კ. მილეტი. „სექსუალური პოლიტიკის თეორია“

კ. მილეტი. „სექსუალური პოლიტიკის თეორია“ 

საქმის ასეთი მდგომარეობა აიხსნება იმით, რომ ჩვენი საზოგადოება, ისევე როგორც ყველა ისტორიული ცივილიზაცია, პატრიარქალურია. ეს ფაქტი აშკარა ხდება, თუ გავიხსენებთ, რომ არმია, მრეწველობა, ტექნოლოგია, უნივერსიტეტები, მეცნიერება, პოლიტიკური ინსტიტუტები, ფინანსები - მოკლედ რომ ვთქვათ, საზოგადოებაში ძალაუფლების მთელი სივრცე, მათ შორის ძალოვანი უწყებები, მთლიანად მამაკაცების ხელშია. იმის გათვალისწინებით, რომ პოლიტიკის არსი ძალა და ძალაუფლებაა, ამას არ შეიძლება არ ჰქონდეს გარკვეული შედეგი. ის, რაც ჯერ კიდევ შემორჩენილია ჩვენს კულტურაში ზებუნებრივი ავტორიტეტისგან, ღვთაებისგან, „მისი“ მოძღვრობიდან, ეთიკისა და ფასეულობებისგან, ფილოსოფიისა და ხელოვნებისგან, თავად ცივილიზაცია - ეს ყველაფერი, როგორც ერთხელ ტ.ს. ელიოტმა აღნიშნა, მამაკაცთა საქმიანობის პროდუქტია.

თუ გავითვალისწინებთ, რომ პატრიარქალური მმართველობა არის ისეთი ინსტიტუტი, სადაც მოსახლეობის ერთ ნახევარს (ქალებს) აკონტროლებს მეორე (მამაკაცები), მაშინ პატრიარქატის პრინციპები ნიშნავს ორმაგ დომინირებას: მამაკაცებისა ქალებზე და უფროსებისა უმცროსებზე. მაგრამ აქ, როგორც ადამიანის ნებისმიერ ინსტიტუტში, სინამდვილე და იდეალი ხშირად განსხვავდება ერთმანეთისგან, არსებობს წინააღმდეგობები და გამონაკლისი. მიუხედავად იმისა, რომ პატრიარქატი, როგორც ინსტიტუტი, სოციალურად სტაბილურია, ღრმად აქვს გადგმული ფესვები ყველა პოლიტიკურ, სოციალურ და ეკონომიკურ ფორმაში (იქნება ეს კასტა თუ კლასი, ფეოდალიზმი თუ ბიუროკრატია) და შეაღწია ყველა მთავარ რელიგიაში, იგი ასევე გამოირჩევა საგანგებო ისტორიული და გეოგრაფიული მრავალფეროვნებით. როგორც წესი, დემოკრატიულ ქვეყნებში ქალები, მაგალითად, არ იკავებენ მაღალ თანამდებობებს, ან (როგორც ახლა) ქალებს შორის მაღალი თანამდებობის პირთა რაოდენობა იმდენად უმნიშვნელოა, რომ არც კი გააჩნიათ სიმბოლურ წარმომადგენლობაზე პრეტენზია. არისტოკრატია, რომელიც დიდ მნიშვნელობას ანიჭებს სისხლის მაგიურ და დინასტიურ თვისებებს, ზოგჯერ ქალებს აძლევს ხელისუფლებაში ყოფნის საშუალებას. აქ უფრო ხშირად ირღვევა უფროსი მამაკაცების მმართველობის პრინციპი. თუ ვისაუბრებთ პატრიარქალური მმართველობის განსხვავებებსა და ხარისხზე - როგორც ეს ხორციელდება, ვთქვათ, საუდის არაბეთსა და შვედეთში, ინდონეზიასა და წითელ ჩინეთში, მაშინ უნდა აღინიშნოს, რომ პატრიარქატმა შეერთებულ შტატებსა და ევროპაში განიცადა მნიშვნელოვანი ცვლილება და გახდა უფრო რბილი იმ რეფორმების წყალობით, რომელთა შესახებაც შემდეგ თავებში ვისაუბრებ.

