среда, 6 марта 2019 г.

დესტრუქციულ კულტებში ცნობიერების მანიპულირების ფსიქოლოგიური მექანიზმები


დესტრუქციულ  კულტებში  ცნობიერების მანიპულირების ფსიქოლოგიური მექანიზმები

საკულტო გავლენის ანალიზის დროს რატომ საუბრობენ ხშირად ცნობიერებაზე კონტროლის შესახებ? სწორედ ცნობიერებაში მიმდინარეობს საწყისი ცვლილებები, როდესაც ადამიანი აღმოჩნდება დესტრუქციული კულტის გავლენის ქვეშ. ის, რაც სტაბილურია, გარკვეული მიზეზების გამო, სწრაფად ვერ შეიცვლება. მაგალითად, შეუძლებელია ტემპერამენტის თვისებების მოდიფიცირება. ცნობიერებას ახასიათებს პლასტიურობა. ის რომ სხვაგვარი ყოფილიყო, სრულად ვერ შეასრულებდა თავის ფუნქციებს ფსიქიკაში. მაგრამ ამ თვისებას თავისი გაგრძელება აქვს („საპირისპირო მხარეს“) - გარე გავლენასთან შესაბამისობა.
ცნობიერება მხოლოდ ფსიქიკის ნაწილია, მაგრამ არა ავტონომიური. მისი ფუნქციონირება განსაზღვრავს სხვა ფსიქიკური მოვლენების მიმდინარეობას, ეს კი, თავის მხრივ, მათზეა დამოკიდებული. ცნობიერებას ახასიათებს შერჩევითობა, მას ვერ შეადარებ ვიდეოკამერის მიუკერძოებელ ობიექტივს ან სხვა ანალოგიურ ტექნიკურ მოწყობილობას. ადამიანის ქმედებებს და მთელ ქცევას წარმართავს გამოვლენილი მოვლენების შინაარსობრიბი ინტერპრეტაცია, რომელიც განპირობებულია ინდივიდის საჭიროებებით, მოტივებით, გამოცდილებით. ცნობიერებაში  ცენტრალური ადგილი უკავია  ობიექტს, რომელიც აუცილებელია მოთხოვნილებების დასაკმაყოფილებლად.
ამრიგად, ცნობიერების მდგომარეობა ასახავს ყველაფერს, რაც პიროვნებასა და პიროვნებათშორის ურთიერთქმედებაში, უახლოეს და ფართო სოციალურ გარემოში ხდება. არსებობს ბევრი ფაქტორი, რომელიც ხელს უწყობს იმას, რომ ცნობიერება ხდება მანიპულირების ობიექტი. განვიხილოთ ისინი.

ობიექტური ფაქტორები, რომლებიც ხელს უწყობენ ცნობიერების მანიპულირებას

სტრესული მდგომარეობის გაღრმავება რუსეთის სოციალურ-ეკონომიკური პირობების მკვეთრი ცვლილებების პირობებში იწვევს მოქალაქეთა შორის შფოთვის და დაბნეულობის ზრდას და უბიძგებს მათ სწრაფი გადაწყვეტილებების მიღებისკენ. ფსიქოლოგიურ და სოციოლოგიურ კვლევებში გამოვლინდა, რომ იმ ქვეყნებში, სადაც სოციალური, ეკონომიკური და პოლიტიკური სტაბილურობა მაღალია, ფსიქოზი, რომელსაც საფუძვლად უდევს შთაგონება, იშვიათია. მოსახლეობას შორის ნაკლებად არის გავრცელებული მაგიურობაში რწმენა. მაგიურ ძალებში რწმენის გაძლიერება მოქმედებს როგორც დამცავი  მექანიზმი გაზრდილი შფოთვისგან გასათავისუფლებლად.
ცხოვრების წესის შეცვლა მხოლოდ ეკონომიკურ პირობებს არ ეხება. ბევრ ზრდასრულ  და ხანდაზმულ ადამიანს ძველი დროიდან შემორჩა იმის მოლოდინი, რომ ვინმემ უნდა მოაწყოს (ქალაქში, რაიონში, საწარმოში ...) ადამიანებს შორის ურთიერთობების ორგანიზება. მასობრივი მუშაობა პროფკავშირული, კომკავშირული და სხვა საზოგადოებრივი ორგანიზაციების ერთ-ერთ ფუნქციას წარმოადგენდა. თითქმის ყველა ღონისძიებას ჰქონდა იდეოლოგიური შეფერილობა. მათი მიზანი იყო იდეოლოგიური პრობლემების მოგვარება, ხელისუფლებისადმი პოლიტიკური ლოიალობის დემონსტრირება. ამავდროულად, ჩნდებოდა ერთად შეხვედრის საბაბი,  თავისი ჯგუფის წევრობის უშუალო მტკიცებულების მიღება. ეს გამოცდილება პიროვნებისთვის ძალიან მნიშვნელოვანია.
ცხოვრების წესი ამ მხრივ მნიშვნელოვნად შეიცვალა. ქუჩის დღესასწაულებს არ ახასიათებს გარკვეული ჩაკეტილობა - ისინი აბსოლუტურად ყველასთვის არის და არ იძლევა გარკვეული ჯგუფის, თემისადმი კუთვნილების განცდის მოთხოვნილების დაკმაყოფილების შესაძლებლობას.
შევადაროთ, რამდენად სავსეა დარბაზები უცხოეთში საჯარო ქრისტიანული ქადაგების დროს. ჩვენს საზოგადოებრივ ცხოვრებაში არ ადება ანალოგიური მოვლენები, ასეთივე ემოციურად გაჯერებული ქმედებები. რწმენის, ზნეობრიობის პრობლემების განხილვა მედიაში იგივე არ არის, რაც ცოცხალი ურთიერთობა ამ თემაზე. ზნეობრივი პოსტულატების, სულიერი ფასეულობების მხოლოდ გონებით მიღება არ შეიძლება - ეს ალგებრის გაკვეთილები არ არის. აუცილებელია სათანადო ემოციური ფონი (სათნოება სახეებზე, ხალისიანი განწყობა ...). ასეთი ატმოსფერო შეიძლება შექმნას შესაბამისი კანონების მიხედვით შექმნილმა ადამიანთა ჯგუფმა.
სახელმწიფო ინსტიტუტებისა და საზოგადოებისგან განსხვავებით, კულტის ლიდერები დიდ ყურადღებას უთმობენ იმის უზრუნველყოფას, რომ მოქცეულებმა და მიმდევრებმა ამ მოთხოვნილებების დაკმაყოფილება შეძლონ. დესტრუქციულ კულტებში მასობრივი შეკრებების ტრადიცია მკაცრად არის დაცული.
დესტრუქციული კულტები ძალიან მრავალფეროვანია, როგორც  იდეური, მსოფლმხედველობითი მიმართულებით, ისე ფორმით. მიუხედავად ამისა, მათ უმრავლესობას აქვს არცთუ ცოტა საერთო თვისება. მათ აერთიანებს ის, რომ ყველა მათგანი მიმართავს ადამიანის სულიერ მოთხოვნილებებს - ცხოვრების მნიშვნელობის განცდის, საზოგადოებაში საკუთარი ადგილის დამკვიდრების, სრულყოფისკენ სწრაფვის, სულის უკვდავების იმედის მოთხოვნილებას. სამწუხაროდ, თანამედროვე რუსეთს იდეოლოგიური ვაკუუმი ახასიათებს, ნათელი და მიმზიდველი სულიერი ფასეულობების და ორიენტირების არარსებობა. არ არსებობენ საზოგადოებრივი ინსტიტუტები, რომლებიც  წარმატებით შეძლებდნენ ამ ორიენტირების ფორმირებას. სახელმწიფოს გავლენა ამ პროცესზე უფრო ნეგატიურია, ვიდრე ინიციირებული.

