რელიგიურ-მისტიკური შეთქმულების ფაბულის მქონე ბოდვის სულ უფრო მეტი შემთხვევა“

 რელიგიურ-მისტიკური შეთქმულების ფაბულის მქონე ბოდვის სულ უფრო მეტი შემთხვევა“„
არნოლდ ხაჩატუროვი ესაუბრა ფსიქოლოგს ვლადიმერ პაშკოვსკის რელიგიის თანამედროვე გავლენის შესახებ ფსიქიკაზე და სექტების დაუსჯელობაზე
ვლადიმერ ედუარდოვიჩ პაშკოვსკი - სამედიცინო მეცნიერებათა დოქტორი, „ი.ი. მეჩნიკოვის სახელობის ჩრდილო-დასავლეთის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტის“ ფსიქიატრიისა და ნარკოლოგიის კათედრის პროფესორი. იგი ეწეოდა რელიგიური ელფერის სიმპტომების ფსიქიკური აშლილობების კვლევას. ის არის სადოქტორო დისერტაციის ავტორი თემაზე: „რელიგიურ-არქაული ბოდვითი კომპლექსი“ და მონოგრაფიისა „ფსიქიკური აშლილობები რელიგიურ-მისტიკური განცდებით“.
— არსებობს მსოფლიო ფსიქიატრიაში რელიგიური ფანატიზმის, როგორც ფსიქიკური აშლილობის კლასიფიკაციის პრაქტიკა?
- ფსიქიკური აშლილობებისა და ქცევითი აშლილობების თანამედროვე საერთაშორისო კლასიფიკაციაში ტერმინი „რელიგიური ფანატიზმი“ არ არსებობს. ამავე დროს, ფსიქიატრები ფანატიზმს მიაკუთვნებენ ადიქციას. ადიქცია არის ადამიანის მიერ განცდილი გარკვეული საქმიანობის აკვიატებული მოთხოვნილებები. ამ თვალსაზრისით, ფანატიზმის ყველაზე გავრცელებული სახეებია რელიგიური (სექტანტობა), პოლიტიკური (პარტიულობა), სპორტული (ფანატები), მუსიკალური (როკერები) და ა.შ. თავისი მიმართულებით ისინი ერთმანეთის მსგავსია.
მაგრამ ინდივიდუალური რელიგიური აშლილობები არ არსებობს. უბრალოდ არსებობს სიმპტომები, რომლებიც ხასიათდება რელიგიური შინაარსით. ჩვენ ისინი გვხვდება, როგორც შიზოფრენიის, ასევე სხვა აშლილობების სტრუქტურაში. ბოდვა ყოველთვის ბოდვაა, და დევნის ბიოლოგიური ბოდვა ან სასიყვარულო ბოდვა არაფრით არ განსხვავდება ბოდვისგან რელიგიური შინაარსით. უბრალოდ არსებობს სპეციფიკური ფაბულა. შემდეგი მაგალითია ჰალუცინაციები. ისინი ასევე  ერთნაირია, მაგრამ შეიძლება ჰქონდეთ რელიგიური შინაარსი. ან შეპყრობილობა, ეს ისეთი მდგომარეობაა, როდესაც პაციენტს ეჩვენება, რომ მის ორგანიზმში რაღაც არსებაა. მაგრამ, თუ ამ შეგრძნებას აქვს რელიგიური შეფერილობა, პაციენტი ამას ხსნის იმით, რომ იგი დემონებმა შეიპყრეს.
— მიუხედავად ამისა, თქვენ შეისწავლით რელიგიურ ფსიქოზს. როგორ უნდა მოვიქცეთ ამ შემთხვევაში ?
- კლასიფიკაციებში არც ასეთი ცნება არსებობს. ჩვენ უბრალოდ შევიტანეთ ეს სამუშაო სახელი იმ აშლილობების აღსანიშნავად, რომლის დროსაც პაციენტებს აქვთ რელიგიურ-მისტიკური შეგრძნებები. XIX საუკუნის დასასრულის ძველ სახელმძღვანელოებში არსებობდა „რელიგიური შეშლილობის“ ცნება, მაგრამ ახლა ასეთი ტერმინი აღარ არსებობს.
რელიგიური ფანატიზმის განვითარების ნიადაგად მიჩნეულია დემონსტრაციულობა, აგზნებადობა, სისასტიკე და ჩარჩენილობა.
—  როგორ გაჰყავს მეცნიერებას საზღვარი ფანატიზმსა და ძლიერ რწმენას შორის?
- რა თქმა უნდა, ძლიერი რწმენა შეიძლება ფანატიკოსებსაც ახასიათებდეს. ამასთან, აქ ჩვენ ვხედავთ მთელ რიგ მნიშვნელოვან განსხვავებებს. კლასიკურ ფსიქიატრიაში ფანატიკოსებს ყველაზე ამომწურავ აღწერას აძლევს პიოტრ განუშკინი. მან აღნიშნა, რომ ფანატიკოსებისთვის, პირველ რიგში, დამახასიათებელია ძალიან ძლიერი აფექტის ზემოქმედების ქვეშ მყოფი ნებისყოფა, თავისი იდეების ცხოვრებაში განხორციელების აკვიატებული სურვილი. შემდეგი თვისებაა სხვა ადამიანების აბსოლუტური უგულებელყოფა. მათთვის არ არსებობენ არც დედა, არც მამა, არც ნათესავები, არც მეგობრები. თავისი იდეების გულისთვის ისინი მზად არიან გაიღონ ყველაფერი. ამის მაგალითია ბოლშევიკური ფანატიზმი, როდესაც სამხედრო კომუნიზმის ეპოქაში ჩეკაში ხვრეტდნენ ადამიანებს მხოლოდ იმიტომ, რომ ისინი არ მიეკუთვნებიან შესაბამის კლასს. რელიგიური ფანატიკოსი არაფრით განსხვავდებიან მათგან. სხვა ადამიანები „მათთვის მხოლოდ ის ინსტრუმენტია, რომელთანაც ისინი ცდილობენ თავისი მიზნების მიღწევას“, - წერს განუშკინი.