სოციოლოგია

პატრიარქატის მთავარი ინსტიტუტი ოჯახია. ის საზოგადოების სარკეც არის, დამაკავშირებელი რგოლიც ადამიანსა და საზოგადოებას შორის, პატრიარქალური ერთეულიც  პატრიარქალურ მთლიანობაში. ოჯახი გამოდის შუამავლის როლში ინდივიდსა და სოციალურ სტრუქტურას შორის, ახორციელებს კონტროლს და დაქვემდებარებას, იქ სადაც პოლიტიკური და სხვა უფლებამოსილებები შეიძლება არასაკმარისი აღმოჩნდეს. როგორც პატრიარქალური საზოგადოების ძირითადი ინსტრუმენტი და საფუძველი, ოჯახი და ოჯახში როლების განაწილება მისი პროტოტიპებია. როგორც საზოგადოების ინსტრუმენტი, ოჯახი არა მხოლოდ მოუწოდებს მის წევრებს ადაპტაციისა და მორჩილებისკენ, არამედ მოქმედებს როგორც პატრიარქალური სახელმწიფოს მთავრობის ქვედანაყოფი, რომელიც მართავს თავის მოქალაქეებს ოჯახის უფროსების მეშვეობით. იმ პატრიარქალურ საზოგადოებებშიც კი, სადაც ქალებს მინიჭებული აქვთ მოქალაქეების კანონიერი უფლებები, მაინც არსებობს ტენდენცია, რომ ქალებზე კონტროლი ხორციელდება მხოლოდ ოჯახის მეშვეობით, და მათი ურთიერთობა სახელმწიფოსთან ან უმნიშვნელოა, ან საერთოდ არ არსებობს.

ვინაიდან ურთიერთქმედება ოჯახსა და საზოგადოებას შორის არსებითად მნიშვნელოვანია და მის გარეშე ორივე ეს ინსტიტუტი დაიშლება, პატრიარქატის სამი ინსტიტუტის - ოჯახის, საზოგადოების და სახელმწიფოს ბედი ერთმანეთთან მჭიდროდ არის დაკავშირებული. პატრიარქატის უმეტეს ფორმებში ამ კავშირმა გამოხატვა ჰპოვა რელიგიურ მხარდაჭერაში, ისეთ დებულებებში, როგორიცაა კათოლიკური დარიგება  „მამა ოჯახის უფროსია“, ან იუდაიზმში თითქმის მღვდლის უფლებამოსილების დელეგირება ოჯახის უფროსისთვის, პატრიარქისთვის. ამას ამჟამინდელი საერო მთავრობებიც ადასტურებენ და მამაკაცს ოჯახის უფროსს უწოდებენ, ასევე არსებულ საგადასახადო პრაქტიკას, საპასპორტო სისტემას და ა.შ. არასასურველად არის მიჩნეული, რომ ოჯახის უფროსი იყვნენ ქალები; ჩვეულებრივ, ეს მოვლენა აღიქმება, როგორც სიღარიბის ან უიღბლობის მტკიცებულება. კონფუციუსის წესი, რომელიც აყალიბებს მმართველსა და ქვეშევრდომებს და მამასა და შვილებს შორის ურთიერთობის მსგავს, მიუთითებს პატრიარქალური ოჯახის არსებითად ფეოდალურ ხასიათზე (და პირიქით, ფეოდალიზმის შინაურულ ხასიათზე), თუნდაც თანამედროვე დემოკრატიის  ქვეყნებში.

ტრადიციულად, პატრიარქატი მამას თითქმის საკუთრების სრულ უფლებას აძლევს ცოლზე (ან ცოლებზე) და შვილებზე, მათ შორის ფიზიკური ძალადობის, ხშირად მკვლელობისა და გაყიდვის. ოჯახის კლასიკური უფროსი - მამა ერთ და იმავე დროს არის წინაპარიც და მესაკუთრეც იმ სისტემაში, რომელშიც ნათესაობა უკავშირდება საკუთრებას. უფრო მეტიც, ხისტ პატრიარქალურ სისტემებში ნათესაობა აღიარებულია მხოლოდ მამრობითი ხაზით. მამის მხრიდან ნათესაობა გამორიცხავს მემკვიდრეებს საკუთრების უფლებით ქალის ხაზით  და ხშირად ამ უკანასკნელის აღიარების უფლებასაც კი არ აძლევს. პირველად პატრიარქალური ოჯახი, როგორც ასეთი, კონცეპტუალურად გაიაზრა გ.მაინმა, რომელიც XIX საუკუნეში ცხოვრობდა და ანტიკური იურისპრუდენციის ისტორიკოსი იყო. მეინი ამტკიცებს, რომ პატრიარქატი ნათესაობის საფუძველს უფრო ბატონობაში ხედავს, ვიდრე სისხლში; ცოლები, რომლებიც ქმრის ოჯახის სისხლით ნათესავები არ არიან, მაინც განიხილებიან როგორც ოჯახის წევრები, ხოლო დის ვაჟები მათ რიცხვში არ შედიან.

