ჩუმი ჭირის ათასწლეული

ნაწილი I . белосветной რელიგიურობის ნევროპათოლოგია

სკეპტიკოსი, საღად მოაზროვნე დამკვირვებლისთვის, რომელიც სწავლობს „homo religious“ ქცევის პატერნებს, ერთი ფაქტია ნათელი: ეს სახიფათო, ფართოდ გავრცელებული დაავადებაა, რომელიც შეიძლება საბედისწერო აღმოჩნდეს. ეს სოციოპათოლოგიური, ფსიქოპათოლოგიური და, რადგან ყველა ადამიანის გამოცდილება განისაზღვრება თავის ტვინით, ნეიროპათოლოგიური მდგომარეობაა.

ყოველ საათს იზრდება მონაცემთა რაოდენობა ჰიპერრელიგიურობას, ჰიპერმორალიზმს შორის კავშირის შესახებ, „ეთიკის“ ლოგიკაზე უპირატესობის შესახებ, მისტიკურ განცდებსა და კარგად შესწავლილ ფსიქოპათოლოგიურ მდგომარეობებზე, როგორიცაა შიზოფრენია, და, განსაკუთრებით, ტემპორალური, ან საფეთქლის ეპილეფსია. ყველა კარგად გამყარებული მონაცემების მოყვანა რელიგიური ქცევის ნეიროპათოლოგიური შეფასების სფეროში, ძალიან დამღლელია: ამ თემას შეიძლება მიეძღვნას მთელი წიგნი, რომელიც მრავალი ნაწილისგან უნდა შედგებოდეს და აღწერდეს პრობლემისადმი სხვადასხვა მეთოდოლოგიურ მიდგომებს. ამის ნაცვლად, დაინტერესებულ მკითხველს ეძლევა საშუალება მიმართოს ბიბლიოგრაფიულ სიას რელიგიურობის ნევროპათოლოგიის თემაზე, რომელიც მოყვანილია ამ სტატიასთან ერთად. ალბათ, ყველაზე დეტალური წყარო ამ სიაში არის ნაშრომი „The Neural Substrates of Religious Experience“ J.L. Saver (M.D.) и J . Rabin (M.D.) ავტორობით. თუ შეგიძლიათ მისი წაკითხვა, წაიკითხეთ.

თუმცა, აქ საჭიროა გარკვეული ცნობების მოყვანა, რათა შესაძლებელი გახდეს მსჯელობის შემდგომი მსვლელობის გაგება:

1) იმის საპირისპიროდ, რაც ე.წ. „ანტიფსიქიატრებს“ სურთ, რომ თქვენ იფიქროთ, რეალური (არარეაქტიული) ფსიქოზური მდგომარეობა არ წარმოადგენს „მხოლოდ არასტანდარტულ აზროვნებას“ ან „არაორდინალური (და გარკვეულწილად ღრმა) სულის ფლობას“. აღნიშნული მდგომარეობა ვლინდება ტვინის შეუქცევადი დაზიანების შემთხვევაში, რომელიც მკაფიოდ განისაზღვრება მეტად სპეციფიკური მორფოლოგიური, ბიოქიმიური და იმუნოლოგიური ნიშნებით.

2) ქსოვილის დონეზე დაზიანება ნიშნავს უჯრედის სიკვდილს და ნეიროდეგენერაციას, და რადგან ადამიანის ნერვული სისტემის საკომპენსაციო შესაძლებლობები სულაც არ არის შეუზღუდავი, ნებისმიერი რაიმე სერიოზული ქრონიკული ფსიქოზური მდგომარეობის ფინალური აკორდი ხდება დემენცია. ფუნქციის დაკარგვა.

3) პირველად, ტვინის გარკვეულ ლოკალიზებულ ნაწილში დაწყებული ნეიროდეგენერაცია, როგორც წესი, ვრცელდება მასთან მჭიდროდ დაკავშირებულ (როგორც ტოპოგრაფიულად ყველაზე ახლოს) ტვინის მონაკვეთში. ამ ზონებიდან მას შეუძლია შემდგომი გავრცელება. ამ „სასიკვდილო ჯაჭვური რეაქციის“ მექანიზმებზე მსჯელობა სცილდება მიზნებს, რომლებიც ამ სტატიაში განიხილება. დაინტერესებულთათვის რეკომენდირებულია შრომების შესწავლა ექსაიტოტოქსიკურობის (excitotoxicity), კინდლინგის (kindling) თემებზე, კერძოდ, და ეპილეპტოგენეზის თემაზე, ზოგადად. ზოგიერთი მითითება მოცემულია ბიბლიოგრაფიაში.

4) ადამიანში ემოციური რეაქციის და აღქმული ინფორმაციის ემოციური დამუშავების პათოლოგია ძალიან ხშირად მჭიდროდაა დაკავშირებული თავის ტვინის საფეთქლის ქერქის დაზიანებასთან. ზოგჯერ ტვინის ნაწილების დასადგენად, რომლებიც პასუხისმგებელია ემოციებზე, გამოიყენება ტერმინი „ლიმბური სისტემა“. საფეთქლის ქერქი ლიმბური სისტემის მნიშვნელოვანი ნაწილია. საფეთქლის ქერქის გადაჭარბებულ აქტიურობას შეუძლია გამოიწვიოს ჰალუცინაციები და/ან უცნაური ქცევა. წინა აბზაცში ხსენებული „სასიკვდილო ჯაჭვური რეაქცია“ შეიძლება გამოწვეული იყოს მსგავსი ჰიპერაქტიურობით: ხდება ნეირონების „გადაჭარბებულად აგზნება“ მისი დაღუპვის პროცესში ან მანამდე (აქედანაა ტერმინი „ექსაიტოტოქსიკურობა“). ამ ესეში ცნება „საფეთქლის ქერქი“ ხშირ შემთხვევაში ნიშნავს საფეთქლის წილის ახალ ქერქს (neocortex), და არა თავის ტვინის საფეთქლის წილის მთელ ქერქს.

5) ჰიპოკამპი, ან ამონის რქა, ტვინის ნაწილია, რომელიც განთავსებულია საფეთქლის (ნეო)კორტექსის უკან და ქვევით და მჭიდროდაა დაკავშირებული ამ უკანასკნელთან. ჰიპოკამპი მონაწილეობს სწავლების მრავალი ფორმის უზრუნველყოფაში, განსაკუთრებით, სივრცითი სწავლების. ინფორმაციის გადასვლა მოკლევადიანიდან გრძელვადიან მეხსიერებაში ჰიპოკამპურ პროცესად ითვლება. ჰიპოკამპი ძალიან მგრძნობიარეა დაზიანებათა სხვადასხვა სახეობის მიმართ.

ახლა, როდესაც თქვენთვის უკვე ცნობილია საფუძვლები, რომლებიც საჭიროა მასალის აღქმისთვის, გავაგრძელოდ და რამდენადმე დაწვრილებით განვიხილოთ „წმინდა დაავადება“, რომელიც ტრადიციულად ასოცირდება რელიგიურ ქცევასთან თვით რელიგიური მოღვაწეების მიერ - ტემპორალური ეპილეფსია.

