რა უნდა ვიცოდეთ კოვიდის მთავარი პრობლემის - დაბალი სატურაციის შესახებ?

 რა უნდა ვიცოდეთ კოვიდის მთავარი პრობლემის - დაბალი სატურაციის შესახებ?

https://www.ukrinform.ru/rubric-society/3151508-cto-nado-znat-o-glavnoj-probleme-kovida-nizkoj-saturacii.html

საავადმყოფოდან გაწერის შემდეგ ადამიანს ორ თვემდე შეიძლება დასჭირდეს პერიოდულად  ჟანგბადის მოხმარება და ასევე დარჩეს ფიბროზით.

სოციალურ ქსელებში დაიწყო ჭორების გავრცელება, რომ კორონავირუსით დაავადებული პაციენტები შეიძლება საავადმყოფოდან გაწერონ დაახლოებით 60%-იანი სატურაციით. თუ ასეთი ფაქტი მართლაც მოხდა, ეს აღმაშფოთებელია და დეტალურ გამოძიებას მოითხოვს. თუმცა პრაქტიკოსი ექიმები ამბობენ: მათ ასეთი სიტუაცია რეალურად ვერ წარმოუდგენიათ. მაგრამ რადგან ამ თემამ ყურადღება მიიპყრო, უკრინფორმმა გადაწყვიტა არა მხოლოდ აეხსნა, თუ რატომ არ უნდა დაიჯერო ასეთი, რბილად რომ ვთქვათ, ჭორები, არამედ განემარტა, თუ რომელი სატურაციით არის მიზანშეწონილი კოვიდით დაავადებული ადამიანის ჰოსპიტალიზაცია და რა არის მნიშვნელოვანი იცოდეს სისხლის ჟანგბადით გაჯერების დონის შესახებ.

60%-იანი სატურაციის მქონე ადამიანს პრაქტიკულად არ აქვს გამოჯანმრთელების შანსი.

ჯანმრთელ ადამიანში სისხლის ჟანგბადით გაჯერების ოპტიმალური მაჩვენებელია 95-99%. როგორც გაირკვა, COVID-19-ის სამკურნალოდ სამედიცინო დახმარების გაწევის ოქმში არ არის მითითებული, როგორი უნდა იყოს პაციენტის სისხლში სატურაციის პროცენტი, რათა ის ჰოსპიტალიზაციის შემდეგ სახლში გაწერონ. გამოცდილი ექიმები ამბობენ: გადაწყვეტილება თითოეულ ინდივიდუალურ შემთხვევაში მიიღება კომპლექსურად, პაციენტის მდგომარეობიდან გამომდინარე. „როგორც წესი, პაციენტებს გაწერენ მინიმალური სატურაციით 94-95%“, - ამბობს ვინიცის ოლქის მთავარი ინფექციონისტი ლარისა მოროზი, უკრინფორმისთვის მიცემულ კომენტარში, რომელმაც შექმნა კოვიდის მკურნალობის პირველი ოქმი უკრაინაში. - შეიძლება მოხდეს ისე, რომ ადამიანი 90-91%-იანი სატურაციით გამოიწეროს და 1-2 თვე იყოს დამოკიდებული ჟანგბადზე კონცენტრატორიდან. კონკრეტული რეკომენდაცია არ არსებობს, ექიმები პაციენტის მდგომარეობას კომპლექსში განიხილავენ“.

კითხვაზე, რა მდგომარეობაში იმყოფება პაციენტი დაახლოებით 60%-იანი სატურაციით, ლარისა მოროზი პასუხობს, რომ ეს არის ადამიანი, რომელსაც პრაქტიკულად არ აქვს გამოჯანმრთელების შანსი. „ასეთი სატურაციით ადამიანის გაწერაზე საუბარიც არ შეიძლება. ეს უკვე ის მდგომარეობაა, რომელიც მძიმე რეანიმაციას მოითხოვს და, როგორც წესი, ასეთი მძიმე პაციენტები იღუპებიან. დაბალი სატურაცია ჟანგბადის დახმარების გარეშე შესაძლებელია მხოლოდ ფილტვების ქრონიკული დაავადებების მქონე პაციენტებში, რომელთა ორგანიზმი უკვე მიჩვეულია ჟანგბადის დაბალი გაჯერებით ცხოვრებას. მაგრამ მაშინ საუბარია 90%-იან სატურაციაზე, თუნდაც 89%-ზე, მაგრამ არა 60%-ზე - ეს სიცოცხლესთან შეუთავსებელია“, - ამბობს ექიმი.

