ო. კაბანესი, ლ. ნასი
რევოლუციური ნევროზი
ნაწილი მეშვიდე. რელიგიური ნევროზი
თავი II. უწყალონი და შეპყრობილები
რევოლუციური აზროვნების ერთ–ერთი ფსიქოლოგიური თვისებაა კოლექტიური მისტიციზმი. იგი ხასიათდება კერპთაყვანისმცემლობით, ფანატიზმით და პოლიტიკური პრინციპების რელიგიურ დოგმებად გარდაქმნის სურვილით. დამახასიათებელია ყველა ხალხის და საზოგადოების ყველა კლასის, სექციონერის და სანკულოტის, მოძრაობათა ლიდერების, კონვენტის, აღმასრულებელი კომიტეტების წევრების და პოლიტიკური კლუბების ხელმძღვანელებისთვის.
მაგრამ ამ დაინფიცირებული მასიდან, ისევე როგორც მძვინვარე ზღვიდან, აზვირთებულ ტალღაზე რამდენიმე გამოჩენილი, ხალხზე მაღლა მდგომი პიროვნება ჩნდება: ისინი იდეების თავგამოდებული ფანატიკოსები არიან - უწყალონი - რევოლუციური პროდუქტის ნამდვილი წარმონაქმნი. ალბათ, საჭირო არ არის იმის თქმა, რომ ისინი განსაკუთრებით ხშირია ქალებში, რომლებიც გონებრივად ნაკლებად გაწონასწორებულები არიან, ვიდრე მამაკაცები, ამიტომ, მათი ბუნებიდან გამომდინარე, უფრო მეტად არიან „შეპყრობილები“ აღტაცებული ეგზალტაციით და იმედგაცრუებული წარმოსახვის სხვადასხვა უკიდურესობით. ასეთი „შეპყრობილი ილუმინატის“ კლასიკურ ტიპს სუზეტ ლაბრესი წარმოადგენს.
სხვა დროს იგი მონასტრის კედლებში ჩაიკეტებოდა და თვალთმაქცობას მიეცემოდა, სამუდამოდ იტყოდა უარს ცხოვრებისეულ სიამოვნებაზე. რევოლუციამ ის საზოგადოებრივ მოღვაწედ აქცია და საფუძველი მისცა თავი თანამედროვე ჟანა დ’არკად წარმოედგინა. მართლაც, ბევრი მსგავსება არსებობს დომრემელ ცნობილ გლეხის ქალსა და ხალხის წიაღიდან გამოსულ ამ ნორჩ ქალიშვილს შორის. ორივე მათგანისთვის არ ყოფილა უცხო არამიწიერი ექსტაზი და წმინდა აღფრთოვანება, ორივე მათგანს ესმოდა საიდუმლო ხმა, რომელიც მოუწოდებდა გადაერჩინა საფრანგეთი და რელიგია.
სიყრმის წლებიდან, ისევე როგორც ანჟელიკა ზოლას „ოცნებებიდან“, ქრისტეს ხატმა შეიპყრო სუზეტის წარმოსახვა. „იგი სულით მიისწრაფოდა მასთან, ვერ ტკბებოდა მისი ცქერით, და აგზნებულ წარმოსახვაში ეჩვენებოდა, რომ თავად იესო პასუხობდა გამოხედვით მის გამოხედვას, და ოხვრით მის ოხვრას“.
ძალიან ადრე დაიწყო მან ფიქრი თვითმკვლელობაზე - თანაც როგორზე! მან სცადა თავის მოწამვლა და ამისთვის ობობებს ყლაპავდა. მხოლოდ მეხუთე მცნებათა შიშმა შეუშალა ხელი საბოლოოდ მოეყვანა სისრულეში ეს განზრახვა. სამაგიეროდ მან დაიწყო თავისი ხორციელი მოთხოვნილებების დასაოკებლად სხეულის უმოწყალოდ თვითწამება: ატარებდა თმის უხეშ სამოსს, ბორკილებს რკინის ეკლებით, რომლებიც მის სხეულს ტანჯავდა; ეძინა მსხვილი ხრეშის საწოლზე, საჭმელს აზავებდა ნაღველით, ხოლო სახეზე ჩაუმქრალ კირს ისვამდა!
თექვსმეტი წლის ასაკში მას უკვე ახალგაზრდა ყმაწვილები ეარშიყებოდნენ, მაგრამ ის არ პასუხობდა მათ კურკურს და მონასტერი არჩია ქორწინებას, რომელიც, ალბათ, მის ცხოვრებას უფრო მშვიდი მიმართულებით წარმართავდა. მისი წარმოსახვა უკვე შეპყრობილი იყო კაცობრიობის რელიგიური აღორძინების იდეით; იგი ოცნებობდა ახალ ჯვაროსნულ ლაშქრობაზე, თავისი ჰალუცინაციების ისტერიული ბოდვის გააფთრებულ გრიგალში, რომელშიც აღმოჩნდა XVIII საუკუნის დასნეულებული საზოგადოება, განჭვრეტდა მის მოახლოებულ განადგურებას. მან იწინასწარმეტყველა სამონასტრო ორდენების განადგურება და საყოველთაო თანასწორობის სამეფოს მოსვლა, იწინასწარმეტყველა ახალი რელიგია, რომელიც უფრო ახლო იყო ეკლესიის მამების სწავლებებთან და სახარების სულისკვეთებასთან. ის თითქოს ნამდვილად იყო რევოლუციის წინასწარმეტყველი.
საერო ხელისუფლება ცდილობდა წინააღმდეგობა გაეწია ამ საშიში სულისმხილველის მომხიბვლელობისთვის, მაგრამ უშედეგოდ. უბრალო ხალხი, კონსისტორული აკრძალვების მიუხედავად, განაგრძობდა მის განდიდებას, რადგან ხედავდა მასში „უბრალო“ ადამიანს, რომლის სიტყვები მის გულის სათქმელს გადმოსცემდა და ჰპირდებოდა უკეთეს, ნათელ მომავალს.
აღტაცებულმა ფანატიკოსმა, კარტეზიელმა ბერმა დომ-ჟერლმა, რომელსაც სუზეტამ ათი წლით ადრე უწინასწარმეტყველა, რომ მას რომელიღაც რეფორმატორულ დაწესებულებაში აირჩევდნენ, და, რომელიც, ნამდვილად გახდა დამფუძნებელი კრების წევრი, იგი თავის მფარველობის ქვეშ აიყვანა.
1790 წლის 13 ივნისს ის სიტყვით გამოვიდა დამფუძნებელ კრებაზე იმ ღვთიური მადლის შესახებ, რომელიც სუზეტს მოევლინა. ამის შემდეგ, ეს უკანასკნელი პარიზში ჩამოდის, სახლდება ჰერცოგინია ბურბონელის სახლში და ურთიერთობებს ამყარებს ბევრ პოლიტიკურ მოღვაწესთან, უმეტესად რობესპიერთან, რომელსაც თითქოს ერთხელ უთქვამს: „დადგება დრო, როდესაც იძულებული ვიქნები აღვადგინო ის, რის განადგურებასაც ახლა ვცდილობ, ანუ რელიგიის; მაშინ თქვენ დამეხმარებით ამ საქმეში“.
დამფუძნებელ კრებას ახლახან ჰქონდა დასრულებული მსხვილი რელიგიური რეფორმა.
საფრანგეთი რომს გამოეყო, ხოლო მის სამღვდელოებას სამოქალაქო კონსტიტუცია უნდა მიეღო. სუზეტა ლაბრუსმა ახალ რეჟიმში დაინახა სიძლიერის საწინდარი კათოლიკური სარწმუნოებისთვის. მას მიაჩნდა, რომ ამ გზით სამღვდელოება დაუბრუნდება მის პირველყოფილ სიწმინდეს. გარდა ამისა, მან უკვე მიიღო, როგორც ახალი აღმსარებლობის აღიარება, ადრინდელი ქრისტიანობის დოგმები: საყოველთაო ძმობა, კაცობრიობის მიმართ სიყვარული და თანასწორობის სამეფო. ეპისკოპოსებთან, რომლებმაც ფიცი დადეს კონსტიტუციაზე, მან იშუამდგომლა რომში წასვლის ნებართვა, რომ თავად პაპი გაენათლებინა ჭეშმარიტების შუქით, რათა მას მოენანია, აღიარებინა თავისი შეცდომები და გამსჭვალულიყო რევოლუციური იდეებით, როგორც ეს ქრისტეს თავმდაბალ მმართველს შეეფერება. რვა პრელატიდან ექვსმა მოიწონა ქალი მოციქულის ეს ფანტასტიკური გეგმა.
19 თებერვალს იგი გაემგზავრა რომში, როგორც ჟანა დ’არკი შინონში მეფე კარლოს VII-სთან. სულისმხილველმა გზაში დაიწყო სასწაულების მოხდენა, მან მოინახულა ავადმყოფები და კურნავდა მათ შთაგონების გამოყენებით. მან დიდი პოპულარობა მოიპოვა მთელ ქვეყანაში. მისი მოგზაურობა ნამდვილ ტრიუმფალურ მსვლელობად იქცა. სადაც ჩერდებოდა, იგი ქადაგებდა ეკლესიებში, თეატრალურ დარბაზებში, ან უბრალოდ ქუჩაში.
იგი მოითხოვდა დიდგვაროვანთა განადგურებას, რომელიც ყოველთვის ირცხვენდა თავს უპატიოსნებით, სარგებლობდა თავისი სახელითა და სიმდიდრით მხოლოდ სამარცხვინო ზედმეტობების და აღმაშფოთებელი უსამართლობის ჩასადენად. ის ამხელდა პაპის კარსაც: „ეკლესიაზე მეთაურობა პაპს მიენიჭა, - ამბობდა ის, - მაგრამ მისი ძალაუფლების გაზრდის მიზნით კი არა, არამედ, პირიქით. არსებობს მხოლოდ მასზე დაკისრებული მძიმე ტვირთი. გაუგონარი პატივი და ძალაუფლება, რომლითაც დიდი ხნის განმავლობაში სარგებლობენ პაპები, იესო ქრისტესგან არ მომდინარეობს“.
ბოლონიაში ჩასვლისთანავე იგი გახდა სასულიერო პირების მხრიდან დევნის მსხვერპლი. იგი ვიტერბაში გაიქცა, მაგრამ აქ, პაპის ბრძანებით, დააპატიმრეს და როგორც შეშლილი ჩასვეს წმ. ანგელოზის ციხესიმაგრეში რომში, საიდანაც მხოლოდ 1798 წელს გაათავისუფლეს, როდესაც საფრანგეთის არმიამ დაიკავა რომი.
სუზეტა ლაბრუსი წარმოგვიდგება, როგორც რევოლუციის ეპოქის ორმაგად საინტერესო მოვლენა. თუ დავაკვირდებით მის სხვადასხვა თავგადასავლებს, ნათელი გახდება, რამდენად დიდი გავლენა ჰქონდა მასზე მიმდინარე მოვლენების ნევროზს. 1789 წლამდე ის იყო მისტიკურად განწყობილი „შეპყრობილი“ ქალი, როგორც წმ. ტერეზა. შემდეგ, დამფუძნებელ კრებაზე მასში ახალი აღმსარებლობა იღვიძებს, და მისი რელიგიური ისტერია სწრაფად იცვლის ხასიათს. იგი იღებს 1791 წლის კონსტიტუციით მიღებულ გალიკანიზმს, ქადაგებს საეკლესიო რეფორმას სახარების საწყისებზე და უბრუნდება საღვთო წერილის ტექსტს, როგორც ეპისკოპოსი ფოშე, ლამურეთ-პონტარი, კარტეზიელი დომ-ჟერლიუ და ყველა თეოფილანთროპი.
მეორეს მხრივ, ცნობილია, თუ რა გავლენა ჰქონდა მის ქადაგებას ხალხზე. ყველა მოციქული და განსაკუთრებით ქალი საკუთარ სკოლას ქმნის. სუზეტა ლაბრუსმა თავისი ჯვაროსნული ლაშქრობით საფრანგეთის სამხრეთით, ხალხი გამოაცოცხლა და შთააგონა მათ მხურვალე სწრაფვა ახალ გამათავისუფლებელ რეჟიმისკენ. მის მიერ აღძრული ენთუზიაზმი იმდენად დიდი იყო, რომ ეპისკოპოსებიც კი ხარბად უსმენდნენ მის წინასწარმეტყველებას.
ამრიგად, შეიძლება ვიმსჯელოთ იმ შთაბეჭდილების შესახებ, რომელსაც ის ახდენდა ხალხზე, ყოველთვის იყო მგრძნობიარე და მისტიციზმისკენ მიდრეკილი, რომელიც მოულოდნელად იღვიძებდა მის წინასწარმეტყველურ ხმაზე.
რევოლუციამ მიიზიდა ეს შთაგონებული წინასწარმეტყველი, და ისიც, თავის მხრივ, არ დარჩა მის წინაშე ვალში, და ასჯერ უფრო მეტი გადაუხადა იმისთვის, რაც მისგან მიიღო.
ეკატერინე თეო უფრო მეტად წარმოადგენს ფსიქოპათოლოგიის საკუთრებას, ვიდრე სუზეტა ლაბრუსი. მისი რელიგიური გონებაშეშლილობა კლასიკურად მარტივია. შეშლილთა ნებისმიერ სახლში პანსიონერთა შორის მრავლად არიან სუბიექტები, რომლებიც ყველანაირი თვალსაზრისით არიან ამ „ღვთისმშობლის“ მსგავსი, და მხოლოდ რევოლუციამ შეძლო ამ შეშლილი ქალისთვის პოპულარობის და მნიშვნელობის შეძენა, შექმნა მისგან ახალი სექტის დამფუძნებელი.
ზოგადად, მისი ცხოვრების სამწუხარო სურათი ასეთია. იგი დაიბადა ბარანტონში 1706 წელს და ისევე, როგორც სუზეტა ლაბრუსი, ყველაზე ნაზი ასაკიდან ნებაყოფლობით თვითწამებას ეძლეოდა. ის უბრალო გლეხი გოგონა იყო და მოსამსახურედ დაიწყო მუშაობა მირამიონთა მონასტერში, სადაც ყოველდღიურად აბარებდა აღსარებას და ეზიარებოდა წმ. საიდუმლოებებს. მას თავი წარმოედგინა მეორე სიენელ ეკატერინედ; განიცდიდა ჰალუცინაციებს, რომლის დროსაც ესმოდა ხმები. ისინი აუწყებდნენ, რომ იგი იყო წმ. ქალწული - ღვთისმშობელი და რომ მას შეუძლია იესოს მიღება, როდესაც ის ზეციდან ჩამოვიდოდა, რათა დედამიწაზე მშვიდობა და მადლი მოიტანოს! მალე მან დატოვა მონასტერი და დაიწყო ხალხში ქადაგება. მოაწყო მორწმუნეთა შეხვედრები, რომლებსაც ისეთი გამოძახილი ჰქონდა, რომ საბოლოოდ პოლიცია აფორიაქდა და დააპატიმრა იგი.
1779 წელს, დეტალური დაკითხვის შემდეგ, იგი აღიარებულ იქნა, როგორც სულით ავადმყოფი, და გამოკეტეს ჯერ ბასტილიაში, შემდეგ კი გადაიყვანეს ჩვეულებრივ საავადმყოფოში. რადგან ის სხვებისთვის საშიში არ აღმოჩნდა, სამი წლის შემდეგ გაათავისუფლეს. ასეთი იყო ქალი, რომელიც რევოლუციამ თავის ქარიშხალში ჩაითრია. როგორც ჩანს, იგი უფრო მეტად მიდრეკილი იყო ყველაზე წარმოუდგენელ შეუსაბამოებებსა და უწყალობისკენ.
1793 წელს შომეტმა მიიღო პატაკი მოქალაქე თეოს „გრძნობებისა და რელიგიის შესახებ“, რომელშიც სიტყვასიტყვით ვკითხულობთ შემდეგს: „ღმერთმა აირჩია ეკატერინე თეო მის ქალიშვილად, ქალწულად, რომელიც ჩასახავს ღმერთს - სიტყვას “.
„მაცხოვარი არ დააყოვნებს დედამიწაზე ჩამოსვლას. მისი გზა მომზადებული იქნება ნებისმიერი მიწიერი ძლევამოსილების განადგურებით; მთები გასწორდება და ხეობები გაივსება. ვარსკვლავები ზეციდან ჩამოცვივა (სამყაროს დიდებულები) და შეირყევა ცის კამარა (ტახტი), ხოლო დიდ ბაბილონს (რომს), რომელიც ათრობს მიწიერ მეფეებს, როგორც მეძავს მისი გამყიდველობის გამო, სათანადოდ მიეზღვება“.