ტემპორალური ეპილეფსია ხასიათდება:

* იქტალური მოვლენებით (ეპილეფსიური „შეტევით“), რომელიც ხშირად რელიგიური ხილვების და ღრმა ექსტატური განცდების  თანმხლებია. მსგავსი შეტევის შესანიშნავი აღწერა მოცემულია ფ.დოსტოევსკის „იდიოტში“. წმინდა პავლეს მიმართვა კიდევ ერთი მაგალითია ასეთი შეტევისა, რომელმაც ითამაშა მნიშვნელოვანი როლი ისტორიაში. არსებობს პაციენტის შესანიშნავი აღწერა (Morgan, H.), რომელმაც შეტევის დროს კავშირი დაამყარა ქრისტესთან. რენტგენოლოგიურმა კვლევამ აჩვენა, რომ პაციენტს განუვითარდა მარჯვენა შუბლ-საფეთქლის ქერქის სიმსივნე (ასტროციტომა). სიმსივნის მოკვეთის შემდეგ პაციენტმა დაკარგა ქრისტესთან „შეხვედრის“ უნარი.

* ინტერიქტალური მოვლენებით (მოვლენებით „შეტევებს შორის“, ან ე.წ. „ნორმალური ცხოვრება“ ავადმყოფობით დაზიანებული ინდივიდისა). Waxman და Geschwind (იხ. ბიბლიოგრაფია) შეაჯამეს ტემპორალური ეპილეფსიით დაავადებულთა ადრე ცნობილი პიროვნული მახასიათებლები. ამ სიაში შედის ჰიპერრელიგიურობა ინტენსიური ფსევდოფილოსოფიური და ფსევდოკოსმოლოგიური ეფექტებით, გაძლიერებული აფექტები (არასოდეს შეგინიშნავთ, თუ რამდენად სერიოზულად ეკიდებიან „რელიგიური ფანატიკოსები“ ნებისმიერი ნივთის აღქმას?), გადაჭარბებული პუნქტუალობა თუნდაც მცირე და უმნიშვნელო დეტალებში (რაც, მაკიაველის თანახმად, სუსტებისთვისაა დამახასიათებელი), იუმორის გრძნობის უქონლობა (!), ჰიპერმორალიზმი, რიგიდულობა ინტერპერსონალურ ურთიერთობებში (დიახ, ისინი ძალიან მოსაწყენია), აგრესიული აგზნებადობა (ისტორიაში ბევრი მაგალითია, ეჭვი მაქვს, ისევე, როგორც თქვენი გამოცდილება) და ჰიპერგრაფია (დიახ, მათ უყვართ ბევრი წერა; როგორც წესი, უმრავი გრამატიკული შეცდომით, რაც ქვემოთ იქნება განმარტებული). „რელიგიური ფანატიკოსის“ საქციელის ასეთი დეტალური აღწერა კონკრეტულ დარღვევასთან დაკავშირებით არ შეიძლება იყოს შემთხვევითობა ან უბრალო დამთხვევა!

მიზანშეწონილი იქნებოდა კითხვის დასმა, თუ როგორ შეიძლება ამის დაკავშირება ყოველდღიურად მოხეტიალე და მომღერალ ევანგელისტებსა ან ინტერნეტ-ტრაფიკის ფუჭად მხარჯველ სატანურ შარლატანებთან, რომლებიც არ ავლენენ ეპილეპტიკური შეტევის არავითარ აშკარა ნიშნებს. პირველ რიგში, პიროვნების მდგომარეობის სიმძიმეს არ აქვს აშკარა კავშირი შეტევის სიმძიმესთან. შეტევა შეიძლება იყოს რბილი და იშვიათი. ის შეიძლება მოხდეს ძილის დროს.  ამ კვლევაში განხილულ ბევრ ადამიანთა ტიპი შეტევას აღიქვამს, როგორც მისი ცხოვრების ჩვეულებრივ მოვლენას, ანუ როგორც ურთიერთობას ღმერთთან, დემონთან, სანტასთან, ჰობიტთან და ა.შ., რომელთა არსებობაში მათ არასოდეს შეუტანიათ ეჭვი! მაგრამ, ნუთუ ასე აუცილებელია შეტევა?

არსებობს მნიშვნელოვანი კლინიკური და პატოფიზიოლოგიური მსგავსება ტემპორალურ ეპილეფსიასა და შიზოფრენიას შორის. ზოგიერთი მკვლევარი განიხილავს კიდეც ორივე მოვლენას, როგორც ერთ დარღვევას. შიზოფრენიკები ხშირად ავლენენ გადამეტებულ რელიგიურობას. ხშირად განიცდიან „ღვთაებრივი ბუნების“ ჰალუცინაციებს. შიზოფრენიის დროს შეტევას ადგილი არ აქვს. ეს არის ნელი, ეტაპობრივად პროგრესირებადი და ხანგრძლივი მოშლილობა, რომელიც პირველად ვლინდება განვითარების ძალიან ადრეულ ეტაპზე - სავარაუდოდ, ჩანასახის ცხოვრების მე-5 კვირას. შიზოფრენიის დროს დაფიქსირებული საფეთქლის ქერქის მორფოლოგიური დაზიანება, ალბათ, უფრო მეტად გამოიხატება, ვიდრე ტემპორალური ეპილეფსიის დროს, და ასევე ადრე იწყება. ასეთი დაზიანების მთავარი გამოვლინებაა ზომაში გადიდებული თავის ტვინის გვერდითი პარკუჭები, რომლებიც მიანიშნებენ საფეთქლის ნეირონების დაკარგვას საფეთქლის ქერქის „შიგნითა მხრიდან“  - მონაკვეთისა, რომელიც მდებარეობს ჰიპოკამპთან ძალიან ახლოს.

შიზოფრენიასა და ტემპორალურ ეპილეფსიისგან განცალკევებით დგანან სხვა იშვიათად გავრცელებული დარღვევები, რომლებსაც თან ახლავს საფეთქლის ქერქის და მასთან დაკავშირებული ტვინის მონაკვეთების რიტმული განადგურება. საბოლოო ჯამში, არც ნოზოლოგიას და არც სემიოტიკას ამ შემთხვევაში მნიშვნელობა არ აქვს. რასაც აქვს მნიშვნელობა, ეს ტვინში ზოგადი პათოლოგიური ცვლილებებია, რომლებიც, როგორც ჩანს, ხაზს უსვამენ და განმარტავენ ფართოდ გავრცელებულ რელიგიურ ქცევას, და მიჩნეულია საკმაოდ ნორმალურად და სოციალურად მისაღებად!

ეს ცვლილებები მეტად კონკრეტულია. ისინი არ ვლინდება  ნეირონთა გავრცელებულ სიკვდილში. ისინი ლოკალიზებულია თავის ტვინის ფრონტოტემპორალური ქერქის გარკვეულ მონაკვეთში, უმეტესად მარჯვენა (ნაკლებად - მარცხენა) ნახევარსფეროში. აქედან გამომდინარე, შეიძლება რელიგიური შეშლილობის ზუსტი დიაგნოზის ფორმულირება, როგორც „მარჯვენა შუბლ-საფეთქის  დემენციისა» ( right frontotemporal dementia ). ამით შეიძლება აიხსნას:

ა) რატომ არ იტანჯება ტემპორალური ეპილეფსიით ან შიზოფრენიით დაავადებული ყველა პაციენტი რელიგიური ჰალუცინაციებისგან - აუცილებელი არ არის, რომ საფეთქლის ქერქის გარკვეული ნაწილი იყოს დაზიანებული.