სუბიექტური ფაქტორები, რომლებიც ხელს უწყობენ ცნობიერების მანიპულირებას

სექტის გავლენის ქვეშ მოქცევის ალბათობას ზრდის შემდეგი პიროვნული თავისებურებები:
• მძაფრი შეგრძნებების ძიება, მისტიკური განცდების ტენდენცია;
• სირთულეები თვითგამოხატვასა და „საკუთარი თავის ძიებაში“;
• სურვილი, გახდეს ზიარებული, გამოეყოს  „უმეცრებს“, ანუ დანარჩენებს, ბრბოს;
• სულიერი  გაუწონასწორებლობა ან შემცირებული ფსიქოლოგიური სტაბილურობა, მათ შორის, დროებით შემცირებული (მაგალითად, განქორწინების შემდეგ, ახლობლების ავადმყოფობის, ახლობლების დაკარგვის შემთხვევაში და ა.შ.);
• მარტოობის, დაუცველობის განცდა;
• სუბიექტის მიერ მისი ცხოვრებისეული სიტუაციის, როგორც რთულის, აღქმა.
მეტად მნიშვნელოვანი ფაქტორია მსოფლმხედველობითი მოუმწიფებლობა, სირთულეები  სიცოცხლის მნიშვნელობის ძიებისას. სიცოცხლის მნიშვნელობის პოვნა ადვილი არ არის. ცნობილი ფსიქოთერაპევტი ვ. ფრანკლი მიიჩნევს, რომ ამისთვის ადამიანმა უნდა მთელი ცხოვრების განმავლობაში იბრძოლოს. ხშირად მისი მოპოვება შეიძლება მხოლოდ ტანჯვის გზით. ყველასთვის არ არის გასაგები, რატომ არის აუცილებელი საკუთარი არსებობის აზრის მოსაპოვებლად ტანჯვის განიცდა, საკუთარ თავზე მუშაობა, თავის თავში ზოგიერთი თვისების, სურვილის, მისწრაფებების დაძლევა და სხვების განვითარება. ხომ არ არის შესაძლებელი მზა გადაწყვეტილებების მოძიება? და ადამიანი ეძებს მზა გადაწყვეტილებებს. მაგრამ მზა გადაწყვეტილებები არ ერგება - ცხოვრების გარკვეული აზრი შეიძლება იყოს შედარებით უნივერსალური.
მხოლოდ ცხოვრებისეული სიტუაციის საკუთარი ხედვა გაუწევს ადამიანს დახმარებას გაიგოს და იგრძნოს საკუთარი ცხოვრების მნიშვნელობა. ცხოვრების მნიშვნელობა არ არის სიტყვიერი ფორმულირება. ყოველ შემთხვევაში, მხოლოდ სიტყვიერი ფორმულირება არ არის. ის ასევე კონცენტრირებულია სახეებში, გრძნობებში, გაცდებში, მოგონებებში, რომლებიც არ გადაიცემა ერთი ადამიანიდან მეორეზე.
რთული ამოცანიდან მარტივი გამოსავალის პოვნის ტენდენცია საკმაოდ სიცოცხლისუნარიანია ადამიანში. მკურნალობის (თავად აქტიურად შეეწინააღმდეგო დაავადებას), გამოსწორების (საკუთარი თავის გარდაქმნა) სურვილი უფრო იშვიათად ჩნდება, ვიდრე ვინმეს მოძებნის სურვილი, ვინც განკურნავს, შეცვლის. აბების მიღება უფრო ადვილია, ვიდრე საკუთარი თავისთვის რაიმეს მოხერხება, სიმტკიცის და კატეგორიულობის გამოჩენა.
რთულ პრობლემას არ შეიძლება ჰქონდეს მარტივი გამოსავალი, მაგრამ ხშირად  დიდია მისი მოძებნის სურვილი. აბების პოვნის სურვილი უკავშირდება მაგიურისადმი მიდრეკილებას, ზებუნებრივ ძალებში რწმენას, ადამიანზე მათი გავლენის აღიარებას, მის ქცევას, გრძნობებსა და აზრებს. ამის საფუძველს წარმოადგენს სურვილის ნაკლებობა, უნარშეზღუდულობა და/ან საკუთარ ქმედებებზე, არჩევანზე პასუხისმგებლობის აღების უნარის ნაკლებობა, პრობლემის თავიდან აცილების ჩვევა, საკუთარი თავის მოტყუების მიდრეკილება. ფსიქიატრებისა და ფსიქოთერაპევტებისთვის კარგად არის ცნობილი, რომ დღევანდელ პაციენტთა უმრავლესობამ უკვე მოახერხა მკურნალობა სხვადასხვა ჯურის მაგებთან და ჯადოქრებთან. ფსიქოლოგთან ან ფსიქოთერაპევტთან საკუთარი პრობლემების განხილვისას აუცილებელია კატეგორიული მსჯელობა, იყო  გულწრფელი და გულღია, გაბედო (ან აჩვენო) საკუთარი თავის არცთუ კარგი მხრიდან დანახვა. ყველაფერ ამის თავიდან აცილება შეიძლება, თუ გადაიხდით გათვალვის მოხსნის, აურის გაწმენდის საფასურს და ა.შ. ეს მომსახურება ძვირადღირებულია, მაგრამ ჯანმრთელობა უფრო ძვირფასია.
ადამიანთა დიდ რაოდენობას ახასიათებს ცხოვრების მიზნის დიდხანს ძებნა, სირთულეები არჩევანის გაკეთებისას. ვარიანტების ანალიზი და აწონ-დაწონა არ იძლევა სასურველ შედეგს. ხშირად გადაწყვეტილების მიღებას ხელს უწყობს ემოციური სტრესი - ნათელი იდეის გაცნობა, შეხვედრა ქარიზმატულ პიროვნებასთან. ეს მომენტი შეიძლება გადამწყვეტი აღმოჩნდეს - ძებნაზე ენერგიის დახარჯვა წყდება და ყველა ძალა მიზნის მიღწევაზეა მიმართული.