„ღვთისმშობელი“ ასევე იყენებდა სახარებას რევოლუციის სასარგებლოდ და, ისევე როგორც სუზეტა ლაბრუსი, ქადაგებდა ქრისტიანობის პირველყოფილ სიწმინდესთან დაბრუნებას. ეკატერინემ სუზეტას მაგალითი არ გაიმეორა, დარჩა პარიზში და აქ შეიძინა, თუ დავუჯერებთ პოლიციის აგენტის სენარის სიტყვებს, ბევრი ადეპტი. ახალმა სექტამ რამდენიმე რიტუალი ფრანმასონებისგან აიღო, განსაკუთრებით ზიარების წესი, რომელიც გამოირჩეოდა უკიდურესად სიმბოლური ხასიათით. შეკრებები ტარდებოდა კონტრესკარპის ქუჩაზე. მოხუცი, მაღალი, გამხდარი და სისუსტისგან თითქმის გამჭვირვალე ეკატერინე თეო იჯდა ტახტზე დარბაზის სიღრმეში; ხელები და თავი მუდმივად უკანკალებდა. კარტეზიანელი დომ-ჟერლი, რომელიც სუზეტ ლაბრუსის მისტიკური სწავლების ყოფილი მიმდევარი იყო, ახლა ახალი კულტის მღვდელმთავარი გახდა. სექტის შტაბში სამი ქალი შედიოდა. ერთი მათგანი, მადამ გოდფრუა, მეტსახელად „განმანათლებელი“, თვალყურს ადევნებდა ცერემონიების გარე მსვლელობას, მეორეს ერქვა „მგალობელი“, ხოლო მესამეს - „მტრედი“. ისინი, ვისაც ზიარება სურდათ, გულხელდაკრეფილი მიჰყავდათ ღვთისმშობლის ტახტის ძირში. „განმანათლებელი“ ბიბლიას კითხულობდა და განმარტავდა უფლის შვიდი ბეჭდის მნიშვნელობას. დედა შვიდჯერ ეამბორებოდა ზიარებულს შუბლზე, მარცხენა ლოყაზე, მარჯვენა ყურზე, ორივე თვალსა და ნიკაპზე. ცერემონია სრულდებოდა პირჯვარის გადაწერით და ტუჩებზე ორჯერ კოცნით.
„ღვთისმშობელმა“ გამოავლინა თავისი ღვთიური ბუნება სასწაულებით, რადგან, როგორც ნებისმიერ ნათელმხილველს, მეტ-ნაკლებად ჰქონდა განკურნების შთაგონებით მკურნალობის უნარი. ის, თითქოს, ნამდვილად ეხმარებოდა დამბლის, კეთრისა და სხვა განუკურნებელი დაავადებებისას.
ეს საკმარისი იყო იმისათვის, რომ მას მიეზიდა გულუბრყვილო ბრბო. გონებრივმა კონტაგიამ დანარჩენი გააკეთა. როგორც ოდესღაც სენ-მედარდის ისტერიკიანებს, მანაც სწრაფად გაზარდა ადეპტების რიცხვი. ყოველდღე, მისი უძველესი პაგოდის წინ შეიძლებოდა სხვადასხვა ჯურის ფარისევლის, მედავითნის, ექიმბაშის, საქმეზე შუამავლების, ნახევრად სწავლულების და უსაქმური რანტიეს, მესმერიელების, ილუმინატების და უბრალოდ ბნელი პიროვნებების ნახვა, რომელთაგან ზოგს ლონდონელ ემიგრანტებთან ჰქონდათ ურთიერთობა.
მაგრამ ერთ მშვენიერ დღეს სექტის მშვიდობიან შეკრებებში პოლიტიკა შეიჭრა. ეკატერინე იმდენად შორს ცხოვრობდა ყველაფრისგან, რაც ამქვეყნიური იყო, რომ არც კი სმენია ტერორის და ყოველდღიურად სიკვდილით დასჯის შესახებ დამხობილი ტახტის მოედანზე, მაგრამ ეს გაუნათლებელი მოხუცი ქალი, რომელსაც ძლივს შეეძლო თავისი გვარის ხელმოწერა, მოულოდნელად განიმსჭვალა ღრმა თაყვანისცემით რობესპიერის მიმართ, რომელიც დომ-ჟერლესთან ერთად მალევე გახდა ღვთისმშობლის სულიერი შვილი. როდესაც საზოგადოებრივი უსაფრთხოების კომიტეტმა შეიტყო, რომ იაკობინელმა გენერალმა, მისდა უნებლიეთ, საკუთარი თავის კომპრომეტირებას შეუწყო ხელი ამ სულელურ სექტაში გაწევრიანებით, ამან გამოიწვია მოვლენების დაჩქარება. კომიტეტმა ბრძანა ეკატერინეს დაპატიმრება მისი ნახევრადშეშლილი ამალით. ერთ-ერთმა მაძებარმა მისი ლეიბის ქვეშ თითქოს აღმოაჩინა მის მიერ რობესპიერისადმი მიწერილი წერილი, რის გაკეთებაც მას არ შეეძლო. ამ წერილში ის ატყობინებდა რობესპიერს, რომ მისი გამოჩენა წინასწარმეტყველმა იეზეკილმა იწინასწარმეტყველა, და რომ სწორედ ის იყო მესია, სიტყვა-ღმერთი, რომელსაც დიდი ხანია ელოდენ. საქმის დასასრული კარგად არის ცნობილი. იაკობინელი მმართველის მცდელობის მიუხედავად, კომიტეტმა გამოძიება დაიწყო. ვადიეს მოხსენებას კონვენტში ჰომერული სიცილით შეხვდნენ, რობესპიერს კი ყველაზე საშინელი დარტყმა მიაყენეს - მას დასცინეს. წარმოუდგენელი სიამაყე და პატივმოყვარეობა, რომელიც მან გამოავლინა უზენაესი არსების დღესასწაულზე, დაუსჯელი არ დარჩენილა: ახლოვდებოდა მე-9 ტერმიდორი.
ეკატერინეს არ უცოცხლია ეშაფოტამდე, რადგან ციხეში გარდაიცვალა II წლის 15 ფრუქტიდორს; რაც შეეხება მის თანამოაზრეებს, მათ მოახერხეს თავიდან აეცილებინათ სასამართლო პროცესი, რომელიც რამდენჯერმე გადაიდო.
რობესპიერის დაცემის შემდეგ საქმე წარმოადგენდა მხოლოდ მეორეხარისხოვან, უმნიშვნელო ინტერესს, რადგან დაკარგა სიახლის და პიკანტურობის ხიბლი. კარტეზიანელმა დომ-ჟერლმა მეტად ოსტატურად უარყო ვადიეს მოხსენება, რაიმე ურთიერთობები შომეტსა და რობესპიერთან, ვისგანაც ოდესღაც მიიღო „სამოქალაქო სათნოების“ მოწმობა, და ხანგრძლივი პატიმრობის შემდეგ, ის საბოლოოდ გაათავისუფლეს.
სუზანა ლაბრუსი და ეკეტერინე თეო უნდა მიეკუთვნონ მისტიკური ილუმინატების კატეგორიას, რომლებიც ხილვებით იყვნენ შეპყრობილი. ყველა რევოლუციას ჰყავს ასეთი რელიგიური შეშლილები. ინგლისის რევოლუციის დროს სახელი გაითქვა ვინმე ელიზაბეტ ბარტონმა, რომელიც ცნობილი იყო „კენტის მონაზონის“ მეტსახელით. ეს ქალი, იმ ეპოქის ისტორიკოსის თანახმად, დაავადებული იყო მისი მდგომარეობისთვის დამახასიათებელი დაავადებებით და გონებრივი აშლილობით. მას საშინელი კრუნჩხვებში ჰქონდა, იგი გაჰყვიროდა წინასწარმეტყველებებს, რაც უდიდეს შთაბეჭდილებას ტოვებდა დამსწრე საზოგადოებაზე. ყველა თვლიდა, რომ ის ზეციდან იყო შთაგონებული. იგი ხანგრძლივ ექსტაზურ მდგომარეობაში ვარდებოდა, ირწმუნებოდა, რომ ესმოდა ანგელოზების ხმა და მალე ცნობილი გახდა როგორც წინასწარმეტყველი. ცნობილი მოღვაწეები და ეპისკოპოსებიც კი აღმოჩნდნენ მის ხაფანგში. აბატ ჟერლის მსგავსმა ბერმა, სახელად დაირინგმა, დაწერა მისი გამოცხადებებისა და წინასწარმეტყველების მთელი წიგნი. კანცლერმა ტომას მურმა პირველმა ამხილა ეს ბავშვური ხრიკი, და წმინდა კენტის ქალწული მის თვალში „სულელ მონაზვნად“ გადაიქცა. ჩვეულებრივ ვითარებაში, უბრალოდ ასეთი ქალების იზოლირებას მოახდენდნენ, ხოლო საშინელი რევოლუციური არეულობის დროს ისინი მოციქულები და თითქმის წმინდანები ხდებოდნენ.
რელიგიურ ფანატიზმს თან ახლავს პოლიტიკური ფანატიზმი. არაფერია გასაკვირი იმაში, რომ რევოლუციურ პერიოდებში მსგავსი შემთხვევები ძალიან ხშირია, და სხვაგვარად არც შეიძლება იყოს. გადამდები სენის მსგავსად, რომელსაც ვერც ერთი სუბიექტი ვერ გაუწევს წინააღმდეგობას, ახალ რევოლუციურ პრინციპებს მეტ-ნაკლებად სრულად იზიარებს ყველა, ვინც მასთან კონტაქტში შედის. ადამიანები, მიდრეკილი და გონებრივად გაუწონასწორებელი არიან, სხვებზე უფრო სწრაფად და ძლიერად ემორჩილებიან ამ დინებას, და მათი სულიერი გადაგვარების კრიტიკული მომენტები მარტივად შეიძლება გამოიხატებოდეს მათ ქცევებში, რომელიც „სიგიჟის ბოდვამდე“ მიდის .
როგორც ყოველთვის, ქალები, რომლებიც უფრო ნაკლებად მტკიცენი არიან, ვიდრე მამაკაცები, მაშინვე გამოირჩევიან თავისი ექსცენტრულობით. საკმარისია დავასახელოთ ოლიმპია დე გუჟი, ტეროან დე მერიკური, სესილი რენო, ასპაზია კარლემიჯელი, როზა ლაკომბი; კიდევ რამდენი სახელის შეტანა შეიძლება ამ ჩამონათვალში!
ჩვენ აქ არ მოვიყვანთ თითოეული მათგანის დეტალურ ბიოგრაფიას, მაგრამ შემოვიფარგლებით მხოლოდ ჩვენი ძირითადი ამოსავალი წერტილის დადგენით, ვისაუბრებთ თითოეული მათგანის გონებრივი შესაძლებლობების შესახებ, მათი ცხოვრებიდან გამომდინარე საზოგადოებრივ ფაქტებზე დაყრდნობით.
ბევრი ცდილობს ოლიმპია დე გუჟი წარმოაჩინოს, როგორც თანამედროვე ფემინიზმის წინაპარი. უნდა აღვნიშნოთ, რომ ამგვარი წინაპრობა მაინც და მაინც არ არის სასიამოვნო ქალთა განმათავისუფლებელი მოძრაობისთვის. არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ კალმის ეს ამაზონი უდავოდ იყო „სიდიადის მანიით“ შეპყრობილი, ისევე როგორც მასთან დაკავშირებული „დევნის მანიით“.
აქედან გამომდინარე, მოკლედ დავადგენთ მის გონებრივ დიაგნოზს: მას სხარტი გონება აქვს, სუსტი მეხსიერება და ზედმეტად მგზნებარე წარმოსახვა. ოლიმპიასთვის კანონი იყო ის, რაც მას თავში მოუვიდოდა, ანუ წამიერი ახირება, ექსტრავაგანტული ფანტაზია. ისინი კარნახობენ მას მრავალრიცხოვან დრამატულ პიესებს, ლიტერატურულ და პოლიტიკურ ნაწარმოებებს. მას თითქმის არავითარი განათლება არ მიუღია, უკიდურესად განუვითარებელი კრიტიკული ალღო ჰქონდა, ემორჩილებოდა მხოლოდ თავის ექსტრავაგანტულ წარმოსახვას. შედეგად მის ყველა ნაწარმოებში თითქმის არ შეინიშნებოდა რაიმე გარკვეული სტილი, ვლინდებოდა იდეების სრული არათანმიმდევრულობა და შეუსაბამობა. როგორც კი მის გამალებულად მომუშავე გონებაში რაიმე აზრი ჩნდებოდა, ის მას რეფლექტურად იტაცებდა, ყოველგვარი თავშეკავებისა და ზომის გარეშე. ზოგჯერ ახერხებდა რაღაც კარგის შექმნას, მაგრამ განსაკუთრებით ხშირად ის ბავშვურ ტიტინს და გულუბრყვილო სოფიზმებს წერდა. ამასთან, იგი ავლენს მტკიცე და შეუპოვარ ხასიათს, როდესაც მოითხოვს ლუდოვიკ XVI-ის დასაცავად ცნობილი იურისტის მალზერბის შრომის გაზიარების ნებართვას, ან როდესაც გაბედულად ესხმის თავს საშინელ რობესპიერს. „ეს მე ვარ, მაქსიმილიან, - მიმართავს იგი, - მე, ქალი ავტორი, შენს ბედს გიწინასწარმეტყველებ, მე, ოლიმპია დე გუჟი ვარ, მამაკაცი ქალის სახით“. ასეთი გამბედაობით ან, უფრო სწორად, თავხედობით, იგი, რა თქმა უნდა, რისკავდა და შეიძლება გილიოტინაზეც აღმოჩენილიყო, რომელზედაც, საბოლოოდ, დაასრულა თავისი სიცოცხლე.
ჯერ-ჯერობით ამაში არაფერია ფსიქიკურად არანორმალური. მაგრამ შემდეგ უკვე წმინდა პათოლოგიური ხასიათის გატაცებები იწყება. ოლიმპია შეპყრობილია „აკვიატებული იდეებით“, რომელიც ესაზღვრება „დევნის ბოდვას“. მისი ცნობილი უთანხმოება ფრანგულ კომედიასთან ამ თვალსაზრისით სავსეა ყველაზე დადებითი ფაქტობრივი მონაცემებით ჩვენი დიაგნოზის დასამტკიცებლად. ის ღრმად იყო დარწმუნებული, რომ არც ერთი მსახიობი არ იღებს მის პიესებს მის წინააღმდეგ წინასწარშექმნილი შეთქმულების გამო, რომ ყველა მათგანი გამსჭვალულია მის მიმართ სიძულვილით, ამიტომ იგი დაუღალავად და მუდმივად დევნიდა მათ, წერდა მათზე პასკვილებს და პამფლეტებს. ყველგან მას მტრები და მოღალატეები ეჩვენება, რომლებიც თითქოს ჩასაფრებული არიან ყველა კუთხეში. როგორც გონებრივი არანორმალურობის ბუნებრივ შედეგს, ის ასევე ავლენს მუდმივ „ამაყ ბოდვას“.
რა თქმა უნდა, ოლიმპიას ერთი წუთითაც არ ეპარებოდა ეჭვი იმაში, რომ მთელი რევოლუცია მხოლოდ მის მხრებზეა. მისმა პატივმოყვარეობამ ყველა საზღვრებს გადააბიჯა და ჰეროსტრატიზმის საზღვრებს მიაღწია. მას სურს გარშემორტყმული იყოს მწერლებითა და მეცნიერებით, მხოლოდ მათ თვლის მისი საზოგადოების ღირსად. იგი მათ „ბუნების სასწაულს“ უწოდებს, და მიუთითებს თავის უცოდინარობასა და თვითმყოფადობაზე. თითოეულ ფრაზაში იგი გულწრფელად ხედავს გენიალურობის ანაბეჭდს. მაგრამ ყოველ წუთს ის სასაცილო მდგომარეობაში ვარდება, ხშირად ხდება მხოლოდ ყველას დაცინვის ობიექტი, აქედან კი „დევნის მანიამდე“, რა თქმა უნდა, მხოლოდ ერთი ნაბიჯი იყო.
დაამატეთ ამ კლინიკურ სურათს ცხოველებისადმი გადაჭარბებული, ავადმყოფური სიყვარული - „ზოოფილია“, რომელიც, როგორც ცნობილია, გადაგვარების ერთ-ერთი ყველაზე უტყუარი ნიშანია. ოლიმპიას სახლში მრავლად იყვნენ ძაღლები, კატები, სტვენიები და თუთიყუშები, რომლებსაც ყველაზე ცნობილ ადამიანთა სახელებს უწოდებდა.
მას წარმოედგინა, რომ ის თავშესაფარს აძლევდა გამოჩენილ ადამიანებს, რომლებსაც ცხოვრებაში არ გაუმართლა, თავისი ცხოველები მეცნიერების თვალსაჩინო წარმომადგენლებად მიაჩნდა, ხოლო ფრთოსანნი - ხელოვნების წარმომადგენლებად. მისი სახლი იგივეს წარმოადგენდა, რაც რომის პაპის ლეო X-ს სასახლე თავის სამტრედეთით და ძაღლების სადგომით.
იგი მედიდურად ესაუბრება დობანტონს, რომელიც თავის ძვირფას დროს მასთან სასაუბროდ ხარჯავს. ხომ არ სურდა დობანტონის დარწმუნება იმაში, რომ მართლაც დიდი ადამიანების სულები გადასახლდნენ მის ცხოველებში? ის თავად იმდენად იყო დარწმუნებული ამაში, რომ არასდროს ბედავდა მათ თვალწინ უბრალო პერანგით მისვლას, ზონარგაურყელი კორსეტის გარეშე. თუმცა მისი კოსტუმი არანაკლებ ექსცენტრული იყო, ვიდრე მისი მანერები. ის იკეთებდა თავსაბურავებს მსუბუქი გაზის ნაჭრისგან, და ისეთი გამომეტყველება ჰქონდა, თითქოს თავზე გასაპარსად მომზადებული საპნის ქაფით სავსე ტაშტი დაამხეს. მაგრამ იგი ჯიუტად ირწმუნებოდა, რომ ეს მას თავის ტკივილისგან შველის. მას ნამდვილი მამაკაცური აღნაგობა ჰქონდა, ყოველგვარი ქალური მიმზიდველობის გარეშე, ამიტომ თავისი ნაკლის გამოსასწორებლად ურცხვად და დაუფარავად იყენებდა ბამბას საჭირო რაოდენობით. ერთხელ კონცერტზე მეზობლისთვის ბამბის მისაცემად, რომელსაც კბილის ტკივილი აწუხებდა, მან ყოველგვარი ცერემონიის გარეშე კორსაჟიდან ამოიღო ერთ-ერთი ასეთი მოწყობილობა! ..
და მაინც, ამ მგზნებარე ოლიმპიას ხსოვნისადმი არ შეიძლება შემწყნარებლობის არ გამოჩენა.
