კლიმატის გავლენა ადამიანის ჯანმრთელობაზე ა.დ. ლისენკოვა . ალტაის სახელმწიფო უნივერსიტეტი

კლიმატის გავლენა ადამიანის ჯანმრთელობაზე

ა.დ. ლისენკოვა . ალტაის სახელმწიფო უნივერსიტეტი

კლიმატი  მეტეოროლოგიური ფაქტორების, მზისა და დედამიწის რადიაციის, მაგნიტური ველების, ადგილის რელიეფის და ატმოსფეროს ელექტროობის ერთობლიობაა. კლიმატური თვისებები - ჰაერის ტემპერატურა და ტენიანობა, ატმოსფერული წნევა, ქარის მიმართულებები, ნალექი - ეს ყველაფერი გავლენას ახდენს ადამიანის ჯანმრთელობაზე, განწყობაზე და გუნებაზე. კლიმატის გავლენა ჯანმრთელობაზე დიდი ხანია ცნობილია, მაგრამ მხოლოდ ХХ საუკუნის ბოლოს დაიწყო მეცნიერების - სამედიცინო კლიმატოლოგიის განვითარება, რომელიც შეისწავლის ადამიანებზე ატმოსფერული ფაქტორების გავლენას. მეცნიერებმა დაამტკიცეს პირდაპირი კავშირი ბიოკლიმატსა და ჯანმრთელობას შორის. გარემოს შეცვლას შეუძლია ადამიანის როგორც განკურნება, ასევე მისი დაღუპვაც.

ჩვენი ცხოვრების განმავლობაში, ადამიანების მცირე პროცენტი თუ ზრუნავს იმდენად საკუთარ ჯანმრთელობაზე, რომ მზადაა შეიცვალოს საცხოვრებელი ადგილი. უფრო სწორად, ყველამ არ იცის ეს, თუმცა კლიმატს გავლენა აქვს ადამიანის ჯანმრთელობაზე. ამინდისა და კლიმატის გავლენა ადამიანზე დიდი ხანია ცნობილია, მაგრამ ამ პრობლემისადმი ინტერესი მხოლოდ ХХ საუკუნის ბოლო ათწლეულებში გაიზარდა. არსებობს მთელი მეცნიერება, რომელიც შეისწავლის კლიმატური და ამინდის ფაქტორების გავლენას ადამიანის ორგანიზმზე, მათი გამოყენების მეთოდები სამკურნალო-პროფილაქტიკური მიზნებისათვის - სამედიცინო კლიმატოლოგია. დიდი წვლილი შეიტანა მეცნიერების, როგორც დამოუკიდებელი დისციპლინის, განვითარებასა და დამკვიდრებაში, რუსმა კლიმატოლოგმა და მეტეოროლოგმა ა.ი. ვოეიკოვმა, რომელმაც შეაჯამა XIX საუკუნის ბოლოს არსებული მოსაზრებები ამ პრობლემასთან დაკავშირებით ნაშრომში „კლიმატის შესწავლა კლიმატური მკურნალობის და ჰიგიენის მიზნებისათვის“.

ბ.პ. ალისოვმა დაადგინა, რომ დედამიწაზე არსებობს 4 ძირითადი კლიმატური ზონა - ეკვატორული, ტროპიკული, ზომიერი და პოლარული, და სამი გარდამავალი - სუბეკვატორული, სუბტროპიკული და სუბპოლარული. რუსეთის ფედერაციაში დომინირებს ზომიერი, არქტიკული, სუბარქტიკული და სუბტროპიკული ზონები, რომლებსაც, თავის მხრივ, ასევე აქვთ დანაყოფები. მათ განვიხილავთ ამ სტატიაში და გავეცნობით კლიმატის გავლენას მოსახლეობის ჯანმრთელობაზე. ამინდის გარკვეულ პირობებთან ადაპტაციას განსაზღვრავს თითოეული ორგანიზმის მთავარი ცივი და თბილი რეცეპტორები, ცენტრალური ნერვული სისტემა. განსაკუთრებულ გამოხატულ  და აქტიურ გავლენას ახდენს ატმოსფეროს ტემპერატურა, წნევა, მზის გამოსხივება და ტენიანობა.

