კლიმატის ცვლილების მიზეზები და მათი ზემოქმედების შემცირება

 კლიმატის ცვლილების მიზეზები და მათი ზემოქმედების შემცირება

http://www.cawater-info.net/bk/7-6.htm

კლიმატის ცვლილება წარმოადგენს დროთა განმავლობაში დედამიწის კლიმატის მერყეობას მთლიანად ან ცალკეული რეგიონების მიხედვით, რაც გამოიხატება ამინდის პარამეტრების სტატისტიკურად მნიშვნელოვან გადახრებში მრავალწლიანი მნიშვნელობებით, ათწლეულებიდან მილიონობით წლამდე დროის მონაკვეთში. მხედველობაში გვაქვს ამინდის პარამეტრების როგორც საშუალო მნიშვნელობის ცვლილებები, ასევე ამინდის ექსტრემალური მოვლენების სიხშირის ცვლილებები. კლიმატის ცვლილებებს შეისწავლის მეცნიერება პალეოკლიმატოლოგია. კლიმატის ცვლილება გამოწვეულია დედამიწაზე დინამიური პროცესებით, გარე ზემოქმედებით, როგორიცაა, მზის გამოსხივების ინტენსივობა, და ერთ-ერთი ვერსიით, ადამიანის საქმიანობით. ბოლო დროს ტერმინი „კლიმატის ცვლილება“, როგორც წესი, გამოიყენება (განსაკუთრებით ეკოლოგიური პოლიტიკის კონტექსტში) თანამედროვე კლიმატის ცვლილებების აღსანიშნავად.

კლიმატის ცვლილების ფაქტორები

კლიმატის ცვლილებები განპირობებულია ცვლილებებით დედამიწის ატმოსფეროში, დედამიწის სხვა ნაწილებში მომხდარი პროცესებით, როგორიცაა ოკეანეები, მყინვარები, აგრეთვე ადამიანის საქმიანობასთან დაკავშირებული ეფექტები. გარე პროცესები, რომლებიც განაპირობებენ კლიმატის ფორმირებას, მზის გამოსხივების და დედამიწის ორბიტის ცვლილებებს.

მატერიკებისა და ოკეანეების ზომის, რელიეფის და ურთიერთგანლაგების  ცვლილება,

 მზის სიკაშკაშის ცვლილება,

 დედამიწის ორბიტისა და ღერძის პარამეტრების ცვლილება,

ატმოსფეროს გამჭვირვალობისა და მისი შემადგენლობის ცვლილებები დედამიწის ვულკანური აქტივობის ცვლილების შედეგად,

ატმოსფეროში სათბურის გაზების (CO2 და CH4) კონცენტრაციის ცვლილება,

დედამიწის ზედაპირის ამრეკლაობის ცვლილება (ალბედო),

 ოკეანის სიღრმეებში არსებული სითბოს რაოდენობის ცვლილება.

 დედამიწის ბუნებრივი ქვეფენის ცვლილება ბირთვს და დედამიწის ქერქს შორის, ნავთობისა და გაზის ამოტუმბვის შედეგად.

კლიმატური ცვლილებები დედამიწაზე

ამინდი ატმოსფეროს ყოველდღიური მდგომარეობაა. ამინდი ქაოტური არაწრფივი დინამიური სისტემაა. კლიმატი ამინდის გაშუალებული მდგომარეობაა და ის პროგნოზირებადია. კლიმატი მოიცავს ისეთ მაჩვენებლებს, როგორიცაა საშუალო ტემპერატურა, ნალექი, მზიანი დღეების რაოდენობა და სხვა ცვლადები, რომელთა გაზომვაც შესაძლებელია რომელიმე კონკრეტულ ადგილზე. მაგრამ დედამიწაზე ისეთი პროცესებიც მიმდინარეობს, რომლებმაც შეიძლება გავლენა მოახდინონ კლიმატზე.

გამყინვარება

მყინვარები აღიარებულია, როგორც კლიმატის ცვლილების ერთ-ერთი ყველაზე მგრძნობიარე მაჩვენებელი. ისინი მნიშვნელოვნად იზრდება ზომაში კლიმატის გაცივების დროს (ე.წ. „მცირე გამყინვარების პერიოდები“) და მცირდება კლიმატის დათბობის დროს. მყინვარები იზრდება და დნება ბუნებრივი ცვლილებებისა და გარე ზემოქმედების გავლენის ქვეშ. გასულ საუკუნეში მყინვარებმა ვერ შეძლეს ზამთარში საკმარისი ყინულის რეგენერირება ზაფხულის თვეებში დაკარგული ყინულის აღსადგენად.