ის იყო სულგრძელი, კეთილი და თანამგრძნობი, და სამართლიანობისთვის უნდა ითქვას, რომ სხვაზე მეტად ჰქონდა უფლება თავი ჩაეთვალა რუსოს ერთგულ მიმდევრად. მისი სახელი განუყოფლად არის დაკავშირებული მოსაზრებასთან პრინციპის შესახებ, რომელიც, მართალია, უარყოფილი იქნა რევოლუციის მიერ, მაგრამ მისთვის ანგარიშის გაწევა მომავალ თაობებს მოუწევს ადრე თუ გვიან: მან, უდავოდ, პირველმა განაცხადა ქალთა უფლებების შესახებ. მისი იმპროვიზირებული „ქალთა და მოქალაქე ქალთა უფლებების დეკლარაცია“, სხვა საკითხებთან ერთად, შეიცავს შემდეგ მჭევრმეტყველ და მნიშვნელოვან ფრაზას: „თუ ქალს აქვს ეშაფოტზე ასვლის უფლება, მაშინ მას უნდა მიეცეს ტრიბუნაზე ასვლის უფლებაც“.
მაგრამ, როგორც უკვე შეგვეძლო გვენახა, ყველაფერი, რაც რევოლუციის მიერ ქალის თანასწორუფლებიანობისთვის იყო გაკეთებული, ვარაუდობდა მხოლოდ მამაკაცთან მის გათანაბრებას გილიოტინაზე. თუ უფრო მკაცრად გეტყვით, მხოლოდ გილიოტინა გამოეხმაურა ქალის ჰუმანიტარულ მიმართვას!
ფსიქიკური სიმპტომების ზემოაღნიშნული ერთობლიობა საკმარისი სიცხადით გვაძლევს ოლიმპიას სულიერი წონასწორობის დადგენის შესაძლებლობას. ის იყო ქალი, რომელიც აშკარად მიდრეკილი იყო გონებაშეშლილობისკენ, იგი გაიტაცა სოციალური მოძრაობის მშფოთვარე ქარბუქმა და გადააბიჯებინა საღი აზროვნების ზღვარს. მას გონება დაებინდა, ხოლო მისმა წარმოსახვამ წარმოუდგენელ ინტენსივობას მიაღწია. მაგრამ, „დევნის მანიის“ მიუხედავად, რომლითაც იგი შეპყრობილი იყო, მან, დონ ჟუანის მსგავსად, შეძლო გულში შეენარჩუნებინა მხურვალე სიყვარული მთელი სამყაროს მიმართ.
ის იყო გულწრფელი და სენტიმენტალური ქალი, რომელსაც ფრთები დაეწვა რევილუციური კოცონის გამანადგურებელ ცეცხლში.
კიდევ უფრო დამახასიათებელია ტეროან დე მერიკურის (Theroigne de Mericourt) პათოლოგიური „შემთხვევა“, რომელმაც თავისი ბოლო დღეები სალპეტრიეში დაასრულა.
ალბათ, იგი ოლიმპია დე გუჟზე უფრო მეტად იყო რევოლუციური მოვლენების მსხვერპლი. თუ მთლიანად სიმართლეს არ შეეფერება იმის მტკიცება, რომ თითქოს მისი სიგიჟის მთავარი მიზეზი იყო სირცხვილი ხალხის განაჩენის წინაშე, ყოველ შემთხვევაში შეიძლება დარწმუნებით ითქვას, რომ მის გონების დაბნელებაში დიდი წვლილი მიუძღვის დრამატულ მოვლენებს, რომელშიც ის ჩარეული აღმოჩნდა.
იგი გამორჩეული მოღვაწე იყო, მაგრამ მთლიანად გატაცებული მის ირგვლივ განვითარებული გადატრიალების მრისხანე ქარიშხლით, შეპყრობილი რევოლუციური სიგიჟის ქარიშხლით. ასეთია გოგონათა უმეტესობის ბედი, რომლებმაც შემთხვევით წაიბორძიკეს და ვეღარ შეძლეს დაქანებულ სიბრტყეზე შეჩერება, რომელზეც აღმოჩნდნენ, სანამ, ბოლოს და ბოლოს, არ დაეცენ, საკუთარ ქვედაბოლოში გახვეულები.
საბრალო თეროანმა, რომელიც განვითარებულმა მოვლენებმა გაშმაგებამდე მიიყვანა, თავი ოქტომბრის დღეების და 10 აგვისტოს გადატრიალების მთავარ ინიციატორად წარმოიდგინა, მოძებნა თავისი ბიოგრაფი, რომელმაც დღის სინათლეზე გამოიყვანა მისი ტრაგიკომიკური ფიგურა. ცნობილმა დრამატურგმა პოლ ერვიემ მისდამი მიძღვნილ ისტორიულ დრამაში, წარმოგვიდგინა ის, როგორც გულწრფელი ენთუზიასტი, რომელიც განასახიერებდა პატრიოტიზმს და რესპუბლიკის იდეებს და რომლის გონებრივი გაუწონასწორებლობა არ გამოირჩეოდა განსაკუთრებით რელიეფურად იმ ზოგადსახალხო სულიერ დაბნეულობაში, რომელიც თანაბრად გამოვლინდა, როგორც ტიულრის გაშმაგებაში 9 აგვისტოს საღამოს, ასევე პარიზელი მქსოველი ქალების ქმედებებში, რომლებიც სასტიკად გაუსწორდნენ ჟირონდისტების ამ საბრალო მომხრეს.
ერთი სიტყვით, შეგვიძლია მივიდეთ ერთადერთ დასკვნამდე, რომ თეროან დე მერიკორდი უკვე დიდი ხნის განმავლობაში იყო შეშლილი და, საბოლოოდ, სრულიად შეიშალა ჭკუიდან.
როგორ უცნაურად არის შექმნილი ადამიანი
როგორ მცირედად არის გაწონასწორებული?
სადღაც მიქრის მთელი საუკუნე
ყველა თავის გადაწყვეტილებას იღებს ნაჩქარევად,
და ზიანს აყენებს კარგ საქმეს
იმით, რომ მის გაღვივებას ჩქარობს.
მოლიერის ეს ლექსი, რომელიც მან მთელ კაცობრიობას მიუძღვნა, განსაკუთრებით სამართლიანია ქალების მიმართ.
ეჭვგარეშეა, რომ მათ არაფერში არ იციან ზომიერების გრძნობა, რომელიც შთაგონებულია ფილოსოფოსების მიერ ქადაგებული კეთილგონიერებით. მათ თანაბარი ძალით უყვართ და სძულთ; განსჯიან ყველაფერს მგზნებარე მისწრაფებებიდან გამომდინარე; მათში გული მართავს გონებას. რევოლუცია მათთვის იყო საშუალება, თავისუფლება რომ მიეცათ თავისი მისწრაფებებისთვის. წარმოუდგენელი სოციალური გადაჯგუფება მათთვის უკვალოდ არ ჩაივლიდა და, ბუნებრივია, ისინი იყვნენ „უკანასკნელი“, როგორც სიტყვის ამ, ისე სხვა გაგებით.
XVIII საუკუნის შუა პერიოდამდე ბურჟუაზიის და ხალხის კლასის წარმომადგენელი ქალები ნაკლებად იყვნენ დაინტერესებული პოლიტიკით. მათ მთლიანად დაუთმეს ეს საქმე იმ ქალბატონებს, რომლებსაც დიდგვაროვანი წარმოშობა სასახლეში მოუხმობდა. ეს უკანასკნელები არ უგულებელყოფდნენ პოლიტიკურ საქმიანობას.
ზოგი, ყველაზე გაბედული, იმედს არ კარგავდა, რომ აღმოჩნდებოდა სამეფო სარეცელზე, ზოგი სიამოვნებას იღებდა მეფის კარზე გაჩაღებული ყველაზე რთული და ბნელი ინტრიგებით, მხოლოდ ხელოვნებისადმი სიყვარულის გამო.
გენერალური შტატების მოწვევის წინ მოსახლეობის ქალთა ნაწილს უკვე გაუჩნდა საზოგადოებრივი საკითხებისადმი გარკვეული ინტერესი. ენციკლოპედიური და ვოლტერისეული იდეები და რუსოს გავლენა, ჯერ ბუნდოვნად, შემდეგ კი თანდათან უფრო შესამჩნევად შეიჭრა ქალთა გონებაში. ამის მიუხედავად, არაფერი იძლეოდა იმის საფუძველს, რომ შესაძლებელი ყოფილიყო ევარაუდათ რევოლუციურ გარიჟრაჟზე პარიზელი ქალების პოლიტიკაში გაბედული შეჭრა. ამავე დროს, ბასტილიის აღებისას, ისინი ჯერ კიდევ არ იღებდნენ მასში უშუალო მონაწილეობას, იმყოფებოდნენ მხოლოდ მხურვალედ დაინტერესებული მაყურებლის როლში და მუშტებით ემუქრებოდნენ სამეფო ჯარს. მხოლოდ რამდენიმე კვირის შემდეგ, ისინი მტკიცედ გადავიდნენ მოქმედებაზე. შიმშილი, რომელიც ქალაქში დაიწყო 1789 წლის ოქტომბრის დასაწყისში, გახდა პირველი სიგნალი ქალების ბუნტის დასაწყებად.
5 ოქტომბრის დილით, პარიზელი ქალების ბრბომ ქვები დაუშინა ეროვნული გვარდიის ბატალიონს. მათ უარი განაცხადეს მამაკაცებისთვის ყოველგვარი თანადგომის გაწევაზე, რადგან, მათი აზრით, ისინი ძალიან მოუქნელად მოქმედებენ. ქალები შეიჭრენ ქალაქის რატუშაში, ხელში აიღეს იარაღი და ვერსალის დასალაშქრად გაემგზავრენ. დანარჩენი ცნობილია: ჰერცოგ გიშის რაზმთან წარმატებული შეტაკების შემდეგ, ისინი შეიჭრნენ ეროვნულ საკრებულოოში, მიაღწიეს ლუდოვიკ XVI-სთან შეხვედრას და სამეფო ოჯახი პარიზში დააბრუნეს. ეს ყველაფერი დიდი ხანია ისტორიად იქცა, და ჩვენ არ შევჩერდებით დეტალებზე. მხოლოდ ერთ დამახასიათებელი შემთხვევის შესახებ მოგითხრობთ, რომელიც სრულყოფილად ამჟღავნებს ქალების ზოგად განწყობას. ქალების დეპუტაცია, რომელიც ბატონმა დე მუნიემ მეფეს წარუდგინა, ძალიან თამამად იქცეოდა და ხმამაღლა ლაპარაკობდა. მაგრამ მეფის დანახვაზე მათი მთელი სიფიცხე სადღაც გაქრა, ერთ-ერთი მათგანი კი მის წინაშე მუხლებზე დაეცა და მორიდებულად, ოდნავ გასაგონად წარმოთქვა ერთი სიტყვა: „პური“! გულაჩუყებულმა მეფემ წამოაყენა ის და გალანტურად თქვა: „თქვენ ისეთი საყვარელი ხართ, რომ შეიძლება თქვენი კოცნა“.
დეპუტატი ქალები აღფრთოვანებული დარჩნენ ასეთი მიღებით. მათმა განრისხებულმა ამხანაგებმა ლამის ჩაქოლეს ისინი, დაადანაშაულეს იმაში, რომ მათი მოხიბლვის საშუალება მისცეს მეფეს.
მათ შორის არ ყოფილან, როგორც ზოგიერთები ამბობდნენ, არც მეგერები და არც მეძავი ქალები; უმეტესწილად, ისენი იყვნენ „ოჯახის კეთილი და ღირსეული დედები“, რომლებსაც გული უკვდებოდათ, როდესაც ხედავდნენ, როგორ კვდებოდნენ მათ თვალწინ შიმშილისგან მათი შვილები. „მათ შორის იყვნენ განათლებული პიროვნებები, მაგალითად, მარია ლუიზა შერე, ვაჭარი ქალი პასიდან, რომელმაც დატოვა ოქტომბრის დღეების საკმაოდ საინტერესო აღწერა.
ამ გზით შეუერთდნენ ქალები რევოლუციას და პირველივე დღიდან დაიწყეს მასში მსოფლიო ისტორიაში მანამდე უპრეცედენტო და საკმაოდ გამორჩეული როლის თამაში, რადგან, ჟირესის თქმით, სწორედ მათ დაუკავშირეს რევოლუცია პარიზს.
ამ მომენტიდან ყოველ რევოლუციურ დღეს ჩნდებოდნენ საკუთარი გმირები, საკუთარი ამაზონები. მათი სიშმაგე აღემატებოდა მამაკაცთა შფოთვას. ისინი ასევე მოქმედებდნენ სექტემბრის დღეებში: „გაუმაძღარ მაყურებლებს სისხლი სწყურიათ, მათ აღაგზნებს სისასტიკე და ხალხის თვითსამართალი. 10 აგვისტოს, რეგინა ოდის მეთაურობით, ისინი ტულიერში ესვრიან შვეიცარიელთა დაცვას. სასახლეში შეჭრის შემდეგ ისინი მძვინვარებენ: ერთი დედოფლის საწოლზე წვება, სხვები შიშველი გვამებით ერთობიან ...“
როდესაც საჭირო გახდა სამშობლოს დაცვა, მათ პირველებმა აიღეს ხელში იარაღი; მოითხოვეს ჯარში ვოლონტიორებად წასვლა. ისინი აჩქარებენ ქმრებსა და შვილებს საზღვრებისკენ გამგზავრებას. პატრიოტული ციებ-ცხელება აიძულებს მათ დაივიწყონ ძლიერი დედობრივი გრძნობაც კი, და ჩვენს თვალწინ იშლება მეომარი ქალების უჩვეულო სურათი, რომლებსაც უყვართ ომი და რომლებიც ყოველგვარი ყოყმანის გარეშე სწირავენ მსხვერპლად თავის შვილებს.
1791 წლის სექტემბრის თვეში ახალგაზრდა ვოლონტიორები და რეკრუტები შეიკრიბნენ სახალხო ბანკეტზე შანტილიში. ჯერ კიდევ დილით ვერ გამოსტაცებდით მათ დედის მკლავებიდან, საღამოს კი პატრიოტული გამოსვლებით აღფრთოვანებული დედები აჩქარებდნენ მათ წასულიყვნენ მტერთან საბრძოლველად, და ხმამაღლა აცხადებდნენ, რომ ჯობდა დაღუპულიყვნენ თავისუფლები, ვიდრე მონობაში ეცხოვრათ, ტირანთა ბატონობის ქვეშ.
II წლის 25-ე ფრიმერს პრიერი წერდა: „ჩვენ გვაცნობეს, რომ ლავალში, იმ დროს, როდესაც ყველა მამაკაცი ყაჩაღების შიშით გარბოდა, ადგილობრივი ქალები თავს დაესხნენ ქალაქში გავლით მყოფ ბანდას და 500 ადამიანი განიარაღეს. ჩვენ ვიმეორებთ საყოველთაო მოთხოვნას, რომ მათი გმირული საქციელი სამშობლოს წინაშე დამსახურებად იქნას აღიარებული“.
ჩვენ უსასრულოდ შეგვიძლია მოვიყვანოთ ასეთი მაგალითები, რადგან რევოლუციის ისტორიაში ისინი მრავლად არიან. ყველა მათგანი ამტკიცებს, რომ ამ ეპოქის ქალები ნამდვილ სპარტანელებად იქცნენ, უფრო სწორად, რომაელ მატრონებად, ქალის წმიდა იდეალად, რასაც მათგან იაკობინელები ითხოვდნენ.
ეს უკანასკნელები ნამდვილად ცდილობდნენ ფრანგი ქალის კურთხევას რევოლუციის მაცოცხლებელი სუნთქვით. ლუდოვიკ XV-ის დროინდელი სკანდალური თავგადასავლები ჯერ კიდევ ცოცხალი იყო ხალხის მეხსიერებაში. მთელი ხალხის თვალწინ თავადაზნაურობამ გახრწნა ფრანგი ქალი. ამის გამოძახილი იყო ის საძაგელი ცილისწამებაც, რომელიც მარია-ანტუანეტას დასწამეს. დუბარის სიკვდილით დასჯა იგივე აღშფოთებით იყო გამოწვეული. 1793 წელს ხალხმა, პლატონის მსგავსად, რომელიც თავისი ქვეყნიდან პოეტებს აძევებდა, გადაწყვიტა რესპუბლიკიდან კურტიზანი ქალის გაძევება.
მაგრამ ამ მიზნისკენ არ იყო მიმართული ქალთა მოთხოვნები, ისინი თანასწორუფლებიანობას ითხოვდნენ, მაგრამ როდესაც ასეთი მოთხოვნები პირველად კრძალვით გაჩნდა, ქალებს სიცილი დააყარეს. პოლიტიკურ არენაზე პირდაპირი გამოსვლის მოლოდინში, ქალებმა დაიწყეს გულმოდგინედ სიარული კლუბებში, ახალი კავშირების და საზოგადოებების შექმნა. ბორდომ, ალემ და ნარტმა პირველი მაგალითი მისცეს. პარიზში მალე გაჩნდა: „რევოლუციური რესპუბლიკელების საზოგადოება“, „ორივე სქესის ძმური საზოგადოება“, „კონსტიტუციის მეგობარი ქალების საზოგადოება“. ყველა მათგანი უკიდურეს ექსტრემალურ პოლიტიკას იზიარებს. ისინი ჯობნიან მარატსა და გებერს, ჟაკ რუს, ლეკლერკს და ვარლეს ტრიუმვირატით, რომლებიც ქადაგებდნენ წმინდა სოციალურ რესპუბლიკას.