ბ) რატომ არ ავლენენ ყოველთვის „რელიგიური ფსიქები“  ტემპორალური ეპილეფსიის ჩვეულებრივ სიმპტომებს (ანუ შეტევებს) ან შიზოფრენიის ჩვეულებრივ სიმპტომებს (მაგალითად, „პოზიტიურ სინდრომებს“ - ჰალუცინაციებს, და ა.შ.) - დაზიანება შეიძლება შემოიფარგლოს (მარჯვნივ) შუბლ-საფეთქლის ქერქით.

მაგრამ, როგორც უკვე ზემოთ აღინიშნა, გარკვეულ ეტაპზე, ცვლილებები შეეხება ტვინის ახლომდებარე მონაკვეთებს. თავდაპირველად, როგორც მათი ჰიპერქტივაცია, რომელიც გარკვეული დროის შემდეგ შეიცვლება მათი მწყობრიდან გამოსვლით და სიკვდილით.

ამან შეიძლება გამოიწვიოს გასაოცარი (და სერიოზული) შედეგები. მოდით განვიხილოთ დაზიანების გავრცელების სავარაუდო გზები.

1) ფრონტოორბიტალური ქერქი. გავრაცელების ძირითადი მიმართულება. ფრონტოორბიტალური ქერქის ატროფია კარგად შესწავლილი თემაა ფსიქოპათოლოგიაში. ამ დარღვევის მძიმე ხარისხის მთავარი გამოვლინებაა უსაფუძვლო, პათოლოგიური სისასტიკე, იმის მსგავსი, რომელიც შეინიშნება ფანატიკოსებში. სისხლის და მსხვერპლის სურვილი. მას თან ახლავს დაქვეითებული მოუსვენრობა, შიში და ტკივილისადმი მგრძობიარობა - ე.წ. „ღმერთის მიერ გამოგზავნილი ტანჯვის გაძლება“. ნაკლებად მძიმე შემთხვევებში, პირდაპირი ფიზიკური სისასტიკე შეიძლება შეიცვალოს ძალადობრივი პროზელიტიზმით - სურვილით მოიზიდოს, რაც შეიძლება ბევრი მხარდამჭერი და გაუგზავნოს წყევლა „ურწმუნოებს“. დააკვირდით სიტუაციის პროგრესს ფინალში გარდაუვალი ხოცვით (რომელიც შეიძლება იყოს მიმართული საკუთარ თავზე).

მხედველობის ქერქის დაზიანების საინტერესო (ემპირიულად გამოვლენილი) გვერდითი ნიშანია კანის დაქვეითებული ელექტრო წინააღმდეგობა, რომელიც ხშირად აღინიშნება სერიულ მკვლელებსა და სხვა სასტიკ კრიმინალ ფსიქოპათებში. რა სამწუხაროა, რომ არავინ (ჯერ) არ გამოიყენა სხვადასხვა წმინდანთა და წინასწარმეტყველთა მიმართ ეს მიდგომა ომეტრის და წყვილი ელექტროდების გამოყენებით.

2) საფეთქლის ქვედა ქერქი. საფეთქლის ქვედა ქერქი მონაწილეობს სახეთა და სიმბოლოთა ემოციური გამოცნობის პროცესში. საფეთქლის ქვედა ქერქის ჰიპერაქტიურობა იწვევს სხვადასხვა სიმბოლოთა გაზრდილ  ემოციურ მნიშვნელობას (ჯვრიდან ბაფომეტამდე), ირგვლივ მყოფი ობიექტების და სიმბოლოების „ფარული საკრალური მნიშვნელობის“ ძიებას, რომელიც მათშია აღბეჭდილი. ეს  მძიმე შიზოფრენიის ტიპიური „ოკულტური“ ქცევა და კლასიკური „აკადემიური“ სიმპტომებია.

3) „მეტყველებითი ცენტრების ღერძი“ (“the language axis“). დიდი დროის მანძილზე მე და ჩემ მეგობრებს გვხიბლავდა ის ფაქტი, რომ სხვადასხვა რელიგიურ პროკლამაციებსა და განცხადებებში, დაწყებული ქუჩებში დარიგებული ფურცლებით და დამთავრებული შეტყობინებებით WWW-ზე, ჭარბადაა ორთოგრაფიული შეცდომები და აქვს საშინელი ლინგვისტური სტრუქტურა.  ვინმეს, როგორც ჩანს, შეუძლია მიუთითოს ისეთ სოციალურ ფაქტორზე, როგორიცაა, მაგალითად, კავშირი რელიგიურობასა და განათლების დაბალ დონეს შორის. თუმცა, ალბათ, შეიძლება ამ ფენომენის უფრო მექანიკური ახსნა. თავის ტვინის ცენტრები, რომლებიც პასუხისმგებელია ლინგვისტურ ფუნქციებზე (ე.წ. „მეტყველებითი ცენტრების ღერძი“ - ვერნიკეს მეტყველების ცენტრი, რკალისებრი სხივი, კუთხოვანი ხვეული, გასწვრივი სხივი და მეტყველებით მამოძრავებელი ცენტრი, ან ბროკის მეტყველების ცენტრი), მჭიდროდაა დაკავშირებული საფეთქლის ქერქის სტრუქტურებთან და შეიძლება გამოიწვიონ სერიოზული შედეგები, როდესაც პათოლოგიური აგზნების ტალღა ვრცელდება დაზიანებული მხედველობითი ქერქიდან.

ლინგვისტური ცენტრების ფუნქციონირების დარღვევა ასევე შეიძლება აიხსნას „მისტიკური განცდების“ სიტყვიერი აღწერის ხშირი უუნარობით. წიგნში „სატანა ლაპარაკობს“ დოქტორმა ლა ვეიმ ივარაუდა, რომ თუ ვინმეს არ შეუძლია სიტყვიერად აღწეროს  თავისი განცდები, ალბათ, ასეთ ადამიანს ძალიან შეზღუდული ლექსიკონი აქვს. ეს ახსნა მისაღებია, თუმცა, პათოლოგიის თვალსაზრისით, ყველაფერი შეიძლება აიხსნას აღქმული ინფორმაციის შეუძლებლობით მიაღწიოს ბროკის ცენტრს: გზა, რომელიც მან უნდა გაიაროს, განადგურებული აღმოჩნდა ნერვული უჯრედების სიკვდილით.

უნდა აღინიშნოს ცხადი რამ: ენობრივი დამუშავება მათ მიერ, ვინც წერს მარჯვენა ხელით, განიხილება როგორც მარცხენა ნახევარსფეროს პროცესი, და იმისთვის, რომ შეეხოს „ენობრივ ღერძს“, მხედველობითი ქერქის ატროფია უნდა იყოს მარცხენა მხრივი ან (რაც უფრო სავარაუდოა) ორმხრივი.

4) შუა საფეთქლის ქერქი. ამ ზონის გადაჭარბებული აგზნებადობა იწვევს ჰალუცინაციურ პროცესებს, განსაკუთრებით სმენით ჰალუცინაციებს: .. „ხმაური ზემოდან“, „ადამთან პირდაპირი ხაზი“ და ა.შ. შუა საფეთქლის ქერქის შემცირებული მოცულობა ხშირად გვხვდება შიზოფრენიკთან.