ტემპერატურის რეჟიმის მატებისას ადამიანი პასუხობს მას ნერვული სისტემის აგზნებადობის დაქვეითებით, სისხლძარღვების გაფართოებით, წნევის დაქვეითებით, იკლებს ნივთიერებათა ცვლის პროცესი, ანუ ორგანიზმი თავისებურად „მოდუნდება“ და ეჩვევა მას მუდმივი გავლენის ქვეშ. ცივი ტემპერატურის რეჟიმის დაწყება საპირისპირო რეაქციებში აისახება.

ჰაერის მცირე ტენიანობას ადამიანის ორგანიზმი ბევრად უკეთესად იტანს, ვიდრე მაღალ ტენიანობას ან სიმშრალეს. ჭარბი სიმშრალის დროს ჯანმრთელობა გაუარესდება - კანი და ტუჩები სკდება, იწყება ცხვირის გაღიზიანება, ანგინა, სუნთქვის პრობლემები. ჭარბი ტენიანობის დროსაც ჯანმრთელობა შეიძლება გაუარესდეს - იწყება ალერგიული რეაქციები, ასთმის პრობლემები, რინიტი. ატმოსფერული წნევა და ზღვის დონეზე მაღლა ყოფნა მაღალი და დაბალი მნიშვნელობებით განსაკუთრებით საშიში არ არის მხოლოდ აკლიმატიზაციის შემდეგ. მაგრამ, ჩვეულებრივ, აკლიმატიზაცია საკმაოდ რთული და უსიამოვნოა, რადგან შესაძლოა სისხლის მიმოქცევასთან დაკავშირებული პრობლემები დაიწყოს.

ადამიანები მუდმივად იმ რეგიონის კლიმატის გავლენის ქვეშ იმყოფებიან, სადაც ცხოვრობენ. ერთი და იგივე ამინდის რეჟიმი გარკვეულ გავლენას ახდენს ადამიანის შრომისუნარიანობაზე და გუნება-განწყობაზე. მაშინაც კი, თუ ადამიანი დიდხანს ცხოვრობდა ერთ კლიმატურ რეგიონში და მიეჩვია მას, ამინდის სეზონური ცვლილება გარკვეულწილად მაინც მოქმედებს მასზე. გარდა ამისა, ადამიანები, რომლებსაც მეცნიერულად მეტეოპათებს ან მეტეომგრძნობელს უწოდებენ, ძალიან მტკივნეულად აღიქვამენ ამინდთან დაკავშირებულ მეტამორფოზებს. მეცნიერებმა დაამტკიცეს, რომ კლიმატური პირობები განსაზღვრავს:

კვების ხასიათს;

ადამიანების ცხოვრების სანიტარულ პირობებს;

სოციალურ და საოჯახო სფეროებს;

საცხოვრებელი სახლების სტრუქტურას;

საწარმოების საქმიანობის მიმართულებას;

ადამიანის სიცოცხლისუნარიანობას.

მნიშვნელოვან როლს ასრულებს ადამიანების გარკვეული კლიმატისადმი ადაპტაცია, ორგანიზმის აკლიმატიზაცია, თერმორეგულაციის რეფლექსების გამომუშავების უნარი, რაც იწვევს ორგანიზმის სისტემების კლიმატური პირობებისადმი მდგრადობას. კლიმატმა შეიძლება გავლენა მოახდინოს დაავადების მიმდინარეობაზე: გაამწვავოს იგი ან ხელი შეუწყოს განკურნებას.