ზოგი წარუმატებლად ეძებდა თავისთვის უფლებებს, მაგრამ უმეტესობა ნამდვილ პოლიტიკას გაჰყვა და გაღიზიანებული იყო კონვენტის მერყეობით. 1793 წლის 12 მაისს ერთ-ერთი ასეთი პოლიტიკოსი თამამად გამოცხადდა კონვენტში პეტიციით, რომელშიც, სხვათა შორის, მოითხოვდა, ყველა „საეჭვო“ პირის დაპატიმრებას, ჟირონდისტების გასამართლებას, პროვოკატორთა და წამქეზებელთა ტოტალურ განადგურებას, რადგან ისინი თევზის მღვრიე წყალში დაჭერას ცდილობდნენ.
იაკობინელთა კრებები და კლუბები ხშირად დასცინოდნენ ამ ზედმეტად გულმოდგინე პატრიოტ ქალბატონებს. ამარმა, რომელიც მომხსენებლად დაინიშნა ქალების მიერ ხალხის მართვის საკითხის განსახილველად, საბოლოოდ ყველაზე უარყოფითი დამოკიდებულება გამოხატა იმ მოსაზრებიდან გამომდინარე, რომ ქალებს არ გააჩნია საკმარისად არც ფიზიკური და არც მორალური ძალა, რომ სირცხვილის და მოკრძალების გრძნობა არ მისცემს მათ საშუალებას მეტოქეობა გაუწიონ მამაკაცებს, რომ მათი ყველაზე უკეთესი ხვედრია განუმტკიცონ თავის ქმრებსა და ვაჟებს თავისუფლებისა და სამშობლოს სიყვარული. მან ასევე დაამატა: „თავისი ორგანიზაციის წყალობით, ქალები მიდრეკილი არიან ისეთი მორალური მგზნებარებისკენ, ისეთ ეგზალტაციისკენ, რაც აშკარად საზიანო იქნებოდა საზოგადო საქმეებში. სახელმწიფოს ინტერესები, რა თქმა უნდა, ყოველთვის იქნება დაზარალებული იმ უთანხმოების და შეცდომების გამო, რომელიც წარმოიქმნება ქალთა ვნებების სიმძაფრის გამო“.
ფაბრ დ’ეგლანტინი მდედრობითი სქესის ამ ნებაყოფლობით პოლიტიკანებს „გრენადერთა მდედრებს“ უწოდებს. „გრძელთმიანთა ესკადრონები, - წერს იგი, - ყველგან დაძრწიან, როგორც თავაშვებული ქარი ეოლის გამოქვაბულში, ისინი აჩაღებენ ქარიშხალს და ტოვებენ სევდას ... მათი საუბარი მხოლოდ ბილწსიტყვაობაა; მათი საქციელი - აღვირახსნილობა, ხოლო მათი ღრენა - სამყარპს გამაყრუებელი საყვირის ხმა“.
„უმეტეს შემთხვევაში ისინი ყველანი სასიკვდილო ცოდვასავით საშინელები იყვნენ, - წერს დუტარი გარასთვის წარდგენილ მოხსენებაში, - მათი ზნეობა კი ძალიან საეჭვო იყო“. ეჭვს არ იწვევს ის ფაქტი, რომ ყველა დარბაისელმა ქალმა ბურჟუაზიიდან, რომელიც თავდაპირველად შეუერთდა რევოლუციურ მოძრაობას, საბოლოოდ მიატოვა ის, როდესაც სცენაზე გამოჩნდა სხვადასხვა მქსოველი და მეგერა, რომლებიც ესწრებოდნენ კონვენტის სხდომებს, ერეოდნენ ქუჩის ყველა ჩხუბსა და ბრძოლაში და ყოველდღიურად თვითსამართლის ხასიათის ეგზეკუციებს ატარებდნენ.
ტერორმა, რომელიც ასევე ნაკლებად იყო მიდრეკილი ფემინიზმისკენ, როგორც რევოლუციის ყველა სხვა რეჟიმმა, გადაწყვიტა ქალების განდევნა ყველა კლუბიდან, რომელშიც ზოგიერთები, როგორიც როზა ლაკომბი და მისი თანამოაზრეები, თავად ახერხებდნენ რევოლუციის საწინააღმდეგოდ რევოლუციის შექმნას.
პოლიტიკაში ქალთა შეჭრამ მხოლოდ ერთი რამ გახადა ნათელი: რომ ისინი ყოველთვის უფრო შეუკავებლები იყვნენ, ვიდრე მამაკაცები, და მათ მისწრაფებებს არ ჰქონდათ საზღვარი. არ შეიძლება იმის უარყოფა, რომ ზოგჯერ მათ ჰქონდათ თავდაუზოგავი გმირობის და გმირული მსხვერპლშეწირვის უნარი, მაგრამ რამდენ სხვადასხვა ახირებას, რამდენ ექსცენტრულობას და ფანატიზმს ავლენდნენ ამ ყველაფერთან ერთად, რამდენ შეუთანხმებლობას და უცნაურობას?.. უნებურად დაფიქრდები, თუ რა სიფრთხილეა საჭირო ქალთა თანასწორუფლებიანობის საკითხის განხილვის დროს, და კერ კიდევ რა გრძელი გზა აქვს გასავლელი ქალს, რომ მიაღწიოს უფრო ძლიერ სქესთან ასე ნანატრ თანასწორობას.
ანტირევოლუციურ ბანაკში აღინიშნება ზუსტად იგივე გამალებული აგზნება. აქ ისინი კონკურენციას უწევენ ძლიერ სქესს და ხშირად მათთვის მაგალითს წარმოადგენენ. კონვენტის მიერ ვანდეაში გაგზავნილი თავისი წარმომადგენლის შემდეგი წერილი საილუსტრაციოდ საუკეთესო მაგალითია.
„ქალები ამ ადგილებში მამაკაცებზე უარესები არიან: ქამარში გაყრილი პისტოლეტით და ხანჯლით ხელში ისინი დაძრწიან მებრძოლთა რიგებს შორის, და სულში ფანატიზმს უნერგავენ მათ. სხვები, ჯვარცმით ხელში, ამხნევენ მათ, ვინც უკან იხევს, და მოუწოდებენ ბრძოლისკენ ღვთის სახელით, ვისთვისაც იბრძვიან ... ყოფილა შემთხვევები, როდესაც ეს ქაჯები ხანჯლებით ხელში თავს ესხმოდნენ ჩვენს არტილერიას, არ უშინდებოდნენ კარტეჩს, ხოცავდნენ არტილერისტებს და ხელში იგდებდნენ ქვემეხებს... და რამდენი მათგანი დაეხეტება მინდვრებსა და ტყეებში გაქცეულ რესპუბლიკელთა კვალდაკვალ, რომლებსაც ახრჩობენ ან უმოწყალოდ სცემენ“.
როგორც რევოლუციური მეგერები, ასევე როიალისტური ფურები და ქაჯები, ყველა ერთმანეთის მსგავსია, როდესაც ისინი პოლიტიკურ საქმეებში ჩარევას იწყებენ. პოლიტიკასთან ერთად, ქალების ყურადღება არანაკლებ მიიზიდეს თავად პოლიტიკურმა მოღვაწეებმა.
ქალების წყალობით, ისინი ყველაზე დიდი ტრიუმფის მოწმენი გახდნენ. უცნობია, თუ რას მიაღწევდნენ ლაფაიეტი ან რობესპიერი მათი თაყვანისმცემელი ქალების დიდი ამალის გარეშე, რომლებიც დღე და ღამე გუნდრუკს უკმევდნენ მათ სამოქალაქო დიდებას თავისი მოკრძალებული თავდაუზოგავი სიყვარულის ფონზე. რევოლუციის ყველა ბელადმა თავის კაპიტოლიუმს მიაღწია, მაგრამ არცთუ ქალების დახმარების გარეშე. თვით მარატმაც კი, ყველაზე სისხლმოწყურებულმა და პირქუშმა მარატმა, შეძლო რამდენიმე ნაზი გულის მოგერიება, და ამით კიდევ ერთხელ დაამტკიცა, თუ რამდენად უცნობია დღემდე ქალის გულის ფარული კუნჭულები, და რამდენად მართალი იყო პასკალი, რომელმაც თქვა: „გულს თავისი განსაკუთრებული გონება აქვს, მაგრამ გონებამ ეს არ იცის“.
ლაფაიეტმა და ადმირალმა დ’ესტინმა, ამერიკიდან დაბრუნებისთანავე, პარიზის ბურჟუაზიის ქალბატონებში გამალებული ენთუზიაზმი გამოიწვიეს. გაჩნდა ლაფაიეტისა და დ'ესტინის გემოვნებისთვის შესაფერისი თავსაბურავები და მორთულობა.
სხვები, ყოფილი კაპუცინის შაბოს მსგავსად, ყველა სალონში იმპყრობდნენ ქალბატონების გულს. მათთვის საკმარისი იყო მხოლოდ ნიშნის მიცემა, რათა ხელში ჩაეგდოთ ლამაზმანები, რომლებმაც ალყაში მოაქციეს მათი ერთი შეხედვით აუღებელი რესპუბლიკური სათნოება.
მაგრამ ქალებს შორის იმდენი თაყვანისმცემელი, როგორც შეუცდენელ რობესპიერს, არავის ჰყავდა. თავიდან ფეხებამდე სუნამოდასხმული, მოხდენილი და ელეგანტური, - ფლერიმ იგი დახატა იმ მომენტში, როდესაც მოდურ ვაჭარ ქალთან ალანსონის მაქმანს ყიდულობდა. XVIII საუკუნის ნამდვილი მარკიზი თავისი ენით, მანერებით და გარეგნობით. ეს სახალხო ტრიბუნი სისხლიანი გვირგვინით ხარბად ეძებდა ქებას, პატივისცემას და სიყვარულისა და თაყვანისცემის გამოხატულებას.
„იგი თითქოს მეფის კარზე იყო გარშემორტყმული თავისი ამალით, რომელიც შედგებოდა რამდენიმე მამაკაცისა და უამრავი ქალისგან, რომლებიც ავლენდნენ მის მიმართ ყურადღების დახვეწილ ნიშნებს“.
ისინი მუდამ თავს იყრდინენ მისი სახლის წინ, გამოხატავდნენ მუდმივ ზრუნვას მის მიმართ, დაუღალავად აქებდნენ მის სათნოებას, მჭევრმეტყველებას და გენიალურობას; ისინი ღიად უწოდებდნენ მას ღვთიურს და ზეადამიანს. ამ ქალებს ხელმძღვანელობდა რომელიღაც ღრმად მოხეცუბელი მარკიზა. ისინი, როგორც ჭეშმარიტი ფარისევლები, მოწიწებით პირქვე ემხობოდნენ გილიოტინის სისხლისმსმელი ქურუმის წინაშე. ქალთა თაყვანისცემა საზოგადოების თაყვანების უტყუარი ნიშანია, მაგრამ თავისი გულმოდგინებით, რომელსაც ზღვარი არ ჰქონდა, თავისი გაუთავებელი ლაპარაკით და პირმოთნეობით, მათ თავად აჰყავდათ თავისი კერპი ქვეყნის სასაცილო კვარცხლბეკზე“.
ტენი ახსენებს ახალგაზრდა ქვრივ ქალს, რომელმაც რობესპიერს შესთავაზა თავისი ხელი 40 000 ლივრის წლიური შემოსავლით მზითვის სახით. „შენჩემი ღვთაება ხარ, - წერდა ის, - მე არ ვიცი შენი მსგავსი; შენ ჩემთვის მფარველი ანგელოზი ხარ, და მინდა ვიცხოვრო მხოლოდ შენი კანონების მიხედვით“.
მაგრამ ტრიბუნი არ გამოხატავდა ურთიერთსიმპათიას ამ სახის ფსიქოპათი ქალების მიმართ; ის უყურებდა მათ, როგორც მისთვის სასარგებლო პოლიტიკურ იარაღს, მაგრამ გულის სიღრმეში მათ მიმართ ზიზღს გრძნობდა.
იგი ცდილობდა სხვა სტილის ქალებს მოწონებოდა, რომლებიც ემსახურებოდნენ კონტრრევოლუციური პარტიის ინტერესებს. მაგალითად, ყველაზე ელეგანტური ემილია დე სენტ-ამარანტი, იშვიათი მარგალიტი იყო იმ სტრაზებს შორის, რომელიც ბრწყინავდა ყალბი ბრწყინვალებით პალას-როიალის სალონებში. რობესპიერი მას ნაზი ყურადღებით ეპყრობოდა, ქალბატონ სკუდერის სენტიმენტალური რომანების მსგავსად, და სწორი ტაქტიკა აირჩია ტერორის ამ სელიმენის წინააღმდეგ, რომლის ეტლს უკან მიჰყვებოდნენ ტყვედ ჩავარდნილი დესპოტები და ტირანები.
თუმცა, რობესპიერი მალევე მიხვდა, რომ ასეთი თამაში უსაფრთხო არ არის. ერთხელ უდრეკ სელადონს, ღვინის და სასიყვარულო სიტყვების ზემოქმედების ქვეშ, ცოტა ზედმეტი წამოსცდა. მეორე დღეს მისმა დამქაშმა ტრიალმა უსაყვედურა მას ამის გამო. „ასეთი რა ვთქვი?” - ჰკითხა რობესპიერმა. - შენ დაასახელე რამდენიმე ადამიანი, რომლებსაც გსურს გაუსწორდე“ .
- „ვინ“?“. „ვინც ძირს გითხრის, - უპასუხა ტრიალმა. მისი შეშინება სურდა, ამიტომ სინანულით დასძინა: - ისიც ქალების წინაშე!“ – „მე მათ ვუყვარვარ“, - უპასუხა რობესპიერმა. – „და მაინც ილაპარაკებენ“. „არა, გიმეორებ, მე მათ ვუყვარვარ“. „სცადეთ ამით იაკობინელების წინაშე თავის მართლება“, - დაასკვნა ტრიალმა.
ორი დღის შემდეგ სენ-ამარანტის ოჯახი დააპატიმრეს, რადგან, ერთ-ერთი უცნობისგან მიღებული გაფრთხილების მიუხედავად, რომელიც, როგორც ამბობენ, თავად რობესპიერი იყო, ამ ოჯახმა დამალვა საჭიროდ არ მიიჩნია.
მთელი ოჯახი ავიდა ეშაფოტზე სესილი რენოსთან და სხვა ადამიანებთან ერთად, რომლებიც ჩარეულები იყვნენ ე.წ. „წითელი პერანგების“ ძალიან გახმაურებულ პროცესში.
სესილი რენოსთან ერთად ჩვენ გადავდივართ მკვლელი ქალების სპეციალურ კატეგორიაზე, რომლებიც ტერორის ეპოქაში მრავლად იყვნენ, თუ მათ მივაკუთვნებთ ყველა იმ მიტოვებულ და მოტყუებულ საყვარელს, რომლებიც შურს იძიებდნენ მეტოქეებზე და მოღალატე შეყვარებულებზე რევოლუციურ ტრიბუნალში დასმენის გზით.
რაც შეეხება მათ, ვინც სახელი პოლიტიკური მკვლელობებით გაითქვა, მაგალითად სესილ რენო, შარლოტა კორდე, ასპაზია კარლემიჯელი, განა არ ისინი არ იყვნენ ნერვებით დაავადებული სუბიექტები, რომლებიც ოცნებობდნენ ერთი დარტყმით გადაერჩინათ საფრანგეთი იაკობინელთა უღელისგან?
სესილ რენო დიდ სიძულვილს განიცდიდა რობესპიერის მიმართ, ზოგიერთის აზრით, იმიტომ, რომ მისი შეყვარებული გაგზავნა გილიოტინაზე, ხოლო სხვების აზრით, იმიტომ, რომ, როგორც ფანატიკოს როიალისტს, მას სძულდა რესპუბლიკური რეჟიმი. როგორც არ უნდა ყოფილიყო, მაგრამ მისი უხეირო თავდასხმის მცდელობა აშკარად უნდა დამთავრებულიყო მარცხით, რასაც მოჰყვა მისი სიკვდილით დასჯა.
მისი პროცესის დროს, და როდესაც ეშაფოტზე მიდიოდა, მან გასაოცარი გულგრილობა გამოიჩინა, თვითგადარჩენის ინსტინქტის სრულყოფილი ატროფიის მსგავსი.
თუმცა, ჩვენ უკვე აღვნიშნეთ, რომ გილიოტინის წინ ქალები ჩვეულებრივ ავლენდნენ ე.წ. სიმამაცეს, რაც მოცემულ პირობებში, ალბათ, უფრო ნებისმიერი ადამიანისთვის თანდაყოლილი შიშის შეგრძნების გაუკუღმართებაა.
გილიოტინაზე გაგზავნილ დიდი რაოდენობის მსხვერპლთა შორის, როდესაც გილიოტინის ქვეშ ერთდროულად დაიღუპა სამოცი მსჯავრდებული: სესილ რენო, მსახიობი ქალი გრანმეზონი, ქალბატონი დეპრემენილი, დედა და ქალიშვილი სენტ-ამარანტი, - ყველამ ბოლო წუთამდე ნამდვილი სტოიციზმი გამოიჩინა. ფუკიე-ტენვილმა, რომელმაც ამ დღეს ერთი საათით ადრე ისადილია, რათა დამტკბარიყო ამგვარი უნიკალური სანახაობით, ვერ შეამჩნია თავის მსხვერპლში სისუსტის ან სულმოკლეობის ნიშანიც კი.
ცხადია, რომ ყველამ სრულად გამოავლინა ის მორალური ფენომენი, სადამდეც შეიძლება მიიყვანოს ხანგრძლივმა ლოდინმა, გარდაუვალი საფრთხის გაცნობიერებამ.
ათი თვით ადრე შარლოტა კორდემ მამისმკვლელის წითელ სამოსში ასეთივე ურყევი სიმამაცით გამოისყიდა თავისი თავისუფლების მოყვარული სწრაფვანი.