5) სარტყელის ხვეულის წინა ქერქი. ამ ზონის საწყის ჰიპერსტიმულაციას მივყავართ მღელვარების, სიამოვნების და შიშის (რელიგიური თრთოლვა, იცანით?) საინტერესო ნაზავთან. დაზიანების განვითარებასთან ერთად ინდივიდი, რომელსაც დაავადება შეეხო, გვიჩვენებს ნებისყოფის დაკარგვას, გარდაიქმნება მხდალ და ადვილად კონტროლირებად მორჩილ ადამიანად. შესწავლილი, ნებისყოფის დამთრგუნველი ნაერთი TCAP (რომელიც შეიმუშავა Saunters, CIA, 1964) ძირითადად ზემოქმედებას ახდენს რიბონუკლეინის მჟავის სინთეზის პროცესის დაშლით სარტყელის ხვეულის წინა ქერქში.

ახლა წარმოიდგინეთ, რომ გარდა ხსენებული ფრონტოტემპორალური ქერქის ატროფიისა, სავარაუდოდ, გამოვლინდება ნებისმიერი ზემოთ ხსენებული პათოლოგიური გამოვლინებები (ნებისმიერ სავარაუდო კომბინაციაში). სასიამოვნო სურათია, ასე არ არის?

და ამის შემდეგ, როგორც ვიმედოვნებ, თქვენ ყველაფერი შეამჩნიეთ, მოდით წინ წავიწიოთ და განვიხილოთ ამ პრობლემის ფესვები, მისი პირველწყარო.

ნაწილი II . შენიშვნები რელიგიური ჭკუასუსტობის ეტიოლოგიასა და ეპიდემიოლოგიაში:  „белосветническая რელიგიურობა“ როგორც ინფექციური ვირუსული დაავადება

ტიპიური (და მეტად ნაყოფიერი) მიდგომა იქნებოდა ფაქტების „ჯაჭვში სუსტი რგოლის“ ძებნის დაწყება. იმ შემთხვევაში, თუ დაზიანება, როგორც წესი, ვრცელდება ტვინის ერთი ზონიდან მეორეში, რომელიც მასთან მჭიდროდაა დაკავშირებული, იქნება თუ არა ფრონტოტემპორალური ატროფია ძირითადი პროცესი, თუ ეს მხოლოდ შედეგია რაღაც საწყისი დაზიანებისა სადღაც ახლოს? ფაქტობრივად, ყოველ დღე ჩნდება ახალი მონაცემები უკანასკნელის სასარგებლოდ. გაკვეთის შემდეგ ჩვეულებრივად გამოვლენილი ტემპორალური ეპილეფსიის ნიშანია ჰიპოკამპალური სკლეროზი. დაბრუნდით და გადაიკითხეთ ჰიპოკამიისადმი მიეძღვნილი მოკლე აბზაცი. გარდა იმისა, რომ იგი მეტად დაუცველია ინსულტისგან,  „მეხსიერების ამ რგოლს“ გააჩნია მნიშვნელოვანი პათოლოგიური თავისებურება: დაზიანებულ ჰიპოკამპში არსებობს ნეირონების ანომალური „დამოკლებული“ კომპლექსების შექმნის ტენდენცია  (სამწუხაროდ, არ არსებობს სხვა, უფრო გასაგები ფრაზა ამ მოვლენის აღსაწერად), რომელიც მუდმივი მაღალი სიხშირით აწარმოებს ეპილეპტოჰენურ იმპულსებს მასთან დაკავშირებულ თავის ტვინის ზონებთან, პირველ რიგში, საფეთქლის (ახალ) ქერქში!

ასევე იფიქრეთ იმ როლზე, რომელსაც ჰიპოკამპი თამაშობს სწავლის პროცესში, და იმ ფაქტზე, რომ „ფუნდამენტალისტური მენტალიტეტის“ მქონე ადამიანები, როგორც წესი, თავს ავლენენ, როგორც ძალიან პასიური, შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე მოსწავლეები (საკმარისია შეხედოთ ხელოვნებისა და მეცნიერების პროგრესს თეოკრატიულ საზოგადოებაში!) .

ბოლოს და ბოლოს, შეიძლება აიღოთ ცხოველი და გაანადგუროთ მისი ჰიპოკამპი სკალპელის, ელექტროდის ან შპრიცის გამოყენებით, რომელიც გარკვეული ექსაიტოტოქსინითაა სავსე (მაგალითად კაინის ან იბოტენის მჟავით). თქვენ იხილავთ ძალიან დიდ სირთულეს რეაგირების უნარის აღსაკვეთად ან ყურადღების ობიექტის შესაცვლელად. ასევე გამოვლინდება ქმედებათა პატერნის შეცვლის უუნარობა მას შემდეგ, რაც ის იყო ინიციირებული, ერთადერთი ამოცანისადმი მიდევნა, განსხვავებულად ფიქრის ან რეაგირების უნარის დარღვევა, პერცეპტების ერთი კომპლექტიდან მეორეზე გადასვლის დაგვიანება ან უუნარობა. ეს სწავლების პროცესის მნიშვნელოვანი დარღვევაა.

იფიქრეთ შემდეგი ტიპის ყველა რელიგიაზე: „ერთი წიგნი, ერთი ღმერთი“.

რაღაცას გახსენებთ, ასე არ არის?

მოდით ოდნავ გადავუხვიოთ და განვიხილოთ კიდევ ერთი საინტერესო ფაქტი. ინტენსიური შიშის (გეშინოდეთ ყველასი, ვინც ქადაგებს  ღვთისადმი შიშს!) ან თავზარის მდგომარეობაში ჰიპოკამპი „ითიშება“, აღარ იღებს მონაწილეობას მეხსიერების ფუნქციებში და შეიძლება განიცადოს  დეგენერაცია. გასაკვირი არ არის, მათი უმრავლესობა, ვინც გადაიტანა ექსტრემალური ან სიკვდილთან მოსაზღვრე მდგომარეობა, მოგვიანებით მიმართავენ белосветническим რელიგიებს. მაგალითი აჩვენებს, თუ როგორი პოტენციურად ძლიერი იარაღი შეიძლება იყოს შიში. მას შეუძლია სერიოზულად შეამციროს თქვენი მტერის შემეცნებითი შესაძლებლობები, გახადოს მისი ქცევა ძალიან პროგნოზირებადი და ფიზიკურად დააზიანოს მისი ტვინი. გეშინოდეთ შიშის!

 მოდით დავუბრუნდეთ „სასიკვდილო ჯაჭვს, ჯაჭვს თავის ტვინში“.

შემდეგი ნაბიჯი, ალბათ, იქნება იმის გარკვევა, თუ რა იწვევს პირველად (ჰიპოკამპალურ?) დარღვევას, რომელიც ასევე იწვევს უამრავ პათოლოგიურ ცვლილებებს, რომლებიც ახლახან განვიხილეთ. იმის გათვალისწინებით, რომ „დაავადების“ შედეგი ძალიან სპეციფიკურია და რომ, სავარაუდოდ, ყველაზე მეტად ეხება თავის ტვინის კონკრეტულ ზონას (ფრონტოტემპორალური ქერქი), ნაკლებად სავარაუდოა, რომ ნებისმიერი წინასწარ გაუთვალისწინებელი ინსულტი შეიძლება იყოს საძიებო პირველადი მიზეზი. პირიქით, უნდა არსებობდეს უფრო სელექციური, მაგრამ ჩვეულებრივი და ფართოდ გავრცელებული ფაქტორი.