მაგალითად, გარემოს მაღალი ტემპერატურა პროვოცირებს პერიფერიული სისხლძარღვების  გაფართოებას, არტერიული წნევის და ნივთიერებათა ცვლის პროცესების სიჩქარის შემცირებას, მიმდინარეობს სისხლის გადანაწილება სხეულში. როდესაც თერმომეტრზე დაბალი მაჩვეენებლებია, პირიქით, ხდება პერიფერიული სისხლძარღვების  შეკუმშვა, წნევის მომატება, პულსის სიხშირე, სისხლის ნაკადის ზრდა და ნივთიერებათა ცვლის პროცესების სიჩქარის ზრდა, ანუ  ნერვული სისტემა მაღალ ტემპერატურაზე ამცირებს თავის აქტივობას, ხოლო დაბალ ტემპერატურაზე, პირიქით, ზრდის აგზნებადობას. ორგანიზმის სხვა სისტემები ანალოგიურად მუშაობს. ისინი ძირითადად დამოკიდებულია ნივთიერებათა ცვლის, სისხლძარღვთა და ნერვული სისტემის რეაქციაზე. ამასთან, აუცილებელია გათვალისწინებული იქნას ორგანიზმის ინდივიდუალური თავისებურებები, აგრეთვე ტემპერატურის სხვაობის ხარისხი, ხანგრძლივობა და სიჩქარე. მნიშვნელოვან როლს ასრულებს ადამიანის აკლიმატიზაციის უნარიც: ზოგს  უკეთესი აქვს, ზოგს თითქმის არ გააჩნია. ცხოვრების განმავლობაში ადამიანებს უვითარდებათ თერმორეგულაციის პირობითი რეფლექსები, რომლებიც მომავალში პასუხისმგებელნი არიან ორგანიზმის მდგრადობაზე ჰაერის ტემპერატურის მიმართ; ასევე მნიშვნელოვანია ჰაერის ტენიანობა. ეს ფაქტორი გავლენას ახდენს სითბოს გადაცემაზე, რაც, შესაბამისად, გავლენას ახდენს ორგანიზმის თერმორეგულაციაზე. ცივი ჰაერის მოძრაობა აგრილებს სხეულს, ცხელი ჰაერი ათბობს; ქარი აღიზიანებს თერმოცეპტორებს კანზე. ამ მოვლენის სიძლიერიდან გამომდინარე, მას შეუძლია გამოიწვიოს უარყოფითი ან დადებითი ემოციები; თუ ადგილის სიმაღლე ზღვის დონიდან 200 მეტრს და მეტს შეადგენს, მაშინ იცვლება ბარომეტრული წნევის მაჩვენებლები, რაზეც ორგანიზმი პასუხობს სისხლის მიმოქცევის შეცვლით და ფილტვების ჰიპერვენტილაციით. რაც უფრო მაღალია რელიეფი, მით უფრო ძლიერია ორგანიზმის რეაქცია. ამასთან ერთად მატულობს ერითროციტებისა და ჰემოგლობინის რაოდენობა სისხლში. 500-600 მმ ვწყ წნევის მქონე არეალში ყოფნა, დაბალი ტემპერატურით, ულტრაიისფერი გამოსხივებით პროვოცირებს ნივთიერებათა ცვლის პროცესის დაჩქარებას, რაც ზოგჯერ საკმაოდ ეფექტურია პათოლოგიური პროცესების არსებობისას. ჩვეულებრივ ჯანმრთელი ადამიანები არ რეაგირებენ ბარომეტრიული წნევის უმნიშვნელო რყევებზე, მაგრამ ავადმყოფი ადამიანები ამას კარგად გრძნობენ. ამინდის რეჟიმის სეზონური რყევები ფიზიოლოგიური ფუნქციების ცვლილებას პროვოცირებენ.

სრულიად სხვაგვარად რეაგირებენ ნერვული სისტემა, ნივთიერებათა ცვლის პროცესები, სითბოს გაცვლა და შინაგანი სეკრეციის ჯირკვლები. ჯანმრთელი ადამიანი ადაპტაციური ფიზიოლოგიური მექანიზმების წყალობით რეაგირებას არ ახდენს მათზე, ხოლო ადამიანი, განსაკუთრებით ის, ვისაც გულ-სისხლძარღვთა და ნერვული სისტემის დაავადებები აქვს, ძალიან მწვავედ გრძნობს ცვლილებებს. მედიცინის სფეროში არსებობს კლიმატის რამდენიმე სახეობა, რომელსაც შეუძლია გარკვეული ფიზიოლოგიური ზემოქმედება მოახდინოს ორგანიზმზე ყველა თავისი კომპონენტის გამოყენებით.

ზღვის კლიმატის გავლენა ადამიანის ჯანმრთელობაზე

ასეთი პირობები ვარაუდობენ ტენიან, სუფთა, ზღვის მარილით გაჯერებულ ჰაერს. ზღვა, მისი ცისფერი შორეთი და ნელა მოძრავი ტალღები ყოველთვის სასიკეთოდ მოქმედებს ადამიანის ნერვულ სისტემაზე. ზღვის თვალწარმტაცი სანაპირო, განსაკუთრებით სამხრეთის, არეკლილი მზის რადიაცია, ტემპერატურის უეცარი ცვლილების არარსებობა - ეს ფაქტორები ნორმალიზებს ორგანიზმის ყველა ფუნქციას პათოლოგიური პროცესის დროს. თვალსაჩინო მაგალითია ყირიმის კლიმატი. ამგვარი პირობების ფონზე, სხვადასხვა სახის თერაპია უფრო ღრმად მოქმედებს ცვლის და ტროფიკული პროცესების მიმდინარეობაზე და აბალანსებს ცენტრალურ ნერვულ სისტემაში შეკავების და აგზნებადობის პროცესებს. შედეგად, პათოლოგიური მდგომარეობა აღმოიფხვრება. ამავე დროს, ამგვარი კლიმატი სარგებელს მოუტანს სრულიად ჯანმრთელ ადამიანებსაც - გაუმჯობესდება მათი ადაპტაციური ფუნქციები.