იყო თუ არა ისიც ნერვებით ავადმყოფი? სიტყვის პირდაპირი გაგებით - არა. მისმა დამცველმა შოვ-ლაგარდმა უარი თქვა მის დამცირებაზე, ფუკიე-ტენვილის სურვილის მიუხედავად. თუმცა, მასაც შეენიშნებოდა არანორმალური მისტიკური განწყობის გარკვეული ნიშნები. ბავშვობაში, როგორც სუზეტ ლაბრუსი, გადაჭარბებულ ღვთისმოსაობას ავლენდა, შემდეგ კი, არანაკლები მგზნებარებით, თავისუფლების ახალ კულტს სცემდა თაყვანს. იგი ცხოვრობდა და მუდმივად ოცნებობდა ძველი სამყაროს დიდებულ ადამიანებზე და, ქვედაბოლოში გამოწყობილ პლუტარქეს მსგავსად, ყოველ ფეხის ნაბიჯზე აცოცხლებდა თავის წარმოსახვაში მათ სახელოვან გმირობას.
მალე მას ეუფლება „აკვიატებული იდეა“: ამ ახალგაზრდა პროვინციელმა ქალმა, რომელიც რევოლუციის შესახებ ინფორმაციას იღებდა მხოლოდ ექსტრემისტულ პარტიათა გაზეთებიდან დამახინჯებული და ცალმხრივი სახით, მოულოდნელად ჩათვალა, რომ მარატის დიქტატურა არის ის დაბრკოლება, რომელიც გაანადგურებს ფრანგული დემოკრატიის მთელ განმათავისუფლებელ სწრაფვას. სამშობლოსთვის სწორი მიმართულების მისაცემად, რომელიც მას ბედმა განუმზადა, ეს დაბრკოლება უნდა თავიდან მოეცილებინათ.
მას მარატი წარმოედგინა დაბალი ტანის შავგვრემან მამაკაცად, მოყვითალო ფერის სახით და მდაბიო გემოვნებით, ამაზრზენი ქვეწარმავლის მსგავსი; თითქმის კაციჭამიად, რომელიც თავისი ბნელეთის სამეფოს სიღრმეებიდან მართავს საზიზღარ მკვლელთა გუნდს. მას სულ უფრო ძლიერად ეუფლება „აკვიატება“ და საბოლოოდ იმდენად იპყრობს მას, რომ გადაწყვეტს საკუთარი სიცოცხლე გაიღოს „ურჩხულის“ სიცოცხლის სანაცვლოდ. თანმიმდევრობით და სიზუსტით, რომელიც ახასიათებს ენერგიული, განსაკუთრებული გადაწყვეტილების მქონე ადამიანებს, იგი ჩამოდის პარიზში, ყიდულობს პალე-როიალში დანას, ეშმაკობით აღწევს „ხალხის მეგობართან“, და ამისათვის თავის ჩაცმულობაზეც კი ზრუნავს. როდესაც მარატთან შედის, რომელიც ამ დროს აბაზანაში იჯდა, იგი მშვიდად დაელოდა ხელსაყრელ მომენტს დარტყმის მისაყენებლად. შეეცადა ამის შემდეგ გაქცევას? როგორც ჩანს, არა, თუმცა მას მოუხდა ხელჩართული ბრძოლა შვეიცართან, მზარეულთან და კომისიონერ ბასთან, რომელმაც ბოროტმოქმედს ხელი სტაცა და მიწაზე დააგდო.
მან ნათლად ჰქონდა გაცნობიერებული თავისი ბედი და მიწერა მამამისს და ბარბარს დღეს ცნობილი წერილები, რომლებშიც გამოხატა მან სიკვდილის მიმართ სრული ზიზღი. ამ ზიზღმა ერთი წუთითაც არ უღალატა არც ციხეში, არც სასამართლოში, არც გილიოტინის წინ, რომელსაც მან ცნობისმოყვარეობით შეხედა, სანამ მასზე თავის ფერმკრთალ თავს დადებდა. ამ ყველაფერში, აშკარა ფანატიზმია, რომელიც ანესთეზირებს ყოველგვარ მორალურ მგრძნობელობას, რაც საკმაოდ ხშირად დამახასიათებელია ასეთ ტრაგიკულ გარემოებებში ქალებისთვის. საჭიროა კი გავიხსენოთ მაგალითების სახით ჟანა დ’არკი, ქალბატონი როლანი, ლუსილ დემულენი და ფუკიესა და დიუმას სისხლმოწყურებული სისასტიკის ყველა სხვა მსხვერპლი?
დამსჯელი ქალის კიდევ ერთ ტიპს წარმოადგენდა ასპაზია კარლემიჯელი. ახალგაზრდობაში ის მართლა იყო ჭკუაზე შეშლილი. იძულებულნი გახდნენ მოეთავსებინათ იგი ფსიქიურად დაავადებულთა თავშესაფარში უბედური სიყვარულის გამო. განთავისუფლების შემდეგ, იგი კვლავ დააპატიმრეს 1793 წელს, ამჯერად ანტი-სამოქალაქო სიტყვით გამოსვლების ბრალდებით. იგი კვლავ აღიარეს შეურაცხადად და გაათავისუფლეს. შემდეგ მან საკუთარი დედა დაასმინა, როგორც ანტირევოლუციონერი, მისი სიკვდილით დასჯის მიზნით, მაგრამ წარუმატებლად. და ბოლოს, იგი ხდება რობესპიერის თაყვანისმცემელი, იბრძვის თერმიდორის რეაქციის წინააღმდეგ და ჟერმინალში ერთვევა სახალხო აჯანყებაში, რომელშიც ქალები უმრავლესობას შეადგენდნენ.
კონვენტზე თავდასხმის დროს იგი ყველაზე წინ არის, მისი განზრახვაა მოკლას ბუასიდ’ ანგლა, რომელსაც მიიჩნევს შიმშილობის დამნაშავედ. დეპიტატი ფერო წინ აღუდგა ხალხის საშიშ ტალღას, მაგრამ მხარში ტყვიით დაჭრილი, ეცემა. ასპაზია სქელძირიანი ფეხსაცმელებით დაუნდობლად ურტყამს მას; შემდეგ მან გაათრია ჯერ კიდევ მთრთოლვარე გვამი, რომლის თავს უკვე მიათრევდნენ კრების თავმჯდომარესთან. ის შეეცადა თავს დასხმოდა ამ უკანასკნელს, და, ალბათ, მოახერხებდა კიდეც, რომ თავდაუზოგავად არ ეხსნა იქვე მყოფ ოფიცერს, რომელმაც დარტყმა აარიდა და განზე გაათრია ფურია .
იგი მხოლოდ ერთი წლის შემდეგ დასაჯეს სიკვდილით, და ეშაფოტზე მან გაიმეორა მის წინამორბედთა მაგალითი აუღელვებლად გაწირა თავისი სიცოცხლე.
როგორ უნდა შევაფასოთ სამედიცინო-ფსიქოლოგიური თვალსაზრისით ამ ქალების როლი რევოლუციაში? ისინი ჯობნიდნენ მამაკაცებს გამბედაობით, თავგანწირვით, სისასტიკით, გაშმაგებით და ფანატიზმით. ისინი ბევრად უფრო სწრაფად ხდებოდნენ ნევროზის მსხვერპლნი, ვიდრე მამაკაცები, რაც ახასიათებდა საზოგადოებრივი ქარიშხლის ზემოქმედების ქვეშ მყოფ ეპოქებს.
ქალი უაღრესად მგრძნობიარეა შთაგონების მიმართ, ამიტომ ადვილ ნადავლს წარმოადგენს გონებრივი სენისთვის. ერთხელ მაინც ნორმალური კალაპოტიდან ამოვარდნილი და ცრუ გზაზე დამდგარი, იგი მიყვება მას გაზვიადებისკენ მისთვის დამახასიათებელი მიდრეკილებით. ქალი იშვიათად მონაწილეობს რევოლუციაში, როგორც ცალკე პიროვნება, და უფრო ხშირად, როგორც ხალხის მასის მოქმედი და აღფრთოვანებული ნაწილი. ისტორია, რომელიც მუდმივად მეორდება, გვიჩვენებს მას ყველა ყველა ხალხურ აჯანყებაში, რომელიც მორჩილად და ხალისით მიჰყვება თავის ბელადებს. იქნება ეს ამბოხი, აჯანყება თუ უბრალო გაფიცვა, ის ყოველთვის დგას წინა რიგებში, აგზნებული, გაშმაგებული და მუდმივ მზადყოფნაში ყველა სახის უკიდურესობისთვის.
რევოლუციური ისტერია ყოველთვის ვლინდება ერთი და იგივე სიმპტომებით და ყოველთვის დამახასიათებელია მწვავე აღშფოთების ყველა პერიოდისთვის, როდესაც აღვირახსნილი ვნებები გონიერების კანონების ადგილს იკავებენ. ამგვარი ყველა სახის შეუსაბამობაში პირველი ადგილი ყოველთვის ქალებს ეკუთვნით, და დღემდე მათ ეს ადგილი არასდროს და არავისთვის დაუთმიათ.
რევოლუციური ნევროზი
ნაწილი მეშვიდე. რელიგიური ნევროზი
თავი II. უწყალონი და შეპყრობილები
რევოლუციური აზროვნების ერთ–ერთი ფსიქოლოგიური თვისებაა კოლექტიური მისტიციზმი. იგი ხასიათდება კერპთაყვანისმცემლობით, ფანატიზმით და პოლიტიკური პრინციპების რელიგიურ დოგმებად გარდაქმნის სურვილით. დამახასიათებელია ყველა ხალხის და საზოგადოების ყველა კლასის, სექციონერის და სანკულოტის, მოძრაობათა ლიდერების, კონვენტის, აღმასრულებელი კომიტეტების წევრების და პოლიტიკური კლუბების ხელმძღვანელებისთვის.
მაგრამ ამ დაინფიცირებული მასიდან, ისევე როგორც მძვინვარე ზღვიდან, აზვირთებულ ტალღაზე რამდენიმე გამოჩენილი, ხალხზე მაღლა მდგომი პიროვნება ჩნდება: ისინი იდეების თავგამოდებული ფანატიკოსები არიან - უწყალონი - რევოლუციური პროდუქტის ნამდვილი წარმონაქმნი. ალბათ, საჭირო არ არის იმის თქმა, რომ ისინი განსაკუთრებით ხშირია ქალებში, რომლებიც გონებრივად ნაკლებად გაწონასწორებულები არიან, ვიდრე მამაკაცები, ამიტომ, მათი ბუნებიდან გამომდინარე, უფრო მეტად არიან „შეპყრობილები“ აღტაცებული ეგზალტაციით და იმედგაცრუებული წარმოსახვის სხვადასხვა უკიდურესობით. ასეთი „შეპყრობილი ილუმინატის“ კლასიკურ ტიპს სუზეტ ლაბრესი წარმოადგენს.
სხვა დროს იგი მონასტრის კედლებში ჩაიკეტებოდა და თვალთმაქცობას მიეცემოდა, სამუდამოდ იტყოდა უარს ცხოვრებისეულ სიამოვნებაზე. რევოლუციამ ის საზოგადოებრივ მოღვაწედ აქცია და საფუძველი მისცა თავი თანამედროვე ჟანა დ’არკად წარმოედგინა. მართლაც, ბევრი მსგავსება არსებობს დომრემელ ცნობილ გლეხის ქალსა და ხალხის წიაღიდან გამოსულ ამ ნორჩ ქალიშვილს შორის. ორივე მათგანისთვის არ ყოფილა უცხო არამიწიერი ექსტაზი და წმინდა აღფრთოვანება, ორივე მათგანს ესმოდა საიდუმლო ხმა, რომელიც მოუწოდებდა გადაერჩინა საფრანგეთი და რელიგია.
სიყრმის წლებიდან, ისევე როგორც ანჟელიკა ზოლას „ოცნებებიდან“, ქრისტეს ხატმა შეიპყრო სუზეტის წარმოსახვა. „იგი სულით მიისწრაფოდა მასთან, ვერ ტკბებოდა მისი ცქერით, და აგზნებულ წარმოსახვაში ეჩვენებოდა, რომ თავად იესო პასუხობდა გამოხედვით მის გამოხედვას, და ოხვრით მის ოხვრას“.
ძალიან ადრე დაიწყო მან ფიქრი თვითმკვლელობაზე - თანაც როგორზე! მან სცადა თავის მოწამვლა და ამისთვის ობობებს ყლაპავდა. მხოლოდ მეხუთე მცნებათა შიშმა შეუშალა ხელი საბოლოოდ მოეყვანა სისრულეში ეს განზრახვა. სამაგიეროდ მან დაიწყო თავისი ხორციელი მოთხოვნილებების დასაოკებლად სხეულის უმოწყალოდ თვითწამება: ატარებდა თმის უხეშ სამოსს, ბორკილებს რკინის ეკლებით, რომლებიც მის სხეულს ტანჯავდა; ეძინა მსხვილი ხრეშის საწოლზე, საჭმელს აზავებდა ნაღველით, ხოლო სახეზე ჩაუმქრალ კირს ისვამდა!
თექვსმეტი წლის ასაკში მას უკვე ახალგაზრდა ყმაწვილები ეარშიყებოდნენ, მაგრამ ის არ პასუხობდა მათ კურკურს და მონასტერი არჩია ქორწინებას, რომელიც, ალბათ, მის ცხოვრებას უფრო მშვიდი მიმართულებით წარმართავდა. მისი წარმოსახვა უკვე შეპყრობილი იყო კაცობრიობის რელიგიური აღორძინების იდეით; იგი ოცნებობდა ახალ ჯვაროსნულ ლაშქრობაზე, თავისი ჰალუცინაციების ისტერიული ბოდვის გააფთრებულ გრიგალში, რომელშიც აღმოჩნდა XVIII საუკუნის დასნეულებული საზოგადოება, განჭვრეტდა მის მოახლოებულ განადგურებას. მან იწინასწარმეტყველა სამონასტრო ორდენების განადგურება და საყოველთაო თანასწორობის სამეფოს მოსვლა, იწინასწარმეტყველა ახალი რელიგია, რომელიც უფრო ახლო იყო ეკლესიის მამების სწავლებებთან და სახარების სულისკვეთებასთან. ის თითქოს ნამდვილად იყო რევოლუციის წინასწარმეტყველი.
საერო ხელისუფლება ცდილობდა წინააღმდეგობა გაეწია ამ საშიში სულისმხილველის მომხიბვლელობისთვის, მაგრამ უშედეგოდ. უბრალო ხალხი, კონსისტორული აკრძალვების მიუხედავად, განაგრძობდა მის განდიდებას, რადგან ხედავდა მასში „უბრალო“ ადამიანს, რომლის სიტყვები მის გულის სათქმელს გადმოსცემდა და ჰპირდებოდა უკეთეს, ნათელ მომავალს.
აღტაცებულმა ფანატიკოსმა, კარტეზიელმა ბერმა დომ-ჟერლმა, რომელსაც სუზეტამ ათი წლით ადრე უწინასწარმეტყველა, რომ მას რომელიღაც რეფორმატორულ დაწესებულებაში აირჩევდნენ, და, რომელიც, ნამდვილად გახდა დამფუძნებელი კრების წევრი, იგი თავის მფარველობის ქვეშ აიყვანა.
1790 წლის 13 ივნისს ის სიტყვით გამოვიდა დამფუძნებელ კრებაზე იმ ღვთიური მადლის შესახებ, რომელიც სუზეტს მოევლინა. ამის შემდეგ, ეს უკანასკნელი პარიზში ჩამოდის, სახლდება ჰერცოგინია ბურბონელის სახლში და ურთიერთობებს ამყარებს ბევრ პოლიტიკურ მოღვაწესთან, უმეტესად რობესპიერთან, რომელსაც თითქოს ერთხელ უთქვამს: „დადგება დრო, როდესაც იძულებული ვიქნები აღვადგინო ის, რის განადგურებასაც ახლა ვცდილობ, ანუ რელიგიის; მაშინ თქვენ დამეხმარებით ამ საქმეში“.
დამფუძნებელ კრებას ახლახან ჰქონდა დასრულებული მსხვილი რელიგიური რეფორმა.
საფრანგეთი რომს გამოეყო, ხოლო მის სამღვდელოებას სამოქალაქო კონსტიტუცია უნდა მიეღო. სუზეტა ლაბრუსმა ახალ რეჟიმში დაინახა სიძლიერის საწინდარი კათოლიკური სარწმუნოებისთვის. მას მიაჩნდა, რომ ამ გზით სამღვდელოება დაუბრუნდება მის პირველყოფილ სიწმინდეს. გარდა ამისა, მან უკვე მიიღო, როგორც ახალი აღმსარებლობის აღიარება, ადრინდელი ქრისტიანობის დოგმები: საყოველთაო ძმობა, კაცობრიობის მიმართ სიყვარული და თანასწორობის სამეფო. ეპისკოპოსებთან, რომლებმაც ფიცი დადეს კონსტიტუციაზე, მან იშუამდგომლა რომში წასვლის ნებართვა, რომ თავად პაპი გაენათლებინა ჭეშმარიტების შუქით, რათა მას მოენანია, აღიარებინა თავისი შეცდომები და გამსჭვალულიყო რევოლუციური იდეებით, როგორც ეს ქრისტეს თავმდაბალ მმართველს შეეფერება. რვა პრელატიდან ექვსმა მოიწონა ქალი მოციქულის ეს ფანტასტიკური გეგმა.