რომში არსებული patria potestes საფუძველზე, მაინი ოჯახს შემდეგნაირად განსაზღვრავს: „უფროსი წინაპარი აბსოლუტურად ბატონობს ოჯახში. მისი ბატონობა ვრცელდება  სიკვდილ-სიცოცხლეზეც, თანაბრად შეუზღუდავია როგორც საკუთარი შვილების და მათ ოჯახების, ასევე მონებთან მიმართებაში“. ძველი პატრიარქალური ოჯახის „შემადგენლობაში შედიოდა სულიერი და უსულო საკუთრება, ცოლები, შვილები, მონები, მიწები და ღვთაებები, რომლებიც ერთად ემორჩილებიან უფროსი წინაპრის დესპოტურ ძალაუფლებას“.

მაკლენონი უარყოფს მაინს და ამტკიცებს, რომ რომის patria potestes პატრიარქატის უკიდურესი გამოვლინება იყო და არ ყოფილა ფართოდ გავრცელებული. საზოგადოებების აუცილებელი არსებობა, რომლებსაც ნათესაური კავშირი ჰქონდათ დედის ხაზით (წინადამწერლობითი აფრიკული კულტურები და ა.შ.), უარყოფენ მეინის მტკიცებას მამის ხაზით ნათესაობის უნივერსალურობის შესახებ. რა თქმა უნდა, მეინის მთავარი არგუმენტი პატრიარქატის ხასიათის პრიმიტიული ან ფესვგადგმული ბუნების შესახებ არის მის მიერ ნაქები საზოგადოებრივი ინსტიტუტის მეტად  გულუბრყვილო რაციონალიზაცია. პატრიარქატის პრიმიტიული ხასიათის ვარაუდს მრავალი ფაქტი ეწინააღმდეგება, რის შედეგადაც კეთდება დასკვნა, რომ სრულყოფილი პატრიარქალური ძალაუფლება, კერძოდ patria potestes რომში, ხანგრძლივი განვითარების ნაყოფია და რომ ქალის სტატუსის სრული განადგურება, როგორც ჩანს, თანდათან მოხდა, ისევე როგორც მისი აღდგენა.

თანამედროვე პატრიარქალურ საზოგადოებებში, დე იურე დადასტურებულმა მამაკაცთა უპირატესობამ ცოტა ხნის წინ ცვლილება განიცადა, რადგან ქალებმა სასამართლოში დაცვის უფლება მოიპოვეს განქორწინების დროს, ასევე მოქალაქეობის და საკუთრების უფლება; ქალის დამოკიდებულება მოძრავი ქონების ფლობაზე ისევ აისახება ქორწინების დროს სახელის შეცვლაში, ქმრის სახლში მუდმივად ცხოვრების ვალდებულებაში და იმ ზოგად სამართლებრივ წინაპირობაში, რომ გათხოვება ქალისთვის ნიშნავს საშინაო სამუშაოს და მის მიერ საქორწინო (სექსუალური) მოვალეობების შესრულების გაცვლას ფინანსურ უზრუნველყოფაზე.

საზოგადოებაში ოჯახის ძირითადი ფუნქციაა ახალგაზრდების სოციალიზაცია (რომლებსაც ცოცხალი მაგალითი აქვთ თვალწინ და ყურს უგდებენ მშობლების დარიგებებს) პატრიარქალური იდეოლოგიით განსაზღვრული წესების მიმართულებით როლებთან, ტემპერამენტთან და სტატუსთან დაკავშირებით. თუმცა სხვადასხვა მშობლებს განსხვავებულად ესმით კულტურული ღირებულებები, ერთგვაროვნების საერთო ეფექტი მაინც მიიღწევა და კიდევ უფრო განმტკიცდება თანატოლთა გარემოში, სკოლაში, მედიისა და ცოდნის სხვა, ფორმალური და არაფორმალური წყაროების დახმარებით. თუმცა ჩვენ შეგვიძლია წვრილმანებს მივედავოთ და აღვნიშნოთ ძალაუფლების განსხვავებული განაწილება სხვადასხვა ოჯახის წევრებს შორის, მაგრამ მაინც უნდა გვახსოვდეს, რომ კულტურა მთლიანობაში მხარს უჭერს მამაკაცის ძალაუფლებას ცხოვრების ყველა სფეროში და სახლის გარეთ ქალებს არაფერს უტოვებს.