მთის კლიმატის გავლენა ადამიანის ჯანმრთელობაზე

აგზნებადი ეფექტი მაღალმთიან არეალში ყოფნისას ჩნდება. ამას ხელს უწყობს დაბალი ბარომეტრიული წნევა მაღალ სიმაღლეზე, დღისა და ღამის ტემპერატურის მკვეთრი ცვლილებები, სუფთა ჰაერი და ასევე ლანდშაფტი. ნერვული სისტემის მომატებული აგზნებადობა ასტიმულირებს ნივთიერებათა ცვლის პროცესებს.

დაბალი წნევა აძლიერებს ძვლის ტვინის ჰემოპოეტურ ფუნქციებს. ეს მოვლენებს შეიძლება მივაკუთვნოთ ხელსაყრელ გამაღიზიანებლებს. მაღალმთიან პირობებში რეკომენდებულია ყოფნა მათთვის, ვისაც სუსტი პათოლოგიური პროცესების სტიმულირება სჭირდება. ამავდროულად, ნივთიერებათა ცვლის სიჩქარის ზრდა აბალანსებს ნერვულ პროცესებს, რაც ასტიმულირებს იმუნურ სისტემას. შედეგად, ორგანიზმი აძლიერებს ბრძოლას არსებული დაავადებების წინააღმდეგ.

ზომიერი კლიმატის გავლენა ადამიანის ჯანმრთელობაზე

სტეპებისა და ტყეების პირობებს ახასიათებს ტემპერატურის უმნიშვნელო რყევები, ზომიერი და სტაბილური ტენიანობა. ეს ფაქტორები კარგი ვარჯიშია ჯანმრთელი ადამიანების ორგანიზმისთვის. ყველასთვის რეკომენდებულია ასეთ ადგილას ყოფნა, რადგან ადგილობრივი რეჟიმი ზიანს არ მიაყენებს. შუა ნაწილი ხასიათდება სეზონების მკაფიოდ შეცვლით - ზამთარი, გაზაფხული, ზაფხული და შემოდგომა. ამინდის პირობების ცვლილებას აუცილებლად თან ახლავს ფიზიოლოგიური რეაქციების შეცვლა. ულტრაიისფერი რადიაცია აქ საკმარისია, ამინდის პირობები სტაბილური. ეს შესაძლებელს ხდის კლიმატის გამოყენებას საკმაოდ განსხვავებული პათოლოგიის მქონე ადამიანებისთვის. განსაკუთრებით კარგი იქნება მათთვის, ვისაც გულ-სისხლძარღვთა დაავადებები აწუხებს.

უდაბნოს კლიმატის გავლენა ადამიანის ჯანმრთელობაზე

ცხელი ჰაერი, იშვიათი მცენარეულობით დაფარული ვაკეები, ცხელი მტვრიანი ნიადაგი - ეს ფაქტორები ახასიათებს უდაბნოს კლიმატს, პროვოცირებს ადაპტაციური რეაქციების გადატვირთვას. რესპირატორული დაავადებების მქონე ადამიანებისთვის ეს მდგომარეობა არ არის ხელსაყრელი. მაგალითად, მუდმივი მშრალი და ცხელი ამინდი იწვევს უხვი ოფლიანობის პრობლემას და ადამიანს შეუძლია დაკარგოს დღეში 10 ლიტრამდე სითხე. გარემოს მაღალი ტემპერატურა ააგზნებს თბორეცეპტორებს, რომელთა იმპულსები შეიცავს თბოგადაცემის გაზრდაზე მიმართულ რეფლექსურ რეაქციებს. ამავდროულად, ფართოვდება კანის ძარღვები, სისხლძარღვებში სისხლის მოძრაობა დაჩქარებულია, პერიფერიული ქსოვილების თერმული გამტარობა 5-6-ჯერ იზრდება. თუ ეს არ არის საკმარისი თერმული ბალანსის შესანარჩუნებლად, იმატებს კანის ტემპერატურა, იწყება რეფლექსური ოფლიანობა - სითბოს გადაცემის ყველაზე ეფექტური გზა (ოფლის ჯირკვლების ყველაზე მეტი რაოდენობა ხელების, სახის, იღლიების კანზეა). სამხრეთის მკვიდრ მოსახლეობას სხეულის საშუალო მასა ნაკლები აქვს, ვიდრე ჩრდილოეთის მცხოვრებლებს, კანქვეშა ცხიმი არ არის ძალიან განვითარებული. განსაკუთრებით გამოხატულია მორფოლოგიური და ფიზიოლოგიური თავისებურებები მაღალი ტემპერატურისა და ტენიანობის ნაკლებობის პირობებში მცხოვრებ პოპულაციებში.