კიევის მე-17 საქალაქო კლინიკური საავადმყოფოს ექიმი ანესთეზიოლოგი ალექსანდრ გალიევი ასევე ამტკიცებს, რომ 60%-იანი სატურაციის მქონე ადამიანს საავადმყოფოდან ვერ გაწერენ, რადგან ეს არის ჟანგბადზე სრული დამოკიდებულება.

„საავადმყოფოდან გაწერენ მხოლოდ ჰემოდინამიკურად (სისხლის მაჩვენებელი) სტაბილურ პაციენტებს - სტაბილური არტერიული წნევით, მინიმალური ჟანგბადის დამოკიდებულებით (ანუ ჟანგბადის კონცენტრაცია, რომელსაც ისინი შეისუნთქავენ, შეადგენს არაუმეტეს 30%-ს და, როგორც წესი, ის საჭიროა ძილის დროს ან ფიზიკური დატვირთვის შემდეგ და არა მუდმივად). სრული ჟანგბადის დამოკიდებულებით, ანუ თუ ადამიანი ნორმალურ პირობებში ერთი დღეც ვერ გაძლებს ჟანგბადის გარეშე, მას საავადმყოფოდან არ გაწერენ“, – ამბობს ექიმი.

ასევე ის დასძენს: მართლაც, ბევრ პაციენტს, რომლებმაც გაიარეს რეანიმაციული განყოფილებები, ახლა სჭირდება ჟანგბადის შემდგომი დახმარება სახლში (უკრინფორმი წერდა იმის შესახებ, თუ როგორ შეიძლება ამის ორგანიზება სტატიაში „Covid-19: ჩვენ თავის გადარჩენას ვცდილობთ ჟანგბადით სახლში“). ეს, როგორც წესი, დაკავშირებულია ფილტვებში ფიბროზის წარმოქმნასთან, ანუ შემაერთებელი ქსოვილის გავრცელებასთან ანთების ადგილებზე, რაც ალვეოლს (სტრუქტურულ ერთეულს, სადაც ხდება ფილტვებში გაზის გაცვლა) ქმედითუუნაროს ხდის.  „მშვიდ მდგომარეობაში ჟანგბადის დახმარებით სახლში ჟანგბადის კონცენტრატორის გამოყენებით, ამ პაციენტებს ექნებათ ნორმალური სატურაცია - 96-97%. მაგრამ ნებისმიერი ფიზიკური აქტივობისას (ტუალეტში წასვლის შემთხვევაშიც კი) მათ შეიძლება ჰქონდეთ სატურაციის მნიშვნელოვანი შემცირება, ზოგიერთ შემთხვევაში 75-80%-იც კი. ხდება ისე, რომ ფილტვებში პოსტკოვიდური ცვლილებების სამკურნალოდ, პაციენტი გადაგვყავს სხვა საავადმყოფოში ჟანგბადის მხარდაჭერისთვის, თუ არის უარყოფითი პსრ ტესტი“, - ამბობს ალექსანდრ გალიევი.

მაშინაც კი, თუ სატურაცია 93%-ს შეადგენს, საჭიროა ჰოსპიტალიზაცია და ჟანგბადი

სატურაციის რა მაჩვენებლებია კრიტიკული პაციენტის მდგომარეობისთვის და ნიშნავს, რომ სასწრაფოდ საჭიროა ჰოსპიტალიზაცია, განმარტა ქალაქ კიევის გადაუდებელი სამედიცინო დახმარებისა და კატასტროფების მედიცინის ცენტრის ხელმძღვანელმა ანატოლი ვერშიგორამ. მისივე თქმით, პაციენტი ჰოსპიტალიზებულია იმ შემთხვევაში, თუ მას შეემჩნევა სიმპტომები, რომლის მკურნალობაც სახლში შეუძლებელია. წინააღმდეგ შემთხვევაში, ინფორმაცია ოჯახის ექიმს გადაეცემა, რათა მან გააგრძელოს პაციენტზე დაკვირვება.

„კოვიდ-19-ით საავადმყოფოში მოსახვედრად საჭიროა კომპიუტერული ტომოგრაფიის გაკეთება, რომელიც მიუთითებს ფილტვების დაზიანების ხარისხზე, ხოლო სისხლძარღვების ჟანგბადით შევსება, ანუ სატურაციის პროცენტი 90%-ზე დაბალი უნდა იყოს. თუ სატურაცია 90%-ზე ნაკლებია და ფილტვები დაზიანებულია, ასეთ პაციენტს სასწრაფო სამედიცინო დახმარება სჭირდება“, - აღნიშნა ვერშიგორამ.