ბოლო რამდენიმე მილიონი წლის განმავლობაში ყველაზე მნიშვნელოვანი კლიმატური პროცესებია მიმდინარე ყინულოვანი პერიოდის გლაციალური (ყინულოვანი ეპოქები) და ინტერგლაციალური (ყინულოვანთშორისი) ეპოქების შეცვლა, რაც განპირობებულია დედამიწის ორბიტისა და ღერძის ცვლილებით. კონტინენტური ყინულის მდგომარეობის ცვლილებები და ზღვის დონის მერყეობა 130 მეტრის ფარგლებში უმეტეს რეგიონებში კლიმატის ცვლილების მთავარ შედეგებს წარმოადგენს.

მსოფლიო ოკეანეს ცვალებადობა

ათწლეულების მანძილზე, კლიმატის ცვლილება შეიძლება აღმოჩნდეს ატმოსფეროსა და მსოფლიო ოკეანეს ურთიერთქმედების შედეგი. კლიმატის ბევრი ფლუქტუაცია, მათ შორის ყველაზე ცნობილი სამხრეთ ოსცილაცია ელ-ნინიო, ასევე ჩრდილო-ატლანტიკური და არქტიკული ოსცილაციები, წარმოიშვება ნაწილობრივ მსოფლიო ოკეანეს შესაძლებლობიდან მოახდინოს თბოენერგიის აკუმულირება და გადაადგილოს ეს ენერგია ოკეანეს სხვადასხვა კუთხეში. უფრო ხანგრძლივი მასშტაბით ოკეანეებში ხდება თერმოჰალინის ცირკულაცია, რომელიც მნიშვნელოვან როლს ასრულებს სითბოს გადანაწილებაში და შეუძლია მნიშვნელოვანი გავ;ენა იქონიოს კლიმატზე.

კლიმატური მეხსიერება

უფრო ზოგადი ასპექტით, კლიმატის სისტემის ცვალებადობა ჰისტერეზისის ფორმას წარმოადგენს, ანუ ეს ნიშნავს, რომ კლიმატის ამჟამინდელი მდგომარეობა არა მხოლოდ გარკვეული ფაქტორების გავლენის შედეგია, არამედ მისი მდგომარეობის მთელი ისტორია. მაგალითად, გვალვის ათი წლის განმავლობაში ტბები ნაწილობრივ შრება, მცენარეები იღუპება და უდაბნოების ფართობი იზრდება. ეს პირობები, თავის მხრივ, იწვევს ნაკლებად უხვ ნალექს გვალვის შემდეგ წლებში. ამრიგად, კლიმატის ცვლილება არის თვითრეგულირებადი პროცესი, ვინაიდან გარემო გარკვეულწილად რეაგირებს გარე ზემოქმედებაზე და, როდესაც განიცდის ცვლილებას, თავად შეუძლია ზემოქმედება იქონიოს კლიმატზე.

 არაკლიმატური ფაქტორები და მათი გავლენა კლიმატის ცვლილებებზე

სათბურის გაზები

 ზოგადად მიღებულია, რომ სათბურის გაზები გლობალური დათბობის ძირითადი მიზეზია. სათბურის გაზები ასევე მნიშვნელოვანია დედამიწის კლიმატური ისტორიის გასააზრებლად. გამოკვლევების თანახმად, სათბურის ეფექტი, რომელიც ჩნდება ატმოსფეროს გათბობის შედეგად სათბურის გაზებით შეჩერებული თერმული ენერგიის მეშვეობით, არის მთავარი პროცესი, რომელიც არეგულირებს დედამიწის ტემპერატურას.

