მთვარის გარშემო მოძრავი მომავალი სადგური მიიღებს რადიაციის დეტექტორს და კოსმოსურ „მეტეოსადგურს“

მთვარის გარშემო მოძრავი მომავალი სადგური მიიღებს რადიაციის დეტექტორს და კოსმოსურ „მეტეოსადგურს“

 https://nplus1.ru/news/2020/03/13/gateway-instruments

NASA-მ შეარჩია პირველი ორი სამეცნიერო ინსტრუმენტი, რომლებიც განლაგდება მომავალი Gateway-ის სადგურზე მთვარის გარშემო ორბიტაზე. აპარატის ბორტზე განთავსდება ევროპაში შექმნილი რადიაციის დონის დეტექტორი და ამერიკული მოწყობილობა კოსმოსურ ამინდზე დაკვირვებების ჩასატარებლად, ნათქვამია NASA–ს ვებ–გვერდზე.

Gateway არის მთვარის ორბიტაზე დაკომპლექტებული სადგურის საერთაშორისო პროექტი. გეგმების თანახმად, სადგური უნდა გახდეს ადამიანის სიცოცხლის პირველი შედარებით გრძელვადიანი ადგილი დედამიწის დაბალი ორბიტის გარეთ. პირველ ეტაპზე ეკიპაჟი ჩაერთვება მთვარისა და ღრმა სივრცის შესწავლაში, ხოლო მომავალში სადგური ასევე უნდა იქნას გამოყენებული მარსის მიმართულებით დასაქმებული ფრენების შუალედურ წერტილად.

Gateway შედგება რამდენიმე მოდულისგან, რომლებიც დამოუკიდებლად იქნება გაშვებული კოსმოსში. წინასწარი განრიგის თანახმად, სადგურის პირველი ნაწილები სტარტს 2022 წელს აიღებენ, ხოლო 2024 წლისთვის მზად იქნება ორი მოდულისგან შემდგარი მინიმალური კომპლექტაცია, რომელიც შესაფერისი იქნება პატარა ეკიპაჟის მცირე ხნით დარჩენისთვის. არსებობს სადგურის განვითარების გეგმები მინიმუმ 2028 წლამდე.

Gateway–სთვის შერჩეული ორი პირველი სამეცნიერო ინსტრუმენტი გახდა რადიაციის და კოსმოსური ამინდის საზომები. პირველზე მუშაობს ევროპული კოსმოსური სააგენტო, ხელსაწყო დაეხმარება ეკიპაჟის ჯანმრთელობაზე სხვადასხვა სახის გამოსხივების გავლენის შეფასებაში. მეორე იქმნება NASA-ს ძალებით და დააკვირდება მზის მხრიდან ქარის მიერ მოტანილ ნაწილაკებს, რომლებიც განსაზღვრავენ კოსმოსურ ამინდს.

რადიაციული უსაფრთხოება Gateway–სთვის უფრო მნიშვნელოვან როლს ასრულებს, ვიდრე საერთაშორისო კოსმოსური სადგურისთვის. ეს განპირობებულია მრავალი ფაქტორით, მაგრამ მთავარია დედამიწაზე სწრაფი ევაკუაციის შეუძლებლობა და დამუხტული ნაწილაკებისგან დაცვის არარსებობა, რადგან მთვარეს ას ათასჯერ უფრო სუსტი მაგნიტური ველი აქვს, ვიდრე დედამიწას.

კოსმოსური ამინდი და, კერძოდ, მზის აფეთქებები ასევე შედარებით სუსტ გავლენას ახდენს კოსმონავტებზე საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე. მაგრამ მთვარის გარშემო ორბიტაზე (და მით უმეტეს მარსისკენ მიმავალ გზაზე) ეს ზემოქმედება გაცილებით ძლიერი იქნება. ვინაიდან მზის მიერ შექმნილი კოსმოსური პლაზმა ძალიან დინამიურია, საჭიროა დეტალური მონაცემები მისი პარამეტრების შესახებ ხანგრძლივი დროის განმავლობაში საიმედო პროგნოზებისთვის.

მომავალში, NASA შეარჩევს სხვა სამეცნიერო ინსტრუმენტებს Gateway-სთვის. სააგენტო აპირებს განსაკუთრებული ყურადღება დაუთმოს მთვარის გარშემო სივრცის პირობებსა და პოლარული ორბიტის აღმოჩენილ შესაძლებლობებს, რაც იძლევა რეგულარულად დაკვირვების საშუალებას ციური სხეულის პოლუსებზე, რომლებიც პრაქტიკულად მიუწვდომელია დედამიწის ზედაპირიდან შესასწავლად.

რას უნდა ველოდოთ მთვარის გარშემო ორბიტაზე Gateway-ის საერთაშორისო ბაზის პროექტისგან, ამის შესახებ ვრცლად დავწერეთ მასალაში „შუალედური სადგური“.

                                                                           ტიმურ კეშელავა