ცნობიერებით მანიპულირება გადმობირების ეტაპზე

მოსაქცევის ცნობიერებაზე კონტროლის დასამყარებლად პირველი გასაღებია მისი ფსიქიკური მდგომარეობის  კორექტირება. გადამბირებელთან თავდაპირველი ურთიერთობა დამწყების რომელი სუბიექტური გრძნობებით ხასიათდება? ემოციური კომფორტით, კმაყოფილებით, რომ ჩნდება ისეთი გრძნობების განცდის შესაძლებლობა ან იმედი,  რომელსაც ადრე მოკლებული იყო. დადებით შთაბეჭდილებას ახალი ნაცნობები ამყარებენ იმით, რომ მათგან შეიძლება ბევრი სასიამოვნო  სიტყვების მოსმენა („სიმართლე“, „სამოთხე“, „ქრისტიანული სამყარო“ ...), ხშირად გამეორებით. ძნელი არ არის იმ დასკვნამდე მისვლა, რომ ადამიანები, რომლებსაც ეს სიტყვები მუდმივად აქვთ ენაზე, დაკავებული არიან რაღაც დიდი და კეთილი საქმით. თანდათანობით ჩამოყალიბდება სასიხარულო მოვლენების, აღფრთოვანებული განცდების მოლოდინის განწყობა.
კულტში შესვლა ადეპტს აძლევს რაღაც დიდის, ლამაზისა და ნათელისადმი  ზიარების განცდას. ჯგუფის დარაზმულობა იძლევა დაცულობის განცდის საშუალებას. მის განცდაში ეხმარება ლიდერის ყოვლისშემძლეობა, მის მიერ გათამაშებული მამის როლი. კულტი ასევე ეხმარება საკუთარი რჩეულობის დაჯერებაში, რაღაც განსაკუთრებულის მოძებნის, სწორი ცხოვრების არჩევანის გაკეთების საკუთარი უნარის განმტკიცებაში.
საკულტო იდეების შინაარსს, მათ კონსტრუქციულობას, ლოგიკური კონსტრუქციების ჰარმონიულობას განსაკუთრებული მნიშვნელობა არ აქვს. მთავარი ისაა, რომ ისინი დაკავშირებული იყოს პიროვნების მთავარ მოთხოვნილებასთან: იგრძნოს თავისი დაცულობა, სხვების პატივისცემა, თვითრეალიზაციის (თვითსრულყოფის, საკუთარი შესაძლებლობების გამომჟღავნების) აუცილებლობა. რაც უფრო მნიშვნელოვანია მოთხოვნილება, რომლის დაკმაყოფილებასაც პირდებიან, მით უფრო ძლიერი იქნება ემოციური პასუხი.
მსოფლიოს გადარჩენის იდეა, მსოფლიოს გაბედნიერების სურვილი, სრულიად ახალი სულიერების შექმნა, ადამიანებს შორის იდეალური ურთიერთობების დამყარება - ყველა ეს იდეა ბევრ უტოპიას ენათესავება, რომელსაც საკმაოდ ხანგრძლივი ისტორია აქვს. რა ბედი ეწია საყოველთაო ბედნიერებისკენ მიმავალ, კეთილი სურვილებით მოკირწყლულ გზას? ბოლოს და ბოლოს, რატომ თავად ქომაგები არ მიჰყვებიან ამ გზას? უტოპისტებს მხოლოდ რეალისტებს შორის შეუძლიათ ცხოვრება - მათ შორის, ვინც ასე სძულთ, რადგან მათ არ აქვთ დიდი იდეით გატაცების, საკუთარ თავში სუპერშესაძლებლობების აღმოჩენის სურვილი და ა.შ. დიდი ხნის განმავლობაში ტოტალიტარული სტრუქტურის მქონე არც ერთი საკულტო საზოგადოება არ არსებობდა, თუმცა დედამიწაზე საკმარისად იყო ადგილი, რათა ყველას ჩამოშორებულიყვნენ და აეშენებითან საკუთარი მზის ქალაქი. ტოტალიტარული რეჟიმი, როგორც დიდი, ასევე მცირე მასშტაბით, არ არის სიცოცხლისუნარიანი. განვითარების შიდა ლოგიკა მის გადაგვარებას იწვევს.
დავასახელებთ სპეციალურ ლიტერატურაში აღწერილ ცნობიერებაზე კონტროლის  დამყარების სხვა საშუალებებს.
საკულტო ლექსიკისა და ტერმინოლოგიის მიღება იწვევს გამარტივებულ სქემებსა და სტერეოტიპებში მოქცეული აზროვნების, აღქმის და შეფასების სტილის შეცვლას.
 სამყაროს სურათის გარდაქმნა, ნახევარტონების გაქრობა, შავი ან თეთრის დომინირება. სამყაროს სტრუქტურა აღიქმება მხოლოდ საკულტო ინტერპრეტაციების შესაბამისად, კულტის საქმიანობა ხდება კაცობრიობის ისტორიის ძირითადი ღერძი.
ცნობიერების განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი ფუნქციაა მეხსიერებაში შემოსული და დამკვიდრებული ინფორმაციის ინტეგრაცია. ეს ფუნქცია აღმოჩნდება დარღვეული, რადგან არ არსებობს სამყაროს სურათის მთლიანობა, მისი შემადგენელი ნაწილების არაწინააღმდეგობრივი ხასიათი. წინააღმდეგობები ახასიათებს ნებისმიერი დესტრუქციული კულტის მსოფლმხედველობას და შეხედულებებს. განსაკუთრებით გავრცელებულია ორმაგი მორალი „თავისიანებისა“ და სხვა ადამიანებთან მიმართებაში. დაპირისპირების გაცნობიერება აკრძალულია. როგორც ცნობიერებიდან განდევნილები, ისინი არ წყვეტენ ფსიქიკაზე მათ გამანადგურებელ ზემოქმედებას.
გარე სამყაროდან ინფორმაციის შერჩევა. თითქმის ყველა კულტში შეზღუდულია ინფორმაცია გარე სამყაროდან, მხარს უჭერენ კულტურის კრიტიკის, როგორც სიცრუის და ეშმაკის ხრიკების, აღქმის განწყობას. კულტების ლიდერებისთვის ინფორმაციის ნებისმიერი წყარო, რომელსაც გონებაში შეღწევა შეუძლია, - კონკურენტს წარმოადგენს ადეპტის ცნობიერებისათვის ბრძოლაში.
 კულტებში განზრახ და მიზანმიმართულად ამცირებენ ინტელექტის მნიშვნელობას, ხელს უშლიან ადეპტების მცდელობებს დამოუკიდებლად და რაციონალურად გააცნობიერონ მათზე განხორციელებული ზემოქმედება.
ცნობიერების გაფართოებასთან დაკავშირებით გამოცხადებული თეზისი სინამდვილეში იწვევს დეფორმაციას. სოციალური სამყაროს მიერ დაკავებული ცნობიერების სივრცე მცირდება, სუსტდება საზოგადოებაში, სამსახურში, ოჯახში, მეგობრებთან  მიმდინარე მოვლენების მიმართ ინტერესი. სოციალურ ყოფნას ვერანაირი სუროგატი ვერ შეცვლის (ასეა მოწყობილი ადამიანი), ამიტომ აუცილებლად იწყება ნეგატიური პიროვნული ცვლილებები. ცნობიერების გაფართოება კოსმოსის მასშტაბებამდე,  ჭეშმარიტებასთან, სულთან შერწყმა და ა.შ. პიროვნული განვითარებისა და სრულყოფის ილუზიაა. ყველა ამ მისწრაფებას ფასი აქვს მხოლოდ მაშინ, როდესაც გარკვეული სახით, პირდაპირ ან არაპირდაპირ ხელს უწყობს პიროვნების სოციალური ადაპტაციის ზრდას, შესაძლებლობებისა და პოტენციალის განვითარებას, როგორც საკუთარის, ასევე სხვა ადამიანების, პიროვნებათშორის ურთიერთობების ჰარმონიზაციას. ამის გარეშე, ცნობიერების მიმზანმიმართული შეცვლა, არსებითად, მასთან თამაშია, ყოველთვის უვნებელი არა თვითონ ადამიანისთვის და მათთვის, ვისთანაც მას აქვს მნიშვნელოვანი ურთიერთობები.
  ცნობიერების განადგურება შეიძლება განხორციელდეს ფსიქოფიზიკურ დონეზეც. ამას ხელს უწყობს სენსორული დეპრივაცია და მონოტონია (მრავალსაათიანი ლოცვა, მედიტაცია, მარტივი სიტყვიერი ფორმულების გამეორება, ფიზიკური უძრაობა ან მოძრაობის მძიმე რიტმი). გადაღლა, ადამიანისთვის ბევრი ჩვეული შეგრძნების შეზღუდვა გამოიწვევს ნებისმიერი ფსიქიკის, სრულიად ნორმალურისაც კი, სწრაფ აშლილობას: ჰალუცინაციებს, აკვიატებულ აზრებს, დაქვეითებულ ცნობიერებას და სხვ. ცნობიერების სუბიექტური დეფორმაცია კი განსხვავებულად აღიქმება, მაგალითად, როგორც „გახსნილი ცნობიერების განუმეორებელი განცდა“ (ს. ჰასენი, 1988)
ცნობიერების კონტროლისთვის  გამოიყენება „აზროვნების შეჩერების“ მეთოდი. ამ მიზნით ორგანიზებულია აღქმის რაც შეიძლება სრული დატვირთვა (უპირველეს ყოვლისა ვიზუალურის და სმენითის) რაღაც მონოტონურ საქმიანობასთან, მაგალითად, ხანგრძლივ საგალობლებთან კავშირში. ეს არღვევს აზროვნების პროცესების ნორმალურ მიმდინარეობას, ამცირებს კრიტიკულ აზროვნებას, პიროვნების დამოუკიდებლობას.
გამოყენებულია ჯგუფური ზეწოლა და ურთიერთობების ნამდვილი მიზნების დაფარვა. ამ შემთხვევაში მანიპულირების ინსტრუმენტია წარმოქმნილი დანაშაულის გრძნობა (მოსაქცევი პირი უხერხულობას გრძნობს: „ეს ადამიანები  კარგად მეპყრობიან, მე კი მათ მიმართ რაღაც ეჭვი მიჩნდება“, „არ არის კარგი, როდესაც უარს ეუბნები ადამიანებს, რომლებიც ბევრს არ მთხოვენ“) ან ინტელექტუალური უკმარისობის გრძნობა („სხვებს ჩემზე უფრო მეტი ესმის“). ახალბედას მცდელობას გაიგოს მომხდარი, აშკარა უკმაყოფილობა მოჰყვება. მას მნიშვნელოვანი გამომეტყველებით შეიძლება გაუმეორონ რაღაც იდუმალი ფრაზა, მაგალითად: „ფარული ცოდნა გაიხსნება, როდესაც თქვენი ცნობიერება ჭეშმარიტების მისაღებად მზად იქნება“ .