— თითქოს ყოველივე ეს შეიძლება ითქვას ბობოკულოვას შესახებ, რომელმაც ინტერნეტში გამოქვეყნებულ ვიდეოში უყოყმანოდ შესთავაზა თავისი შვილების მოკვლა, რადგან ისინი „არ კითხულობენ ყურანს“.
რაც შეეხება ბობოკულოვას, ჩვენ ზუსტად არ შეგვიძლია მისი მიკუთვნება არც ფსიქიკურად დაავადებულთა, არც რელიგიურ ფანატიკოსთა რიცხვისთვის ფსიქიატრიული შემოწმების სრული კომპლექსის ჩატარების გარეშე. თუ აბსტრაგირებას მოვახდენთ, შეგვიძლია აღვნიშნოთ, რომ მედიიდან ცნობილი ბობოკულოვას მიერ ახსნა მისი დანაშაულისა  არ შეიცავს რაიმე უცნაურს და სრულად შეესაბამება ჩვენს ქვეყანაში აკრძალულ ტერორისტულ ორგანიზაციებში მიღებულ იდეოლოგიას. სავარაუდოდ, ის არის მსხვერპლი, რომელზეც გარკვეული სახის ზემოქმედება მოახდინეს. მაგრამ მე მჯერა, რომ გამოძიების პროცესში ჩვენ სხვადასხვა წყაროდან მივიღებთ სხვადასხვა სახის ინფორმაციას, და ერთ მშვენიერ მომენტში შეიძლება აღმოჩნდეს, რომ რაც ადრე ითქვა, არ შეესაბამება სიმართლეს. მაგალითად, აღმოჩნდება, რომ მას მკვლელობა უბრძანეს ჰალუცინაციურმა ხმებმა. არავინ იცის, როგორ მობრუნდება ეს საქმე, ამიტომ არ არის საჭირო დროზე ადრე დასკვნების გამოტანა.
—  და რა როლს ასრულებს  ამ შემთხვევაში მისი წინა დიაგნოზი? ითვლება თუ არა  შიზოფრენიით დაავადებული ადამიანი უფრო მგრძნობიარე ექსტრემისტული იდეების მიმართ?
— რაც შეეხება მის შიზოფრენიას, ჩვენ დანამდვილებით ასევე არაფერი ვიცით. ვინ დაუდგინა მას ეს დიაგნოზი, როდის, რა საფუძველზე? უცნობია, თუ რას წარმოადგენდა ეს პიროვნება დაავადების დაწყებამდე, როგორ ვითარდებოდა იგი, რა თვისებები ჰგავდა დაავადებას და ბოლოს, შეესაბამება თუ არა დიდი ხნის წინ დადგენილი დიაგნოზი დიაგნოსტიკის თანამედროვე პრინციპებს. ამ მონაცემების გარეშე, ჩვენ ვერც დავადასტურებთ და ვერც ვუარყოფთ შიზოფრენიის დიაგნოზს.
ნებისმიერ შემთხვევაში სასამართლო ფსიქიატრიაში დიაგნოზი ასრულებს დაქვემდებარებულ როლს. რუსეთის ფედერაციის სისხლის სამართლის კოდექსის 21-ე მუხლში აღნიშნულია, რომ პირი არ ექვემდებარება სისხლის სამართლის პასუხისმგებლობას, „რომელიც სოციალურად საშიში ქმედების ჩადენის დროს იმყოფებოდა შეურაცხად მდგომარეობაში <...>“. ბობოკულოვას შეიძლება ჰქონოდა შიზოფრენია, მაგრამ თუ იგი რემისიის მდგომარეობაში იმყოფებოდა (სიმპტომების შესუსტება ან სრული გაუჩინარება), მაშინ ის დანაშაულის ჩადენის დროს შეიძლება შერაცხადი ყოფილიყო. ამ შემთხვევაში მას ელის ჩვეულებრივი სასჯელი.
ზოგადად, ფსიქიატრიაში არასდროს ამბობენ, რომ ფსიქიურად დაავადებული ადამიანები უფრო მიდრეკილნი არიან აგრესიისკენ ან ექსტრემისტული იდეების აღქმისკენ. თუ ჩვენ ვცემთ დადებით პასუხს ასეთ კითხვაზე, ეს იწვევს პაციენტების სტიგმატიზაციას. იმისათვის, რომ იდეები პათოლოგიურად ჩაითვალოს, აუცილებელია, პირველ რიგში, რომ ისინი გასცდნენ გარემოსა და კულტურის ჩარჩოებს, იყვნენ უცნაური. ფსიქიატრიაში არ არსებობს მყარი პოსტულატები, როგორც ფიზიკაში. აქ ყველა განსჯა სავარაუდოა. მაგრამ რელიგიური ფაბულის მტკივნეულთან მიკუთვნების ყველაზე დიდი ალბათობა არსებობს მაშინ, როდესაც ისინი მიუწვდომელია, უცნაური და მათ გარდა არსებობს სხვა სინდრომები: მანიაკალური, დეპრესიული, ჰალუცინატორული და სხვ.
იურიდიულად ფსიქიატრებს არ აქვთ კოლექტივების მასობრივ კვლევებში ჩართვის შესაძლებლობა, მათ შორის რელიგიური გაერთიანებების.
— რამ შეიძლება შეუწყოს ხელი ადამიანის რელიგიურ ფანატიკოსად გარდაქმნას?
— რელიგიური ფანატიზმის განვითარებისთვის მნიშვნელოვნად არის მიჩნეული ადრეული ბავშვობიდან ჩამოყალიბებული ხასიათის გარკვეული თვისებები  - დემონსტრაციულობა, აგზნებადობა, სისასტიკე, აგრესიულობა, ჩამორჩენა. ფანატიკოსის ფორმირება დამოკიდებულია რელიგიური აღზრდის ტიპზე, მიკრო გარემოზე და საზოგადოებაში არსებულ სოციალურ ვითარებაზე. მაგალითად, ისტორიაში ყველაზე ცნობილი რელიგიური ფანატიკოსის სავონაროლას ახალგაზრდულ პოემებში უკვე შეიმჩნეოდა მისთვის დამახასიათებელი შეშფოთება ეპოქის მორალური გახრწნისა და ეკლესიის თავგასულობა.