მაშინვე გახსენდება გენეტიკური ფაქტორი. მართლაც, ტყუპების კვლევამ აჩვენა რელიგიური ქცევის გარკვეული გენეტიკური განპირობება (Waller და სხვ.). შუბლ-საფეთქლის დემენციით და ჰიპერრელიგიურობით დაავადებული ოჯახის კლინიკურმა კვლევამ გამოავლინა კავშირი მე-17 ქრომოსომის ამ კონკრეტულ მდგომარეობასა და აბერაციას შორის (Bruce Miller, 1997). მაგრამ, თუ გავითვალისწინებთ დაავადების სირთულეს, არასწორხაზოვნობას და გავრცობილობას, ასევე ყოველდღიურ დაკვირვებას (არარელიგიურ მშობლებს შეიძლება ჰყავდეთ უკიდურესად რელიგიური შთამომავლობა, და პირიქით), გულუბრყვილობა იქნებოდა იმის ვარაუდი, რომ მხოლოდ გენებით (თუნდაც, რომ განვიხილოთ მემკვიდრეობითობის კომპლექსური არამენდელეევისური სქემების შესაძლებლობა) შეიძლება პათოლოგიური ფენომენის ახსნა.

რთულ დარღვევათა შემთხვევებში, რომლებიც გამოწვეულია სუსტად განსაზღვრული მიზეზით, ხშირად გამოიყენება დარღვევათა მოდელირება ცხოველებზე, რათა გაჩნდეს ვარაუდი მათი შესაძლო ეთოლოგიის შესახებ. სამწუხაროდ, ფსიქოზური ცხოველის შექმნა, რომელიც არ ეკუთვნის ადამიანთა სახეობას, ძალიან რთული ამოცანაა. ფსიქოზურ მდგომარეობათა ცხოველურ მოდელებს, რომლებიც ამჟამად არსებობენ (მაგალითად, შიზოფრენიის ამფეტამინური და ფენილციკლიდირებული მოდელები), ძნელად შეიძლება ეწოდოს დამაკმაყოფილებელი, თუმცა ისინი, გარკვეულწილად, სასარგებლოცაა. შეიძლება საერთოდ დაისვას საკითხი შესაძლებლობის შესახებ, ოდესმე რომ  დასაშვები გახდეს იმ მდგომარეობის რეპროდუცირება, რომელიც უნდა შეესაბამებოდეს რელიგიურ სიგიჟეს ხალხში, ცხოველთა გამოყენებას, რომლებიც არ ეკუთვნიან ადამიანთა სახეობას ...

ქალბატონებო და ბატონებო, ნება მომეცით წარმოგიდგინოთ ცხოველთა ანომალური ქცევის მომხიბლავი ანალიზი. თქვენი განსჯის დრო დადგა!

ეს უცნაური მდგომარეობა საგრძნობლად შეინიშნებოდა პრიმატებში, მღრღნელებსა და კატებში. აქ ჩამოთვლილი მონაცემები ძირითადად მოდიან კვლევებიდან ადამიანის მსგავს ადამიანებზე. პათოლოგიური პროცესი შეიძლება დაიყოს ორ ეტაპად.

I ფაზის დროს ჭარბობს სოციალური კონტაქტის სულ უფრო და უფრო მზარდი სურვილი, რომელიც ხშირად აღწერილია, როგორც „გალიაში ყოველგვარი მიზეზის გარეშე სხვა ცხოველთა შეწუხების კონსტანტური სურვილი“. ზოგიერთი მკვლევარი ამას განსაზღვრავს, როგორც „ჯოგური ინსტიქტის ანომალურ გაძლერებას“. ამავე დროს შეინიშნება შეშფოთება და მზარდი აგრესიულობა ძალიან უცნაური გადახრით - აგრესიული ქცევა, როგორც წესი, მიმართულია საპირისპირო სქესზე, განსაკუთრებით მამრზე. ამ ეტაპზე ძალიან ხშირად ვლინდება სექსუალური დევიაცია. I ფაზის სხვა საინტერესო სიმპტომი, რომელიც შეიმჩნევა, - თვითგვემაა (self — mutilation), სხვა შემთხვევაში, ძალიან იშვიათი მოვლენაა ცხოველებისთვის, რომლებიც არ ეკუთვნიან ადამიანთა სახეობას. ამ სიმპტომთან დაკავშირებით შეიძლება ორი დასკვნის გაკეთება:

1) თვითგვემა მოიცავს ანომალიებს (მათთვის, ვინც დაინტერესებულია ტექნიკური დეტალებით, ნეირონულ სიკვდილს, რომელიც გამოიწვია D 1-რეცეპტორის დაღუპვამ) დოფამინის სისტემაში. პრევალირებულ ჰიპოთეზად, რომლითაც აიხსნება შიზოფრენიის პათოფიზიოლოგია, დღემდე მიჩნეულია დოფამინის ჰიპოთეზა. შიზოფრენიასა და გაზრდილ რელიგიურობას  შორის კავშირის შესახებ იხილეთ ნაწილი I.

2) თვითგვემა ვირთაგვებში გამოწვეულია ახალშობილ ვირთაგვებში გაძლიერების ცენტრების განადგურებით, არჩევითი ნეიროტოქსინების გამოყენებით (როგორიცაა 6-ჰიდროქსიდოფამინი) - ნამდვილად გრანდიოზული თავშეკავებაა. ეს დაკავშირებულია 5 HT-ნეირონების ზრდით (მეცნიერულად მოაზროვნეთათვის: წარმოქმნილია ნაწიბურის მედიალური ბირთვიდან (medial raphe nucleus)), რომელიც ცვლის დოპამინერგიულ ნერვებს დაზიანებულ მონაკვეთში [ლიმბური სისტემის]. იმ დროს, როდესაც დოპამინერგიული ნეირონები („ბოტანიკოსებისთვის“: რომლებიც განთავსებულია მოსაზღვრე ბირთვში (nucleus accumbens) და საფარის ვენტრალურ სფეროში (ventral tegmental area)) წარმოადგენენ გაძლიერების სისტემის ღეროს, მრავალმა მკვლევარმა შესთავაზა 5 HT-სისტემა, როგორც პასუხისმგებელი ფსიქოლოგიურ დასჯაზე, მათ შორის, დანაშაულის და აღკვეთის გრძნობაზე.

საინტერესოა, რომ დაზარალებულ არაპრიმატ ცხოველებში (ვირთაგვებში), ზემოთ აღწერილი გადახრების გარდა, შეიმჩნევა შემცირებული მღელვარება, შიში და ტკივილის აცილების სურვილის შემცირება. არსებობს მონაცემები სავარაუდო მონაწილეობის შესახებ ფრონტოორბიტალურ ქერქში. ქერქის ფრონტოორბიტალური ზონების დაზიანების ფსიქოპათოლოგიის და მათი შედეგების შესახებ იხილეთ ნაწილში I.