19 თებერვალს იგი გაემგზავრა რომში, როგორც ჟანა დ’არკი შინონში მეფე კარლოს VII-სთან. სულისმხილველმა გზაში დაიწყო სასწაულების მოხდენა, მან მოინახულა ავადმყოფები და კურნავდა მათ შთაგონების გამოყენებით. მან დიდი პოპულარობა მოიპოვა მთელ ქვეყანაში. მისი მოგზაურობა ნამდვილ ტრიუმფალურ მსვლელობად იქცა. სადაც ჩერდებოდა, იგი ქადაგებდა ეკლესიებში, თეატრალურ დარბაზებში, ან უბრალოდ ქუჩაში.
იგი მოითხოვდა დიდგვაროვანთა განადგურებას, რომელიც ყოველთვის ირცხვენდა თავს უპატიოსნებით, სარგებლობდა თავისი სახელითა და სიმდიდრით მხოლოდ სამარცხვინო ზედმეტობების და აღმაშფოთებელი უსამართლობის ჩასადენად. ის ამხელდა პაპის კარსაც: „ეკლესიაზე მეთაურობა პაპს მიენიჭა, - ამბობდა ის, - მაგრამ მისი ძალაუფლების გაზრდის მიზნით კი არა, არამედ, პირიქით. არსებობს მხოლოდ მასზე დაკისრებული მძიმე ტვირთი. გაუგონარი პატივი და ძალაუფლება, რომლითაც დიდი ხნის განმავლობაში სარგებლობენ პაპები, იესო ქრისტესგან არ მომდინარეობს“.
ბოლონიაში ჩასვლისთანავე იგი გახდა სასულიერო პირების მხრიდან დევნის მსხვერპლი. იგი ვიტერბაში გაიქცა, მაგრამ აქ, პაპის ბრძანებით, დააპატიმრეს და როგორც შეშლილი ჩასვეს წმ. ანგელოზის ციხესიმაგრეში რომში, საიდანაც მხოლოდ 1798 წელს გაათავისუფლეს, როდესაც საფრანგეთის არმიამ დაიკავა რომი.
სუზეტა ლაბრუსი წარმოგვიდგება, როგორც რევოლუციის ეპოქის ორმაგად საინტერესო მოვლენა. თუ დავაკვირდებით მის სხვადასხვა თავგადასავლებს, ნათელი გახდება, რამდენად დიდი გავლენა ჰქონდა მასზე მიმდინარე მოვლენების ნევროზს. 1789 წლამდე ის იყო მისტიკურად განწყობილი „შეპყრობილი“ ქალი, როგორც წმ. ტერეზა. შემდეგ, დამფუძნებელ კრებაზე მასში ახალი აღმსარებლობა იღვიძებს, და მისი რელიგიური ისტერია სწრაფად იცვლის ხასიათს. იგი იღებს 1791 წლის კონსტიტუციით მიღებულ გალიკანიზმს, ქადაგებს საეკლესიო რეფორმას სახარების საწყისებზე და უბრუნდება საღვთო წერილის ტექსტს, როგორც ეპისკოპოსი ფოშე, ლამურეთ-პონტარი, კარტეზიელი დომ-ჟერლიუ და ყველა თეოფილანთროპი.
მეორეს მხრივ, ცნობილია, თუ რა გავლენა ჰქონდა მის ქადაგებას ხალხზე. ყველა მოციქული და განსაკუთრებით ქალი საკუთარ სკოლას ქმნის. სუზეტა ლაბრუსმა თავისი ჯვაროსნული ლაშქრობით საფრანგეთის სამხრეთით, ხალხი გამოაცოცხლა და შთააგონა მათ მხურვალე სწრაფვა ახალ გამათავისუფლებელ რეჟიმისკენ. მის მიერ აღძრული ენთუზიაზმი იმდენად დიდი იყო, რომ ეპისკოპოსებიც კი ხარბად უსმენდნენ მის წინასწარმეტყველებას.
ამრიგად, შეიძლება ვიმსჯელოთ იმ შთაბეჭდილების შესახებ, რომელსაც ის ახდენდა ხალხზე, ყოველთვის იყო მგრძნობიარე და მისტიციზმისკენ მიდრეკილი, რომელიც მოულოდნელად იღვიძებდა მის წინასწარმეტყველურ ხმაზე.
რევოლუციამ მიიზიდა ეს შთაგონებული წინასწარმეტყველი, და ისიც, თავის მხრივ, არ დარჩა მის წინაშე ვალში, და ასჯერ უფრო მეტი გადაუხადა იმისთვის, რაც მისგან მიიღო.
ეკატერინე თეო უფრო მეტად წარმოადგენს ფსიქოპათოლოგიის საკუთრებას, ვიდრე სუზეტა ლაბრუსი. მისი რელიგიური გონებაშეშლილობა კლასიკურად მარტივია. შეშლილთა ნებისმიერ სახლში პანსიონერთა შორის მრავლად არიან სუბიექტები, რომლებიც ყველანაირი თვალსაზრისით არიან ამ „ღვთისმშობლის“ მსგავსი, და მხოლოდ რევოლუციამ შეძლო ამ შეშლილი ქალისთვის პოპულარობის და მნიშვნელობის შეძენა, შექმნა მისგან ახალი სექტის დამფუძნებელი.
ზოგადად, მისი ცხოვრების სამწუხარო სურათი ასეთია. იგი დაიბადა ბარანტონში 1706 წელს და ისევე, როგორც სუზეტა ლაბრუსი, ყველაზე ნაზი ასაკიდან ნებაყოფლობით თვითწამებას ეძლეოდა. ის უბრალო გლეხი გოგონა იყო და მოსამსახურედ დაიწყო მუშაობა მირამიონთა მონასტერში, სადაც ყოველდღიურად აბარებდა აღსარებას და ეზიარებოდა წმ. საიდუმლოებებს. მას თავი წარმოედგინა მეორე სიენელ ეკატერინედ; განიცდიდა ჰალუცინაციებს, რომლის დროსაც ესმოდა ხმები. ისინი აუწყებდნენ, რომ იგი იყო წმ. ქალწული - ღვთისმშობელი და რომ მას შეუძლია იესოს მიღება, როდესაც ის ზეციდან ჩამოვიდოდა, რათა დედამიწაზე მშვიდობა და მადლი მოიტანოს! მალე მან დატოვა მონასტერი და დაიწყო ხალხში ქადაგება. მოაწყო მორწმუნეთა შეხვედრები, რომლებსაც ისეთი გამოძახილი ჰქონდა, რომ საბოლოოდ პოლიცია აფორიაქდა და დააპატიმრა იგი.
1779 წელს, დეტალური დაკითხვის შემდეგ, იგი აღიარებულ იქნა, როგორც სულით ავადმყოფი, და გამოკეტეს ჯერ ბასტილიაში, შემდეგ კი გადაიყვანეს ჩვეულებრივ საავადმყოფოში. რადგან ის სხვებისთვის საშიში არ აღმოჩნდა, სამი წლის შემდეგ გაათავისუფლეს. ასეთი იყო ქალი, რომელიც რევოლუციამ თავის ქარიშხალში ჩაითრია. როგორც ჩანს, იგი უფრო მეტად მიდრეკილი იყო ყველაზე წარმოუდგენელ შეუსაბამოებებსა და უწყალობისკენ.
1793 წელს შომეტმა მიიღო პატაკი მოქალაქე თეოს „გრძნობებისა და რელიგიის შესახებ“, რომელშიც სიტყვასიტყვით ვკითხულობთ შემდეგს: „ღმერთმა აირჩია ეკატერინე თეო მის ქალიშვილად, ქალწულად, რომელიც ჩასახავს ღმერთს - სიტყვას “.
„მაცხოვარი არ დააყოვნებს დედამიწაზე ჩამოსვლას. მისი გზა მომზადებული იქნება ნებისმიერი მიწიერი ძლევამოსილების განადგურებით; მთები გასწორდება და ხეობები გაივსება. ვარსკვლავები ზეციდან ჩამოცვივა (სამყაროს დიდებულები) და შეირყევა ცის კამარა (ტახტი), ხოლო დიდ ბაბილონს (რომს), რომელიც ათრობს მიწიერ მეფეებს, როგორც მეძავს მისი გამყიდველობის გამო, სათანადოდ მიეზღვება“.
„ღვთისმშობელი“ ასევე იყენებდა სახარებას რევოლუციის სასარგებლოდ და, ისევე როგორც სუზეტა ლაბრუსი, ქადაგებდა ქრისტიანობის პირველყოფილ სიწმინდესთან დაბრუნებას. ეკატერინემ სუზეტას მაგალითი არ გაიმეორა, დარჩა პარიზში და აქ შეიძინა, თუ დავუჯერებთ პოლიციის აგენტის სენარის სიტყვებს, ბევრი ადეპტი. ახალმა სექტამ რამდენიმე რიტუალი ფრანმასონებისგან აიღო, განსაკუთრებით ზიარების წესი, რომელიც გამოირჩეოდა უკიდურესად სიმბოლური ხასიათით. შეკრებები ტარდებოდა კონტრესკარპის ქუჩაზე. მოხუცი, მაღალი, გამხდარი და სისუსტისგან თითქმის გამჭვირვალე ეკატერინე თეო იჯდა ტახტზე დარბაზის სიღრმეში; ხელები და თავი მუდმივად უკანკალებდა. კარტეზიანელი დომ-ჟერლი, რომელიც სუზეტ ლაბრუსის მისტიკური სწავლების ყოფილი მიმდევარი იყო, ახლა ახალი კულტის მღვდელმთავარი გახდა. სექტის შტაბში სამი ქალი შედიოდა. ერთი მათგანი, მადამ გოდფრუა, მეტსახელად „განმანათლებელი“, თვალყურს ადევნებდა ცერემონიების გარე მსვლელობას, მეორეს ერქვა „მგალობელი“, ხოლო მესამეს - „მტრედი“. ისინი, ვისაც ზიარება სურდათ, გულხელდაკრეფილი მიჰყავდათ ღვთისმშობლის ტახტის ძირში. „განმანათლებელი“ ბიბლიას კითხულობდა და განმარტავდა უფლის შვიდი ბეჭდის მნიშვნელობას. დედა შვიდჯერ ეამბორებოდა ზიარებულს შუბლზე, მარცხენა ლოყაზე, მარჯვენა ყურზე, ორივე თვალსა და ნიკაპზე. ცერემონია სრულდებოდა პირჯვარის გადაწერით და ტუჩებზე ორჯერ კოცნით.
„ღვთისმშობელმა“ გამოავლინა თავისი ღვთიური ბუნება სასწაულებით, რადგან, როგორც ნებისმიერ ნათელმხილველს, მეტ-ნაკლებად ჰქონდა განკურნების შთაგონებით მკურნალობის უნარი. ის, თითქოს, ნამდვილად ეხმარებოდა დამბლის, კეთრისა და სხვა განუკურნებელი დაავადებებისას.
ეს საკმარისი იყო იმისათვის, რომ მას მიეზიდა გულუბრყვილო ბრბო. გონებრივმა კონტაგიამ დანარჩენი გააკეთა. როგორც ოდესღაც სენ-მედარდის ისტერიკიანებს, მანაც სწრაფად გაზარდა ადეპტების რიცხვი. ყოველდღე, მისი უძველესი პაგოდის წინ შეიძლებოდა სხვადასხვა ჯურის ფარისევლის, მედავითნის, ექიმბაშის, საქმეზე შუამავლების, ნახევრად სწავლულების და უსაქმური რანტიეს, მესმერიელების, ილუმინატების და უბრალოდ ბნელი პიროვნებების ნახვა, რომელთაგან ზოგს ლონდონელ ემიგრანტებთან ჰქონდათ ურთიერთობა.
მაგრამ ერთ მშვენიერ დღეს სექტის მშვიდობიან შეკრებებში პოლიტიკა შეიჭრა. ეკატერინე იმდენად შორს ცხოვრობდა ყველაფრისგან, რაც ამქვეყნიური იყო, რომ არც კი სმენია ტერორის და ყოველდღიურად სიკვდილით დასჯის შესახებ დამხობილი ტახტის მოედანზე, მაგრამ ეს გაუნათლებელი მოხუცი ქალი, რომელსაც ძლივს შეეძლო თავისი გვარის ხელმოწერა, მოულოდნელად განიმსჭვალა ღრმა თაყვანისცემით რობესპიერის მიმართ, რომელიც დომ-ჟერლესთან ერთად მალევე გახდა ღვთისმშობლის სულიერი შვილი. როდესაც საზოგადოებრივი უსაფრთხოების კომიტეტმა შეიტყო, რომ იაკობინელმა გენერალმა, მისდა უნებლიეთ, საკუთარი თავის კომპრომეტირებას შეუწყო ხელი ამ სულელურ სექტაში გაწევრიანებით, ამან გამოიწვია მოვლენების დაჩქარება. კომიტეტმა ბრძანა ეკატერინეს დაპატიმრება მისი ნახევრადშეშლილი ამალით. ერთ-ერთმა მაძებარმა მისი ლეიბის ქვეშ თითქოს აღმოაჩინა მის მიერ რობესპიერისადმი მიწერილი წერილი, რის გაკეთებაც მას არ შეეძლო. ამ წერილში ის ატყობინებდა რობესპიერს, რომ მისი გამოჩენა წინასწარმეტყველმა იეზეკილმა იწინასწარმეტყველა, და რომ სწორედ ის იყო მესია, სიტყვა-ღმერთი, რომელსაც დიდი ხანია ელოდენ. საქმის დასასრული კარგად არის ცნობილი. იაკობინელი მმართველის მცდელობის მიუხედავად, კომიტეტმა გამოძიება დაიწყო. ვადიეს მოხსენებას კონვენტში ჰომერული სიცილით შეხვდნენ, რობესპიერს კი ყველაზე საშინელი დარტყმა მიაყენეს - მას დასცინეს. წარმოუდგენელი სიამაყე და პატივმოყვარეობა, რომელიც მან გამოავლინა უზენაესი არსების დღესასწაულზე, დაუსჯელი არ დარჩენილა: ახლოვდებოდა მე-9 ტერმიდორი.
ეკატერინეს არ უცოცხლია ეშაფოტამდე, რადგან ციხეში გარდაიცვალა II წლის 15 ფრუქტიდორს; რაც შეეხება მის თანამოაზრეებს, მათ მოახერხეს თავიდან აეცილებინათ სასამართლო პროცესი, რომელიც რამდენჯერმე გადაიდო.
რობესპიერის დაცემის შემდეგ საქმე წარმოადგენდა მხოლოდ მეორეხარისხოვან, უმნიშვნელო ინტერესს, რადგან დაკარგა სიახლის და პიკანტურობის ხიბლი. კარტეზიანელმა დომ-ჟერლმა მეტად ოსტატურად უარყო ვადიეს მოხსენება, რაიმე ურთიერთობები შომეტსა და რობესპიერთან, ვისგანაც ოდესღაც მიიღო „სამოქალაქო სათნოების“ მოწმობა, და ხანგრძლივი პატიმრობის შემდეგ, ის საბოლოოდ გაათავისუფლეს.
სუზანა ლაბრუსი და ეკეტერინე თეო უნდა მიეკუთვნონ მისტიკური ილუმინატების კატეგორიას, რომლებიც ხილვებით იყვნენ შეპყრობილი. ყველა რევოლუციას ჰყავს ასეთი რელიგიური შეშლილები. ინგლისის რევოლუციის დროს სახელი გაითქვა ვინმე ელიზაბეტ ბარტონმა, რომელიც ცნობილი იყო „კენტის მონაზონის“ მეტსახელით. ეს ქალი, იმ ეპოქის ისტორიკოსის თანახმად, დაავადებული იყო მისი მდგომარეობისთვის დამახასიათებელი დაავადებებით და გონებრივი აშლილობით. მას საშინელი კრუნჩხვებში ჰქონდა, იგი გაჰყვიროდა წინასწარმეტყველებებს, რაც უდიდეს შთაბეჭდილებას ტოვებდა დამსწრე საზოგადოებაზე. ყველა თვლიდა, რომ ის ზეციდან იყო შთაგონებული. იგი ხანგრძლივ ექსტაზურ მდგომარეობაში ვარდებოდა, ირწმუნებოდა, რომ ესმოდა ანგელოზების ხმა და მალე ცნობილი გახდა როგორც წინასწარმეტყველი. ცნობილი მოღვაწეები და ეპისკოპოსებიც კი აღმოჩნდნენ მის ხაფანგში. აბატ ჟერლის მსგავსმა ბერმა, სახელად დაირინგმა, დაწერა მისი გამოცხადებებისა და წინასწარმეტყველების მთელი წიგნი. კანცლერმა ტომას მურმა პირველმა ამხილა ეს ბავშვური ხრიკი, და წმინდა კენტის ქალწული მის თვალში „სულელ მონაზვნად“ გადაიქცა. ჩვეულებრივ ვითარებაში, უბრალოდ ასეთი ქალების იზოლირებას მოახდენდნენ, ხოლო საშინელი რევოლუციური არეულობის დროს ისინი მოციქულები და თითქმის წმინდანები ხდებოდნენ.
რელიგიურ ფანატიზმს თან ახლავს პოლიტიკური ფანატიზმი. არაფერია გასაკვირი იმაში, რომ რევოლუციურ პერიოდებში მსგავსი შემთხვევები ძალიან ხშირია, და სხვაგვარად არც შეიძლება იყოს. გადამდები სენის მსგავსად, რომელსაც ვერც ერთი სუბიექტი ვერ გაუწევს წინააღმდეგობას, ახალ რევოლუციურ პრინციპებს მეტ-ნაკლებად სრულად იზიარებს ყველა, ვინც მასთან კონტაქტში შედის. ადამიანები, მიდრეკილი და გონებრივად გაუწონასწორებელი არიან, სხვებზე უფრო სწრაფად და ძლიერად ემორჩილებიან ამ დინებას, და მათი სულიერი გადაგვარების კრიტიკული მომენტები მარტივად შეიძლება გამოიხატებოდეს მათ ქცევებში, რომელიც „სიგიჟის ბოდვამდე“ მიდის .