— მოსახლეობის რომელი ჯგუფები ექვემდებარებიან უფრო მეტად გადაბირებას და  წაქეზებას? არსებობს რაიმე სამეცნიერო კვლევა, რომელიც შეისწავლის გადაბირების მექანიზმებს ფსიქოლოგიური თვალსაზრისით?
—  მე ვერ ვიტყვი, რომ ამ დარგის სპეციალისტი ვარ, მაგრამ ფსიქოლოგიაში არის დარგი, რომელიც შეისწავლის მსგავს პროცესებს, - გავლენის ფსიქოლოგია. ფსიქიატრიისთვის ყველა ეს საკითხი პერიფერიაზე იმყოფება. ზოგადად, შემიძლია ვთქვა, რომ  საზოგადოების ცნობიერებაზე ზემოქმედების ძლიერ საშუალებას  წარმოადგენს ტელევიზია. სატელევიზიო შთაგონების ძალა ჩვენ დავინახეთ ისეთი მოღვაწეების მაგალითზე, როგორებიცაა კაშპიროვსკი და ჩუმაკი. მხოლოდ ისინი ახდენდნენ ზემოქმედებას ტელევიზიის საშუალებით, ხოლო სექტაში მოღვაწე გადამბირებლები ადამიანებს ქუჩაში გადაეკიდებიან ან სახლებში დადიან. გავლენას ექვემდებარებიან ადამიანები, რომლებსაც, უპირველეს ყოვლისა, დაქვეითებული აქვთ კრიტიკული შესაძლებლობები, განსხვავებული თვალსაზრისის შედარების უნარი. ეს ის ადამიანები არიან, რომლებიც ფსიქოლოგიური კრიზისის პირობებში იმყოფებიან, ეშინიათ დამოუკიდებლად გადაწყვეტილებების მიღება და უპირატესობას ანიჭებენ დამოკიდებულ მდგომარეობას, პასუხისმგებლობის ლიდერზე დაკისრებას.
განსაკუთრებით ხშირად ადაპტები არასტაბილურ ფსიქოლოგიურ და სოციალურ მდგომარეობაში მყოფი ადამიანები ხდებიან. მათ შორის არიან ლტოლვილები, მიგრანტები, უმუშევრები, ხანდაზმული ასაკის პირები, რომლებიც განიცდიან მარტოობას, მოზარდები, რომლებსაც აქვთ კომუნიკაციის პრობლემები. ასეთი ადამიანების გადაბირება ნებისმიერ ადგილას შეიძლება: რელიგიურ ორგანიზაციაში ან, მაგალითად, ფინანსურ პირამიდაში, რომლებიც დიდი რაოდენობით არსებობდა 1990-იან წლებში. გადამბირებლები აყალიბებენ თავის ტაქტიკას ხალხის ძირითადი მოთხოვნილებების საფუძველზე. მაგალითად, ამერიკის საოჯახო ფონდის ბროშურაში ჩამოთვლილია გადამბირებლის შემდეგი ნიშნები: მეგობრულობა, კომპლიმენტების და ქება-დიდების გამოყენება, გადასაბირებელი პირის იდეების, გატაცებების, იმედების და მიზნებისადმი მწვავე ინტერესის დემონსტრირება.
 მოდის ადამიანი, ამბობს, რომ მისი ცოლი მთელ დროს ატარებს სექტაში, მიჰყავს შვილები. მაგრამ მას ვერავინ დაეხმარება - არც პოლიცია, არც ექიმები და არც ფსიქოლოგები. მხოლოდ თანაუგრძნობენ.
— თქვენს სამედიცინო პრაქტიკაში გყავდათ რელიგიურ სექტებში გადაბირებული პაციენტები?
— საქმე იმაშია, რომ ფსიქიატრებს კანონიერად არ აქვთ კოლექტივების მასობრივი ფსიქიატრიული კვლევის, მათ შორის რელიგიური გაერთიანებების, კვლევის შესაძლებლობა. ჩვენ ვმუშაობთ მხოლოდ იმ ადამიანებთან, რომლებიც ჩვენი მხედველობის არეში იმყოფებიან, ან ხვდებიან ფსიქიატრიულ საავადმყოფოში, ან მოდიან თავად. იმ პაციენტებს შორის, ვისთანაც ვმუშაობდი, უმრავლესობა დადიოდა ჩვეულებრივ ეკლესიაში. მაინც, სექტებში უფრო ნაკლები ადამიანია; ეს მხოლოდ სტატისტიკის საკითხია. მაგრამ იყვნენ სექტებში გაწევრიანებული ადამიანები, რომლებიც დადიოდნენ ჯადოქრებთან, ექსტრასენსებთან.
სპეციალისტებზე, რომლებიც ცდილობდნენ როგორმე მიეთითებინათ ტოტალიტარულ რელიგიურ სექტებში ადამიანებისთვის მიყენებული ზიანისთვის, ძალიან ძლიერი ზეწოლა განხორციელდა, მათ შორის პროფესიონალი უფლებადამცველების მხრიდან. ნებისმიერი ასეთი საქმიანობა ინტერპრეტირებული იყო, როგორც სინდისის თავისუფლებაზე თავდასხმა. მე გადავაწყდი ისეთ სიტუაციებს, როდესაც მოდის ინტელიგენტი ადამიანი, ამბობს, რომ ცოლი მთელ დროს ატარებს სექტაში, მიჰყავს ბავშვებს, რომლებიც დიდი ხანია სკოლაში არ სწავლობენ და სწორად არ იკვებებიან. და ნათელი ხდება, რომ მას აბსოლუტურად ვერავინ დაეხმარება - არც პოლიცია, არც ექიმები, არც ფსიქოლოგები. მხოლოდ თანაუგრძნობენ. 1990-იანი წლების დასაწყისში პეტერბურგშის ცენტრში „ოჯახი“ მუშაობდნენ ფსიქოლოგები, რომლებიც ეხმარებოდნენ იმ ადამიანებს, ვინც სექტიდან წამოსვლა უნდოდა, მათ ნათესავებს. შემდეგ მათი თანამდებობები შეამცირეს.
—  რატომ რეაგირებდა საზოგადოება ასე  ფსიქიატრების ამ საქმიანობაზე?