კლიმატის გავლენა ადამიანის ჯანმრთელობაზე ჩრდილოეთ განედებზე 

ერთფეროვანი ვაკეები, ადგილ-ადგილ დაფარული ტყეებით, ტბებით, ზამთრის სიცივე, მოკლე, თბილი, ნოტიო ზაფხული - ეს ფაქტორები ახასიათებს ჩრდილოეთ რაიონებს. აქ ყოფნა შესანიშნავი ვარჯიში იქნება ორგანიზმისთვის, რადგან მას აქვს გაკაჟების ზემოქმედება. სითბოს წარმოქმნის ზრდასთან ერთად, იზრდება ცვლის პროცესების სიჩქარე, აქტიურდება სასუნთქტი და სისხლძარღვთა სისტემის მარეგულირებელი ნერვული მექანიზმები, ეს კი, თავის მხრივ, სასიკეთო გავლენას ახდენს ფიზიოლოგიურ ფუნქციებზე. სიცივის რეცეპტორების გაღიზიანების შედეგად იცვლება რეფლექსური რეაქციები, რომლებიც არეგულირებენ სითბოს შენარჩუნებას: ვიწროვდება კანის სისხლძარღვები, რაც ორგანიზმის მიერ სითბოს გადაცემას მესამედით ამცირებს. სითბოს გადაცემის უპირატესობა სითბოს წარმოქმნაზე იწვევს სხეულის ტემპერატურის შემცირებას და ორგანიზმის ფუნქციების დარღვევას. სხეულის 35°C ტემპერატურაზე აღინიშნება ფსიქიკის აშლილობა. ტემპერატურის შემდგომი შემცირება ანელებს სისხლის მიმოქცევას, ნივთიერებათა ცვლას, ხოლო  25°C-ზე დაბალ ტემპერატურაზე სუნთქვა ჩერდება. რეკომენდებულია ამ სიგანეებში მკურნალობა სხვადასხვა დაავადების მქონე ადამიანებისთვის, განსაკუთრებით ხანდაზმულებისთვის. ჩრდილოეთის პირობებში ზოგიერთ ადამიანში დამცავმა მექანიზმებმა და ორგანიზმისის ადაპტაციურმა გარდაქმნამ შეიძლება დეზადაპტაცია გამოიწვიოს -  პათოლოგიური ცვლილებების მთელი რიგი, რომელსაც „პოლარული დაავადება“ ეწოდება. შორეული ჩრდილოეთის პირობებში ადამიანის ადაპტაციის უზრუნველყოფის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ფაქტორია ორგანიზმისის მოთხოვნილება ასკორბინის მჟავას (C ვიტამინი) მიმართ, რომელიც ზრდის ორგანიზმის მდგრადობას სხვადასხვა სახის ინფექციების მიმართ.

რომელი კლიმატია უკეთესი?

ერთი კლიმატური ზონიდან მეორეში გადასვლა ააქტიურებს ადამიანის სხეულს, იწვევს ხელსაყრელ ემოციებს, მაგრამ მხოლოდ იმ პირობით, რომ ის ჯანმრთელია. დასვენება სამუშაოდან, ყოველდღიურობიდან, ჰაერის შეცვლა, სხვა ფაქტორების შეცვლა - ეს ყველაფერი კარგად აისახება ფიზიკურ და ემოციურ მდგომარეობაზე. თუ ახალი კლიმატური პირობები დაუკავშირდება სამკურნალო პროცედურებს, რომლებიც მიმართულია დაავადებების განკურნებაზე, მაშინ გამოჯანმრთელების პროცესი გაცილებით სწრაფად წარიმართება. მაგრამ გამონაკლისი, პირველ რიგში, გულ-სისხლძარღვთა სისტემის დაავადებების მქონე ადამიანები არიან. მათთვის პირობების მკვეთრი ცვლილება იწვევს სირთულეებს ადაპტაციაში. მაგრამ, უმეტეს შემთხვევაში, კურორტებზე გამგზავრება ზემოთ აღნიშნულ ზონებში დასვენების ან მკურნალობის მიზნით ხელს უწყობს ორგანიზმის  ფიზიოლოგიური რეაქციების გაძლიერებას.