როგორც ყოველთვის, ქალები, რომლებიც უფრო ნაკლებად მტკიცენი არიან, ვიდრე მამაკაცები, მაშინვე გამოირჩევიან თავისი ექსცენტრულობით. საკმარისია დავასახელოთ ოლიმპია დე გუჟი, ტეროან დე მერიკური, სესილი რენო, ასპაზია კარლემიჯელი, როზა ლაკომბი; კიდევ რამდენი სახელის შეტანა შეიძლება ამ ჩამონათვალში!
ჩვენ აქ არ მოვიყვანთ თითოეული მათგანის დეტალურ ბიოგრაფიას, მაგრამ შემოვიფარგლებით მხოლოდ ჩვენი ძირითადი ამოსავალი წერტილის დადგენით, ვისაუბრებთ თითოეული მათგანის გონებრივი შესაძლებლობების შესახებ, მათი ცხოვრებიდან გამომდინარე საზოგადოებრივ ფაქტებზე დაყრდნობით.
ბევრი ცდილობს ოლიმპია დე გუჟი წარმოაჩინოს, როგორც თანამედროვე ფემინიზმის წინაპარი. უნდა აღვნიშნოთ, რომ ამგვარი წინაპრობა მაინც და მაინც არ არის სასიამოვნო ქალთა განმათავისუფლებელი მოძრაობისთვის. არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ კალმის ეს ამაზონი უდავოდ იყო „სიდიადის მანიით“ შეპყრობილი, ისევე როგორც მასთან დაკავშირებული „დევნის მანიით“.
აქედან გამომდინარე, მოკლედ დავადგენთ მის გონებრივ დიაგნოზს: მას სხარტი გონება აქვს, სუსტი მეხსიერება და ზედმეტად მგზნებარე წარმოსახვა. ოლიმპიასთვის კანონი იყო ის, რაც მას თავში მოუვიდოდა, ანუ წამიერი ახირება, ექსტრავაგანტული ფანტაზია. ისინი კარნახობენ მას მრავალრიცხოვან დრამატულ პიესებს, ლიტერატურულ და პოლიტიკურ ნაწარმოებებს. მას თითქმის არავითარი განათლება არ მიუღია, უკიდურესად განუვითარებელი კრიტიკული ალღო ჰქონდა, ემორჩილებოდა მხოლოდ თავის ექსტრავაგანტულ წარმოსახვას. შედეგად მის ყველა ნაწარმოებში თითქმის არ შეინიშნებოდა რაიმე გარკვეული სტილი, ვლინდებოდა იდეების სრული არათანმიმდევრულობა და შეუსაბამობა. როგორც კი მის გამალებულად მომუშავე გონებაში რაიმე აზრი ჩნდებოდა, ის მას რეფლექტურად იტაცებდა, ყოველგვარი თავშეკავებისა და ზომის გარეშე. ზოგჯერ ახერხებდა რაღაც კარგის შექმნას, მაგრამ განსაკუთრებით ხშირად ის ბავშვურ ტიტინს და გულუბრყვილო სოფიზმებს წერდა. ამასთან, იგი ავლენს მტკიცე და შეუპოვარ ხასიათს, როდესაც მოითხოვს ლუდოვიკ XVI-ის დასაცავად ცნობილი იურისტის მალზერბის შრომის გაზიარების ნებართვას, ან როდესაც გაბედულად ესხმის თავს საშინელ რობესპიერს. „ეს მე ვარ, მაქსიმილიან, - მიმართავს იგი, - მე, ქალი ავტორი, შენს ბედს გიწინასწარმეტყველებ, მე, ოლიმპია დე გუჟი ვარ, მამაკაცი ქალის სახით“. ასეთი გამბედაობით ან, უფრო სწორად, თავხედობით, იგი, რა თქმა უნდა, რისკავდა და შეიძლება გილიოტინაზეც აღმოჩენილიყო, რომელზედაც, საბოლოოდ, დაასრულა თავისი სიცოცხლე.
ჯერ-ჯერობით ამაში არაფერია ფსიქიკურად არანორმალური. მაგრამ შემდეგ უკვე წმინდა პათოლოგიური ხასიათის გატაცებები იწყება. ოლიმპია შეპყრობილია „აკვიატებული იდეებით“, რომელიც ესაზღვრება „დევნის ბოდვას“. მისი ცნობილი უთანხმოება ფრანგულ კომედიასთან ამ თვალსაზრისით სავსეა ყველაზე დადებითი ფაქტობრივი მონაცემებით ჩვენი დიაგნოზის დასამტკიცებლად. ის ღრმად იყო დარწმუნებული, რომ არც ერთი მსახიობი არ იღებს მის პიესებს მის წინააღმდეგ წინასწარშექმნილი შეთქმულების გამო, რომ ყველა მათგანი გამსჭვალულია მის მიმართ სიძულვილით, ამიტომ იგი დაუღალავად და მუდმივად დევნიდა მათ, წერდა მათზე პასკვილებს და პამფლეტებს. ყველგან მას მტრები და მოღალატეები ეჩვენება, რომლებიც თითქოს ჩასაფრებული არიან ყველა კუთხეში. როგორც გონებრივი არანორმალურობის ბუნებრივ შედეგს, ის ასევე ავლენს მუდმივ „ამაყ ბოდვას“.
რა თქმა უნდა, ოლიმპიას ერთი წუთითაც არ ეპარებოდა ეჭვი იმაში, რომ მთელი რევოლუცია მხოლოდ მის მხრებზეა. მისმა პატივმოყვარეობამ ყველა საზღვრებს გადააბიჯა და ჰეროსტრატიზმის საზღვრებს მიაღწია. მას სურს გარშემორტყმული იყოს მწერლებითა და მეცნიერებით, მხოლოდ მათ თვლის მისი საზოგადოების ღირსად. იგი მათ „ბუნების სასწაულს“ უწოდებს, და მიუთითებს თავის უცოდინარობასა და თვითმყოფადობაზე. თითოეულ ფრაზაში იგი გულწრფელად ხედავს გენიალურობის ანაბეჭდს. მაგრამ ყოველ წუთს ის სასაცილო მდგომარეობაში ვარდება, ხშირად ხდება მხოლოდ ყველას დაცინვის ობიექტი, აქედან კი „დევნის მანიამდე“, რა თქმა უნდა, მხოლოდ ერთი ნაბიჯი იყო.
დაამატეთ ამ კლინიკურ სურათს ცხოველებისადმი გადაჭარბებული, ავადმყოფური სიყვარული - „ზოოფილია“, რომელიც, როგორც ცნობილია, გადაგვარების ერთ-ერთი ყველაზე უტყუარი ნიშანია. ოლიმპიას სახლში მრავლად იყვნენ ძაღლები, კატები, სტვენიები და თუთიყუშები, რომლებსაც ყველაზე ცნობილ ადამიანთა სახელებს უწოდებდა.
მას წარმოედგინა, რომ ის თავშესაფარს აძლევდა გამოჩენილ ადამიანებს, რომლებსაც ცხოვრებაში არ გაუმართლა, თავისი ცხოველები მეცნიერების თვალსაჩინო წარმომადგენლებად მიაჩნდა, ხოლო ფრთოსანნი - ხელოვნების წარმომადგენლებად. მისი სახლი იგივეს წარმოადგენდა, რაც რომის პაპის ლეო X-ს სასახლე თავის სამტრედეთით და ძაღლების სადგომით.
იგი მედიდურად ესაუბრება დობანტონს, რომელიც თავის ძვირფას დროს მასთან სასაუბროდ ხარჯავს. ხომ არ სურდა დობანტონის დარწმუნება იმაში, რომ მართლაც დიდი ადამიანების სულები გადასახლდნენ მის ცხოველებში? ის თავად იმდენად იყო დარწმუნებული ამაში, რომ არასდროს ბედავდა მათ თვალწინ უბრალო პერანგით მისვლას, ზონარგაურყელი კორსეტის გარეშე. თუმცა მისი კოსტუმი არანაკლებ ექსცენტრული იყო, ვიდრე მისი მანერები. ის იკეთებდა თავსაბურავებს მსუბუქი გაზის ნაჭრისგან, და ისეთი გამომეტყველება ჰქონდა, თითქოს თავზე გასაპარსად მომზადებული საპნის ქაფით სავსე ტაშტი დაამხეს. მაგრამ იგი ჯიუტად ირწმუნებოდა, რომ ეს მას თავის ტკივილისგან შველის. მას ნამდვილი მამაკაცური აღნაგობა ჰქონდა, ყოველგვარი ქალური მიმზიდველობის გარეშე, ამიტომ თავისი ნაკლის გამოსასწორებლად ურცხვად და დაუფარავად იყენებდა ბამბას საჭირო რაოდენობით. ერთხელ კონცერტზე მეზობლისთვის ბამბის მისაცემად, რომელსაც კბილის ტკივილი აწუხებდა, მან ყოველგვარი ცერემონიის გარეშე კორსაჟიდან ამოიღო ერთ-ერთი ასეთი მოწყობილობა! ..
და მაინც, ამ მგზნებარე ოლიმპიას ხსოვნისადმი არ შეიძლება შემწყნარებლობის არ გამოჩენა.
ის იყო სულგრძელი, კეთილი და თანამგრძნობი, და სამართლიანობისთვის უნდა ითქვას, რომ სხვაზე მეტად ჰქონდა უფლება თავი ჩაეთვალა რუსოს ერთგულ მიმდევრად. მისი სახელი განუყოფლად არის დაკავშირებული მოსაზრებასთან პრინციპის შესახებ, რომელიც, მართალია, უარყოფილი იქნა რევოლუციის მიერ, მაგრამ მისთვის ანგარიშის გაწევა მომავალ თაობებს მოუწევს ადრე თუ გვიან: მან, უდავოდ, პირველმა განაცხადა ქალთა უფლებების შესახებ. მისი იმპროვიზირებული „ქალთა და მოქალაქე ქალთა უფლებების დეკლარაცია“, სხვა საკითხებთან ერთად, შეიცავს შემდეგ მჭევრმეტყველ და მნიშვნელოვან ფრაზას: „თუ ქალს აქვს ეშაფოტზე ასვლის უფლება, მაშინ მას უნდა მიეცეს ტრიბუნაზე ასვლის უფლებაც“.
მაგრამ, როგორც უკვე შეგვეძლო გვენახა, ყველაფერი, რაც რევოლუციის მიერ ქალის თანასწორუფლებიანობისთვის იყო გაკეთებული, ვარაუდობდა მხოლოდ მამაკაცთან მის გათანაბრებას გილიოტინაზე. თუ უფრო მკაცრად გეტყვით, მხოლოდ გილიოტინა გამოეხმაურა ქალის ჰუმანიტარულ მიმართვას!
ფსიქიკური სიმპტომების ზემოაღნიშნული ერთობლიობა საკმარისი სიცხადით გვაძლევს ოლიმპიას სულიერი წონასწორობის დადგენის შესაძლებლობას. ის იყო ქალი, რომელიც აშკარად მიდრეკილი იყო გონებაშეშლილობისკენ, იგი გაიტაცა სოციალური მოძრაობის მშფოთვარე ქარბუქმა და გადააბიჯებინა საღი აზროვნების ზღვარს. მას გონება დაებინდა, ხოლო მისმა წარმოსახვამ წარმოუდგენელ ინტენსივობას მიაღწია. მაგრამ, „დევნის მანიის“ მიუხედავად, რომლითაც იგი შეპყრობილი იყო, მან, დონ ჟუანის მსგავსად, შეძლო გულში შეენარჩუნებინა მხურვალე სიყვარული მთელი სამყაროს მიმართ.
ის იყო გულწრფელი და სენტიმენტალური ქალი, რომელსაც ფრთები დაეწვა რევილუციური კოცონის გამანადგურებელ ცეცხლში.
კიდევ უფრო დამახასიათებელია ტეროან დე მერიკურის (Theroigne de Mericourt) პათოლოგიური „შემთხვევა“, რომელმაც თავისი ბოლო დღეები სალპეტრიეში დაასრულა.
ალბათ, იგი ოლიმპია დე გუჟზე უფრო მეტად იყო რევოლუციური მოვლენების მსხვერპლი. თუ მთლიანად სიმართლეს არ შეეფერება იმის მტკიცება, რომ თითქოს მისი სიგიჟის მთავარი მიზეზი იყო სირცხვილი ხალხის განაჩენის წინაშე, ყოველ შემთხვევაში შეიძლება დარწმუნებით ითქვას, რომ მის გონების დაბნელებაში დიდი წვლილი მიუძღვის დრამატულ მოვლენებს, რომელშიც ის ჩარეული აღმოჩნდა.
იგი გამორჩეული მოღვაწე იყო, მაგრამ მთლიანად გატაცებული მის ირგვლივ განვითარებული გადატრიალების მრისხანე ქარიშხლით, შეპყრობილი რევოლუციური სიგიჟის ქარიშხლით. ასეთია გოგონათა უმეტესობის ბედი, რომლებმაც შემთხვევით წაიბორძიკეს და ვეღარ შეძლეს დაქანებულ სიბრტყეზე შეჩერება, რომელზეც აღმოჩნდნენ, სანამ, ბოლოს და ბოლოს, არ დაეცენ, საკუთარ ქვედაბოლოში გახვეულები.
საბრალო თეროანმა, რომელიც განვითარებულმა მოვლენებმა გაშმაგებამდე მიიყვანა, თავი ოქტომბრის დღეების და 10 აგვისტოს გადატრიალების მთავარ ინიციატორად წარმოიდგინა, მოძებნა თავისი ბიოგრაფი, რომელმაც დღის სინათლეზე გამოიყვანა მისი ტრაგიკომიკური ფიგურა. ცნობილმა დრამატურგმა პოლ ერვიემ მისდამი მიძღვნილ ისტორიულ დრამაში, წარმოგვიდგინა ის, როგორც გულწრფელი ენთუზიასტი, რომელიც განასახიერებდა პატრიოტიზმს და რესპუბლიკის იდეებს და რომლის გონებრივი გაუწონასწორებლობა არ გამოირჩეოდა განსაკუთრებით რელიეფურად იმ ზოგადსახალხო სულიერ დაბნეულობაში, რომელიც თანაბრად გამოვლინდა, როგორც ტიულრის გაშმაგებაში 9 აგვისტოს საღამოს, ასევე პარიზელი მქსოველი ქალების ქმედებებში, რომლებიც სასტიკად გაუსწორდნენ ჟირონდისტების ამ საბრალო მომხრეს.
ერთი სიტყვით, შეგვიძლია მივიდეთ ერთადერთ დასკვნამდე, რომ თეროან დე მერიკორდი უკვე დიდი ხნის განმავლობაში იყო შეშლილი და, საბოლოოდ, სრულიად შეიშალა ჭკუიდან.
როგორ უცნაურად არის შექმნილი ადამიანი
როგორ მცირედად არის გაწონასწორებული?
სადღაც მიქრის მთელი საუკუნე
ყველა თავის გადაწყვეტილებას იღებს ნაჩქარევად,
და ზიანს აყენებს კარგ საქმეს
იმით, რომ მის გაღვივებას ჩქარობს.
მოლიერის ეს ლექსი, რომელიც მან მთელ კაცობრიობას მიუძღვნა, განსაკუთრებით სამართლიანია ქალების მიმართ.
ეჭვგარეშეა, რომ მათ არაფერში არ იციან ზომიერების გრძნობა, რომელიც შთაგონებულია ფილოსოფოსების მიერ ქადაგებული კეთილგონიერებით. მათ თანაბარი ძალით უყვართ და სძულთ; განსჯიან ყველაფერს მგზნებარე მისწრაფებებიდან გამომდინარე; მათში გული მართავს გონებას. რევოლუცია მათთვის იყო საშუალება, თავისუფლება რომ მიეცათ თავისი მისწრაფებებისთვის. წარმოუდგენელი სოციალური გადაჯგუფება მათთვის უკვალოდ არ ჩაივლიდა და, ბუნებრივია, ისინი იყვნენ „უკანასკნელი“, როგორც სიტყვის ამ, ისე სხვა გაგებით.
XVIII საუკუნის შუა პერიოდამდე ბურჟუაზიის და ხალხის კლასის წარმომადგენელი ქალები ნაკლებად იყვნენ დაინტერესებული პოლიტიკით. მათ მთლიანად დაუთმეს ეს საქმე იმ ქალბატონებს, რომლებსაც დიდგვაროვანი წარმოშობა სასახლეში მოუხმობდა. ეს უკანასკნელები არ უგულებელყოფდნენ პოლიტიკურ საქმიანობას.
ზოგი, ყველაზე გაბედული, იმედს არ კარგავდა, რომ აღმოჩნდებოდა სამეფო სარეცელზე, ზოგი სიამოვნებას იღებდა მეფის კარზე გაჩაღებული ყველაზე რთული და ბნელი ინტრიგებით, მხოლოდ ხელოვნებისადმი სიყვარულის გამო.
გენერალური შტატების მოწვევის წინ მოსახლეობის ქალთა ნაწილს უკვე გაუჩნდა საზოგადოებრივი საკითხებისადმი გარკვეული ინტერესი. ენციკლოპედიური და ვოლტერისეული იდეები და რუსოს გავლენა, ჯერ ბუნდოვნად, შემდეგ კი თანდათან უფრო შესამჩნევად შეიჭრა ქალთა გონებაში. ამის მიუხედავად, არაფერი იძლეოდა იმის საფუძველს, რომ შესაძლებელი ყოფილიყო ევარაუდათ რევოლუციურ გარიჟრაჟზე პარიზელი ქალების პოლიტიკაში გაბედული შეჭრა. ამავე დროს, ბასტილიის აღებისას, ისინი ჯერ კიდევ არ იღებდნენ მასში უშუალო მონაწილეობას, იმყოფებოდნენ მხოლოდ მხურვალედ დაინტერესებული მაყურებლის როლში და მუშტებით ემუქრებოდნენ სამეფო ჯარს. მხოლოდ რამდენიმე კვირის შემდეგ, ისინი მტკიცედ გადავიდნენ მოქმედებაზე. შიმშილი, რომელიც ქალაქში დაიწყო 1789 წლის ოქტომბრის დასაწყისში, გახდა პირველი სიგნალი ქალების ბუნტის დასაწყებად.