— მიზეზი უამრავი არსებობს. ჩვენ  არ ვდაობთ რუსეთის ფედერაციის კონსტიტუციის მუხლის თაობაზე სინდისისა და აღმსარებლობის თავისუფლების შესახებ, მხოლოდ აღვნიშნავთ, რომ არსებობს უთანხმოება რელიგიათმცოდნებსა და იურსიტებს შორის იმ საკითხთან დაკავშირებით, რომელი ახალი რელიგიური მოძრაობები უნდა ჩაითვალოს არატრადიციულ რელიგიურ ერთეულებად და რომელი დესტრუქციულ ტოტალიტარულ კულტებად. ზოგი მათგანი უარყოფს ტერმინის „ტოტალიტარული კულტის“ გამოყენების მართზომიერებას.
მაგალითად, აშშ-ში სოციოლოგი რიჩარდ ოფში და ფსიქოლოგი მარგარეტ სინგერი, რომლებიც თანამშრომლობდნენ კალიფორნიის უნივერსიტეტთან, მონაწილეობა მიიღეს სასამართლო საქმეებში, როგორც ექსპერტებმა, ზოგიერთი ახალი რელიგიური მოძრაობის წინააღმდეგ, რომლის დროსაც თეორიები „ტვინის გამორეცხვის“ (ინგლ.brainwashing)  ან „იძულებითი დარწმუნების“ (ინგლ.coercive persuasion) წარმოდგენილი იყო, როგორც მეცნიერულ საზოგადოებაში ზოგადად მიღებული კონცეფციები. მაგრამ, სანამ ამ მკვლევარებმა წარადგინეს თავისი საბოლოო დასკვნა, ამერიკის ფსიქოლოგიურმა ასოციაციამ დაასწრო მათ და წარადგინა თავისი საექსპერტო რეზიუმე იმ დროისთვის მიმდინარე სასამართლო პროცესში. რეზიუმეში ნათქვამი იყო, რომ სინგერის მიერ შემოთავაზებული ჰიპოთეზა წარმოადგენს „არაკომპეტენტურ სპეკულაციას დამახინჯებულ მონაცემებზე დაყრდნობით“. აკადემიურ საზოგადოებას არ აქვს თანხმობბა საკულტო საქმიანობასთან  დაკავშირებულ პრობლემების უმრავლესობაზე. არ არის შეთანხმება ახალი და საკამათო რელიგიური მოძრაობების შეფასებებში. ყველა კონკრეტულ მეცნიერს აქვს განსხვავებული ბალანსი რელიგიურ თავისუფლებასა და კულტებისგან შესაძლო საფრთხეს შორის. ამ უთანხმოების გამო, სექტის ლიკვიდაცია ხდება ძირითადი ტერორისტული აქტების განხორციელების შემდეგ. მაგალითად, მხოლოდ ზარინის გაშვების შემდეგ ტოკიოს მეტროში 1995 წელს ოსტანკინოს მუნიციპალურმა სასამართლომ მიიღო გადაწყვეტილება რუსეთში „აუმ სინრიკიოს“ სექტის ლიკვიდაციის შესახებ.
 ისრაელის ფსიქიატრებმა აღწერეს „იერუსალიმის სინდრომი" - რელიგიური შინაარსის ბოდვა,  რომელიც ტურისტებს შორის ჩნდება წმინდა ადგილების მონახულებისას.
— გამოდის, რომ ფენომენები ფსიქიატრიის რელიგიური განცდების სფეროსთან კვეთაზე  ერთგვარი ტაბუდის ქვეშ მოექცა?
—  ჩვენ შევისწავლით, თუ როგორ ვლინდება რელიგიური შინაარსი სხვადასხვა ფსიქიკურ დაავადებებში. ახლა პოსტმოდერნისტული ფსიქიატრია მიდის იქამდე, რომ რაც შეიძლება ნაკლები მოვლენა და მოქმედებეა ჩაითვალოს ფსიქიატრიულ პათოლოგიად. ჩვენ მუდმივად ვავიწროვებთ ფსიქიატრიის არეალს, ვცდილობთ, რაც შეიძლება მეტი ფენომენი მივაწეროთ ფსიქოლოგიის ზონას. ეს ასევე ეხება რელიგიურ ქცევას.
— რელიგიური ფანატიზმის კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი ასპექტი თვითმკვლელობის ფენომენია. რა ფსიქიკური პროცესები მიმდინარეობს ადამიანში, რომელიც შეგნებულად მიდის  თვითმკვლელობაზე?
— ამას განმართავს, მაგალითად, ვალერი იერემენკო სამხედრო ისტორიის ინსტიტუტიდან, რომელიც შეისწავლის შაჰიდებს: „თვითმკვლელის მომზადება ცნობიერების შეცვლის რთული პროცესია, რომლის საბოლოო შედეგია მისი ისეთ მდგომარეობაში მოყვანაა, სადაც იგი აღიქვამს მის გარშემო არსებულ სამყაროს, როგორც რაღაც მტრულს, რომელიც იმსახურებს არა მხოლოდ ზიზღს, არამედ განადგურებას“. სუიციდური ტერორიზმის ფსიქოლოგია ჯერ კიდევ არ არის ბოლომდე შესწავლილი და მოითხოვს ინტერდისციპლინარული მიდგომის გამოყენებას, რომელიც მოიცავს ანთროპოლოგიურ, ეკონომიკურ, ისტორიულ და პოლიტიკურ ფაქტორებს.
თვითმკვლელობთან არ ვმუშაობდი - ეს ასევე არ არის ფსიქიატრიული პრობლემა, არამედ ფსიქოლოგიურია. გასაგებია, რომ, პირველ რიგში, მომავალი შაჰიდი აშკარად აცნობიერებს, რომ ის სამოთხეში აღმოჩნდება, სადაც მის გარშემო იქნება შადრევანი და შიშველი გურიები. ბანაკებში, სადაც ამზადებდნენ თვითმკვლელებს, მათთვის ყველაფერი ნებადართულია, ის ყველანაირ სიამოვნებას ღებულობს. და თუ გადაიფიქრებს, ამ ზონას თავს მაინც ვეღარ დააღწევს - მასში ძალიან ბევრი რამ არის ჩადებული.