ამრიგად, კლიმატს პირდაპირი და არაპირდაპირი გავლენა აქვს ადამიანებზე. პირდაპირი გავლენა ძალზე მრავალფეროვანია და განპირობებულია კლიმატური ფაქტორების პირდაპირი ზემოქმედებით ადამიანის ორგანიზმზე და, პირველ რიგში, გარემოსთან სითბოს გაცვლის პირობებზე: კანის საფარისთვის სისხლის მიწოდებაზე, სასუნთქ, გულსისხლძარღვთა და ოფლის გამომყოფ სისტემებზე. როგორც წესი, ადამიანის ორგანიზმზე გავლენას ახდენს არა ერთი იზოლირებული ფაქტორი, არამედ მათი ერთობლიობა, ამასთან ძირითად ეფექტს ახდენს არა კლიმატური პირობების ჩვეულებრივი რყევები, არამედ, ძირითადად, მათი მოულოდნელი ცვლილებები. ნებისმიერი ცოცხალი ორგანიზმისთვის დადგენილია სხვადასხვა სიხშირის სასიცოცხლო საქმიანობის  გარკვეული რიტმები. ადამიანის სხეულის ზოგიერთი ფუნქციისთვის დამახასიათებელია მათი ცვლილებები წლის სეზონების მიხედვით. ეს ეხება სხეულის ტემპერატურას, ნივთიერებათა ცვლის ინტენსივობას, სისხლის მიმოქცევის სისტემას, სისხლის და ქსოვილების უჯრედების შემადგენლობას. მაგალითად, ზაფხულის პერიოდში ხდება სისხლის გადანაწილება შინაგანი ორგანოებიდან კანის საფარზე, ამიტომ არტერიული წნევა უფრო დაბალია ზაფხულში, ვიდრე ზამთარში.

ლიტერატურის სია

კლიმატი და ადამიანის ჯანმრთელობა. - [ელექტრონული რესურსი]. წვდომის რეჟიმი: http://ecology-of.ru/priroda/klimat-i-zdorove-cheloveka.

რომელი კლიმატია უკეთესი ჯანმრთელობისთვის. - [[ელექტრონული რესურსი]. წვდომის რეჟიმი: http://mjusli.ru/krasota_i_zdorove/jeto_polezno/kakoj-klimat-luchshe-dlya-zdorovy

კლიმატის გავლენა ჯანმრთელობაზე. - [[ელექტრონული რესურსი]. წვდომის რეჟიმი: http://biofile.ru/bio/3597.html

კლიმატის გავლენა ჯანმრთელობაზე. - [[ელექტრონული რესურსი]. წვდომის რეჟიმი: http://biofile.ru/bio/3597.html

კლიმატის გავლენა ადამიანის ჯანმრთელობაზე. - [[ელექტრონული რესურსი]. წვდომის რეჟიმი: http://a-portal.moreprom.ru/pages%2Bview%2B79.html

 https://scienceforum.ru/2017/article/2017029647

https://www.forumdaily.com/kak-globalnoe-poteplenie-izmenit-vid-krupnyx-mirovyx-gorodov-foto/

როგორ  შეცვლის გლობალური დათბობა მსოფლიოს დიდი ქალაქების იერსახეს

Climate Central-ის ამერიკული ორგანიზაციის სპეციალისტებმა შექმნეს სურათების შერჩევა, რომლებიც ილუსტრირებს გლობალური დათბობის საშიშროებას.

რამდენიმე საუკუნის განმავლობაში ზღვის დონის აწევამ შეიძლება გაანადგუროს მსოფლიოს უდიდესი ქალაქები, ყველა კულტურული საგანძური ნიუ – იორკიდან  შანხაიამდე, აცხადებს Mashable.

