которой анализируется поведение каждого отдельного индивида. «Поведение индивида определяется в основном тремя переменными: структурой личности, ролью и референтной группой».

Представителей интеракционистской ориентации интересует сам процесс социального взаимодействия, анализ которого необходим для понимания социального поведения отдельного человека, какими средствами осуществляется и регулируется процесс социальной интеракции. Интерес к проблеме коммуникации при помощи символов, языка, к интерпретации ситуации, к проблемам структуры личности, ролевого поведения и референтной группы как источнику норм социального взаимодействия и социальных установок.

Основные направления интеракционизма:

Символический интеракционизм (Мид, Блумер, Кун);
Ролевые теории;
Теории референтной группы.
Интеракционисты игнорируют исторические условия и социально-экономические закономерности, причину изменений в обществе ищут в структуре личности. Наличие в ней импульсивного Я — предпосылка для появления вариаций и отклонений в шаблонах ролевого поведения. Эти случайные вариации и отклонения шаблонов ролей со временем становятся нормой новых шаблонов поведения и соответствующих изменений в обществе. Изменения в обществе носят случайный характер и не подчиняются каким-либо закономерностям, а их причина заключается в личности.

Структура личности у интеракционистов схожа с фрейдовской:

Импульсивное Я = Оно у Фрейда;
Рефлексивное Я (те) = Сверх-Я у Фрейда,
Личностное Я (self) = Я у Фрейда.
https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D0%BD%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BA%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D0%BC

http://www.scientologycourses.org/ru/courses-view/suppression/step/social-personality.html

https://studfile.net/preview/6441181/page:15/

http://cheloveknauka.com/sovremennyy-gumanizm-i-ekologizm-konflikt-i-vzaimodeystvie-dvuh-stiley-myshleniya-1

http://zavtra.ru/blogs/zelyonij_biotcid

https://www.hisour.com/ru/environmentalism-39320/
https://www.revolvy.com/page/A-History-of-Warfare
https://www.patreon.com/posts/memetic-warfare-34222103

http://www.mankindquarterly.org/archive/issue/46-4/3
https://thebulletin.org/2009/06/outlaw-nonconsensual-human-experiments-now/

https://www.nytimes.com/1977/08/04/archives/80-institutions-used-in-cia-mind-studies-admiral-turner-tells.html
https://wearechange.org/executive-order-united-nations-allowed-use-force-us-citizens/
https://thefreethoughtproject.com/gun-stores-closing-across-country/

https://www.google.com/amp/s/nanobrainimplant.com/2020/03/09/un-starts-investigation-to-ban-cyber-torture/amp/

https://worldtruth.tv/critical-knowledge-the-legal-ownership-of-all-souls-by-the-vatican-since-1306/?fbclid=IwAR3AumgSkgPv2491d8zEehMT8uS1OYUycn2bT5wpr9Lnui1_i3GI_Dmi8Bk