 1970-1980-იან წლებში პაციენტები „მოგზაურობდნენ“ რაკეტებით სხვა პლანეტებზე. ახლა ისინი უფრო მეტად ბიბლიურ პერსონაჟებთან „ურთიერთობენ“.
— მაგალითად, ისლამური ტერორიზმი შაჰიდების ფორმით აცხადებს თავს, როგორც რელიგიურ მოვლენას, და ყველას დასანახად ის აშკარად თვალშისაცემია. გარედან შეიძლება ისე ჩანდეს, რომ ისლამს შეუძლია ასეთი ზემოქმედება მოახდინოს ადამიანის ფსიქიკაზე. ასეა?
— ისლამის განსაკუთრებული ძალის შესახებ ცნობები არ არის ზუსტი. Gallup International-ის რელიგიურობის ინდექსის გამოთვლის მონაცემების საფუძველზე, ქრისტიანთა შორის იმ ადამიანთა რიცხვი, ვინც თავის თავს „რელიგიურად“ მიიჩნევს, უფრო მეტია, ვიდრე მუსულმანთა და ებრაელთა შორის. საინტერესოა, რომ ყველაზე რელიგიურ ქვეყნებს შორის იყო მრავალი მართლმადიდებელი ქვეყანა - სერბეთი, მაკედონია, საქართველო, რუმინეთი და მოლდოვა. რელიგიური ადამიანების ყველაზე მაღალი პროცენტი გამოვლენილი იქნა ინდუსებს შორის, მაგრამ ისეთი ისლამური ქვეყნები, როგორიცაა პაკისტანი და ავღანეთი, მეორე ათეულში აღმოჩნდნენ.
არცერთ კონკრეტულ რელიგიას არ აქვს რაიმე განსაკუთრებული ზემოქმედება ფსიქიკაზე. ფსიქიკაზე ზემოქმედებას ახდენს არა ისლამი როგორც ასეთი, არამედ ფანატიკოსები და პოლიტიკანები, რომლებიც იყენებენ მას: ნებისმიერი რელიგია შეიძლება გამოყენებული იქნას, როგორც იარაღი. შუა საუკუნეებში, როდესაც კუდიანებზე პროცესები მიმდინარეობდა, ქრისტიანული რელიგია დიდ საფრთხეს უქმნიდა კულტურასა და ცხოვრებას. პაპმა იოანე პავლე II- მ ბოდიში მოიხადა წმიდა ინკვიზიციის მოქმედებების გამო, მაგრამ კოცონები ხომ ენთო. ფანატიზმი არ მოდის ტექსტებიდან, ღვთისმეტყველებიდან, არამედ იმ სოციალურ გარემოდან და იმ ადამიანებისგან, ვინც ამ იდეებს ცხოვრებაში იყენებს.
ამ მხრივ საინტერესოა სოციოლოგის იულია სინელინას მოსაზრება. იგი წერს, რომ როდესაც ქვეყანაში დარღვეულია სოციალური წონასწორობა, ადამიანები სტრესულ მდგომარეობაში აღმოჩნდებიან, იქმნება რთული პოლიტიკური და კონფესიათაშორის მდგომარეობა - ეს არის ყველაზე მასაზრდოებელი ნიადაგი კვაზირელიგიური მოძრაობების, ვაჰაბიზმის წარმოშობისთვის. ეს მოხდა ახლო აღმოსავლეთში, როდესაც რეგიონში ძალთა ბალანსი დაირღვა. დაზაბულობა, ისევე როგორც ფიზიკაში, წარმოიქმნება სხვადასხვა ველის საზღვრებზე.
—  შეგვიძლია შევხედოთ რელიგიური ფანატიზმის განვითარებას ბოლო 20-30 წლის განმავლობაში? ის მსოფლიოში უფრო იზრდება?
რიგ კვლევებში, მართლაც არის აღნიშნული რელიგიურ-მისტიკური ფაბულის მქონე ბოდვის შემთხვევების ზრდა. მაგალითად, 1970-1980-იან წლებში, იშვიათი იყო რელიგიური სიმპტომების მქონე პაციენტები. ახლა კი ისრაელის ფსიქიატრებმა აღწერეს „იერუსალიმის სინდრომი“ - რელიგიური შინაარსის ბოდვა, რომელიც ტურისტებს შორის ჩნდება წმინდა ადგილების მონახულებისას. ახლა არიან პაციენტები, რომლებსაც აქვთ რელიგიურ-მისტიკური განცდები და რომლებიც ავადმყოფობამდე საერთოდ არ დადიოდნენ ეკლესიაში. აქ განმსაზღვრელი ფაქტორია სოციუმის გავლენა: 1970-80-იან წლებში პაციენტებმა თავის გაცცდებით „მოგზაურობდნენ“ არა ბიბლიურ ადგილებში, არამედ რაკეტებით სხვა პლანეტებზე. ახლა ისინი უფრო მეტად „ურთიერთობენ“ ბიბლიურ პერსონაჟებთან - ეს არის დაკავშირებული რელიგიის გავრცელებასთან საზოგადოებაში, მხოლოდ ამ ატმოსფეროში ყალიბდება რელიგიური ფაბულები.
ზოგადად, ამ კითხვაზე პასუხი სცილდება ექიმ-ფსიქიატრის კომპეტენციას: რელიგიური ფანატიზმი, როგორც ვთქვი, არ არის ფსიქიკური დაავადება. ფანატიკოსები არ მიმართავენ ფსიქიატრებს სამედიცინო დახმარებისთვის და ფსიქიატრიულ საავადმყოფოებში არ მიდიან. თუ ვიმსჯელებთ  ვაჰაბიტების მიერ მოწყობილი ტერორისტული აქტების რაოდენობით და სიძლიერით ბოლო 20-30 წლის განმავლობაში, ჩადენილი ტერორისტული აქტების რაოდენობასა და ძალაზე, ფანატიკოსები უფრო მეტი უნდა იყვნენ. მაგრამ არიან ის ადამიანები, ვინც ხელმძღვანელობენ და ორგანიზებას უკეთებენ ამ აქტებს, ფანატიკოსები? უფრო მეტად ისინი არიან დახვეწილი პოლიტიკანები, რომლებიც საკუთარი მიზნებისთვის მოქმედებენ.