ბოლო 500 მილიონი წლის განმავლობაში, ატმოსფერული ნახშირორჟანგის კონცენტრაცია 200-დან 5000 ppm-მდე იცვლებოდა გეოლოგიური და ბიოლოგიური პროცესების ზემოქმედებით. მაგრამ 1999 წელს ვეიზერმა და სხვებმა აჩვენეს, რომ ბოლო ათობით მილიონი წლის განმავლობაში არ არსებობდა მკაცრი კორელაცია სათბურის გაზების კონცენტრაციასა და კლიმატის ცვლილებას შორის და რომ უფრო მნიშვნელოვანი როლი ლითოსფერული ფირფიტების ტექტონიკურ მოძრაობას ეკუთვნის. ახლახანს როიერმა და სხვებმა გამოიყენეს CO2–ის კლიმატის კორელაცია  „კლიმატის მგრძნობელობის“ მნიშვნელობის გამოსაყოფად. დედამიწის ატმოსფეროში სათბურის გაზების კონცენტრაციის სწრაფი ცვლილებების რამდენიმე მაგალითი არსებობს, რომლებიც მჭიდრო კორელაციაშია ძლიერ დათბობასთან, მათ შორისაა პალეოცენის - ეოცენის თერმული მაქსიმუმი, პერმან-ტრიასის სახეობების გადაშენება და ვარიაგთა „დედამიწა-თოვლის“ დასასრული (snowball earth event).

ნახშირორჟანგის დიოქსიდის მზარდი დონე 1950 წლიდან გლობალური დათბობის მთავარ მიზეზად არის მიჩნეული. 2007 წლის კლიმატის ცვლილების სახელმწიფოთაშორისი ჯგუფის მონაცემების თანახმად, ატმოსფეროში CO2-ის კონცენტრაცია შეადგენდა 379 ppm-ს 2005 წელს, პრეინდუსტრიულ პერიოდში - 280 ppm-ს.

უახლოეს წლებში მკვეთრი დათბობის თავიდან ასაცილებლად, ნახშირორჟანგის კონცენტრაცია უნდა შემცირდეს იმ დონემდე, რომელიც ინდუსტრიამდელ ეპოქამდე არსებობდა - 350 ppm-მდე მილიონზე (0,035%) (ამჟამად 385 ppm მილიონზე და იზრდება 2 ppm-მდე (0.0002%)) წელიწადში, ძირითადად წიაღისეული საწვავის დაწვის და ტყეების გაჩეხვის გამო).

არსებობს სკეპტიკური დამოკიდებულება ნახშირორჟანგის ატმოსფეროდან ამოღების გეოინჟინერული მეთოდების, კერძოდ, ნახშირორჟანგის ტექტონიკურ ბზარებში დამარხვის ან ოკეანის ფსკერზე ქანებში დატუმბვის წინადადებების მიმართ: ამ ტექნოლოგიის გამოყენებით 50 ppm გაზის ამოღება მინიმუმ 20 ტრილიონი დოლარი დაჯდება. რაც ორჯერ აღემატება აშშ-ს ეროვნულ ვალს.

ლითოსფერული ფირფიტების ტექტონიკა

დროის ხანგრძლივი მონაკვეთის განმავლობაში ფირფიტების ტექტონიკური მოძრაობები გადაადგილებენ კონტინენტებს, ქმნიან ოკეანეებს, ქმნიან და ანადგურებენ მთაგრეხილებს, ანუ ქმნიან ზედაპირს, რომელზეც კლიმატი არსებობს. ბოლოდროინდელი გამოკვლევების თანახმად, ტექტონიკურმა მოძრაობებმა გაამწვავა ბოლო გამყინვარების პერიოდის პირობები: დაახლოებით 3 მილიონი წლის წინ, ჩრდილოეთ- და სამხრეთამერიკული ფირფიტები ერთმანეთს შეეჯახენ და შექმნეს პანამის ყელი, გზა გადაუკეტეს ატლანტისა და წყნარი ოკეანეების წყლების პირდაპირ შერევას.

 მზის გამოსხივება

კლიმატურ სისტემაში მზე სითბოს მთავარი წყაროა. დედამიწის ზედაპირზე სითბოდ გადაქცეული მზის ენერგია წარმოადგენს განუყოფელ კომპონენტს, რომელიც ქმნის დედამიწის კლიმატს. თუ დროის  ხანგრძლივ პერიოდს განვიხილავთ, მაშინ ამ ჩარჩოებში მზე უფრო კაშკაშა ხდება და მეტ ენერგიას გამოყოფს, რადგან ის ვითარდება ძირითადი თანმიმდევრობის შესაბამისად. ეს ნელი განვითარება გავლენას ახდენს დედამიწის ატმოსფეროზეც. ითვლება, რომ დედამიწის ისტორიის საწყის ეტაპზე მზე ძალიან ცივი იყო იმისთვის, რომ დედამიწის ზედაპირზე წყალი თხევადი ყოფილიყო, რამაც გამოიწვია ე.წ. „სუსტი ახალგაზრდა მზის პარადოქსი“.