მაგრამ ზოგადად, სამედიცინო დახმარების სტანდარტში ნათქვამია, რომ თუ SpO2-ს მაჩვენებელი პულსოქსიმეტრით გაზომვისას უკვე ≤ 93%, ეს ჰოსპიტალიზაციის საფუძველია. ამიტომ კოვიდის მკურნალობის პროტოკოლში ნათქვამია, რომ ჟანგბადის თერაპია იწყება 5 ლ/წთ, რათა მიღწეული იქნას სისხლის ჟანგბადით გაჯერება ≥93%.

ექიმი ანესთეზიოლოგი ალექსანდრ გალიევი განმარტავს, რომ ჟანგბადი ასევე არის წამალი, რომელიც მოითხოვს მკაცრ დოზირებას, პაციენტის საჭიროებებიდან გამომდინარე. „პაციენტისთვის შეიძლება საკმარისი იყოს ან ნაზალური კანულები (იძლევა ჟანგბადის კონცენტრაციის დაახლოებით 30%-ს), ან ნიღაბი რეზერვუარით (კონცენტრაცია დაახლოებით 40%). თუ ეს არ დაგვეხმარება, და არსებობს სუნთქვის უკმარისობის ნიშნები, მაშინ, თუ მითითებულია მაჩვენებლები, ადამიანი გადაჰყავთ  ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში, სადაც უკვე შეიძლება განხორციელდეს ფილტვების არაინვაზიური ვენტილაცია - ფილტვების ხელოვნური ვენტილაციის აპარატით და ნიღბით არაინვაზიური ვენტილაციისთვის (ანუ მილის დაყენების გარეშე - ინტუბაცია), მაგრამ ფილტვების ხელოვნური ვენტილაციის აპარატზე ჟანგბადის კონცენტრაციით. ეს იძლევა ჟანგბადის მიწოდების საშუალებას 40%-დან 100%-მდე კონცენტრაციით, რაც დამოკიდებულია პაციენტის საჭიროებებზე და სისხლის გაზურ მდგომარეობაზე“, – ამბობს ანესთეზიოლოგი.

ფილტვის შეშუპება გაივლის, მაგრამ ფიბროზი შეიძლება სამუდამოდ დარჩეს

რეალურად, კოროვირუსულმა ინფექციამ, როგორც უკვე ვიცით, შესაძლოა უკვალოდ არ ჩაიაროს - უპირველეს ყოვლისა იმ პაციენტებისთვის, რომლებიც საავადმყოფოში აღმოჩნდნენ. დაზიანება, რომელსაც პაციენტები ხედავენ კომპიუტერულ ტომოგრაფზე - ფილტვის შეშუპება - შეუქცევადი არ არის და ამის არ უნდა შეგეშინდეთ, ამბობს ინტერვიუში ექიმი ინფექციონისტი ევგენი დუბროვსკი. მაგრამ ის აღნიშნავს, რომ მნიშვნელოვანია ექიმებმა არ დაუშვან ჰიპოქსია: „გამოხატული ფილტვის შეშუპების ფონზე, სისხლის ჟანგბადის გაჯერება მცირდება, ეს კი ძალიან საშიში პროცესია. ჰიპოქსია თავისთავად იწვევს საშიში პათოლოგიური რეაქციების კასკადს, რაც კიდევ უფრო აუარესებს პაციენტის მდგომარეობას. ამიტომ, მძიმედ დაავადებული პაციენტების მკურნალობაში ჟანგბადის მხარდაჭერა ასეთ განსაკუთრებულ როლს ასრულებს“. 

მაგრამ დროული ჟანგბადის მხარდაჭერაც კი შეიძლება არ იყოს საკმარისი ფიბროზისგან დასაცავად. ექიმები ამბობენ, რომ ადამიანის გამოჯანმრთელება დამოკიდებულია ფიბროზის დონეზე - ფილტვების ზონებზე, რომელიც დაავადების დასრულების შემდეგ შეუქცევადად რჩება დაზიანებული. ამავდროულად, ანესთეზიოლოგ ალექსანდრ გალიევის თქმით, ფიბროზი ყალიბდება კოვიდის მძიმე ფორმის გადატანიდან ოთხიდან ხუთ თვემდე, ანუ თანდათან იზრდება... ეს კიდევ ერთხელ ადასტურებს, რომ COVID-19 ძალიან საშიშია თავისი შედეგებით. ამიტომ, მოგიწოდებთ, მთელი ძალით ეცადოთ, არ დაავადდეთ, რადგან ავადმყოფობამ შეიძლება ვინმეს დაუნგრიოს მთელი მომავალი ცხოვრება.

იულია გორბანი, კიევი