The sad, twisted truth about conservative Christianity's effect on the mind
Some religious beliefs may alter brain function, making us more prone to anxiety and depression

https://www.salon.com/2014/11/01/the_sad_twisted_truth_about_conservative_christianitys_effect_on_the_mind_partner/
Religion Exploits Normal Human Mental Processes.

To understand the power of religion, it is helpful to understand a bit about the structure of the human mind. Much of our mental activity has little to do with rationality and is utterly inaccessible to the conscious mind. The preferences, intentions and decisions that shape our lives are in turn shaped by memories and associations that can get laid down before we even develop the capacity for rational analysis.
Aspects of cognition like these determine how we go through life, what causes us distress, which goals we pursue and which we abandon, how we respond to failure, how we respond when other people hurt us—and how we respond when we hurt them. Religion derives its power in large part because it shapes these unconscious processes: the frames, metaphors, intuitions and emotions that operate before we even have a chance at conscious thought.

Some Religious Beliefs and Practices are More Harmful Than Others.
When it comes to psychological damage, certain religious beliefs and practices are reliably more toxic than others.

Janet Heimlich is an investigative journalist who has explored religious child maltreatment, which describes abuse and neglect in the service of religious belief. In her book, Breaking their Will,Heimlich identifies three characteristics of religious groups that are particularly prone to harming children. Clinical work with reclaimers, that is, people who are reclaiming their lives and in recovery from toxic religion, suggests that these same qualities put adults at risk, along with a particular set of manipulations found in fundamentalist Christian churches and biblical literalism.

2) Isolation or separatism,is promoted as a means of maintaining spiritual purity. Evangelical Christians warn against being “unequally yoked” with nonbelievers in marriages and even friendships. New converts often are encouraged to pull away from extended family members and old friends, except when there may be opportunities to convert them. Some churches encourage older members to take in young single adults and house them within a godly context until they find spiritually compatible partners, a process known by cult analysts as “shepherding.” Home schoolers and the Christian equivalent of madrassas cut off children from outside sources of information, often teaching rote learning and unquestioning obedience rather than broad curiosity.

3) Fearof sin, hell, a looming “end-times” apocalypse, or amoral heathens binds people to the group, which then provides the only safe escape from the horrifying dangers on the outside. In Evangelical Hell Houses, Halloween is used as an occasion to terrify children and teens about the tortures that await the damned. In the Left Behind book series and movie, the world degenerates into a bloodbath without the stabilizing presence of believers. Since the religious group is the only alternative to these horrors, anything that threatens the group itself—like criticism, taxation, scientific findings, or civil rights regulations—also becomes a target of fear.

In Bible-believing Christianity, psychological mind-control mechanisms are coupled with beliefs from the Iron Age, including the belief that women and children are possessions of men, that children who are not hit become spoiled, that each of us is born “utterly depraved”, and that a supernatural being demands unquestioning obedience. In this view, the salvation and righteousness of believers is constantly under threat from outsiders and dark spiritual forces. Consequently, Christians need to separate themselves emotionally, spiritually, and socially from the world.These beliefs are fundamental to their overarching mental framework or “deep frame” as linguist George Lakoff would call it. Small wonder then, that many Christians emerge wounded.