დროის უფრო მოკლე მონაკვეთში ასევე შეინიშნება ცვლილებები მზის აქტივობაში: 11 წლიანი მზის ციკლი და უფრო ხანგრძლივი მოდულაციები. მაგრამ მზის ლაქების წარმოქმნისა და გაქრობის 11-წლიანი ციკლი გარკვევით არ შეინიშნება კლიმატოლოგიურ მონაცემებში. მზის აქტივობის ცვლილებები ითვლება მცირე გამყინვარების პერიოდის მნიშვნელოვან ფაქტორად, ისევე როგორც ზოგიერთი დათბობის, რომელიც შეინიშნებოდა 1900–1950 წლებში. მზის აქტივობის ციკლური ბუნება ჯერ კიდევ ბოლომდე შესწავლილი არ არის; იგი განსხვავდება ნელი ცვლილებებისგან, რომლებიც თან ახლავს მზის განვითარებას და დაბერებას.

 ორბიტის ცვლილებები

კლიმატზე ზემოქმედებით, დედამიწის ორბიტაში მომხდარი ცვლილებები მზის აქტივობის მერყეობის მსგავსია, რადგან ორბიტის პოზიციის მცირე გადახრები იწვევს მზის გამოსხივების გადანაწილებას დედამიწის ზედაპირზე. ორბიტის პოზიციის ამგვარ ცვლილებებს მილანკოვიჩის ციკლებს უწოდებენ, ისინი მაღალი სიზუსტით პროგნოზირებადია, რადგან დედამიწის, მისი თანამგზავრის - მთვარის და სხვა პლანეტების ფიზიკური ურთიერთქმედების შედეგია. ორბიტაში მომხდარი ცვლილებები ითვლება ბოლო გამყინვარების პერიოდის გლაციალური და ინტერგლაციალური ციკლების მონაცვლეობის მთავარ მიზეზად. დედამიწის ორბიტის პრეცესიის შედეგი ასევე მცირე მასშტაბის ცვლილებებია, როგორიცაა საჰარის უდაბნოს ფართობის პერიოდული ზრდა და შემცირება.

ვულკანიზმი

ვულკანის ერთმა ძლიერმა ამოფრქვევამ შეიძლება გავლენა მოახდინოს კლიმატზე, გამოიწვიოს აცივება, რომელიც რამდენიმე წლის განმავლობაში გაგრძელდება. მაგალითად, 1991 წელს პინატუბოს ვულკანის ამოფრქვევამ მნიშვნელოვანი გავლენა მოახდინა კლიმატზე. გიგანტური ამოფრქვევები, რომლებიც ქმნიან უმსხვილეს მაგმატურ პროვინციებს, მხოლოდ რამდენჯერმე ხდება ასი მილიონი წლის განმავლობაში, მაგრამ ისინი გავლენას ახდენენ კლიმატზე მილიონობით წლის განმავლობაში და წარმოადგენენ სახეობათა გადაშენების მიზეზს. თავიდან ითვლებოდა, რომ აგრილების მიზეზი ატმოსფეროში გამოყოფილი ვულკანური მტვერია, რადგან ის ხელს უშლის მზის გამოსხივებას და დედამიწის ზედაპირზე მოხვედრას. მაგრამ გაზომვების შედეგად დადგინდა, რომ მტვერის დიდი ნაწილი დედამიწის ზედაპირზე ექვსი თვის განმავლობაში ილექება.

ვულკანები ასევე წარმოადგენს ნახშირბადის გეოქიმიური ციკლის ნაწილს. მრავალი გეოლოგიური პერიოდის განმავლობაში ნახშირორჟანგის დიოქსიდი გამოიყოფოდა ატმოსფეროში დედამიწის წიაღიდან, რითაც ანეიტრალებდა CO2-ის რაოდენობას, რომელიც ატმოსფეროდან ამოიღებოდა და დაკავშირებული იყო ნალექ ქანებთან და CO2–ის სხვა გეოლოგიურ შემწოვთან. თუმცა ეს წვლილი სიდიდით არ შეედრება ნახშირბადის ოქსიდის ანთროპოგენულ ემისიებს, რაც, აშშ–ს გეოლოგიური სამსახურის შეფასებით, 130–ჯერ აღემატება ვულკანებით ემიტირებული  CO2–ის რაოდენობას.

