https://lektsii.net/3-67847.html
ნეკროფილია და ბიოფილია
ჯერ კიდევ ზ.ფროიდმა გამოთქვა ვარაუდი, რომ ადამიანებზე გავლენას ახდენს ორი ფაქტორი: სიცოცხლის სურვილი, რომელსაც მან უწოდა ეროსი, და სიკვდილის სურვილი - თანატოსი. ე.ფრომმა (1900-1980) თავის ნაშრომში „ადამიანის სული“ (1964) განაგრძო თავისი მასწავლებლის იდეები. მოდით განვიხილოთ მისი მოსაზრებები იმ ადამიანებზე, რომლებსაც უყვართ სიცოცხლე ან სიკვდილი: „ფსიქიკური და მორალური თვალსაზრისით, არ არსებობს უფრო მკვეთრი კონტრასტი, ვიდრე ადამიანებს შორის, რომლებსაც უყვართ სიკვდილი და რომლებსაც უყვართ სიცოცხლე: ნეკროფილებსა და ბიოფილებს შორის... ბევრს აქვს როგორც ბიოფილური, ასევე ნეკროფილური ტენდენციები სხვადასხვა კომბინაციებში. ნეკროფილური ორიენტაციის მქონე ადამიანი გრძნობს მიზიდულობას ყველაფერ უსულოს, ყველაფერ მკვდარის მიმართ: გვამის, ლპობის, სიბინძურის და ჭუჭყის მიმართ...
ნეკროფილები ცხოვრობენ წარსულით და არასოდეს ცხოვრობენ მომავლით. ნეკროფილს ამოძრავებს ორგანულის არაორგანულად გარდაქმნის მოთხოვნილება, ის სიცოცხლეს მექანიკურად აღიქვამს, თითქოს ყველა ცოცხალი ადამიანი ნივთია. ის აქცევს ყველა სასიცოცხლო პროცესს, ყველა გრძნობას და აზრს ნივთებად. მისთვის მხოლოდ მეხსიერებაა აუცილებელი და არა ცოცხალი განცდა... (საოცარი აღმოჩენა, რომელიც ხსნის დღევანდელი ბიოფსიქოლოგების განსაკუთრებული აზროვნების მიზეზებს, ისინი მილიონობით წლის წინ გადაშენებული მაიმუნების ძვლების გამოკვლევით ცდილობენ ახსნან თანამედროვე ადამიანის ქცევა. აღსანიშნავია, რომ ნეკროფილის ხასიათის თავისებურებების შესახებ მოსაზრებები ფრომმა მოათავსა თავის ნაშრომში „ადამიანის სული“. დღევანდელი მატერიალისტი ფსიქოლოგები ცდილობენ გაანადგურონ ადამიანის სულიერების ცნება, განიხილონ მას როგორც მანქანას ან მაიმუნს, ხოლო ტვინს - როგორც კომპიუტერულ მატრიცას. ფრომის აზრით, ასეთი ქცევა ტიპიური ნეკროფილიაა.)
ნეკროფილს ახასიათებს ძალაუფლებისადმი მიდრეკილება... საბოლოო ჯამში, ნებისმიერი ძალა ეყრდნობა მოკვლის ძალას. ასეთი ადამიანისთვის ყველაზე დიდი მიღწევაა არა წარმოება, არამედ სიცოცხლის განადგურება. ნეკროფილი პირდაპირ შეყვარებულია ძალაზე... მათთვის მხოლოდ ორი „სქესი“ არსებობს: ძლევამოსილი და ძალაუფლება დაკარგული, მკვლელები და მოკლულები. (ნიცშეს შესანიშნავი დახასიათება, რომლის მსგავსი პოზიცია ჩამოყალიბებულია ისეთ ნაწერებში, როგორიცაა „ძალაუფლების ნება“).
მას სურს სხვებზე დომინირება და ამავე დროს სიცოცხლის მოკვლა. ნეკროფილს იზიდავს ღამე და სიბნელე. (ქრისტემ თქვა, რომ კეთილი ადამიანები მიდიან სინათლისკენ, ხოლო ბოროტები იმალებიან სიბნელეში).
ბიოფილურ ეთიკას აქვს სიკეთისა და ბოროტების საკუთარი პრინციპი. სიკეთე არის ყველაფერი, რაც სიცოცხლეს ემსახურება; ყველაფერი, რაც სიკვდილს ემსახურება, ბოროტებაა. სიკეთე „სიცოცხლის ღრმა პატივისცემაა“ (ა. შვაიცერი), ყველაფერი, რაც სიცოცხლეს, ზრდას და განვითარებას ემსახურება. სიხარული სათნოებაა, სევდა კი ცოდვა. ბიოფილური სინდისი მოტივირებულია სიცოცხლითა და სიხარულით; მორალური ძალისხმევის მიზანია ადამიანში ოპტიმისტური მხარის განმტკიცება.
რაფინირებული ნეკროფილი ფსიქიკურად დაავადებული ადამიანია, რაფინირებული ბიოფილი წმინდანია“.. [134]
ე.ფრომის აზრით, ნეკროფილიისადმი მიდრეკილება პესიმისტური მსოფლმხედველობის მთავარი შინაარსია, ნეკროფილია კი ფსიქიკური დაავადების დიაგნოზი. მარკიზ დე სადმა, მ. შტირნერმა, ფ. ნიცშემ, ზ. ფროიდმა ფილოსოფია ნეკროფილიის შხამით დააავადეს, ეს დაავადება ХХ საუკუნის ბოლოს მატერიალისტ მოაზროვნეთა უმრავლესობას აღმოაჩნდა.
ყველაზე საშინელი დარტყმა, რომელსაც პესიმისტური მსოფლმხედველობა აყენებს კაცობრიობას, არის სიყვარულის და, შესაბამისად, თავად ადამიანის უარყოფა. მატერიალისტური ეთიკის აბსურდულობა ჯერ კიდევ ვლ. სოლოვიოვმა აღნიშნა, როდესაც მოიფიქრა კალამბური: „ჩვენ ყველანი მაიმუნის შთამომავლები ვართ, ამიტომ გვიყვარდეს ერთმანეთი“.
მატერიალისტი ფრომი იდეალიზმის პოზიციებზე გადასვლისას წერდა: „ყველა ადამიანი იდეალისტია და არ შეიძლება არ იყოს ასეთი, თუ იდეალიზმში ვგულისხმობთ სპეციფიკური ადამიანური მოთხოვნილებების დაკმაყოფილების სურვილს, რომელიც აღემატება ორგანიზმის ფიზიოლოგიურ მოთხოვნილებებს“. [135. 35] „არსებობს მხოლოდ ერთი გრძნობა, რომელიც აკმაყოფილებს სამყაროსთან ერთიანობის ადამიანის მოთხოვნილებას და ამავდროულად ანიჭებს მას მთლიანობისა და ინდივიდუალურობის განცდას – სიყვარულს“. [135. 36] ადამიანს შეუძლია იპოვნოს ცხოვრების აზრი, რაც არ უნდა ხანმოკლე და საშიში იყოს ის, მხოლოდ თუ თავს საზოგადოებას მიუძღვნის“ . [135. 255] XIX საუკუნეში პრობლემა ის იყო, რომ ღმერთია მკვდარი; XX-ში პრობლემა ის არის, რომ ადამიანია მკვდარი. წარსულში საშიშროება ის იყო, რომ ხალხი მონები ხდებოდნენ. მომავლის საშიშროება იმაშია, რომ ადამიანებს შეუძლიათ რობოტები გახდნენ. [135. 395]
Комментариев нет:
Отправить комментарий
Will be revised