https://rg.ru/2014/11/07/buri.html
თავის ტკივილი ციდან
შესაძლებელია თუ არა მაგნიტური ქარიშხლის პროგნოზირება და როგორ ავარიდოთ თავი მას?
ქსენია კოლესნიკოვა
რატომ არის საშიში კოსმოსური ამინდის ცვლილებები? და შესაძლებელია თუ არა ადამიანზე მაგნიტური ქარიშხლის უარყოფითი ზემოქმედების შემცირება? ამის შესახებ „რგ“-ს კორესპონდენტს სამეცნიერო კლინიკური ცენტრის მეტეოპათოლოგიისა და მაგნიტობიოლოგიის ლაბორატორიის ხელმძღვანელი, მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი იური გურფინკელი ესაუბრება.
იური ილიჩ, შესაშური რეგულარობით გვაშინებენ მაგნიტური შტორმებით. მართლა ასეთი საშიშია ისინი ჯანმრთელობისთვის?
იური გურფინკელი: გეომაგნიტური ველის აღშფოთებაზე აბსოლუტურად ყველა რეაგირებს. სხვა საქმეა, თუ როგორ. თუ ადამიანი ახალგაზრდა და ჯანმრთელია, მაშინ მაგნიტური ქარიშხლის დღეებში მას მხოლოდ უმნიშვნელო ძილიანობა შეუძლია იგრძნოს. ბევრად უარესად გრძნობენ თავს მოხუცები და ქრონიკული დაავადებების მქონე ადამიანები. რისკის ჯგუფში, უპირველეს ყოვლისა, არიან გულის პათოლოგიის და ტვინის სისხლის მიმოქცევის დარღვევების მქონე პაციენტები.
ადამიანებზე კოსმოსური ამინდის გავლენის მექანიზმები ჯერ კიდევ ბოლომდე არ არის შესწავლილი. თუმცა, არსებობს მონაცემები საფრანგეთიდან, გერმანიიდან, ჩინეთიდან, ისრაელიდან, ლიტვადან, საქართველოდან, არაერთი რუსული კლინიკიდან - ყველგან, სადაც კი დაფიქსირდა გულის იშემიის მქონე პაციენტები, მაგნიტური ქარიშხლის დროს ორჯერ გაიზარდა არა მხოლოდ ინფარქტის, არამედ მათგან გამოწვეული სიკვდილიანობის შემთხვევებიც.
რა ემართება ადამიანს?
იური გურფინკელი: ჩვენი ორგანიზმი ერთგვარი ბიოკომპიუტერია, რომლის მგრძნობელობა განსაკუთრებით მაღალია დედამიწის მაგნიტური ველის დიაპაზონში (50 მიკროტესლამდე). ჯოზეფ კირშვინკმა და მისმა კოლეგებმა კალიფორნიის ტექნოლოგიური ინსტიტუტიდან დაადგინეს მაგნეტიტის კრისტალების არსებობა პრიმატების ტვინის ქსოვილში და ადამიანის თირკმელზედა ჯირკვლებში. ამ ნანონაწილაკების რაოდენობა, რომლებიც მგრძნობიარეა მაგნიტური ველის მიმართ, მერყეობს ერთიდან 10 მილიონამდე ქსოვილის ერთ გრამზე. ისინი „იჭერენ“ რყევებს დედამიწის მაგნიტოსფეროში. და ეს იწვევს, მაგალითად, ადრენალინისა და გლუკოკორტიკოიდების (თირკმელზედა ჯირკვლის ჰორმონების) გამოყოფას.
ადრენალინი, თავის მხრივ, ზრდის სისხლის შედედებას. მაგნიტური ქარიშხლის დროს ის მატულობს. კაპილარებში სისხლის მიმოქცევა ნელდება. ერითროციტები კი, მეცნიერული ენით რომ ვთქვათ, აგრეგირებენ, ანუ შეეწებებიან. ეს ზრდის ტრომბის წარმოქმნის რისკს. ზოგადი მდგომარეობა უარესდება, ირღვევა გულ-სისხლძარღვთა სისტემის მუშაობა და ტვინში სისხლის მიმოქცევა. ჩვენმა კვლევებმა აჩვენა: სისხლძარღვებში მოძრავი სისხლი თავად შეიძლება იყოს მაგნიტური ველების სენსორი, რადგან სისხლის წითელი უჯრედები შეიცავს ჰემოგლობინს და, შესაბამისად, გააჩნიათ მაგნიტური მომენტი.
ამიტომ ქარიშხლის დროს ძილი ირღვევა და ფსიქიკური აშლილობის რიცხვი იმატებს?
იური გურფინკელი: გეომაგნიტურ დარღვევებს ადამიანის ორგანიზმი აღიქვამს როგორც სტრესს. ორგანიზმში იცვლება ჰორმონალური ფონი, ირღვევა სისხლძარღვთა სისტემის მუშაობა, მათ შორის თავის ტვინის სისხლძარღვებში. ამავდროულად, მკვეთრად მცირდება მელატონინის გამომუშავება, რომელსაც პროდუცირებს გირჩისებრი ჯირკვალი, რომელიც მდებარეობს თავის ტვინის ცენტრში და აკონტროლებს სიფხიზლისა და ძილის პროცესებს. ამ დროს ჯანმრთელ ადამიანსაც კი შეუძლია განიცადოს გუნება-განწყობის ცვალებადობა, ზოგიერთს კი თან ახლავს აგრესიის აფეთქებები.