იმის გარანტიის მისაღებად, რომ ოჯახის ძირითადი ფუნქციები - ახალგაზრდების გამრავლება და სოციალიზაცია - განხორციელდება მხოლოდ მის ფარგლებში, პატრიარქალური ოჯახი მოითხოვს სამართლებრივ დასაბუთებას. ბ.მალინოვსკი ამ მოთხოვნას „კანონიერების პრინციპს“ უწოდებს და შემდეგნაირად აყალიბებს მას: „არც ერთი ბავშვი არ უნდა შევიდეს სამყაროში მამაკაცის - და, მით უმეტეს, ერთი მამაკაცის გარეშე - რომელიც სოციოლოგიური მამის როლს ასრულებს“. ამ უაღრესად თანმიმდევრული და უნივერსალური აკრძალვის საშუალებით (და მისი დარღვევისთვის დაწესებული სასჯელი ვარირებს კლასობრივი კუთვნილებისა და ორმაგი სტანდარტის არსებობის შესაბამისად), პატრიარქატი ამტკიცებს, რომ დედისა და ბავშვის სტატუსი თავდაპირველად, ან საბოლოოდ, მამაკაცზეა დამოკიდებული. და რადგან ოჯახის წევრები ჩვეულებრივ დამოკიდებულნი არიან არა მარტო სოციალურ სტატუსზე, არამედ მამაკაცის ეკონომიკურ სტატუსზეც, მამაკაცის პოზიცია ოჯახში და მის გარეთაც, როგორც მატერიალურად, ასევე იდეოლოგიურად ძალიან ძლიერია.

თუმცა ბიოლოგიურად არ არის აუცილებელი, რომ ოჯახის ორი ცენტრალური ფუნქცია (სოციალიზაცია და გამრავლება) ოჯახისგან განუყოფლად ჩაითვალოს ან თუნდაც მხოლოდ ოჯახის ფარგლებში განხორციელდეს, რევოლუციური ან უტოპიური მცდელობები, რომლებიც მიმართულია ამ ფუნქციების ოჯახის გარეთ გასატანად იმდენად უშედეგო აღმოჩნდა და ისეთ სირთულეებთან იყო დაკავშირებული, რომ დღემდე ჩატარებული ექსპერიმენტების დიდი ნაწილი თანდათანობით ტრადიციას დაუბრუნდა.

ეს დამაჯერებლად აჩვენებს, თუ რამდენად ძლიერია პატრიარქატის პოზიციები ყველა საზოგადოებაში, რამდენად გავრცელებულია მისი გავლენა ოჯახის წევრებზე. ალბათ ეს ასევე შეიძლება შეფასდეს, როგორც გაფრთხილება, რომ ცვლილება, რომელიც ხორციელდება ცვალებადი ინსტიტუტის სრული გაგების გარეშე, სავარაუდოდ, არ იქნება ნაყოფიერი. და მაინც, რადიკალურ სოციალურ ცვლილებებს არ შეუძლიათ გავლენა მოახდინონ პატრიარქატზე. და ეს აიხსნება არა მხოლოდ იმით, რომ პატრიარქატი არის მოსახლეობის ასეთი დიდი ნაწილის (ქალებისა და ახალგაზრდების) დაქვემდებარების ორგანიზების პოლიტიკური ფორმა, არამედ იმით, რომ იგი საკუთრების და ტრადიციული ინტერესების ციტადელია. ქორწინება არის ფინანსური გაერთიანება, და თითოეული ოჯახი მოქმედებს როგორც ეკონომიკური სუბიექტი, რომელიც ყველაზე მეტად ჰგავს კორპორაციას. ოჯახის ერთ-ერთი მკვლევარის აზრით, „ოჯახი არის სტრატიფიკაციის სისტემის ქვაკუთხედი, რომელიც სოციალური მექანიზმით უჭერს მხარს ამ უკანასკნელს“. 