პიროვნების საკულტო ცვლილებები

ცნობიერების მოქნილობის გამო სწორედ მასში მიმდინარეობს პირვანდელი ცვლილებები, როდესაც ინდივიდი აღმოჩნდება დესტრუქციული კულტის გავლენის ქვეშ. საწყის ეტაპზე ცნობიერების ცვლილება არასტაბილურია, შექცევადი. დეფორმაციის განმტკიცება შეიძლება ცვლილებებით პიროვნების სხვა სტრუქტურებში. მათ შეიძლება მიეკუთვნის  პიროვნებაში შემდეგი ცვლილებები.
1. ღირებულების ორიენტაციის, ცხოვრების მიზნების და ცხოვრების აზრის შეცვლა. დომინანტური ხდება საკულტო ჯგუფის ღირებულებები, ჩნდება მსახურების განწყობა (ხსნა, მოწმობა, ღვთაებასთან შერწყმა).
2. აფექტურ სფეროში ძვრების გაღრმავება, დომინანტური ფსიქიკური მდგომარეობის შეცვლა. ეს გამოიხატება გრძნობების ეგზალტაციაში ან მათ დახშულობაში, ემოციური გამის გაღატაკებაში. ძლიერდება ორგანიზაციის წინაშე დანაშაულის გრძნობა იმის გამო, რომ ის არ პასუხობს კარგი მიმდევრის საჭირო სტანდარტებს. საკულტო ჯგუფის მიერ უარყოფის შიში. სირცხვილის გრძნობა აღსარების ან „ოდიტინგის“ დროს გაცხადებული საკუთარი „ცოდვების“ გამო. დროთა განმავლობაში ადამიანი გრძნობს თავის დეზადაპტირებას, ჯგუფის გარეთ ცხოვრების შეუძლებლობას. ეს აძლიერებს შიშს და შფოთვას. (ნებისმიერი ფსიქიკურად ჯანმრთელი ადამიანი იმის გამო, რომ ბრძანებას მისცემს თავის თავს, ვერ გადალახავს შფოთვას). მზარდი ფსიქოლოგიური დამოკიდებულების განცდა იკრძალება, ამიტომ ის განიდევნება ცნობიერებიდან, მაგრამ მღელვარება მაინც რჩება.
        მიმდევრები სექტიდან გასვლისას ძლიერ სტრესულ მდგომარეობაში იმყოფებიან. მათი გრძნობები დიდ გაურკვევლობაშია. ამ ქარიშხალს რომ გაუმკლავდე, საჭიროა გრძნობების გახსნა და განხილვა. მაგრამ საკუთარი გრძნობების  სიტყვებით გამოხატვა მათ დაავიწყდათ ან ვერ ბედავენ ამას. არ გააცნობიერო საკუთარი გრძნობები ნიშნავს გაექცე საკუთარ თავს. ნებისმიერი ადამიანისგან ეს მოითხოვს უზარმაზარ ძალისხმევას და ნებისმიერისთვის ეს მცდელობა ამაოა. სანამ ადამიანი, რომელმაც გადაწყვიტა კულტთან ურთიერთობების შეწყვეტა, არ გამოავლენს ღია განხილვის მზადყოფნას იმისა, რაც მასში ხდება, ის დეზადაპტირებული რჩება.
        კულტურის წევრებისთვის მხოლოდ ის გრძნობებია ნებადართული, რომელთა გამოვლენა ხელს უწყობს ჯგუფის მიმზიდველი იმიჯის შექმნას. დაუშვებელი გრძნობების გაცნობიერებისგან მიმდევრებს იცავენ პიროვნების დამცავი მექანიზმები, რომელთა წყალობითაც ადამიანისთვის გაუგებარი რჩება სიტყვების და ამ მტკივნეულ თემასთან დაკავშირებული კითხვების მნიშვნელობა. კარგად არის ცნობილი საკულტო პრაქტიკის გარეშეც - ხშირად გაუგებარია ის, რის  გაგების სურვილი არ არის.
3. რიგი პიროვნული თვისებების, მე-კონცეფციების, სოციალური აღქმის შეცვლა. მოწონებული პიროვნების ის თვისებები, რომლებიც აადვილებენ ტოტალურ კონტროლს ცნობიერებასა და ქცევაზე, ისინი ძლიერდებიან. ეს იწვევს ინდივიდუალურობის დაკარგვას.
        დესტრუქციული კულტი არ საჭიროებს ინდივიდუალურობას, მაგრამ მას სჭირდება მისი არყოფნა. საკუთარი ინდივიდუალურობის, „განსაკუთრებულობის“ გაცნობიერებას მოჰყვება საკუთარი განსაკუთრებული შესაძლებლობების გამომჟღავნება, საკუთარი განუმეორებელი ბედის ძიება. ეს ყველაფერი კულტს არ სჭირდება, ის ხელს უშლის ადამიანების შეუზღუდავად მართვას. ადამიანთა ჯგუფი რომ შეუფერხებლად მუშაობდეს, როგორც მანქანა, საჭიროა ხრახნები, და არა პერსონაჟები, ინდივიდუალურობები. ინდივიდუალურობის დამალვა აუცილებლად იწვევს სიმკაცრის გაძლიერებას ქცევაში და სისასტიკეს ადამიანებთან მიმართებაში. ფ. ზიმბარდოს ექსპერიმენტში გამოსაცდელები დაკავებული იყვნენ თამაშის ორი ვარიანტით - ღია სახეებით და ნიღბებით. როდესაც ნიღბებს იკეთებდნენ, ინდივიდუალურობა იყო დამალული, თამაშის ხასიათი იცვლებოდა, გამოსაცდელები ირჩევდნენ მკაცრ, კონკურენტულ სტრატეგიებს.
          შეიძლება გავიხსენოთ მეომრების შეღებილი სახეები, რომლებიც სახის ნაკვთებს მალავდნენ, შავი სათვალეები (მას უპირატესობას ანიჭებენ ზოგიერთი რეპრესიული რეჟიმის პოლიციელები), რომლებშიც არ ჩანს თვალები. კარგად არის ცნობილი (ადეპტის იერისის ცვლილებებზე ახლობელი ადამიანები დაკვირვევების შესაბამისად), რომ კულტების მიმდევრებს სახეზე უჩნდებათ ნიღაბი, სახის მიმიკა გაღატაკებული და გაყინული, მზერა ცივი.  განსაკუთრებით ხშირად ეს ცვლილებები გამოხატულია ცივ, მკაცრ  დამოკიდებულებაში ახლობლების მიმართ, ოჯახის უარყოფაში, სხვათა მიმართ აგრესიულ დამოკიდებულებაში, რომლებსაც აქვთ საკულტო განწყობისგან განსხვავებული  აზრი. დეინდივიდუალიზაცია, მზარდი სიმკაცრე და შეუწყნარებლობა ერთმანეთის გაძლიერებას უწყობს ხელს.
        ადამიანის ინდივიდუალურობის ფორმირება ხდება სპონტანურ, თავისუფალ ქცევაში. თავისუფლება საკუთარ თავზე, საკუთარ გადაწყვეტილებებსა და ქმედებებზე პასუხისმგებლობის გარეშე ილუზიად იქცევა. არჩევანის თავისუფლების გარეშე პასუხისმგებლობა მონობაში გადადის. მონის მდგომარეობა გამორიცხავს პიროვნების თვითრეალიზაციას, თვითგანვითარებას, სულიერ და სოციალურ ზრდას. თვითრეალიზაცია არ შეიძლება იყოს სრულყოფილი, თუ ადამიანს არ აქვს საკუთარი „მე“-ს მოსმენის უნარი. საკუთარი „მე“-სადმი მიმართვა და საკუთარი პასუხის მოსმენა იმ რთულ კითხვებზე, რომლებსაც ცხოვრება აყენებს ყველა ადამიანის წინაშე, ნიშნავს საკუთარ თავზე პასუხისმგებლობის აღების სწავლას იმის გამო, თუ ვინ ხარ შენ, როგორ ცხოვრობ. ა. მასლოუ ამტკიცებდა, რომ ყოველთვის, როდესაც ადამიანი თავის თავზე პასუხისმგებლობას იღებს, ის თვითგააქტიურებას უწყობს ხელს.
4. პიროვნებათშორის ურთიერთობების შეცვლა კულტის წევრთა ურთიერთობების შეზღუდვის მიმართულებით. კონტაქტები გარე სამყაროსთან რჩება მხოლოდ ახალი წევრების გადმობირებისთვის ან კომერციული საქმიანობის განსახორციელებლად. ურთიერთობასა და პიროვნებათშორის ურთიერთქმედებაში ირონია და იუმორი გამორიცხულია. ხუმრობის განწყობა არ არის მოწონებული და აღმოიფხვრება. იუმორის გრძნობა, ირონიულობა თავისუფლების გარეშე ვერ იარსებებს, თავისუფლება კი - მათ გარეშე. ირონია ეყრდნობა სუბიექტის უფლებას შეიტანოს ეჭვი, ჰქონდეს თავისი მოსაზრება, ყველაფერზე საკუთარი აზრი, შესთავაზოს რაიმე ახალი. შეუძლებელია სულითა და გულით სიხარული, თუ არ ხარ თავისუფალი და არ გრძნობ, რომ თავისუფალი ხარ.
        სექტანტები ქედმაღლურად უყურებენ სხვებს, ვინც ზიარებული არ არის. ამ პოზიციას თესავენ მათ შორის განსაკუთრებით გულმოდგინედ, შთაგონებით და განსხვავებული მეთოდებით. საკუთარი სრულყოფის, მაღალი სულიერების გრძნობა რომ არ იყოს თავსმოხვეული, „ძალდატანებული“, მაშინ  რწმენასთან ერთად, რომ შეიძლება გახდე მისაბაძი, იარსებებდა შემწყნარებლობა, კეთილი  დამოკიდებულება „უმცროსი ძმების“ მიმართ, რომლებიც ჩამორჩებიან სულიერ ზრდაში. სულიერი სრულყოფის უტყუარი ნიშანია შემწყნარებლობა. ის კი არ არსებობს.
         სექტებში აღვივებენ ყველა მიმდევრის რჩეულობის, მაღალი დანიშნულების იდეას, რაც აძლიერებს დესტრუქციული კულტების იზოლაციას გარე სამყაროსგან და ნარცისიზმის გამოვლინებას მიმდევრებს შორის. ფსიქოლოგიაში ნარცისიზმი ნიშნავს მაღალ მგრძნობელობას სხვა ადამიანთა მხრიდან შეფასებისას, საკუთარი მნიშვნელობის მზარდ გრძნობას. „კაცობრიობის გადარჩენის“ დანიშნულება ხშირად უცნაური გზით თანაარსებობს შეუწყნარებლობასა და აგრესიულობასთან ერთად არაზიარებულთა მიმართ - „ვინც ჩვენთან ერთად არ არის, ის ჩვენს წინააღმდეგაა“. დესტრუქციული კულტების წევრებს შთააგონებენ ელიტარულობის გრძნობას, ქედმაღლურ   დამოკიდებულებას „ბრბოს“  მიმართ.
5.  ცხოვრების წესის, შრომითი საქმიანობის, ყოველდღიური ქცევის შეცვლა. თავისუფალი დროის, პირადი ცხოვრების არარსებობა ორგანიზაციის გარეთ, საკულტო ორგანიზაციის მიზნებისადმი პროფესიული ინტერესების დაქვემდებარება დახმარებას უწევს ცნობიერების გაკონტროლებაში.
         თემი ცდილობს არ დაუტოვოს თავის მიმდევრებს არც ერთი წუთი თავისუფალი დრო, არეგულიროს ნებისმიერი მათი სურვილი და არჩევანი - ტანსაცმელიდან დაწყებული მეუღლუს შერჩევით დამთავრებული. თუ დესტრუქციული კულტის წევრი მუდმივად ეწევა ინტენსიურ საქმიანობას, არ აქვს მნიშვნელობა რომელს, მას არ რჩება დრო განმარტოების, ფიქრის და იმის გასაცნობიერებლად, თუ რა ხდება მის თავს. ასეთ პირობებში დესტრუქციული კულტის მიმდევარი კარგავს კრიტიკული აზროვნების, ადამიანების ადეკვატურად შეფასების უნარს, მიდის ფიზიკურ და ემოციურ გამოფიტვამდე. ასეთ მდგომარეობაში ადამიანი გამოირჩევა გაზრდილი შთაგონებადობით.