ვინ განიცდის განსაკუთრებით მაგნიტური ქარიშხლის გავლენას?
იური გურფინკელი: ახალგაზრდების 10-დან 20 პროცენტამდე განსაკუთრებით მგრძნობიარეა გეომაგნიტური დარღვევების მიმართ. მაგრამ, რაც უფრო ასაკოვანია ადამიანი, მით უფრო არაჯანსაღად რეაგირებს ორგანიზმი ცუდ კოსმოსურ ამინდზე. 60 წლის ადამიანების დაახლოებით 40 პროცენტი თავს ცუდად გრძნობს დედამიწის მაგნიტური ველის მღელვარების გამო. ხოლო 70 წლის ასაკის მქონე ადამიანებს შორის - უკვე ნახევარზე მეტი.
და როგორ შემიძლია გავიგო, რომ ჩემი დაავადების წყარო გაზრდილი მზის აქტივობაა?
იური გურფინკელი: თუ მდგომარეობის გაუარესების „მიწიერი“ მიზეზი გამორიცხულია, სპეციალისტები გვირჩევენ თვალყური ვადევნოთ კოსმოსური ამინდის პროგნოზს. მაგალითად, არსებობს რუსეთის მეცნიერებათა აკადემიის დედამიწის მაგნიტიზმის, იონოსფეროსა და რადიოტალღების გავრცელების ინსტიტუტის პორტალი. თუ შეამჩნიეთ, რომ საღამოს გულმა „მოგიჭირათ“, უნდა შეამოწმოთ, ხომ არ ყოფილა ამ დროს მაგნიტური ქარიშხალი. როცა ათიდან 8 ასეთი დამთხვევაა, შეგვიძლია ვთქვათ, რომ გაზრდილი მგრძნობელობა გაქვთ. თუმცა, არ ღირს ორიენტირება გრძელვადიან პროგნოზებზე, რომლებსაც ზოგიერთი მედია აქვეყნებს. საკმაოდ საიმედო სურათის შედგენა შესაძლებელია მხოლოდ ერთი კვირით ადრე.
შესაძლებელია თუ არა ორგანიზმზე მაგნიტური ქარიშხლის გავლენის თავიდან აცილება?
იური გურფინკელი: არა. მაგრამ შეიძლება რამდენიმე მარტივი წესის დაცვა, რათა მინიმუმამდე იქნას დაყვანილი ნეგატიური ეფექტი. მაგალითად, რთულ დღეებში უმჯობესია ფიზიკური დატვირთვის შეზღუდვა, მოერიდოთ ძილის დარღვევას, მივლინებებს ხანგრძლივი ფრენებით. მიზანშეწონილია უფრო ხშირად იყოთ სუფთა ჰაერზე, მოიხმაროთ საკმარისი რაოდენობით სითხე, ბოსტნეული და ხილი. მნიშვნელოვანია არტერიული წნევის გაზომვა, მედიკამენტების დროულად მიღება. ხანდაზმული ადამიანებისთვის საერთოდ უმჯობესია მაგარი ალკოჰოლური სასმელების გამორიცხვა. მაგრამ თუ ჯანმრთელობა საშუალებას მოგცემთ, შეგიძლიათ დალიოთ ერთი ჭიქა ნატურალური წითელი ღვინო. ადრენალინის ინტენსიური გამომუშავების გამო, მაგნიტურმა ქარიშხლებმა შეიძლება გამოიწვიოს მადის მომატება. ამ შემთხვევაში, თქვენ არ გჭირდებათ ხორცის საკვებით გატაცება, უმჯობესია ყურადღება მიაქციოთ ბოსტნეულს, ხილს, თევზს.
და რა უნდა გააკეთოთ, თუ მაგნიტური ქარიშხლის დროს გულმა „მოგიჭირათ“ პირდაპირ სამსახურში?
იური გურფინკელი: უმარტივესი საშუალებაა ჩვეულებრივი ასპირინის მიღება. მაგნიტური ქარიშხლის დროს ამ პრეპარატის 150-200 მგ მიღება ყველაზე ეფექტურია. ან ასპირინის და პლავიქსის (75 მგ) კომბინაციის. მაგრამ მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ეს არ არის უკუნაჩვენები პაციენტისთვის, რადგან ამ პრეპარატების უკონტროლო მიღებამ შეიძლება გამოიწვიოს კუჭის ეროზია და წყლულიც კი. რეკომენდებულია გლიცინის მიღება. ეს აუცილებელი ამინომჟავა სასარგებლო მოქმედებს თავის ტვინზე, ამცირებს გაზრდილ შფოთვას.
„რგ“-ს ცნობა
მზის აფეთქების დროს, სულ რამდენიმე წუთში, ხდება ენერგიის გიგანტური გათავისუფლება და დედამიწისკენ იგზავნება დამუხტული ნაწილაკების ნაკადები. და ორი-სამი დღის შემდეგ ჩვენს პლანეტამდე აღწევს პლაზმის ღრუბლები, რომლებიც პროვოცირებენ ქარიშხლებს - დედამიწის მაგნიტური ველის აღშფოთებას. მზის აქტივობის პერიოდები მეორდება საშუალოდ 11 წელიწადში ერთხელ. ახლა ჩვენ ერთ-ერთ მათგანს განვიცდით. სპეციალისტების შეფასებით, საშუალოდ, მაგნიტური ქარიშხალი წელიწადში 5-6-ჯერ ხდება და 2-3 დღეს გრძელდება.
Комментариев нет:
Отправить комментарий
Will be revised