It is important to remember that this mindset permeates to a deep subconscious level. This is a realm of imagery, symbols, metaphor, emotion, instinct, and primary needs. Nature and nurture merge into a template for viewing the world which then filters every experience. The template selectively allows only the information that confirms their model of reality, creating a subjective sense of its veracity.

On the societal scale, humanity has been going through a massive shift for centuries, transitioning from a supernatural view of a world dominated by forces of good and evil to a natural understanding of the universe. The Bible-based Christian population however, might be considered a subset of the general population that is still within the old framework, that is, supernaturalism.

Children are Targeted for Indoctrination Because the Child Mind is Uniquely Vulnerable.

Harms Range From Mild to Catastrophic.

One requirement for success as a sincere Christian is to find a way to believe that which would be unbelievable under normal rules of evidence and inquiry. Christianity contains concepts that help to safeguard belief, such as limiting outside information, practicing thought control, and self-denigration; but for some people the emotional numbing and intellectual suicide just isn’t enough. In other words, for a significant number of children in Christian families, the religion just doesn’t “take.” This can trigger guilt, conflict, and ultimately rejection or abandonment.

Religious Trauma Syndrome. Today, in the field of mental health, the only religious diagnosis in the Diagnostic and Statistical Manual is “Religious or Spiritual Problem.” This is merely a supplemental code (V Code) to assist in describing an underlying pathology. Unofficially, “scrupulosity,” is the term for obsessive-compulsive symptoms centered around religious themes such as blasphemy, unforgivable sin, and damnation. While each of these diagnoses has a place, neither covers the wide range of harms induced by religion.

The rupture can destroy homes, splitting spouses and alienating parents from children.

For Women, Psychological Costs of Belief Include Subjugation and Self-loathing.

Christianity poses a special set of psychological risks for people who, according to the Iron Age hierarchy found in the Bible are unclean or property, including women. Anecdotal evidence suggests that the combination of denigration and subservience takes a psychological toll on women in Christianity as it does in Islam. Not only do women submit to marital abuse and undesired sexual contact, some tolerate the same toward their children, and men of God sometimes exploit this vulnerability, as in the case of Catholic and Protestant child sexual abuse. But most of the damage is far more subtle: lower self-esteem, less independence and confidence; abandoned dreams and goals.

Why Harm Goes Unrecognized. What is the sum cost of having millions of people holding to a misogynist, authoritarian, fear-based supernatural view of the universe? The consequences far-reaching, even global, but many are hidden, for two reasons.

One is the nature of the trauma itself. Unlike other harm, such as physical beating or sexual abuse, the injury is far from obvious to the victim, who has been taught to self-blame. It’s as if a person black and blue from a caning were to think it was self-inflicted.

The second reason that religious harm goes unrecognized is that Christianity is still the cultural backdrop for the indoctrination. While the larger society may not be fundamentalist, references to God and faith abound. The Bible gets used to swear in witnesses and even the U.S. president. Common phrases are “God willing,” “God bless,” “God helps those that help themselves,” “In God we trust,” and so forth. These lend credence to theistic authority.

Religious trauma is difficult to see because it is camouflaged by the respectability of religion in culture. To date, parents are afforded the right to teach their own children whatever doctrines they like, no matter how heinous, degrading, or mentally unhealthy. Even helping professionals largely perceive Christianity as benign. This will need to change for treatment methods to be developed and people to get help that allows them to truly reclaim their lives.

This article was adapted from “The Crazy Making in Christianity” Chapter 19 in Christianity is Not Great: How Faith Fails, edited by John Loftus, Prometheus Books, October 2014.

https://thefallingdarkness.com/the-rise-of-the-american-gestapo/

https://www.thedailybeast.com/the-gestapo-still-sets-the-bar-for-evil


https://www.npr.org/2014/11/05/361427276/how-thousands-of-nazis-were-rewarded-with-life-in-the-u-s

https://issuu.com/kynize/docs/the_making_of_the_u.s._surveillance

https://www.patheos.com/blogs/johnshore/2011/07/the-patriarchal-ego-fortifying-psyche-destroying-soul-crushing-domineering-brain-washing-fear-inducing-manipulative-spiritually-abusive-world-of-the-fundamentalism-i-know/

http://indigo.com.ge/articles/poetry/sheqvarebulobis-xuti-kanoni?fbclid=IwAR3j2QCfQWrYPRjNKbt6uWX7UFpLDt-cUEY2hcapGVoA3JzMnBWYp_RQlVM


All religions (theology) and mythology are just metaphorical astrology, biology and psychology knowledge from our ancestors (all races /1 race - human) until the vatic/roman catholic church twisted it and used it to make us kill eachother over diff translations of the same shit .. just like apparitions or residual hauntings are imprinted suffering - this governed world runs on the suffering of sovereign souls - it wasn’t aliens, monkeys or magical tyrant gods that we came from . We came from our ancestors who we’ve been taught to hate and fear as witches, druids l, pagans, so things have been reversed in this mirror dimension. The real witchcraft is the mass hypnosis that keeps people from seeing their purpose here is not to repeat loops (reincarnation) but to get back in harmony with nature /the neter .
And rediscover your birthright as kings and queens, no slaves to material desire, the root of suffering which our adversaries have found a way to produce on a mass scale by ppl that choose to limit themselves and others into this matrix/Maya - illusory soul simulation world .
Divide to conquer - they are cunning and use a twisted version of our ancestors truths to cause wars between pawns.