I ფაზის სხვა მახასიათებლებში შედის დეპრესიის [ექსპერიმენტული ქცევითი] სიმპტომები (მიუხედავად ცოცხალი ქმნილების სოციალური გაუქარვებლობისა და შფოთვისა გარემოში) და სწავლების გარკვეული ფორმების დაზიანება, განსაკუთრებით, სივრცითი სწავლების  დაზიანება (რომელიც უკავშირდება ტვინის რომელ სტრუქტურას? - რა თქმა უნდა, ჰიპოკამპს).

იმ დროს, როდესაც დაავადება პროგრესირებს, მდგომარეობა (თქვენ რა გეგონათ!) სულ უფრო და უფრო უარესდება. ბევრად უფრო უარესდება. II ფაზაში ცხოველი აღარ არის ღონემიხდილი. ის მშვიდია, აპათიური, იზოლირებული. ყოველგვარ ინტერესს კარგავს არსებული რეალობის მიმართ, შეუძლია დატოვოს გუნდი, იცხოვროს მარტო, დაიმალოს. ამ ეტაპზე მზარდ აგრესიულობას ცვლის პასიური დაუცველობა - „მეორე ლოყის მიშვერა“. სწავლების უნარის დარღვევა უფრო უარესდება, შეინიშნება მეხსიერების მნიშვნელოვანი დაკარგვა. თუ ასეთ ცხოველს რომელიმე მტაცებელი არ მოკლავს, სავარაუდოდ, ეს „განდეგილი“  შიმშილით დაიღუპება.

რა თქმა უნდა, ფაზებს შორის გადასვლა მომენტალურად არ ხდება, შეიძლება შეინიშნებოდეს მოსაზღვრე ფორმები, რომლებიც ახდენენ ორივე ეტაპის სიმპტომების დემონსტრირებას.

ამრიგად, მეტყველებს თუ არა რამეზე ზემოთ აღწერილ ცხოველთა ქცევის შედარება ადამიანის ქცევის გარკვეულ პატერნებთან (მოხსენიებულია ნაწილი I), რომელიც ყველამ უკვე ვიცით?

ჩემი აზრით, მეტყველებს.

რა არის ამ განმასხვავებელი ქცევითი გადახრების მიზეზი ცხოველებში, და როგორც ჩანს, ადამიანებში? რატომ გვხვდება ასეთი გადახრა ასე ხშირად?

მიზეზი ვირუსია, და ეს ვირუსი ფართოდაა გავრცელებული.

მას ბორნის ვირუსი ეწოდება; გამოთქმულ იქნა ვარაუდი, რომ ის პასუხისმგებელია (რა სიურპრიზია!) საფეთქლის ეპილეფსიაზეც და შიზოფრენიაზეც, ასევე ბიპოლარულ და უნიპოლარულ აშლილობაზე, განსაკუთრებით იმ შემთხვევებსა და ფორმებში, რომლებიც დაკავშირებულია თვითდესტრუქციულ ქცევასთან (თვითმკვლელობის გამომწვევი დეპრესია და თავშეკავება; იხ. დასკვნები, რომლებიც ეხება  ცხოველთა თვითგვემას).

მე შოკი განვიცადე, როდესაც აღმოვაჩინე, სად და როდის აღმოაჩინა ბორნის ვირუსმა თავისი თავი რუკაზე.

ახლო აღმოსავლეთი, უდაბნო, მომთაბარე და მესაქონლეობას მიმდევარი ტომები, ბიბლიური პერიოდი.

კარგი მწყემსები ისევ და ისევ ინფიცირდებოდნენ თავისი ცხვრებისგან. უფლის მიერ დალოცვილი ჯარისკაცები ისევ და ისევ ისუნთქავდნენ ვირუსის ნაწილაკებს მათი ბედაურებისგან. აგრესიული წინასწარმეტყველები, რომლებიც აქტიურად ავრცელებდნენ მასებში იდეებს და რომლებსაც  მათ ჩააგონებდა ღვთაებრივი ხმა (და ასევე ავრცელებდნენ ამ ხმის მიზეზს თავისი სუნთქვით). საკუთარ თავში ჩაკეტილი წმინდანები, რომლებიც „უმწიკვლო ცხოვრებას“ ეწეოდნენ და მიისწრაფოდნენ განმარტოებისკენ უდაბნოში, რათა დამტკბარიყვნენ თავისი ჰალუცინაციებით შეტევამდე და შეტევის დროს... და ისევ რომ დაინფიცირებულიყვნენ ტკიპებით უდაბნოს მღრღნელების - ბორნის ბუნებრივი რეზერვუარისგან.

პალესტინის უდაბნოში მტკიცედ და შეუმჩნევლად დამკვიდრებულმა ბორნის ვირუსმა განვითარება დაიწყო დაახლოებით ჩვ.წ.აღრ-მდე IV - III ათასწლეულში. ეს იყო დრო, როდესაც საფუძველი ჩაეყარა ძველ აღთქმას. ვირუსი შეეხო არა მხოლოდ ადამიანებს, პირუტყვს და მღრღნელებს, არამედ სხვა მრავალ სახეობას. სიაში შედიან კატები და ძაღლები (ბოლო კვლევამ აჩვენა, რომ ტემპორალური სიგიჟე კატებში გამოწვეულია ბორნის ვირუსით, მაგრამ ამ ცხოველების განკურნება, საბედნიეროდ, შესაძლებელია), და ყველაზე შთამბეჭდავი მაგალითი სირაქლემებია. ცნობილია, რომ ჩვ. წ.აღრ-მდე IV-III ათასწლეულში ისინი იყვნენ გავრცელებული ახლო აღმოსავლეთის უდაბნოებში. მაგრამ ეს დიდი ფრინველები გაანადგურეს „ბორნის ეპოქის“ დასაწყისში (TM), რაც არ ყოფილა დაკავშირებული ეკოლოგიურ მიზეზებთან. წამოყენებული იქნა ჰიპოთეზა, რომ ბორნის ეპიდემია მანამ დაიწყო, სანამ სირაქლემები შეძლებდნენ საკმარისი იმუნიტეტის განავითარებას. ფაქტობრივად, ისრაელში ადგილი ჰქონდა აფრიკული სირაქლემების ხელახლა გამრავლების მრავალ მცდელობას ჩვენ დროსაც (1980-1988). ყველა ეს მცდელობა უშედეგოდ დასრულდა, რადგან ახლად ჩამოყვანილი ფრინველები მუდმივად იღუპებოდნენ ულმობელი ნევროლოგიური დაავადებისგან. მათი დაღუპვის ოფიციალურად დადგენილი მიზეზია ბორნის ენცეფალიტი. ინფექციის დადგენილი წყაროა ცხვრები. ეს შემთხვევა მეტყველებს იმაზე, რომ ბორნის ვირუსი, რომელმაც მოიცვა ახლო აღმოსავლეთის ტერიტორიები, ჩვენ დროშიც ჯერ კიდევ ძალიან გავრცელებულია.

