Восстановление целостности наиглавнейший вопрос жизни
одна из жизненных задач состоит в сборке себя не только как личности, но и как андрогина, объединившись в кластер существ, обладающих цельным сознанием.
Unlearning, unfucking, deprogramming , what you not know is mine
Amor wincit omnia
Honesty is a love word. We love by being honest" John Estrellas
All my publication are dedicated to my muse E.M
понедельник, 2 ноября 2020 г.
ფელიპე ფერნანდეს-არმესტო საჭმლის ისტორიის შესახებ
ფელიპე ფერნანდეს-არმესტო საჭმლის ისტორიის შესახებ
ერთ-ერთმა რეცენზენტმა ფელიპე ფერნანდეს-არმესტოს წიგნი ბულიონის კუბს შეადარა - ბულიონის ქვაბი კონცენტრირებულია კუბში სანტიმეტრ/სანტიმეტრზე. ისტორიკოსმა, ოქსფორდისა და ლონდონის უნივერსიტეტების პროფესორმა ფერნანდეს-არმესტომ მოახერხა 250 გვერდიანი ისტორიის დაწერა იმის შესახებ, თუ რას ჭამდა კაცობრიობა და რა მნიშვნელობა ჰქონდა და აქვს ამას.
ფერნანდეს-არმესტო თორმეტი წიგნის ავტორია. მათ კოლეგების დიდი მოწონება დაიმსახურეს და, ამავე დროს, პოპულარულია ფართო მკითხველისთვის. იშვიათი კომბინაციაა.
ახალი წიგნი „ათასამდე მაგიდა“ [Felipe Fernandez-Armesto Near a Thousand Tables, The Free Press] ფელიპე ფერნანდეს-არმესტოს წიგნებს შორის მეოთხეა, რომელშიც განხილულია მთლიანად კაცობრიობის ისტორია. „მილენიუმი“, „ცივილიზაციები“, „სიმართლის ისტორია“ - თავად სახელები მიუთითებს ჩანაფიქრის მასშტაბსა და სერიოზულობაზე. პირველი სამისგან განსხვავებით, რომელშიც საუბარია რელიგიის, მორალისა და სოციალური ინსტიტუტების შესახებ, ფერნანდეს-არმესტო ახალ წიგნში წერს ადამიანის კუჭზე. მისი სამეცნიერო ინტერესები ჩამოცოცდა, თუ ბახტინის ტერმინოლოგიას გამოვიყენებთ, „ზემოდან“ „მატერიალურ-სხეულებრივამდე“ .
ფერნანდეს-არმესტოს წიგნი საინტერესოა ჩვენთვის, არასპეციალისტებისთვის, პირველ რიგში იმიტომ, რომ ის, რაც ხდებოდა ღრმა, არქეოლოგიურ ძველ დროში მუდმივად არის დაკავშირებული ჩვენს დღევანდელ სამყაროსთან. წიგნი რვა თავისგან შედგება. მათში ფერნანდეს-არმესტო აღწერს კაცობრიობის დამოკიდებულებას რვა გრძელვადიანი სტრუქტურული გადანაცვლების მიმართ, თუ რას ჭამს იგი .
პირველი ასეთი გადანაცვლება - ფერნანდეს-არმესტო მას „პირველ სამეცნიერო რევოლუციასაც“ კი უწოდებს - იყო აღმოჩენა, რომ მაღალ ტემპერატურაზე ხორცის, თევზის, მცენარეების დამუშავება ცვლის გემოვნებას და საჭმლის მონელებას უწყობს ხელს. ცეცხლზე საჭმლის მომზადების აუცილებლობა, პროფესორ ფერნანდეს-არმესტოს აზრით, ძლიერი ცივილიზაციური ფაქტორია. იმის ნაცვლად, რომ ღრენით ღრღნა ძვლები ან დაღეჭო ფესვები სადღაც ბუჩქის ძირას, ჩვენმა წინაპრებმა ცეცხლის გარშემო შეკრება დაიწყეს, რამაც მნიშვნელოვნად შეუწყო ხელი სოციალიზაციის პროცესს.
აქვე, ათასწლეულების შემდეგ, ფერნანდეს-არმესტო გვეკითხება: ხომ არ ხდება ჩვენს დროში საპირისპირო რამ? მას მხედველობაში ჰყავს არა მხოლოდ „უმი კვების“ მომხრეები (ისინი კი არა, ვინც მხოლოდ ყველს ჭამს, არამედ ისინი, ვისაც სჯერა, რომ მხოლოდ ნედლი, მოუხარშველი საკვებია სასარგებლო), არამედ გაცილებით მრავალრიცხოვანი და მზარდი ქსელი მთელ მსოფლიოში „ფასტფუდი“ – „სწრაფი კვება“. საოჯახო ან სათემო სამზარეულოს, საოჯახო ან სათემო სუფრის მიღმა, ინდუსტრიული წესით მომზადებული ჰამბურგერის მარტოხელა მჭამელი დეცივილიზაციის პროცესში იღებს მონაწილეობას.