ანთროპოგენული ზემოქმედება კლიმატის ცვლილებებზე

ანთროპოგენულ ფაქტორებში შედის ადამიანის საქმიანობა, რომელიც ცვლის გარემოს და გავლენას ახდენს კლიმატზე. ზოგიერთ შემთხვევაში, მიზეზობრივ-შედეგობრივი კავშირი პირდაპირი და ერთმნიშვნელოვანია, როგორც, მაგალითად, სარწყავის გავლენისას ტემპერატურაზე და ტენიანობაზე, სხვა შემთხვევაში ეს ურთიერთობა ნაკლებადაა გამოკვეთილი. კლიმატზე ადამიანის გავლენის სხვადასხვა ჰიპოთეზა წლების განმავლობაში განიხილებოდა.

დღეს ძირითადი პრობლემებია: CO2–ის მზარდი კონცენტრაცია ატმოსფეროში საწვავის წვის გამო, აეროზოლები ატმოსფეროში, რომლებიც გავლენას ახდენენ მის გაგრილებაზე, და ცემენტის მრეწველობა. კლიმატზე გავლენას ასევე ახდენს სხვა ფაქტორები, როგორიცაა მიწათსარგებლობა, ოზონის შრის შემცირება, მეცხოველეობა და ტყეების გაჩეხვა.

საწვავის წვა

1850-იანი წლების სამრეწველო რევოლუციის დროს ადამიანის მიერ საწვავის მოხმარების ზრდამ და თანდათან აჩქარებამ  გამოიწვია CO2-ის კონცენტრაციის ზრდა ატმოსფეროში 280 ~ ppm- დან 380 ppm- მდე. ასეთი ზრდის შემთხვევაში, XXI საუკუნის ბოლოსთვის პროეცირებული კონცენტრაცია შეადგენს 560 ppm-ზე მეტს. ცნობილია, რომ CO2–ის დონე ატმოსფეროში ახლა უფრო მაღალია, ვიდრე ბოლო 750 000 წლის განმავლობაში. მეთანის კონცენტრაციის მატებასთან ერთად, ეს ცვლილებები პროგნოზირებს ტემპერატურის ზრდას 1.4-5.6 ° C-ით 1990 და 2040 წლების შუალედში.

აეროზოლები

ითვლება, რომ ანთროპოგენული აეროზოლები, განსაკუთრებით საწვავის წვისგან გამოყოფილი სულფატები, გავლენას ახდენენ ატმოსფეროს გაგრილებაზე. ითვლება, რომ ეს თვისება შედარებითი „პლატოს“ მიზეზია  ტემპერატურის გრაფიკზე XX საუკუნის შუა პერიოდში.

ცემენტის მრეწველობა

ცემენტის წარმოება CO2–ის ემისიის ინტენსიური წყაროა. ნახშირორჟანგის დიოქსიდი წარმოიქმნება, როდესაც კალციუმის კარბონატს (CaCO3) აცხელებენ ცემენტის ინგრედიენტის - კალციუმის ოქსიდის (CaO ან ჩაუმქრალი კირი) მისაღებად. ცემენტის წარმოება სამრეწველო პროცესებიდან (ენერგეტიკული და სამრეწველო სექტორები) CO2–ის ემისიების დაახლოებით 5%–ის მიზეზია. ცემენტის წყალთან შერევისას, CO2-ის იგივე რაოდენობა შეიწოვება ატმოსფეროდან საპირისპირო რეაქციის CaO + CO2 = CaCO3 მიმდინარეობის დროს. ამიტომ, ცემენტის წარმოება და მოხმარება ცვლის მხოლოდ CO2–ის ლოკალურ კონცენტრაციას ატმოსფეროში, საშუალო მნიშვნელობის შეცვლის გარეშე.

მიწათსარგებლობა

მნიშვნელოვან გავლენას კლიმატზე მიწათსარგებლობა ახდენს. მორწყვა, ტყეების გაჩეხვა და სოფლის მეურნეობა არსებითად ცვლის გარემოს. მაგალითად, სარწყავ ადგილას იცვლება წყლის ბალანსი. მიწათსარგებლობამ შეიძლება შეცვალოს ცალკე აღებული ტერიტორიის ალბედო, ვინაიდან იგი ცვლის ზედაპირის თვისებებს და, შესაბამისად, შთანთქმული მზის გამოსხივების რაოდენობას.