საინტერესოა  შესაძლო კავშირის დადგენა ინფექციის გავრცელებასა და რელიგიური ტრადიციის [белосветнической] განვითარებას შორის. მრავალრიცხოვანი განცხადებების მიუხედავად (მაგალითად, წინადაცვეთასთან), რელიგიურობა და ჰიგიენა მთლად  კარგად არ შეესაბამებიან ერთმანეთს. მარტივი ობიექტების ნაკლებობა პირადი ჰიგიენის და შესაბამისი ქცევის ნორმების დასაცავად ალბათ ვერ დაეხმარება ინფექციის გავრცელების შეჩერებაში. მაგრამ არსებობს ბორნთან დაკავშირებული რამდენიმე საინტერესო თავისებურება მიმართებაში. როგორც უკვე აღინიშნა, პირუტყვი იყო (და დღემდე არის) ვირუსის მთავარი მატარებელი და, სავარაუდოდ, ადამიანის ინფიცირების წყარო. მაგრამ არის ერთი შინაური ცხოველი, რომელიც ზოგადად არ ექვემდებარება ბორნის ვირუსით ინფიცირებას. ის არც კი შეიძლება იყოს  ინფექციის გადამტანი. მაგრამ რა ცხოველია?

დიახ, ეს ღორია. ღორები არ იტანჯებიან ბორნის ვირუსით, ისინი არ არიან ვირუსის გადამტანები და მათი მოხმარება აკრძალულია ებრაელთა (როგორც ჩანს, სწორედ აქ დაიწყო პრობლემა), ისლამურ და სხვა რელიგიურ ტრადიციებში. ეს აკრძალვა ნიშნავს არა მხოლოდ ინფიცირებული ხორცის დიდი რაოდენობით მოხმარებას (რასაც შეიძლება არ ჰქონდეს მნიშვნელობა: ძირითადად ბორნის ვირუსი ვრცელდება საჰაერო-წვეთოვანი გზით), არამედ ღორების რაოდენობის შემცირებას და მათ ჩანაცვლებას მატარებელთა სახეობებით. მწყემსს, რომელსაც ცხვრების ნაცვლად ღორები ჰყავს, ნაკლებად აქვს ინფიცირების შანსი!

კიდევ ერთი ფაქტი: ინფიცირებულ ადამიანთა და სხვა ცხოველთა კრემაცია კარგი საქმეა, როდესაც აუცილებელია ეპიდემიის შენელება. და რაც არ მაკვირვებს, ამას არ მიესალმა белосветников უმრავლესობა. კრემაციას ტრადიციულად ადარებენ ჯოჯოხეთის ცეცხლს - და ეს, მართლაც, ჯოჯოხეთის ცეცხლია სხვადასხვა პარაზიტებისთვის, რომლებიც ბინადრობენ ცხედარში. ხოლო მიცვალებულისთვის ეს სულერთია ...

მაგრამ რა შეიძლება ითქვას ქრისტიანობაზე, რომელიც ტოლერანტულია ღორის ხორცისა და (ზოგჯერ) კრემაციის მიმართ და რომელიც გავრცელებულია უკაცურ მომთაბარე და მესაქონლეობის კულტურებში? ნუ დაგავიწყდებათ ერთი რამ: ქრისტიანობა - გვიანი, არცთუ დიდი ხნის რელიგიაა. ის გაჩნდა და გავრცელდა დაახლოებით სამი ათასი წლის წინ, მას შემდეგ, რაც ბორნის ვირუსი უკვე ფართოდ გავრცელდა ახლო აღმოსავლეთში. ამ დროის მანძილზე მნიშვნელოვანი ცვლილებები მოხდა. ადამიანთა დასახლებები ვირუსით დაზარალებულ ტერიტორიებზე გაიზარდა, მოხდა გადასვლა სოფლის კულტურიდან ურბანულზე, სადაც ინფიცირებულ ადამიანთა მასობრივი კონცენტრაციაა. ვირუსი მიეჩვია „ახალ“ მატარებლებს ადამიანის სახით, „განავითარა“ ექსპლუატაციის ახალი და უფრო ეფექტური გზები და საკუთარი სარგებელის სუსტი მხარეები. მთავარი ნაბიჯი ამ ევოლუციაში - ჰორიზონტალური გავრცელების შესაძლებლობის შეძენაა (ჰორიზონტალური - ადამიანიდან ადამიანისკენ, ვერტიკალური - სხვადასხვა სახეობებს შორის), თუ ასეთი შესაძლებლობა ადრე არ არსებობდა. ჩემი აზრით, მოხდა შემდეგი.

მსგავსი ევოლუციის შემდეგ გარკვეული დრო იყო საჭირო (რამდენიმე საუკუნე?) და რომაელთა მძლეველი არმია, რათა საგანგაშო სიტუაციას მიეღო პანდემიური მასშტაბები. თუ ეს აბზაცი უცნაურად მიგაჩნიათ, იფიქრეთ შემდეგზე: ბორნის ვირუსი მის განვითარებაში მარტო არ არის. ორმა სხვამ, უკეთესად შესწავლილმა ვირუსმა ასევე მიაღწია იმას, რომ ქალაქების წარმოქმნასა და ზრდასთან ერთად მათ შეიძინეს შიგასახეობრივი გავრცელების უნარი; შემდეგ ისინი გავრცელდნენ მთელ მსოფლიოში. ეს გრიპის და ყვავილის ვირუსია. სადაა მათი პირველწყარო? ახლო აღმოსავლეთი! გამანადგურებელი „ჭირი“, რომელიც აღწერეს ბერძენმა და რომაელმა ისტორიკოსებმა, არ იყო ნამდვილი „შავი სიკვდილი“ (ეს უკანასკნელი აღმოჩნდა ევროპაში გაცილებით გვიან, იუსტინიანეს მეფობის დროს ჩვ.წ.აღრ-ის 400-იან წლებში), - ეს იყო ყვავილი.

ამრიგად, პროცესი, რომელიც წინ უძღოდა ქრისტიანობის შექმნას და გავრცელებას, შეიძლება ყოფილიყო ბორნის ვირუსის მიერ დამოუკიდებლობის მოპოვება კლიმატური პირობებისგან (უდაბნო) და გადამტან ცხოველებისგან, რომლებმაც გაავრცელეს იგი. ახლა ინფექციისადმი მიდრეკილ ადამიანთა რაოდენობა, რომლებსაც ჰყავს საქონელი და რომლებიც შეგროვილია ერთ ადგილას, საკმარისზე მეტია!

კიდევ ერთი საინტერესო დაკვირვება: იფიქრეთ იუდაიზმის წესის „თვალი თვალის წილ, კბილი კბილის წილ“ აღმსარებლის გარდაქმნაზე სახარების მოძღვრებაში მეორე ლოყის მიშვერის შესახებ, გარდაქმნაზე, რომელიც ასე კარგად აღწერა ნიცშემ. ხომ არ გახსენებთ ეს რამეს უკვე განხილულიდან ამ ნაწილში? დიახ, დაავადების პროგრესირების შემთხვევაში ჩნდება II ფაზაში მყოფთა სულ უფრო მეტი რაოდენობა!