ასეთი არასასიხარულო პროგნოზი მოცემულია სამეცმიერო-კვლევითი ორგანიზაციის Climate Central-ის ანგარიშში. თუ როგორ შეიცვლება კლიმატი მომავალში, დამოკიდებულია დღეს მიღებულ გადაწყვეტილებებზე. კერძოდ, კლიმატთან დაკავშირებულ პარიზის მომავალ სამიტზე, რომელიც დეკემბერში გაიმართება.

თავისი მოსაზრებები იმის შესახებ, თუ როგორ გარდაქმნის გლობალური დათბობა მსოფლიოს მსხვილი ქალაქების იერსახეს, წარმოადგინეს Climate Central-ის მეცნიერებმა.

სურათების თითოეულ წყვილში პირველ კადრზე ნაჩვენებია ქალაქის შესაძლო მდგომარეობა 2100 წლის შემდეგ, როდესაც დედამიწის კლიმატი ოთხი გრადუსით დათბება. მეორე ილუსტრაციაზე ნაჩვენებია იმავე ადგილი, მაგრამ დათბობისას არა უმეტეს ორი გრადუსით.

წარმოდგენილია ისეთი ქალაქების კოლაჟები, როგორიცაა ნიუ–იორკი, დურბანი, ლონდონი, შანხაი, მუმბაი, სიდნეი და რიო–დე–ჟანეირო.

ადრე „ფორუმი“ წერდა ბარაკ ობამას კლიმატის ცვლილებასთან ბრძოლის დეტალური გეგმის შესახებ. შეერთებული შტატები გეგმავს სათბურის გაზების ემისიების შემცირებას 30 პროცენტით 2030 წლისთვის 2005 წლის დონესთან შედარებით.

ობამამ ახსენა კლიმატის ცვლილების პრობლემა Facebook–ის პირად გვერდზე თავის პირველ პოსტში.

================

https://flytothesky.ru/kak-izmenenie-klimata-vliyaet-na-zdorove-cheloveka/

როგორ მოქმედებს კლიმატის ცვლილებები ადამიანის ჯანმრთელობაზე

97 პროცენტი. მეცნიერ კლიმატოლოგთა 97% სრულად ეთანხმება, რომ გასული საუკუნის განმავლობაში კლიმატის დათბობის ტენდენცია ძირითადად ადამიანის საქმიანობას უკავშირდება. 97% სამეცნიერო კონსენსუსის ექვივალენტია. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ეს სამეცნიერო ფაქტია. მაგალითისთვის: სხვა სამეცნიერო ფაქტებია -  დედამიწა მრგვალია, და ევოლუცია არსებობს. კლიმატის ცვლილება არის პრობლემა კაცობრიობის, გარემოს და ცხოველებისათვის. ეს არის გადაუდებელი პრობლემა, რომელიც სასწრაფოდ უნდა მოგვარდეს.

რა ნიშნებით დააფიქსირეს კლიმატის ცვლილება ?

- დედამიწის ზედაპირის ტემპერატურის გლობალური ზრდა. 2001 წლიდან დარეგისტრირდა  17 ყველაზე ცხელი წლიდან 16.

 - ოკეანეების შესამჩნევი დათბობა.

 - არქტიკული ზღვის ყინულის დნობა.

 - გამქრალი ყინულის „ორიენტირები“: იაპონიაში,  კილიმანჯაროს მთაზე თოვლის საფარი მუდმივად დნება.

 - ზღვის დონის აწევა: ზღვის გლობალური დონე ბოლო ასი წლის განმავლობაში დაახლოებით 20 სმ-ით გაიზარდა.

 - ოკეანეების მჟავიანობის ზრდა: სამრეწველო რევოლუციის დაწყებიდან მჟავიანობის დონემ 30%-ით მოიმატა.

 - ექსტრემალური მოვლენები: შეინიშნება გამანადგურებელი ამინდის მოვლენების შემთხვევების მკვეთრი ზრდა.

კლიმატის ცვლილება და გლობალური დათბობა მრავალი მიზეზის გამო საგანგაშო უნდა იყოს; ძირითადი პრობლემები დაკავშირებულია გარემოსა და ადამიანის ჯანმრთელობასთან, ასევე გადარჩენის საკითხებთან. როგორ მოქმედებს კლიმატის ცვლილებები ადამიანის ჯანმრთელობაზე? წარმოგიდგენთ ხუთ ძირითად პრობლემას.