კლასები

ქალების სტატუსი,  რომელიც თითქოს გაერთიანებულია ერთ კასტად, პატრიარქალურ საზოგადოებაში ყველაზე რთულად ამოსაცნობია კლასის ჩარჩოებში, რადგან კლასის მრავალმხრივ რეალობაში სქესის სტატუსი ხშირად გამოკვეთილი არ არის. საზოგადოებაში, სადაც სტატუსი დამოკიდებულია მოცემული კლასის ეკონომიკურ, სოციალურ და საგანმანათლებლო მახასიათებლებზე, ზოგიერთ ქალს, სავარაუდოდ, აქვს უფრო მაღალი თანამდებობის დაკავების შესაძლებლობა, ვიდრე ზოგიერთ მამაკაცს. მაგრამ, ეს მთლად ასე არ არის, თუ კარგად დააკვირდებით. ჩემი აზრის მარტივად განმარტება შეიძლება ანალოგიის დახმარებით: შავკანიანს - ექიმს ან ადვოკატს - უფრო მაღალი სოციალური სტატუსი აქვს, ვიდრე ღარიბ თეთრკანიან მოიჯარეს. ამასთან, რასა - არსებითად კასტა - აშკარად შთანთქავს კლასს და არწმუნებს ამ უკანასკნელ მოქალაქეს, რომ იგი ცხოვრების უფრო მაღალ რიგს მიეკუთვნება, და ამავე დროს სულიერად ავიწროებს შავკანიან სპეციალისტს, არ აქვს მნიშვნელობა რა დონის მატერიალურ კეთილდღეობას მიაღწია მან.

ანალოგიურად, სატვირთო მანქანის მძღოლს ან ყასაბს ყოველთვის შეუძლიათ მიმართონ დახმარებისთვის თავიანთ „მამაკაცურ საწყისს“. მაგრამ თუ პატივმოყვარეობის ეს უკანასკნელი ბასტიონიც შეურაცხყოფილია, მაშინ მამაკაცს შეუძლია უფრო მკაცრი მეთოდების გამოყენება. ბოლო 30 წლის ლიტერატურაში საკმაოდ ბევრი შემთხვევაა მოყვანილი, როდესაც ვაჟკაცურობა, როგორც ასეთი, იმარჯვებს მდიდარი და განათლებული ქალების სოციალურ სტატუსზე. ლიტერატურული ნაწარმოები ანაცვლებს სურვილის შესრულებას. ცხოვრებისეული სიტუაციები (ხულიგნობა, უხამსობა ან მტრული რეპლიკები) ალბათ ფსიქოლოგიური უპირატესობის დემონსტრირების კიდევ ერთი საშუალებაა. ერთიც და მეორეც უფრო იმედს გამოხატავს, ვიდრე რეალობას, რადგან კლასობრივი ბარიერები, როგორც წესი, არ ნადგურდება ინდივიდების მტრობით. მაგრამ, მიუხედავად იმისა, რომ მტრული მოქმედებების ამგვარი გამოხატვა სერიოზულ საფრთხეს არ უქმნის კლასობრივ პოზიციას, სქესობრივი იერარქიის არსებობა არაერთხელ დასტურდებოდა განმეორებით, და მისი მობილიზება ხდებოდა ქალების მაქსიმალურად ეფექტური „დასჯის“ მიზნით.

პატრიარქატის დროს კლასის და ეთნიკური ზნეობის ფუნქცია ძირითადად განისაზღვრება იმით, თუ რამდენად ღიად მამაკაცური უპირატესობის ზოგადი ეთიკა იძლევა საკუთარი გამოხატვის საშუალებას ან რამდენად ხმამაღლა აცხადებს ის საკუთარი თავის შესახებ. აქ ჩვენ თითქოს პარადოქსის წინაშე ვდგებით: მართალია, დაბალ სოციალურ კლასებში მამაკაცი აცხადებს ძალაუფლების პრეტენზიას მხოლოდ თავისი სქესისთვის დამახასიათებელი ძალის უფლებით, სინამდვილეში კი მას უფრო მეტად უხდება ძალაუფლების განაწილება თავისი კლასის ქალებთან, რომლებიც მონაწილეობენ ეკონომიკურ წარმოებაში; საზოგადოების საშუალო და მაღალ კლასებში აშკარა და უხეში პატრიარქატის დამკვიდრების ტენდენცია არც ისე აშკარაა, რადგან მამაკაცებს ისედაც მეტი ძალაუფლება აქვთ.