ამ თვალსაზრისით, ისლამის გამოჩენა (ჩვ. წ.აღრ-ის 700-იანი წლები) მეტად საინტერესო ამბავია. ეს უფრო ჰგავს [ეპიდემიოლოგიურს] ტრადიციულს: ძალიან მჭიდრო კონტაქტები „კლასიკურ გადამტან ცხოველებთან“, უკაცრიელი ზონებით შეზღუდულობა და I ფაზის ჭარბი აგრესიული სიმპტომატიკა. ქრისტიანობასთან შედარებით, ის გამოიყურება უფრო „მონოთეისტურად და სუფთად“. მიანიშნებს თუ არა ეს ბორნის ახალი კულტურის გამოჩენაზე ველურ ბუნებაში? არის თუ არა ეს კონკურენცია ძველ და ახალ ვირუსულ კულტურებს შორის, რომლის შედარება შეიძლება კეთრისა და ტუბერკულოზს შორის კონკურენციასთან ძალაუფლების მოპოვებისთვის ადამიანთა გადამტანებზე ბნელი საუკუნეების ევროპაში? ისლამური სამყაროს საწყისი  “პროგრესულობა“  X - XI საუკუნეებში და სხვ. - აიხსნება თუ არა ეს შიგასახეობრივი ტრანსმისიის ნაკლით  (ახალი კულტურის [?]) პანდემიის მეორე ტალღის დასაწყისში? გადაიცემოდა თუ არა „წინასწარმეტყველიდან მიმდევარზე“  (იმ დროს, როდესაც წინასწარმეტყველებმა „მიიღეს თავისი დოზა“ მღრღნელებისგან უდაბნოში იზოლაციის პერიოდში [?]), სანამ განვითარება ჰპოვა გავრცელებულ „ნებისმიერიდან თითუეულისკენ?“ ჩვენ ჯერ არ ვიცით, მაგრამ თუ არსებობს „მეორე კულტურა“, მას, როგორც ჩანს, მეტად აქტიური ეკოლოგიური ნიშა უკავია მიმდინარე მომენტში! (და იფიქრეთ მისაღები ჰიგიენის არარსებობის, პირუტყვთან მჭიდრო კონტაქტის, მატარებელი მღრღნელების ბინადრობის და ახლო აღმოსავლეთის ხელსაყრელ კლიმატში გადამდები სენის გავრცელების შესახებ).

მაგრამ მოდით დავბრუნდეთ ევროპის კონტინენტზე. დროთა განმავლობაში აქ ინფექციის გამოვლინება მცირდება - დაწყებული რენესანსიდან, და დამთავრებული სამრეწველო რევოლუციის პერიოდით. არსებობს ამის რამდენიმე მექანიკური ახსნა:

1) პარაზიტები არ იგებენ გადამტანების ზედმეტად განადგურებისგან, რადგან მისი გადარჩენა მათზეა დამოკიდებული. დიდი ხნის მანძილზე „ერთად თანაცხოვრებამ“ შეიძლება გამოიწვიოს საინტერესო ევოლუციური პროცესი - პარაზიტის სიკვდილიანობის შესუსტება. მაგალითად: სიფილისი. როდესაც სიფილისი ევროპაში ახლად აღმოჩენილი  ამერიკის კონტინენტის პირველმა მკვლევარებმა შემოიტანეს, იგი მისი მსხვერპლს რამდენიმე თვის განმავლობაში კლავდა. იმ დროისთვის, როდესაც გამოიგონეს სიფილისის მკურნალობის გზები (Paul Erlich, 1904), სიფილისით დაავადებულნი „ცხოვრობდნენ“ ათწლეულების განმავლობაში! მსგავსი რამ შეიძლებოდა მომხდარიყო ბორნის და მისი მატარებლების შემთხვევაში?

2) არაინფიცირებულ მდგომარეობაში შეიძლება ადგილი ჰქონდეს  ევოლუციურ უპირატესობას (და შემოწმებისას, დარწმუნებული ვარ, ეს ნამდვილად ასე იქნება! :-)). ამრიგად, იმ არამრავალთა რიცხვი, ვინც შეუვალია გადამდები სენისადმი, შეიძლება თანდათან, საუკუნეთა განმავლობაში გაიზარდოს საკმაოდ მნიშვნელოვნად, რათა გავლენა მოახდინოს იდეოლოგიურ და ისტორიულ განვითარებაზე.

3) თუ ახლო აღმოსავლეთში კონტაქტი სენის გამომწვევთა ბუნებრივი ბინადრობის ადგილებთან, არ არის ისეთი მნიშვნელოვანი ვირუსის [უშუადლოდ] გადასარჩენად, იქნებ მაინც მნიშვნელოვანია ვირუსული გენოფონდის შესანარჩუნებლად? ვავილოვი ამტკიცებდა, რომ მცენარეთა უმაღლესი ბიოლოგიური მრავალფეროვნება, როგორც წესი, შეინიშნება იმ ადგილებში, სადაც ისინი ჩაისახენ. იქნებ ამ მტკიცებულების გამოყენება შეიძლება იყოს გამოყენებული მიკროორგანიზმების მიმართ? დაფიქრდით განსხვავებაზე თანამედროვე ქრისტიანობასა და თანამედროვე ისლამს შორის, განსხვავებაზე დასავლეთსა და ახლო აღმოსავლეთს შორის. შესაძლებელია, რომ რაღაც [მიკრო] ბიოლოგიური იმალებოდეს ამ განსხვავების მიღმა? დრო გვიჩვენებს. და, ფიქრი საქმე „კლასიკურ მატარებლებთან“ კონტაქტის ფიქრისას, იგი მნიშვნელოვნად შემცირდა ინდუსტრიალიზაციასთან ერთად. იმ შემთხვევაში, თუ ფერმაში არ მუშაობთ, საეჭვოა, რომ მათ შეხვდეთ. ეს ასევე ეხება მღრღნელებს, რადგან „გონების საუკუნის“ შემდეგ, ჩვენ მათ განადგურებას ვცდილობთ.

ბოლო საინტერესო მომენტი „ბონის ეპოქის ისტორიიდან“, რომელიც ხსენების ღირსია, თვით დაავადების აღმოჩენის ფაქტშია. რეგიონი მსგავსი აღმოჩენისთვის უნდა იყოს ძალიან ინფიცირებული, მაგრამ საკმარისად განვითარებული იმისთვის, რათა პროცესს ჰქონდეს ადგილი. ფაქტობრივად, ბორნის დარღვევები ცხენებში აღმოჩენილი იყო გერმანიის სამხრეთ ნაწილში და შეეხო შვეიცარიის ნაწილს XIX საუკუნის ბოლოს. ეს სრულიად შეეფერება ორივე მოთხოვნებს, რომლის შესახებ ითქვა წინა წინადადებაში. იცით თუ არა, სად და როდის ოფიციალურად კოცონზე დაწვეს უკანასკნელი კუდიანი? ბაზელში. ჩვ.წ.აღრ-ის 1845 წელს.

(c) Тысячелетия тихой чумы, или эпоха Борна
The Millenia of Silent Plague or Borna Again
Автор: Nicodimus
Перевод с английского: Even

"The God Delusion" (Иллюзия Бога), Ричарда Дoкинса (Richard Dawkins).
Книга Ричарда Докинза "Вирусы мозга"
Ричард Докинз - один из ведущих биологов-эволюционистов, профессор Оксфордского университета.
 Заметки по этиологии и эпидемиологии религиозного слабоумия: «белосветническая религиозность» как инфекционное вирусное заболевание.

Ищем автора не можем найти