1. ალერგია და ასთმა

ასთმიანთა რიცხვი 1980 წლიდან გაორმაგდა.  სიცოცხლისთვის პოტენციურად საშიში მდგომარეობა მკვეთდა გაიზარდა ორჯერ სულ რაღაც ოთხი ათწლეულის განმავლობაში. ატმოსფეროში ნახშირორჟანგის (CO2) მაღალი დონე და ზედაპირის უფრო მაღალი ტემპერატურა ზრდის მტვრის რაოდენობას ჰაერში. ანუ  მოლეკულების რაოდენობა მტვერში, რომელიც პროვოცირებს ალერგიულ რეაქციას, იზრდება CO2-ის დონის პროპორციულად.

2. თბური ტალღები

როგორც უკვე აღვნიშნეთ, ყველაზე ცხელი 17 წლიდან, რომელიც დარეგისტრირდა პანეტაზე, 16 დაფიქსირდა 2001 წლიდან. კლიმატის ცვლილებით გამოწვეული ძალიან ცხელი ტემპერატურა აბსოლუტურად რეალურ საფრთხეს უქმნის ადამიანებისა და ცხოველების სიცოცხლეს. სხვათა შორის, თბური ტალღის დროს ერთ-ერთი საშიში პერიოდია ღამე, როდესაც ცოცხალ არსებებს მზის მწველი შუქისგან „შესვენება“ ეძლევათ, რომელიც აუცილებელია სხეულის ტემპერატურის შესამცირებლად და ჯანმრთელობის შესანარჩუნებლად. მაგრამ ტემპერატურა ღამითსვ გაიზარდა, და ორგანიზმს უძნელდება  გაგრილება.

3. გვალვა

გვალვები წარმოადგენს ხანგრძლივ პერიოდს ნალექის გარეშე, ისინი მუდმივად იზრდება რაოდენობით, ინტენსივობით, ხანგრძლივობით და მასშტაბებით (ზემოქმედების არეალი) მთელ მსოფლიოში. გვალვა პროვოცირებს ტყეების ხანძარს, რომელიც ანადგურებს ცხოველებისა და ადამიანების ბინადტორბის  დიდ ტერიტორიებს და ხელს უწყობს დაავადებების გავრცელებას. ეს ყველაფერი საფრთხეს უქმნის ადამიანებსა და ცხოველებს, განსაკუთრებით ცხოველებს, ვინაიდან მათი არსებობა მთლიანად დამოკიდებულია წყალზე ნალექებისგან და ზედაპირზე არსებული საკვებისგან.

4. ბუნებრივი ანომალიები

კლიმატის ცვლილებამ გამოიწვია ბუნებრივი კატაკლიზმების რიცხვის ზრდა: ტორნადო, წყალდიდობა, გვალვა, ტყის ხანძარი სულ უფრო იმატებს. ზამთარში ჩრდილოეთ ნახევარსფეროში უფრო მეტად წვიმა მოდის, ვიდრე თოვლი, შემდეგ კი ეს ნალექები ხდება ლიპყინულის მიზეზი. შედეგად, ეს იწვევს საგზაო შემთხვევების ზრდას,  შეფერხებბს ელექტროენერგიის მიწოდებაში  და ტრავმატიზაციას.

5. სასოფლო-სამეურნეო კულტურების, ტყეების, ზღვის ცხოვრების განადგურება

კლიმატის დათბობისთანავე, მავნებლები და დაავადებები, რომლებიც ანადგურებენ ნათესებს, ტყეებსა და ზღვის სიცოცხლეს, უფრო მშვიდად და თავისუფლად გრძნობენ თავს. მაგალითად, მათ დაიწყეს სიმაღლეებზე (მთაზე) ასვლა და ტერიტორიების სულ უფრო დიდი ფართობის დაფარვა, იჭრებიან ადრე სიცოცხლისუნარიან ეკოსისტემებში. შედეგად, ყველა ცოცხალი არსება (ცხოველი, მცენარე, ხე, ყვავილი და თევზი) საფრთხის წინაშეა. სხვა საკითხებთან ერთად, ნადგურდება სასოფლო-სამეურნეო კულტურები, რომლებიც უზრუნვეყოფენ სარჩოს. შესაძლოა, იგივე მავნებლები გახდებიან იმის მოწმენი, თუ როგორ გაანადგურებს homo sapiens, ყველაზე ჭკვიანი ცოცხალი არსება პლანეტაზე, საკუთარ თავს ნეკა, მაგრამ მიზანმიმართულად.