საყოველთაოდ აღიარებულია, რომ დასავლური პატრიარქატი მნიშვნელოვნად მოლბა კურტუაზული და რომანტიკული სიყვარულის გავლენის ქვეშ. თუმცა ეს განცხადება სამართლიანია, მაგრამ ეს გავლენა მაინც ძალზე გაზვიადებულია. თუ შევადარებთ „გაუთლელობის“ („machismo“) პირდაპირობასთან ან აღმოსავლურ მოპყრობასთან, აშკარაა, რომ ტრადიციული რაინდული ქცევა არ არის მცირე დათმობა - ერთგვარი სპორტული კომპენსაცია, რომელიც დაქვემდებარებულ ქალებს აძლევს „საკუთარი იმიჯის“ შენარჩუნების შესაძლებლობას.

უნდა ვაღიაროთ, რომ რაინდული სტანსები ბატონთა ჯგუფის უბრალოდ თამაშია, რათა დაქვემდებარებული შეყვარებულები კვარცხლბეკზე აიყვანონ. ისტორიკოსები, რომლებმაც შეისწავლეს კურტუაზიული სიყვარულის ფენომენი, ხაზს უსვამენ იმ ფაქტს, რომ პოეტების აღტაცებას არავითარი გავლენა არ ჰქონდა ქალების სამართლებრივ და ეკონომიკურ მდგომარეობაზე, და რომ მან ძალიან მცირედ შეცვალა მათი სოციალური სტატუსი. როგორც სოციოლოგმა ჰ. ბეიგელმა აღნიშნა, სიყვარულის კურტუაზული და რომანტიკული ფორმები მხოლოდ „საჩუქარია“, რომელსაც მამაკაცი უბოძებს ქალს მთელი თავისი ძალაუფლებიდან. სიყვარულის ამ ორივე სახემ შედეგად მიიღესს დასავლური კულტურის აშკარად პატრიარქალური ბუნების ნაწილობრივი დაფარვა, და მათმა ზოგადმა ტენდენციამ მიაწეროს ქალებს წარმოუდგენელი სათნოებები, საბოლოოდ ქალები ქცევის ვიწრო და ხშირად საოცრად მობილიზებულ ჩარჩოებში მოაქცია. მაგალითად, ვიქტორიანული წესი მოითხოვდა, რომ ქალებს თავის თავზე მამაკაცური სინდისის როლი აეღოთ და განსახიერებული სათნოების ცხოვრებით ეცხოვრათ, რომელსაც მამაკაცი მოსაბეზრებლად მიიჩნევს, თუმცა სავალდებულოდ.

რომანტიკული სიყვარულის კონცეფცია აძლევს მამაკაცს ემოციური მანიპულირების საშუალებას, რომლის გამოყენებაც მას შეუძლია, რადგან სიყვარული ერთადერთი სიტუაციაა, რომელშიც ქალს (იდეოლოგიურად) ეპატიება მისი სექსუალური აქტივობა, და რომანტიკული სიყვარულის წესები მოსახერხებელია ორივე მხარისთვის, რადგან ხშირად მხოლოდ მასში შეუძლია ქალს გადალახოს მის მიერ შეძენილი სექსუალური თავშეკავების ყველაზე ძლიერი რეფლექსები. რომანტიკული სიყვარული ასევე ფარავს ქალის ნამდვილ სტატუსს და ეკონომიკური დამოკიდებულების სიმძიმეს. რაც შეეხება „რაინდობას“, ასეთი გალანტური ჟესტები, რომლებიც დღემდე არსებობს საშუალო კლასის წარმომადგენლებს შორის, გადაგვარდა მოსაწყენ რიტუალიზმში, რაც თითქმის ვერ მალავს სქესის ამჟამინდელ მდგომარეობას.