Example on how To profane a sacred teaching/knowledge = left brain or literal/material interpretations of metaphysics.
We are taught (deceptively perhaps) that our ancestors were primitive sun worshipper and made statues to worship 😂😂😂😂 this is our primitive thinking - they mapped the movement of stars and made statues as metaphors not to worship but to acknowledge these forces - eg. The goat Satan represents Saturn ruler of Capricorn > the contradiction is this - Jewish and Muslims worship Saturn as Eloh or Allah (god of karma/time aka Kronos /Odin & Dajjal, demiurge) while Christians worship the sun as Christ - bask in blood of Christ means bask in sun light unless u take it literally which is demonic/satanic lol . Eloi the allfather Odin - the scriptures before being twisted into superstition religion spoke in metaphor abt sacrificing a goat so crops can grow - this was a metaphor of the sun leaving Capricorn in winter to transition to spring time when crops grow .. BUT those that took it literally started spilling goat blood hoping it will make crops grow - appeasing the ‘gods’ which are just planets (wandering stars) eg Morning star or light bearer lucifer is none other than Venus . The gods in the clouds - Olympus is metaphors of planets in the sky. Saturn & Jupiter = God & jazeus /Odin & Thor/Kronos and Zeus .

https://withintheblackcommunity.blogspot.com/2015/09/todays-migration-from-conflict-at-home.html?m=1&fbclid=IwAR0V3lCf4DYLQQdIu4CTz7U78FGqgSGJi6XTXsMo2pN2V59jHomJGrtkgCw


https://www.reddit.com/r/HistoryMemes/comments/b7ge5w/neo_roman_empire/

Равновесие ~OSHO огда чувства и рассудок уравновешены, человек свободен. В самом этом равновесии Свобода. В этом самом равновесии центрированность, безмятежность, молчание.
Когда головы слишком много , а ее слишком много, убийственно много - она не допускает ничего невыгодного, не допускает ничего бесполезного. Но любая радость бесполезна, любая радость - просто игра, игра без всякой цели. Любовь - игра, в которой нет цели ... и танец, и красота. Все, что важно и замечательно для Сердца, бессмысленно для рассудка.
Поначалу нужно будет многое сделать для сердца, чтобы восстановить равновесие. Нужно будет перетянуть чашу весов на сторону сердца. Нужно будет дойти до противоположной крайности, чтобы вернуть равновесие. Мало-помалу середина будет найдена, но сначала нужно дойти до крайности - слишком велика была до сих пор власть рассудка.

==

Гипнотическая реальность....

Идея, когда овладевает массами, становится материальной силой. Лукич был прав. Сейчас открою одно страшное табу: для метода регрессии (мысленное путешествие во времени с подлинным переживанием соответствующего возраста) гипноз требуется только в каждом десятом случае. В остальных это понятие используется как идея, про которую говорил незабвенный создатель СССР. Идея гипноза, если человек в нее верит, позволяет достигать всех необходимых в регрессии феноменов. Кстати говоря, это явление давным давно отслежено в науке, породив, на мой взгляд, совершенно неожиданный взгляд на гипноз как на мошенничество. Большая часть медицинской профессуры является сторонников именно этой точки зрения, хотя на сегодня существует огромное количество научной литературы, где доказано, что гипноз - это реальный физиологический феномен, потому что он всегда регистрируется, в том числе помощью различной аппаратуры. Причина столь парадоксального положения гипноза, на мой взгляд, лежит в той же плоскости. Ведь мошенническая природа гипноза - это тоже идея, в которую верят материалисты, так же как для 9 из 10 моих собеседников в нее не верят. Практика критерий истины. Что дала "материализация" мракобесного варианта в отношении гипноза? Ещё до войны советские школы психотерапии, доминирование во всем мире, где само слово "гипноз" было впервые было легализовано как медицинский термин, оказались разгромлены. Результат я бы сказал "так себе", потому что мы сегодня копируем западные технологии суггестивного воздействия именно по этой причине. Идея того, что "гипноз есть" намного продуктивней, так как терапевтической гипнабельностью обладает 5 процентов людей. Если бы не эта идея, то огромное количество людей страдающих расстройствами, не смогли бы от них освободиться. Собственно говоря, дело не в наличии или отсутствии гипноза, а в доверии словам и мыслям человека, с которым ты беседуешь. У психолога нет времени завоевать доверие и расположение пришедшего за помощью человека, вот тут и приходит на помощь идея гипноза. Она как демпфер между двумя личностями на корню уничтожает проблему недоверия, становясь той средой, которая позволяет осуществить реальное оздоровление. Ivanov Genadii

https://psychoanalysis.by/2019/08/10/%d0%ba%d0%bd%d0%b8%d0%b3%d0%b0-%d0%b1%d0%be%d0%b4%d1%80%d0%b8%d0%b9%d1%8f%d1%80-%d0%b6%d0%b0%d0%bd-%d1%81%d0%b8%d1%81%d1%82%d0%b5%d0%bc%d0%b0-%d0%b2%d0%b5%d1%89%d0%b5%d0%b9/?fbclid=IwAR03bbnAY3OO6vpJMCohU2pNi1mlDtGqmZar2W4XwZ7PfTtceQnUVjmQbaU


https://www.healthy-holistic-living.com/narcissistic-abuse-anxiety/?fbclid=IwAR1QXkywGbPZsIAnPXr5lUofyNlHrq7xx5O3OokLTC_UOICwg_p-yi2Hcik


https://meduza.io/news/2020/02/16/mark-tsukerberg-prizval-regulirovat-vredonosnyy-kontent-v-internete-po-ego-slovam-facebook-ezhednevno-udalyaet-million-feykovyh-akkauntov?utm_source=facebook&utm_medium=main&fbclid=IwAR0Urrj9fzhvtAGDZfD2W8YrNoyk4H4M96T4lOzjkeu5702G9eGxKP55VsI

https://www.reddit.com/r/HistoryMemes/comments/b7ge5w/neo_roman_empire/