საკულტო ცნობიერების დეფორმაცია

ზემოთ განხილული პიროვნული ცვლილებები იწვევს საკულტო ცნობიერების სერიოზულ დეფორმაციას. ნორმალურად ფუნქციონირებად ცნობიერებაში, რომელიც თავისუფალია ადამიანზე დამოკიდებულებისგან, აისახება პიროვნების მთელი დროის პერსპექტივა - პიროვნების წარსული, აწმყო და მომავალი. ადამიანის სულში არის სიამაყე თავისი წარსული მიღწევებით, ცოცხალია მოგონებები ბავშვობის, მშობლების, ოჯახური ატმოსფეროს სითბოსა და უსაფრთხოებაზე (სიამაყის გრძნობა თუ არა, საკუთარი წარსულის მიღება მაინც, მასზე უარის თქმის შეუძლებლობა). დღევანდელობა აღიქმება ნათლად და სრულად, არსებობს საკუთარი თვითრეალიზაციის, თვითგამჟღავნების გაცნობიერება. მომავალი ასევე წარმოდგენილია ცნობიერებაში - ოცნებები, გეგმები, სამომავლო უსაფრთხოებაზე ფიქრები, დარწმუნება მიზნების მიღწევაში და ა.შ. რა თქმა უნდა, ყველა ადამიანის ცნობიერება არ არის გამსჭვალული პოზიტიური შინაარსით, ხოლო შინაგან სამყაროში ჰარმონია დომინირებს. ჩვენ მხოლოდ გვინდოდა ხაზგასმით აღგვენიშნა, რომ ცნობიერებაში არსებობს კომპონენტები, რომლებიც ეხება ადამიანის ცხოვრების სხვადასხვა პერიოდს.
საკულტო ცნობიერებიათვის ეს დამახასიათებელი არ არის, რადგან დეფორმირებულია. დესტრუქციული კულტების ლიდერები შთააგონებენ მიმდევრებს წარსულის დავიწყების აუცილებლობას, რომელიც არ უკავშირდება კულტის და მისი მსახურების იდეებს. დღევანდელი მოვლენები ფრაგმენტულად აისახება, გარე სამყაროდან ყველა ხმა არ აღწევს კულტის მიმდევრის ცნობიერებას. კულტის ლიდერისთვის ასეთი ცნობიერება აუცილებელია, რათა შეძლოს ადამიანების უფრო ადვილად მართვა. გაუთავებელი ლოცვა, იგივე სიტყვიერი ფორმულირება, ფსიქოფიზიკური წვრთნები, იმავე სიტყვების გამეორება გადმობირებისას, მიმდრევრის მთელი ცხოვრების წესი ემოციურ მონოტონიას ქმნის. მონოტონია, ისევე, როგორც ყველა სხვა შემთხვევაში, იწვევს  ხანგრძლივ სტრესულ მდგომარეობას და პიროვნების ნევროტიზაციას.
ნევროტულ ცნობიერებაში შემცირებულია დღევანდელი ინტერვალი, შესუსტებულია სხეულებრივი ბედნიერების,  ფიზიკური ჯანმრთელობის სრულყოფილი განცდის უნარი. წარსული აღიქმება როგორც შეცდომების და უიღბლობის რიგი. მომავალს, რომელშიც ყველაფერი საბოლოოდ გადაწყვეტილია და ოცნებები რეალობად იქცევა, მოუთმენლად ელოდებიან.
საკუთარი ცუდი ფიზიკური მდგომარეობის შესახებ ლაპარაკი კულტებში აკრძალულია. რაც ადეპტმა შეიძლება მოისმინოს ამ შემთხვევაში მისი „ძმებისგან“, სხვადასხვა კულტებისთვისაც დამახასიათებელია: „შენ არასაკმარისი ძალისხმევა გამოიჩინე მეთოდის ასათვისებლად“; „დამნაშავე თვითონ ხარ, და არა მეთოდი“; „შენ არ ჩადე მთელი შენი სული ჩვენს საქმეში, ცუდად გჯეროდა, საკმარისად არ ცდილობდი და ამიტომ აღმოჩნდი ბოროტი ძალების ხელში“; „ავადმყოფობა შენს მიერ დამსახურებული სასჯელია“. ასეთი რეაქცია მიმდევრის შეუძლოდ ყოფნაზე კარგად არის ცნობილი. ამ თვალსაზრისით, ცნობიერებიდან განდევნილია ფიზიკური და ფსიქიკური მდგომარეობის გაუარესება, მაგრამ ამავე დროს დარღვეულია საკუთარ სხეულებრიობაზე ადეკვატური წარმოდგენა. ამ შემადგენლის გარეშე შეუძლებელია დღევანდელობის სრულფასოვანი განცდა, მისი მკაფიო გაცნობიერება.
საკულტო ცნობიერების ფოკუსი მომავალშია გადანაცვლებული. მხოლოდ იქ, როგორც ღირსეული ჯილდო ხანგრძლივი ბრძოლისათვის გარემოცვის ბოროტ ძალებთან, საკუთარ არასრულყოფილებასთან, სრულიად განსხვავებული ცხოვრება დაიწყება. ე. ერიკსონი წერდა „მარადიულ მოგზაურთა შესახებ“, როგორც ადამიანებზე, რომლებიც მიიჩნევენ, რომ მათი ადამიანური ღირებულება იმაში მდგომარეობს, თუ ისინი მომავალში ვინ გახდებიან და არა იმაში, თუ ვინ არიან ისინი დღეს. ცხოვრების მიმართ ასეთი დამოკიდებულება უჩნდებათ ინიციატივის განუვითარებელი ან ჩახშობილი განწყობის,  ცხოვრების მიზნების მიმართ ჩამქრალი სურვილის მქონე ადამიანებს.