მესაქონლეობა

2006 წელს გაეროს „მესაქონლეობის გრძელი ჩრდილის“ ანგარიშის თანახმად, პირუტყვი მსოფლიოში სათბურის გაზების ემისიის 18%-ის მიზეზია. ეს მოიცავს ცვლილებებს მიწათსარგებლობაში, ანუ საძოვრებისთვის ტყეების გაჩეხვას. ამაზონის ტროპიკულ ტყეებში ტყეების 70%-ის გაჩეხვა საძოვრების გამო ხდება, რაც გახდა მთავარი მიზეზი იმისა, რომ გაეროს სურსათისა და სასოფლო-სამეურნეო ორგანიზაციამ (FAO) 2006 წლის თავის სასოფლო-სამეურნეო ანგარიშში მიწათსარგებლობა შეიყვანა მესაქონლეობის გავლენის სფეროში. CO2–ის ემისიების გარდა, მესაქონლეობა წარმოება აზოტის ოქსიდის 65%-ს და მეთანის 37%-ის ემისიის მიზეზია, რომელსაც აქვს ანთროპოგენული წარმოშობა.

2009 წელს ეს მაჩვენებელი Worldwatch Institute-ს ორმა მეცნიერმა შეამოწმა: მათ შეაფასეს მეცხოველეობის წვლილი სათბური გაზების ემისიებში მთლიანი გლობალური 81% -ით.

ფაქტორების ურთიერთქმედება

კლიმატზე ყველა, როგორ ბუნებრივი, ისე ანთროპოგენური, ფაქტორის გავლენა გამოიხატება ერთი სიდიდით - ატმოსფეროს რადიაციული გათბობით ვტ/მ 2.

ვულკანის ამოფრქვევები, გამყინვარებები, კონტინენტების დრეიფი და დედამიწის პოლუსის გადაადგილება ძლიერი ბუნებრივი პროცესებია, რომლებიც გავლენას ახდენენ დედამიწის კლიმატზე. მრავალწლიანი მასშტაბით, ვულკანებს შეუძლიათ დიდი როლი ითამაშონ. ფილიპინებში 1991 წელს პინატუბოს ვულკანის ამოფრქვევის შედეგად 35 კმ სიმაღლეზე იმდენი ფერგლი იქნა გადმოყრილი, რომ მზის რადიაციის საშუალო დონე 2.5 ვტ/მ2 შემცირდა. მაგრამ ეს ცვლილებები არ არის გრძელვადიანი; ნაწილაკები შედარებით სწრაფად ილექება. ათასწლეულების მასშტაბით, კლიმატის განმსაზღვრელი პროცესი, სავარაუდოდ, ნელი მოძრაობა იქნება ერთი გამყინვარების პერიოდიდან მეორემდე.

2005 წლისთვის, რამდენიმე საუკუნის მასშტაბით, 1750 წელთან შედარებით, არსებობს მრავალმხრივი ფაქტორების კომბინაცია, რომელთაგან თითოეული გაცილებით სუსტია, ვიდრე ატმოსფეროში სათბური გაზების კონცენტრაციის ზრდის შედეგი, რაც ფასდება, როგორც დათბობა 2.4-3.0 ვტ/მ2-მდე. ადამიანის გავლენა მთლიანი რადიაციული ბალანსის 1%-ზე ნაკლებია, ხოლო ბუნებრივი სათბურის ეფექტის ანთროპოგენული ზრდა დაახლოებით 2% -ია 33-დან 33,7 გრადუსამდე. ამრიგად, ჰაერის საშუალო ტემპერატურა დედამიწის ზედაპირზე გაიზარდა პრეინდუსტრიულ ეპოქიდან (დაახლოებით 1750 წლიდან) 0.7 °-ით

წყარო: ვიკიპედია

https://www.medicalnewstoday.com/articles/is-there-a-link-between-ocean-pollution-and-damage-to-human-health?utm_source=Sailthru%20Email&utm_medium=Email&utm_campaign=MNT%20Daily%20News&utm_content=2020-12-13&utm_country=&utm_hcp=&apid=29173146

https://www.livescience.com/clock-face-shaped-villages-amazon-rainforest.html?utm_source=Selligent&utm_medium=email&utm_campaign=9165&utm_content=LSA_Newsletter%20&utm_term=3248607&m_i=B6i2Unq%2ByKqdK9a%2BefELVewSh72PfuZ1NqA3WAosRlfcPJLdK3N9e2zFWc3VGJU8K2RICTyaxpUK5UJF1xB5YXQrOP3D5mjM15eqLSBBBd

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/1306896/

Behold the Sun thy God known under 8,000 name, so just say OHMMMM, or One.