პატრიარქატის ფარგლებში ხშირად უწევთ გამკლავება წინააღმდეგობებთან, რომლებიც გამოხატავენ კონფლიქტს სხვადასხვა კლასის ცხოვრების წესის სტილს შორის. დ. რიზმანმა აღნიშნა, რომ იმისდა მიხედვით, თუ როგორ უახლოვდებოდა მუშათა კლასი საშუალო ფენას, ამ უკანასკნელმა გადაიღო მათი სექსუალური ნორმები და მიდრეკილებები. მამაკაცის სრულიად აშკარა შოვინიზმი, რომელიც ოდესღაც დაბალი კლასის ან ემიგრანტი მამაკაცების პრივილეგია იყო, ათვისებული იქნა და ცნობილი რომანტიკული ბრწყინვალება შეიძინა ჩვენი ზოგიერთი თანამედროვეობის წყალობით, რომლებიც ის და მუშათა კლასის მამაკაცთა ნაწილის სხვა მიდრეკილებები ახალი და ამჟამად მოდური ცხოვრების წესის ნაწილად აქციეს. მუშათა კლასის შორის გავრცელებულმა უხეშმა მამაკაცურმა იდეალმა (უფრო სწორად მისმა ლიტერატურულმა, და, შესაბამისად, საშუალო კლასის წარმომადგენლებისგან წამოსულმა ვარიანტმა), იმდენად ფართო გავრცელება ჰპოვა, რომ მას შეუძლია წარსულის უფრო თავშეკავებული, „ჯენტლმენური“ მანერების განდევნა.

პატრიარქალურ საზოგადოებაში კლასობრივი სტრატიფიკაციის ერთ-ერთი მთავარი გამოვლინებაა ქალების ერთმანეთისადმი დაპირისპირება, რამაც წარსულში შექმნა ძლიერი ანტაგონიზმი მეძავსა და მატრონას, ოჯახის დედას შორის, ხოლო დღესდღეობით, სამსახურში დაწინაურებაზე ორიენტირებულ ქალსა და დიასახლისს შორის. პირველს შურს მეორის უსაფრთხოება და პრესტიჟი, ხოლო მეორე ცდილობს მოიცილოს რესპექტაბელურობის ბორკილები იმის გამო, რაც მას თავისუფლებად მიაჩნია, რომელიც პირველი ქალის სიცოცხლეს ავსებს რისკითა და დიდ სამყაროსთან კავშირით. იყენებს რა ორმაგი სტანდარტებით ბოძებულ უპირატესობებს, მამაკაცს შეუძლია ამ ორივე სამყაროში ყოფნა, ხოლო მისი უფრო მნიშვნელოვანი სოციალური და ეკონომიკური შესაძლებლობები აძლევს მას ერთმანეთისთვის უცხო ქალებით თამაშის  და მათი მეტოქეების მდგომარეობაში ჩაყენების საშუალებას. 

შემდგომ ბმულზე

ბმული feministki.livejournal.com

https://vk.com/doc370716055_501176890?hash=9a7ccdad31c6ec4ef7&dl=21fe30332c83a2097a

https://republic.ru/posts/l/1108538

https://vk.com/doc370716055_501176890?hash=9a7ccdad31c6ec4ef7&dl=21fe30332c83a2097a

https://republic.ru/posts/l/1108538

https://genderindetail.org.ua/netcat_files/47/55/046_Politika_pola_K.Millet_.pdf

https://admarginem.ru/2020/05/28/tri-printsipa-kritiki-totalnoj-byurokratizatsii/

https://journal.bookmate.com/peter-watts-interview/

https://neov-levashov.livejournal.com/132483.html

https://pikabu.ru/story/nastoyashchey_edyi_bolshe_ne_budet_6768775?view=amp

https://textarchive.ru/c-2734704-pall.html

http://snosim.org/new_world_order.stop

http://humanextinction.ru/sbornik.doc

https://mediabrest.by/people-news/%D0%BE%D0%B1%D0%BE-%D0%B2%D1%81%D1%91%D0%BC/porazmyshlyat-o-buduschem-chelovechestva-20-luchshih-syurrealisticheskih-filmov-antiutopiy

https://hi-tech.mail.ru/review/eat-it-eda-blizhajshego-budushchego/

https://fontyler.livejournal.com/656230.html

https://www.film.ru/articles/hochesh-uznat-taynu?page=3

https://youtu.be/n1h2fYFIj-E

https://ria.ru/20171222/1511451160.html

https://www.youtube.com/watch?v=4JQUhZWbZrs

https://www.youtube.com/watch?v=Q58cfQ3OHe8

https://www.youtube.com/watch?v=Vb_OPJnM-pI

https://youtu.be/oD8ddk6qkRU