There are millions of people who want to understand the principles of the mystic life. In their hearts these people are willing but their viewpoints are distorted by false teachings and in­ adequate understanding. To these people must come the realization that honesty is the beginning of wis­dom and that without honesty no great spirituality can be accomplished.

Honesty should have its be­ginning in the realization that we have no right to anything we have not earned. What we have we must use wisely, what we have not we must earn. All the theological pray­ers of the ages put together have not the constructive power of one nobly executed action or one profound­ly realized truth. To pray for things we have not earned is dishonest; to pray to be relieved of evils we have not mastered is dishonest; to desire anything that is not merited is unphilosophical."

- Manly P. Hall

https://jamanetwork.com/journals/jamapsychiatry/fullarticle/2727136?guestAccessKey=1d55b1c2-1ee9-4d05-af2f-45e642e56839&utm_source=silverchair&utm_medium=email&utm_campaign=article_alert-jamapsychiatry&utm_content=olf&utm_term=030619&fbclid=IwAR3xnKUD02MPJs__56nHqByuVLDQ3sxi1fbwrpXUugbbsJ8pgB4j8Y5YxcA




https://www.patheos.com/blogs/laughingindisbelief/2019/03/iceland-declares-all-religions-are-weapons-of-mass-destruction/?fbclid=IwAR0xtOANwNnsSNrSTjGbLrJG7ELagAiZEPRpaujOadEoSPOtROsOD0xtP28











И хочу, но не в силах любить я людей:
Я чужой среди них; сердцу ближе друзей -
Звёзды, небо, холодная, синяя даль
И лесов, и пустыни немая печаль...
• Дмитрий Мережковский
---
Как нет в природе сознания ни зрения, ни слуха, ни ощущения, ни времени, так нет в природе и субъекта или объекта.
Если религия познала Бога, познала нуль. Если наука познала природу, познала нуль. Если искусство познало гармонию, ритм, красоту, познало нуль. Если кто-либо познал Абсолют, познал нуль.
• Казимир Малевич
Человек не станет господином природы, пока он не стал господином самого себя.
• Георг В. Ф. Гегель
Природа будет действовать на нас со всей своей силой только тогда, когда мы внесем в ощущение ее свое человеческое начало, когда наше душевное состояние, наша любовь, наша радость или печаль придут в полное соответствие с природой и нельзя уже будет отделить свежесть утра от света любимых глаз и мерный шум леса от размышлений о прожитой жизни.
• Константин Г. Паустовский
===
Природа нравится, влечёт к себе и воодушевляет только потому, что она естественна.
• Вильгельм фон Гумбольдт
Творение природы совершенее творений искусства.
• Марк Туллий Цицерон
Потому мы радуемся, попадая в природу, что тут мы приходим в себя.
• Михаил М. Пришвин
Когда тебе плохо - прислушайся к природе. Тишина мира успокаивает лучше, чем миллионы ненужных слов.
• Конфуций
Любое излишество противно природе.
• Гиппократ
Чудеса существуют только из-за нашего непонимания природы, а не в природе самой.
• Мишель де Монтень
Кажется, что, по мере того как человечество подчиняет себе природу, человек становится рабом других людей либо же рабом своей собственной подлости.
• Карл Маркс
.Соприкосновение с природой есть самое последнее слово всякого прогресса, науки, рассудка, здравого смысла, вкуса и отличной манеры.
• Федор М. Достоевский
Если человек имеет возможность рассуждать, и может созерцать солнце, луну и звезды, и наслаждаться дарами земли и моря — он не одинок и не беспомощен.
• Эпиктет
l
Природа обыскивает нас при выходе, как при входе. Нельзя вынести больше, чем принес.
• Сенека Луций Анней
..Природа никогда не заблуждается... Ненавистна природе всякая подделка, и всего лучше бывает то, что не искажено ни наукой, ни искусством.)
• Эразм Роттердамский
Природа - единственная книга, на всех своих страницах заключающая глубокое содержание.
• Иоганн В. Гёте
Природа будет действовать на нас со всей своей силой только тогда, когда мы внесем в ощущение ее свое человеческое начало, когда наше душевное состояние, наша любовь, наша радость или печаль придут в полное соответствие с природой и нельзя уже будет отделить свежесть утра от света любимых глаз и мерный шум леса от размышлений о прожитой жизни.
• Константин Г. Паустовский
Удаляясь от условий общества и приближаясь к природе, мы невольно становимся детьми: все приобретенное отпадает от души, и она делается вновь такою, какою была некогда и, верно, будет когда-нибудь опять.
• Михаил Ю. Лермонтов
Есть наслажденье в бездорожных чащах,
Отрада есть на горной крутизне,
Мелодия - в прибое волн кипящих,
И голоса - в пустынной тишине.
Людей люблю - природа ближе мне,
И то чем был, и то, к чему иду я,
Я добываю с ней наедине.
В своей душе весь мир огромный чуя,
Ни скрыть, ни выразить то чувство не могу я.
• Джордж Г. Байрон
Если в жизни ты сообразуешься с природой, то никогда не будешь беден, а если с людским мнением, то никогда не будешь богат.
• Эпикур
У животных есть та благородная особенность, что лев никогда не становится из малодушия рабом другого льва, а конь — рабом другого коня.
• Мишель де Монтень
Следует жить в соответствии с природой.
• Марк Туллий Цицерон
Я, неизвестный человек,
Провозглашаю деревянный,
Простой, дремучий, честный век.
Провозглашаю славный век
Больших деревьев, длинных, рек,
Прохладных гор, степей могучих,
И солнце розовое в тучах,
А разговор о годах лучших
Пусть продолжает человек.
• Николай А. Заболоцкий
Врач должен уметь собственными глазами читать книгу природы и понимать написанное в ней.
• Парацельс
“In a world full of danger, to be a potentially seeable object is to be constantly exposed to danger. Self-consciousness, then, may be the apprehensive awareness of oneself as potentially exposed to danger by the simple fact of being visible to others. The obvious defence against such a danger is to make oneself invisible in one way or another.”
― R.D. Laing, The Divided Self: An Existential Study in Sanity and Madness







https://www.theguardian.com/books/2008/jun/01/mentalhealth.society?fbclid=IwAR2-dqLMjjBFG6wpy-advWTC39jIREANm-zk13XlAkAQ0Jf37D8J93NkodM









Расколотое «Я» — первая книга (1960 г.) Р.Д.Лэнга — психоаналитика и психотерапевта, кумира 60-х и 70-х годов, «возмутителя спокойствия», одного из создателей антипсихиатрии. Он не только призывает «учиться у шизофреника», становящегося в его понимании «проводником» в иные состояния сознания, закрытые для «человека повседневности», но и организует одну из первых в мире «альтернативных клиник» для психотических пациентов, где добивается серьёзных успехов в их излечении.
В «Расколотом «Я» он делает попытку не просто изложить свои взгляды на психиатрию, но дать читателю почувствовать внутренний мир шизофреника, парадоксальный и логичный одновременно.
Феноменология переживания и Райская птичка (1967 г.) — дальнейшее раскрытие подходов и методов, предложенных в Расколотом «Я».