შემდეგი „რევოლუცია“ არის საკვების საკრალიზაცია, საკვებთან დაკავშირებული რიტუალების და ტაბუს წარმოქმნა. ფერნანდეს-არმესტო აქ ისევ პარადოქსებით გვახარებს. მაგალითად, ის ამტკიცებს, რომ პრინციპული განსხვავება პრიმიტიული ტომების კანიბალიზმსა და თანამედროვე ვეგეტარიანელობას შორის არ არსებობს. მე ყოველთვის რაღაც მსგავს ვეჭვობდი, მაგრამ არ ვიცოდი რატომ, ფერნანდეს-არმესტო კი განმარტავს: იმიტომ რომ კანიბალიზმიც და ვეგეტარიანელობაც ემყარება საკვებისთვის გარკვეული რიტუალის ან იდეოლოგიური მნიშვნელობის მინიჭებას, გარკვეული სახის საკვების აკრძალვას და სხვების ნებადართულობას.
ისეთ საზოგადოდ ცნობილ ისტორიულ (უფრო სწორად, პრეისტორიული) ფაქტებს, როგორიცაა ნადირობიდან და შეგროვებიდან სოფლის მეურნეობაზე გადასვლა, ფერნანდეს-არმესტო მოულოდნელად უდგება და ახლის შესახებ იუწყება. მაგალითად, რომ ადამიანებმა ცხოველების ნახირში შეყრა დაიწყეს არა გარეული თხისა და ცხვრების, არამედ ლოკოკინებისგან. სხვათა შორის, იგი ასევე განიხილავს ყველის წარმოებას ნახირის თვალსაზრისით - ადამიანებმა ისწავლეს ბაქტერიების „ნახირის“ მართვა.
ასევე უჩვეულოა მისი მოსაზრება სუფრის ეტიკეტის წარმოშობის შესახებ. ვიქტორ შკლოვსკიმ დაწერა, რომ თევზის დანით არდაჭრის წესი გონივრულია: რატომ უნდა დაჭრა, თევზი რბილია, შეიძლება ჩანგლით ჭამა. როგორც ჩანს, ის არ მეგობრობდა არისტოკრატებთან. თევზს ჭამენ დანის დახმარებით, მხოლოდ სპეციალურს. ფერნანდეს-არმესტო მიიჩნევს, რომ ეს სიმრავლე პრაქტიკულად არც თუ ისე აუცილებელი, მაგრამ სპეციალიზებული იარაღებისა საკვების საჭმელად, ისევე როგორც სუფრის პოლიტესის რთული წესები, სოციალური პოლიტიკის ინსტრუმენტების - სუფრაზე მოქცევის ცოდნა არისტოკრატს გამოარჩევს მეტიჩარა მდაბიოსგან.
საკვები, ისტორიკოსის აზრით, ასევე პასუხისმგებელია მცენარეთა და ცხოველთა სამყაროს გლობალურ გადაჯგუფებაზე, უდიდესი ეკოლოგიურ ძვრებზე. უკვე ძველმა შუმერებმა და ეგვიპტელებმა გაცვალეს საკვები პროდუქტები, ევროპელებმა კოლუმბამდე არც პომიდორი იცოდნენ და არც სიმინდი და, მე, მომყავს ციტატა, „თანამედროვე ირლანდიელის კვების საფუძველია ის, რაც წინა კოლუმბიური ინკების მთავარი საკვები იყო“, უბრალოდ - კარტოფილი. როგორც ალბათ მიხვდით, ამ განყოფილების ბოლოს ავტორი უკვე საუბრობს არა გლობალიზაციაზე, არამედ მსოფლიო კვების „მაკდონალდიზაციაზე“.
დასასრულს წიგნი ძლიერდება შემაშფოთებელი ნოტები. პროდუქტების გაცვლის გლობალიზაციაც და მათი წარმოების ინდუსტრიალიზაციაც იწვევს საშიში ეკოლოგიურ ძვრებს, გარემოს დაბინძურებას, არაჯანსაღი დიეტის შედეგად დაავადებებს, მაგრამ ყველაზე უარესი - დემოგრაფიულ აფეთქებას. XIX საუკუნის დასაწყისიდან სურსათის მზარდი ხელმისაწვდომობა არის სიკეთე, რომელიც შეიძლება კატასტროფად იქცეს. ჩვენ მასობრივად არ ვკვდებით შიმშილით, როგორც ადრე, მაძღრები ვართ, და ძალიან ბევრი ვართ პატარა პლანეტაზე.
მე მინდა დავასრულო ფერნანდეს-არმესტოს წიგნის ეს მიმოხილვა უფრო ოპტიმისტურ ნოტაზე, მაგრამ შიდა საათი მკარნახობს, რომ დროა დავასრულო და საჭმელად წავიდე.
Комментариев нет:
Отправить комментарий
Will be revised