შემოთავაზებულია სანაპირო ზონებში მზის რადიაციის პარამეტრების გაზომვის მეთოდი

 http://www.ltc.ru/newsltc/2/929_1.shtml

შემოთავაზებულია სანაპირო ზონებში მზის რადიაციის პარამეტრების გაზომვის მეთოდი 

დედამიწის ატმოსფეროში შემავალი მზის რადიაციის სწორი შეფასება მნიშვნელოვანია რადიაციული ბალანსის გამოსათვლელად, ფოტომეტრიული აპარატურის დაკალიბრებისა და მზის ბატარეების ეფექტურობის შესასწავლად. 

         რ. რაჯაბლიმ (ეროვნული აეროკოსმოსური სააგენტო) და მ. გაჰრამანოვამ (ბირთვული და რადიოლოგიური საქმიანობის რეგულირების სახელმწიფო სააგენტო, აზერბაიჯანი) შემოგვთავაზეს მზის მუდმივის დისკრეტული მნიშვნელობების გამოსათვლელად სამწერტილოვანი - სამტალღოვანი მეთოდი.

მეთოდი შემუშავდა სანაპირო ზონაში ფოტომეტრული გაზომვების შედეგების საფუძველზე. მოცემულია მისი მათემატიკური დასაბუთება.

        ნაჩვენებია მზის სინათლის მუდმივის ცალკე დისკრეტული მნიშვნელობების გაზომვის შესაძლებლობა სამტალღოვანი გაზომვების განხორციელების გზით სანაპირო ზონაში მდებარე სამ წერტილში. მიღებული შედეგები შეიძლება გამოყენებულ იქნას მზის რადიაციულ კვლევაში სამრეწველო სანაპირო ზონებში. 

         ამ შემთხვევაში, რა თქმა უნდა, გასათვალისწინებელია, რომ როგორც საზღვაო, ისე სანაპირო სამრეწველო ზონები შეიძლება იყოს როგორც მსხვილდისპერსული, ისე წვრილდისპერსული აეროზოლების წყარო. 

         მაგალითად, ზღვაში ნავთობის მოპოვებისას, პლატფორმებზე თანმდევი ნახშირწყალბადის გაზის დიდი მოცულობის წვამ შეიძლება გამოიწვიოს საზღვაო ატმოსფეროს მნიშვნელოვანი დაბინძურება წვრილდისპერსული ჭვარტლით. 

         მეორეს მხრივ, სანაპირო სამრეწველო ზონებზე სხვადასხვა ტიპის საწვავის წვას ასევე შეუძლია გამოიწვიოს სანაპირო ატმოსფეროს მსხვილდისპერსული აეროზოლით დაბინძურება. 

წყარო: „ფოტონიკა“ , 2011, №1, გვ.10-11 / www.photonics.su 

==

https://www.isjaee.com/jour/article/view/1084 

მზის რადიაციის მოსვლის მათემატიკური მოდელი თავისუფლად ორიენტირებულ ზედაპირზე რუსეთის ნებისმიერი რეგიონისთვის

ს.გ. ობუხოვი, ი.ა. პლოტნიკოვი 

ანოტაცია

შემოთავაზებულია თვითნებურად ორიენტირებულ ზედაპირზე მზის რადიაციის მოსვლის ორიგინალური მოდელი, რომელიც უზრუნველყოფს მზის გამოსხივების ძირითადი მახასიათებლების პროგნოზირებას რუსეთის ნებისმიერ გეოგრაფიულ წერტილში. მოდელი ეფუძნება ლიუსა და ჯორდანის იზოტროპულ მოდელს და შესაძლებელს ხდის მზის რადიაციის მოსვლას თავისუფლად ორიენტირებულ ზედაპირზე ნებისმიერ მოცემულ დროის ინტერვალზე ერთი წამის დისკრეტიზაციით.   

მოდელის თავისებურებად მიჩნეულია საწყის მონაცემებად ატმოსფეროს გამჭვირვალობის ინდექსის რიცხვითი მნიშვნელობების და ზედაპირის ალბედოს გამოყენება, რომელიც მიღებულია NASA SSE (Surface Meteorology and Solar Energy) მონაცემთა ბაზიდან, რაც უზრუნველყოფს შემომავალი მზის რადიაციის სიდიდის მოდელირების მაღალ სიზუსტეს, მათ შორის ტერიტორიებისთვის, რომელთა მიხედვითაც არ არსებობს რეგულარული აქტინომეტრიული დაკვირვების შედეგები. წარმოდგენილია მზის რადიაციის საშუალო დღიური მნიშვნელობების მოდელირების შედეგები რუსეთის ათი დასახლებული პუნქტისთვის, რომლებიც მდებარეობენ ტერიტორიაზე ჩრდილოეთ განედზე 430-დან 620-მდე და აღმოსავლეთ გრძედის 500-დან 1580-მდე. შემოთავაზებული მოდელის ადეკვატურობის შესამოწმებლად გამოყენებული იქნა მსოფლიო მეტეოროლოგიური ორგანიზაციის ქსელში შემავალი მეტეოროლოგიური სადგურების ინსტრუმენტული მიწისზედა აქტინომეტრიული გაზომვების შედეგები. შემოწმების შედეგებმა აჩვენა, რომ მოდელის საშუალო ფარდობითი ცდომილება ყველა განხილული მეტეოროლოგიური სადგურისთვის არ აღემატება 11,7%-ს ჯამური მზის რადიაციისთვის და 24,5%-ს გაფანტული რადიაციისთვის. მოდელირების შეცდომების ჰისტოგრამები აგებულია მსოფლიო რადიაციულ მონაცემთა ცენტრისა და NASA SSE-ის მონაცემებთან შედარებით. შეცდომების ჰისტოგრამების ანალიზმა აჩვენა, რომ შეცდომები საკმაოდ თანაბრად და სიმეტრიულად ნაწილდება ნულოვანი დონის მიმართ, რაც მიუთითებს მოდელის სისტემატური ცდომილების არარსებობაზე.  

 მზის რადიაციის დღიური მსვლელობის მოდელირების შედეგები წელიწადის დამახასიათებელი 4 თვისთვის  ქ. ეკატერინბურგში წარმოდგენილია რადიაციული მონაცემების მსოფლიო ცენტრის მონაცემებთან შედარებით, რომელიც გამოქვეყნებულია ყოველკვარტალურ ბიულეტენში „მზის რადიაცია და რადიაციული ბალანსი (მსოფლიო ქსელი)“. მოდელი რეალიზებულია როგორც ცალკე ქვესისტემა მათემატიკურ პროგრამაში MatLab/Simulink, რაც იძლევა მისი ადვილად ინტეგრირების საშუალებას თავისუფალი კონფიგურაციის ენერგეტიკული კომპლექსის ზოგადი მოდელის შემადგენლობაში და მის გამოყენებას კვლევების ჩასატარებლად, რაც დაკავშირებულია ენერგეტიკული სისტემების შემუშავებასთან, პროექტირებასთან და სრულყოფასთან, რომლებიც შეიცავს ჰელიოენერგეტიკულ დანადგარებს.

საკვანძო სიტყვები: მზის რადიაცია, მზის გამოსხივების ინტენსივობა, ჰელიოენერგეტიკული დანადგარი, გამჭვირვალობის ინდექსი, მათემატიკური მოდელი, MatLab/Simulink