РАСКОЛОТОЕ «Я» .5
1. ЭКЗИСТЕНЦИАЛЬНО-ФЕНОМЕНОЛОГИЧЕСКИЕ ОСНОВАНИЯ НАУКИ О ЛИЧНОСТЯХ......................................6
Отношение к пациенту как к личности или как к вещи.......15
2. ЭКЗИСТЕНЦИАЛЬНО-ФЕНОМЕНОЛОГИЧЕСКИЕ ОСНОВАНИЯ ДЛЯ ПОНИМАНИЯ ПСИХОЗА....................18
Истолкование как функция................................................................23
3. ОНТОЛОГИЧЕСКАЯ НЕУВЕРЕННОСТЬ..................................32
1) Поглощение..........................................................................................37
2) Разрывание..........................................................................................40
3) Окаменение и деперсонализация...............................................40
Случай 1. Тревога при ощущении одиночества........................50
Случай 2......................................................................................................55
4. ВОПЛОЩЕННОЕ И НЕВОПЛОЩЕННОЕ «Я».........................59
Воплощенное и невоплощенное «я»...............................................60
Невоплощенное «я»...............................................................................63
«Пограничный» случай — Дэвид.....................................................64
5. ВНУТРЕННЕЕ «Я» В ШИЗОИДНОМ СОСТОЯНИИ............74
6. СИСТЕМА ЛОЖНОГО «Я».................................................................93
7. САМОСОЗНАНИЕ..............................................................................107
8. СЛУЧАЙ ПИТЕРА................................................................................124
Обсуждение.............................................................................................131
Истинная и ложная вина...................................................................135
9. РАЗВИТИЕ ПСИХОЗОВ....................................................................140
10. «Я» И ЛОЖНОЕ «Я» У ШИЗОФРЕНИКА...............................166
11. ПРИЗРАК ЗАБРОШЕННОГО САДА: ОЧЕРК О ХРОНИЧЕСКОЙ ШИЗОФРЕНИЧКЕ.........................................187
Клиническая биография шизофренички...................................189
Фаза I: Нормальный и хороший ребенок..................................192
Фаза II: «Плохая»..................................................................................199
Фаза III: Безумная.................................................................................205
Призрак заброшенного сада.............................................................206
ФЕНОМЕНОЛОГИЯ ПЕРЕЖИВАНИЯ 219
I. ЛИЧНОСТИ И ПЕРЕЖИВАНИЕ..................................................220
1. Переживание как свидетельство...............................................220
2. Межличностные переживание и поведение.........................224
3. Нормальное отчуждение от переживания...........................226
4. Фантазия как вид переживания................................................230
5. Отрицание переживания..............................................................232
6. Переживание отрицания..............................................................235
II. ПСИХОТЕРАПЕВТИЧЕСКОЕ ПЕРЕЖИВАНИЕ...................241
III. МИСТИФИКАЦИЯ ПЕРЕЖИВАНИЯ.....................................250
IV МЫ И ОНИ.............................................................................................265
Они..............................................................................................................268
Мы...............................................................................................................270
V. ШИЗОФРЕНИЧЕСКОЕ ПЕРЕЖИВАНИЕ................................283
VI. ТРАНСЦЕНДЕНТАЛЬНОЕ ПЕРЕЖИВАНИЕ......................305
VII. ДЕСЯТИДНЕВНОЕ ПУТЕШЕСТВИЕ.....................................316
Прелиминарии.......................................................................................316
Путешествие...........................................................................................317
Возвращение...........................................................................................325
РАЙСКАЯ ПТИЧКА 331
Глазговское остроумие.......................................................................333
https://www.psyoffice.ru/8/psichology/book_o233_page_13.html

















https://www.psychologos.ru/articles/view/otchuzhdenie




https://scisne.net/a-1881




https://www.socionauki.ru/journal/articles/253896/
https://pikabu.ru/story/v_ramkakh_istorii_psikhologii_religioznaya_glubinnaya_psikhologiya_po_l_sondi_4511037
https://studme.org/157565/filosofiya/preodolenie_otchuzhdeniya


https://lib.sale/uchebnik-teoriya-istoriya-gosudarstva/ponyatie-suschnost-otchujdeniya.html

https://www.psyoffice.ru/8/psichology/book_o233_page_13.html
https://cyberleninka.ru/article/v/fenomen-otchuzhdeniya-i-puti-ego-preodoleniya

  • Социальные институты в таком обществе (мораль, религия, искусство, также обычаи, привычки — всё, что несет в себе подчинение общим интересам) являются посредниками между людьми и в силу того, что они есть воплощение воли частных лиц, становятся чуждыми человеку, заставляя его подчиняться частным интересам и развивать свою личность в рамках установленных законов. Эта сила, ставшая над человеком, забирает у него «подлинность», ничего не дав взамен, и он превращается в частичного человека («дробную единицу»).
  • В таком значении «отчуждение» применялось и М. Гессом. Помимо вышеописанных социальных институтов, господствующих над человеком, он отмечает еще явление денежного фетишизма в обществе: «Деньги - это продукт взаимно отчуждённых людей, отрешённый вовне человек» (М. Гесс «О сущности денег»).
  • Для Гегеля отчуждение - это реализация и овнешнение Абсолютного Духа.












Обнаженность и отчуждение. Философское эссе о природе человека




Что мы можем приобрести
от путешествия на луну,
если мы не способны пересечь бездну,
отделяющую нас от нас самих?
Это самое важное из всех путешествий, 
и без него все остальные
не только бесполезны, но и губительны.
(Томас Мертон)

Сейчас много говорят о социальном и экономическом отчуждении, и не зря – это ужасные проблемы. Но более распространенную и угрожающую проблему представляет собой самоотчуждение. Мы незнакомцы для самих себя – мы не знаем своего собственного ума, своих внутренних глубин, того, кто и что мы на самом деле. Вследствие этого мы отождествляемся с внешними и поверхностными аспектами самих себя, особенно, с телом. Мы считаем себя эго в оболочке кожи. Буддизм называет это ошибочное самоотождествление "ложным воззрением", йога описывает его как отождествление с данными (органов) чувств, а христианство сетует на то, что мы впали в забвение того факта, что наша подлинная природа – это "образ и подобие Божье". Психологи соглашаются с тем, что мы в прискорбной степени утратили контакт с самими собой. Мой психотерапевт, Джеймс Бюдженталь, писал:

Значительную часть страданий, которые испытывают столь многие люди, можно в немалой степени связать с тем, что мы живем, подобно изгнанникам со своей родины – внутреннего мира субъективного опыта. Наша родина внутри нас, и там мы полновластные владыки. Пока каждый из нас заново не откроет этот древний факт для самого себя, как уникального индивида, мы обречены скитаться в поисках утешения там, где его нельзя найти – во внешнем мире.

https://www.psyoffice.ru/9/walsh01/txt22.html









Любовь, которая является соединением с человеком без потери своей индивидуальности.
Так же, как Маркс утверждал, что отчуждение от результатов труда есть «подытоживание» отчуждения от процесса труда, тем самым указывая на вторичность результата по отношению к процессу, так и Фромм считает, что для человека «важна именно деятельность сама по себе, а не ее результат» [4, с.249]. Происходит это потому, что только те «качества, которые вытекают из нашей спонтанной активности, придают личности силу и тем самым формируют основу ее полноценности… При всякой спонтанной деятельности индивид сливается с миром. Но его личность не только сохраняется, она становится сильнее. Ибо личность сильна постольку, поскольку она деятельна». [4, с.249]
Вот как Э. Фромм описывает отчужденную и неотчужденную активность, связывая процессы отчуждения и самоотчуждения:
«В случае отчужденного труда я не ощущаю себя субъектом своей деятельности; скорее я считаю результат своего труда чем-то посторонним, стоящим выше меня и даже противоречащим мне. При отчужденной активности, в сущности, не я действую, действие совершается мною под влиянием внешних и внутренних сил. Но сам я отделен от результата своей деятельности». [5, с. 141-142]
«В случае неотчужденной активности я ощущаю самого себя субъектом своей деятельности. Неотчужденная активность – это процесс сотворения, созидания чего-то, и я сам являюсь творцом. Разумеется, моя активность есть проявление моих способностей, а сам я проявляю себя в своем труде, то есть я и моя деятельность едины. Такую неотчужденную активность я называю продуктивной («спонтанной» в более ранних работах – прим.) активностью».[5, с. 142]


https://tradexperts.ru/knigi-foreks/knigi-po-upravleniyu-kapitalom-i-riskom-0

https://cyberleninka.ru/article/v/antropologiya-samootchuzhdeniya-sotsialno-psihologicheskie-ucheniya-z-freyda-i-e-fromma-v-kontekste-filosofskoy-antropologii-l

http://www.academia.edu/3145453/%D0%A1%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D1%83%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D0%B8_%D0%BE%D1%82%D1%87%D1%83%D0%B6%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5

https://litresp.ru/chitat/ru/%D0%9A/kurginyan-sergej/pole-otvetnogo-dejstviya/7

http://www.dslib.net/religio-vedenie/globalizirujuwijsja-chelovek-problema-vyhoda-iz-subektivnosti.html

http://www.dissercat.com/content/fenomenologiya-samopoznaniya-kontseptsiya-mnozhestvennogo-ya
http://www.academia.edu/3145453/%D0%A1%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D1%83%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D0%B8_%D0%BE%D1%82%D1%87%D1%83%D0%B6%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5


http://www.dslib.net/religio-vedenie/globalizirujuwijsja-chelovek-problema-vyhoda-iz-subektivnosti.html

https://www.researchgate.net/publication/301342837_Problema_soznania_sovremennoe_sostoanie_problemy_s_tocki_zrenia_sinergetikihttp://www.xpa-spb.ru/libr/Berdyaev-NA/o-rabstve-i-svobode-cheloveka-1939.html











https://mybook.ru/author/valerij-moiseevich-lejbin/vozmezdie-fallosa-psihoanaliticheskie-istorii/


http://cheloveknauka.com/sotsiokulturnaya-spetsifika-religioznogo-fanatizma

http://psyjournals.ru/mpj/2014/n5/inina.shtml

https://istina.msu.ru/publications/article/1086959/



https://prepareforchange.net/2019/01/09/convergence-the-inescapable-explanation-that-connects-all-world-events-unfolding-now-can-you-handle-the-cosmic-truth/?fbclid=IwAR1LgZTnylDyEDd7OGFVN63Uifluit6Je2omIaYdi8LZO2X5Wm9sVuwx2lQ


https://www.oshonews.com/2018/11/14/mill-valley-california-blocks-5g-cell-tower-implementation/?fbclid=IwAR2wzgksHVsbc-ljkfyT5kLfdcqnC9gVbGWRi3W8DzudCRL6QvAY_ZJHjgY


http://vaccineimpact.com/2015/polio-wasnt-vanquished-by-vaccines-it-was-redefined/


https://realfarmacy.com/statin-scam-cholesterol/?fbclid=IwAR2kIrsbasjnjXqic-zsHu0L_qelxzFczVav3M15gHGS1GESt4sxpZbDHso





https://psyfactor.org/lib/zelinski2-03.htm

http://free-psycho.ru/tag/psikhokodirovaniye-2/


Даже если человек получил внушение под гипнозом, он изначально был подсознательно готов, открыт для постороннего воздействия.

Поэтому сразу следует уяснить  

внушить человеку можно только то, что он уже бессознательно принял.


Нельзя заставить человека, личные убеждения которого не позволяют красть и убивать, сделать это под воздействием внушения. Даже, если в состоянии транса, загипнотизированный и выполнит указания гипнотизёра, противоречащие его собственным установкам, то после выхода из транса, он вернётся к своим прежним настроениям



============







Даже если человек получил внушение под гипнозом, он изначально был подсознательно готов, открыт для постороннего воздействия.


Поэтому сразу следует уяснить 



внушить человеку можно только то, что он уже бессознательно принял.


Нельзя заставить человека, личные убеждения которого не позволяют красть и убивать, сделать это под воздействием внушения. Даже, если в состоянии транса, загипнотизированный и выполнит указания гипнотизёра, противоречащие его собственным установкам, то после выхода из транса, он вернётся к своим прежним настроениям.
Суггестия применяется повсеместно в

рекламе,
средствах массовой информации,
маркетинге,
бизнес-технологиях,
медицине,
религии,
педагогике.

Эффект плацебо интересен сам по себе. Можно было бы назвать его «эффектом веры», поскольку излечение в данном случае происходит не от наличия каких-либо объективных терапевтических свойств в лекарстве, а от внушенных положительных ожиданий пациента.

иногда подвергшись неосознанной суггестии, человек может ловить себя на том, что какая-то часть его действий и мыслей является навязанной или посторонней. Часто внушенные идеи становятся причиной навязчивых состояний, маний и одержимостей.

Можно сравнить отношения сознательной и бессознательной частей человеческого разума с отношениями братьев, которые организовали общую фирму и сами занимаются её делами.

Один брат активен, полон сил, бдителен и предприимчив, он руководит фирмой и продвигает её на рынке, а второй является рабочей лошадкой, выполняет указания первого, а также всю черную работу на фирме, автоматически, без рассуждений и видимых усилий.

Доверчивому и покладистому брату-трудяге можно внушить всё, что угодно, если это не противоречит установленному порядку вещей и указаниям брата-руководителя, и если делать это неоднократно и уверенно. Активный брат старается контролировать своего пассивного родственника, однако это не всегда ему удаётся. Поскольку, привыкая к определенному образу действий, он тоже часто становится восприимчивым к посторонним внушениям.

Впрочем, кто из братьев является старшим и более опытным в этом случае – вопрос открытый.

Франкл создал свою систему эмоциональных, нравственных и интеллектуальных упражнений, благодаря которым он смог включить свое воображение и память на полную мощность. Он старательно тренировал свою крохотную, нетронутую никем свободу, бережно охранял ее – и в конечном итоге Франкл стал свободнее любого в этом концлагере. Другие тюремщики, даже некоторые охранники, видели в нем вдохновляющий пример человека, сильного духом.

В конце концов, Франкл создал своим внутренним миром окружающий его внешний мир, в котором он остался в живых и выбрался на свободу. То есть, его подсознание стало мощнейшей творческой силой, которая помогла освободиться из концлагеря.

Подсознание ощущается нами через транс и интуицию, здесь находится наша память, наши переживания и ощущения. Подсознание способно одарить человека даром телепатии, ясновидения и другими сверхспособными качествами. Сознание же – это то, благодаря чему наш ум ориентируется во времени и пространстве. Находящийся в сознании человек имеет определенные знания о пространстве и о себе. Человек может иметь:

оскверненное сознание;
чистое сознание;
быть под властью одержимостей;
или вовсе находится без сознания.
Оскверненным сознанием называют такое сознание человека, которое полно привязанностей. Когда человек привязан к определенному набору суждений, это формирует его автоматическую постоянную реакцию на события.

Автор: на

Комментариев нет:

Отправить комментарий

Will be revised

Подписаться на: Комментарии к сообщению (Atom)