5 ოქტომბრის დილით, პარიზელი ქალების ბრბომ ქვები დაუშინა ეროვნული გვარდიის ბატალიონს. მათ უარი განაცხადეს მამაკაცებისთვის ყოველგვარი თანადგომის გაწევაზე, რადგან, მათი აზრით, ისინი ძალიან მოუქნელად მოქმედებენ. ქალები შეიჭრენ ქალაქის რატუშაში, ხელში აიღეს იარაღი და ვერსალის დასალაშქრად გაემგზავრენ. დანარჩენი ცნობილია: ჰერცოგ გიშის რაზმთან წარმატებული შეტაკების შემდეგ, ისინი შეიჭრნენ ეროვნულ საკრებულოოში, მიაღწიეს ლუდოვიკ XVI-სთან შეხვედრას და სამეფო ოჯახი პარიზში დააბრუნეს. ეს ყველაფერი დიდი ხანია ისტორიად იქცა, და ჩვენ არ შევჩერდებით დეტალებზე. მხოლოდ ერთ დამახასიათებელი შემთხვევის შესახებ მოგითხრობთ, რომელიც სრულყოფილად ამჟღავნებს ქალების ზოგად განწყობას. ქალების დეპუტაცია, რომელიც ბატონმა დე მუნიემ მეფეს წარუდგინა, ძალიან თამამად იქცეოდა და ხმამაღლა ლაპარაკობდა. მაგრამ მეფის დანახვაზე მათი მთელი სიფიცხე სადღაც გაქრა, ერთ-ერთი მათგანი კი მის წინაშე მუხლებზე დაეცა და მორიდებულად, ოდნავ გასაგონად წარმოთქვა ერთი სიტყვა: „პური“! გულაჩუყებულმა მეფემ წამოაყენა ის და გალანტურად თქვა: „თქვენ ისეთი საყვარელი ხართ, რომ შეიძლება თქვენი კოცნა“.
დეპუტატი ქალები აღფრთოვანებული დარჩნენ ასეთი მიღებით. მათმა განრისხებულმა ამხანაგებმა ლამის ჩაქოლეს ისინი, დაადანაშაულეს იმაში, რომ მათი მოხიბლვის საშუალება მისცეს მეფეს.
მათ შორის არ ყოფილან, როგორც ზოგიერთები ამბობდნენ, არც მეგერები და არც მეძავი ქალები; უმეტესწილად, ისენი იყვნენ „ოჯახის კეთილი და ღირსეული დედები“, რომლებსაც გული უკვდებოდათ, როდესაც ხედავდნენ, როგორ კვდებოდნენ მათ თვალწინ შიმშილისგან მათი შვილები. „მათ შორის იყვნენ განათლებული პიროვნებები, მაგალითად, მარია ლუიზა შერე, ვაჭარი ქალი პასიდან, რომელმაც დატოვა ოქტომბრის დღეების საკმაოდ საინტერესო აღწერა.
ამ გზით შეუერთდნენ ქალები რევოლუციას და პირველივე დღიდან დაიწყეს მასში მსოფლიო ისტორიაში მანამდე უპრეცედენტო და საკმაოდ გამორჩეული როლის თამაში, რადგან, ჟირესის თქმით, სწორედ მათ დაუკავშირეს რევოლუცია პარიზს.
ამ მომენტიდან ყოველ რევოლუციურ დღეს ჩნდებოდნენ საკუთარი გმირები, საკუთარი ამაზონები. მათი სიშმაგე აღემატებოდა მამაკაცთა შფოთვას. ისინი ასევე მოქმედებდნენ სექტემბრის დღეებში: „გაუმაძღარ მაყურებლებს სისხლი სწყურიათ, მათ აღაგზნებს სისასტიკე და ხალხის თვითსამართალი. 10 აგვისტოს, რეგინა ოდის მეთაურობით, ისინი ტულიერში ესვრიან შვეიცარიელთა დაცვას. სასახლეში შეჭრის შემდეგ ისინი მძვინვარებენ: ერთი დედოფლის საწოლზე წვება, სხვები შიშველი გვამებით ერთობიან ...“
როდესაც საჭირო გახდა სამშობლოს დაცვა, მათ პირველებმა აიღეს ხელში იარაღი; მოითხოვეს ჯარში ვოლონტიორებად წასვლა. ისინი აჩქარებენ ქმრებსა და შვილებს საზღვრებისკენ გამგზავრებას. პატრიოტული ციებ-ცხელება აიძულებს მათ დაივიწყონ ძლიერი დედობრივი გრძნობაც კი, და ჩვენს თვალწინ იშლება მეომარი ქალების უჩვეულო სურათი, რომლებსაც უყვართ ომი და რომლებიც ყოველგვარი ყოყმანის გარეშე სწირავენ მსხვერპლად თავის შვილებს.
1791 წლის სექტემბრის თვეში ახალგაზრდა ვოლონტიორები და რეკრუტები შეიკრიბნენ სახალხო ბანკეტზე შანტილიში. ჯერ კიდევ დილით ვერ გამოსტაცებდით მათ დედის მკლავებიდან, საღამოს კი პატრიოტული გამოსვლებით აღფრთოვანებული დედები აჩქარებდნენ მათ წასულიყვნენ მტერთან საბრძოლველად, და ხმამაღლა აცხადებდნენ, რომ ჯობდა დაღუპულიყვნენ თავისუფლები, ვიდრე მონობაში ეცხოვრათ, ტირანთა ბატონობის ქვეშ.
II წლის 25-ე ფრიმერს პრიერი წერდა: „ჩვენ გვაცნობეს, რომ ლავალში, იმ დროს, როდესაც ყველა მამაკაცი ყაჩაღების შიშით გარბოდა, ადგილობრივი ქალები თავს დაესხნენ ქალაქში გავლით მყოფ ბანდას და 500 ადამიანი განიარაღეს. ჩვენ ვიმეორებთ საყოველთაო მოთხოვნას, რომ მათი გმირული საქციელი სამშობლოს წინაშე დამსახურებად იქნას აღიარებული“.
ჩვენ უსასრულოდ შეგვიძლია მოვიყვანოთ ასეთი მაგალითები, რადგან რევოლუციის ისტორიაში ისინი მრავლად არიან. ყველა მათგანი ამტკიცებს, რომ ამ ეპოქის ქალები ნამდვილ სპარტანელებად იქცნენ, უფრო სწორად, რომაელ მატრონებად, ქალის წმიდა იდეალად, რასაც მათგან იაკობინელები ითხოვდნენ.
ეს უკანასკნელები ნამდვილად ცდილობდნენ ფრანგი ქალის კურთხევას რევოლუციის მაცოცხლებელი სუნთქვით. ლუდოვიკ XV-ის დროინდელი სკანდალური თავგადასავლები ჯერ კიდევ ცოცხალი იყო ხალხის მეხსიერებაში. მთელი ხალხის თვალწინ თავადაზნაურობამ გახრწნა ფრანგი ქალი. ამის გამოძახილი იყო ის საძაგელი ცილისწამებაც, რომელიც მარია-ანტუანეტას დასწამეს. დუბარის სიკვდილით დასჯა იგივე აღშფოთებით იყო გამოწვეული. 1793 წელს ხალხმა, პლატონის მსგავსად, რომელიც თავისი ქვეყნიდან პოეტებს აძევებდა, გადაწყვიტა რესპუბლიკიდან კურტიზანი ქალის გაძევება.
მაგრამ ამ მიზნისკენ არ იყო მიმართული ქალთა მოთხოვნები, ისინი თანასწორუფლებიანობას ითხოვდნენ, მაგრამ როდესაც ასეთი მოთხოვნები პირველად კრძალვით გაჩნდა, ქალებს სიცილი დააყარეს. პოლიტიკურ არენაზე პირდაპირი გამოსვლის მოლოდინში, ქალებმა დაიწყეს გულმოდგინედ სიარული კლუბებში, ახალი კავშირების და საზოგადოებების შექმნა. ბორდომ, ალემ და ნარტმა პირველი მაგალითი მისცეს. პარიზში მალე გაჩნდა: „რევოლუციური რესპუბლიკელების საზოგადოება“, „ორივე სქესის ძმური საზოგადოება“, „კონსტიტუციის მეგობარი ქალების საზოგადოება“. ყველა მათგანი უკიდურეს ექსტრემალურ პოლიტიკას იზიარებს. ისინი ჯობნიან მარატსა და გებერს, ჟაკ რუს, ლეკლერკს და ვარლეს ტრიუმვირატით, რომლებიც ქადაგებდნენ წმინდა სოციალურ რესპუბლიკას.
ზოგი წარუმატებლად ეძებდა თავისთვის უფლებებს, მაგრამ უმეტესობა ნამდვილ პოლიტიკას გაჰყვა და გაღიზიანებული იყო კონვენტის მერყეობით. 1793 წლის 12 მაისს ერთ-ერთი ასეთი პოლიტიკოსი თამამად გამოცხადდა კონვენტში პეტიციით, რომელშიც, სხვათა შორის, მოითხოვდა, ყველა „საეჭვო“ პირის დაპატიმრებას, ჟირონდისტების გასამართლებას, პროვოკატორთა და წამქეზებელთა ტოტალურ განადგურებას, რადგან ისინი თევზის მღვრიე წყალში დაჭერას ცდილობდნენ.
იაკობინელთა კრებები და კლუბები ხშირად დასცინოდნენ ამ ზედმეტად გულმოდგინე პატრიოტ ქალბატონებს. ამარმა, რომელიც მომხსენებლად დაინიშნა ქალების მიერ ხალხის მართვის საკითხის განსახილველად, საბოლოოდ ყველაზე უარყოფითი დამოკიდებულება გამოხატა იმ მოსაზრებიდან გამომდინარე, რომ ქალებს არ გააჩნია საკმარისად არც ფიზიკური და არც მორალური ძალა, რომ სირცხვილის და მოკრძალების გრძნობა არ მისცემს მათ საშუალებას მეტოქეობა გაუწიონ მამაკაცებს, რომ მათი ყველაზე უკეთესი ხვედრია განუმტკიცონ თავის ქმრებსა და ვაჟებს თავისუფლებისა და სამშობლოს სიყვარული. მან ასევე დაამატა: „თავისი ორგანიზაციის წყალობით, ქალები მიდრეკილი არიან ისეთი მორალური მგზნებარებისკენ, ისეთ ეგზალტაციისკენ, რაც აშკარად საზიანო იქნებოდა საზოგადო საქმეებში. სახელმწიფოს ინტერესები, რა თქმა უნდა, ყოველთვის იქნება დაზარალებული იმ უთანხმოების და შეცდომების გამო, რომელიც წარმოიქმნება ქალთა ვნებების სიმძაფრის გამო“.
ფაბრ დ’ეგლანტინი მდედრობითი სქესის ამ ნებაყოფლობით პოლიტიკანებს „გრენადერთა მდედრებს“ უწოდებს. „გრძელთმიანთა ესკადრონები, - წერს იგი, - ყველგან დაძრწიან, როგორც თავაშვებული ქარი ეოლის გამოქვაბულში, ისინი აჩაღებენ ქარიშხალს და ტოვებენ სევდას ... მათი საუბარი მხოლოდ ბილწსიტყვაობაა; მათი საქციელი - აღვირახსნილობა, ხოლო მათი ღრენა - სამყარპს გამაყრუებელი საყვირის ხმა“.
„უმეტეს შემთხვევაში ისინი ყველანი სასიკვდილო ცოდვასავით საშინელები იყვნენ, - წერს დუტარი გარასთვის წარდგენილ მოხსენებაში, - მათი ზნეობა კი ძალიან საეჭვო იყო“. ეჭვს არ იწვევს ის ფაქტი, რომ ყველა დარბაისელმა ქალმა ბურჟუაზიიდან, რომელიც თავდაპირველად შეუერთდა რევოლუციურ მოძრაობას, საბოლოოდ მიატოვა ის, როდესაც სცენაზე გამოჩნდა სხვადასხვა მქსოველი და მეგერა, რომლებიც ესწრებოდნენ კონვენტის სხდომებს, ერეოდნენ ქუჩის ყველა ჩხუბსა და ბრძოლაში და ყოველდღიურად თვითსამართლის ხასიათის ეგზეკუციებს ატარებდნენ.
ტერორმა, რომელიც ასევე ნაკლებად იყო მიდრეკილი ფემინიზმისკენ, როგორც რევოლუციის ყველა სხვა რეჟიმმა, გადაწყვიტა ქალების განდევნა ყველა კლუბიდან, რომელშიც ზოგიერთები, როგორიც როზა ლაკომბი და მისი თანამოაზრეები, თავად ახერხებდნენ რევოლუციის საწინააღმდეგოდ რევოლუციის შექმნას.
პოლიტიკაში ქალთა შეჭრამ მხოლოდ ერთი რამ გახადა ნათელი: რომ ისინი ყოველთვის უფრო შეუკავებლები იყვნენ, ვიდრე მამაკაცები, და მათ მისწრაფებებს არ ჰქონდათ საზღვარი. არ შეიძლება იმის უარყოფა, რომ ზოგჯერ მათ ჰქონდათ თავდაუზოგავი გმირობის და გმირული მსხვერპლშეწირვის უნარი, მაგრამ რამდენ სხვადასხვა ახირებას, რამდენ ექსცენტრულობას და ფანატიზმს ავლენდნენ ამ ყველაფერთან ერთად, რამდენ შეუთანხმებლობას და უცნაურობას?.. უნებურად დაფიქრდები, თუ რა სიფრთხილეა საჭირო ქალთა თანასწორუფლებიანობის საკითხის განხილვის დროს, და კერ კიდევ რა გრძელი გზა აქვს გასავლელი ქალს, რომ მიაღწიოს უფრო ძლიერ სქესთან ასე ნანატრ თანასწორობას.
ანტირევოლუციურ ბანაკში აღინიშნება ზუსტად იგივე გამალებული აგზნება. აქ ისინი კონკურენციას უწევენ ძლიერ სქესს და ხშირად მათთვის მაგალითს წარმოადგენენ. კონვენტის მიერ ვანდეაში გაგზავნილი თავისი წარმომადგენლის შემდეგი წერილი საილუსტრაციოდ საუკეთესო მაგალითია.
„ქალები ამ ადგილებში მამაკაცებზე უარესები არიან: ქამარში გაყრილი პისტოლეტით და ხანჯლით ხელში ისინი დაძრწიან მებრძოლთა რიგებს შორის, და სულში ფანატიზმს უნერგავენ მათ. სხვები, ჯვარცმით ხელში, ამხნევენ მათ, ვინც უკან იხევს, და მოუწოდებენ ბრძოლისკენ ღვთის სახელით, ვისთვისაც იბრძვიან ... ყოფილა შემთხვევები, როდესაც ეს ქაჯები ხანჯლებით ხელში თავს ესხმოდნენ ჩვენს არტილერიას, არ უშინდებოდნენ კარტეჩს, ხოცავდნენ არტილერისტებს და ხელში იგდებდნენ ქვემეხებს... და რამდენი მათგანი დაეხეტება მინდვრებსა და ტყეებში გაქცეულ რესპუბლიკელთა კვალდაკვალ, რომლებსაც ახრჩობენ ან უმოწყალოდ სცემენ“.
როგორც რევოლუციური მეგერები, ასევე როიალისტური ფურები და ქაჯები, ყველა ერთმანეთის მსგავსია, როდესაც ისინი პოლიტიკურ საქმეებში ჩარევას იწყებენ. პოლიტიკასთან ერთად, ქალების ყურადღება არანაკლებ მიიზიდეს თავად პოლიტიკურმა მოღვაწეებმა.
ქალების წყალობით, ისინი ყველაზე დიდი ტრიუმფის მოწმენი გახდნენ. უცნობია, თუ რას მიაღწევდნენ ლაფაიეტი ან რობესპიერი მათი თაყვანისმცემელი ქალების დიდი ამალის გარეშე, რომლებიც დღე და ღამე გუნდრუკს უკმევდნენ მათ სამოქალაქო დიდებას თავისი მოკრძალებული თავდაუზოგავი სიყვარულის ფონზე. რევოლუციის ყველა ბელადმა თავის კაპიტოლიუმს მიაღწია, მაგრამ არცთუ ქალების დახმარების გარეშე. თვით მარატმაც კი, ყველაზე სისხლმოწყურებულმა და პირქუშმა მარატმა, შეძლო რამდენიმე ნაზი გულის მოგერიება, და ამით კიდევ ერთხელ დაამტკიცა, თუ რამდენად უცნობია დღემდე ქალის გულის ფარული კუნჭულები, და რამდენად მართალი იყო პასკალი, რომელმაც თქვა: „გულს თავისი განსაკუთრებული გონება აქვს, მაგრამ გონებამ ეს არ იცის“.
ლაფაიეტმა და ადმირალმა დ’ესტინმა, ამერიკიდან დაბრუნებისთანავე, პარიზის ბურჟუაზიის ქალბატონებში გამალებული ენთუზიაზმი გამოიწვიეს. გაჩნდა ლაფაიეტისა და დ'ესტინის გემოვნებისთვის შესაფერისი თავსაბურავები და მორთულობა.
სხვები, ყოფილი კაპუცინის შაბოს მსგავსად, ყველა სალონში იმპყრობდნენ ქალბატონების გულს. მათთვის საკმარისი იყო მხოლოდ ნიშნის მიცემა, რათა ხელში ჩაეგდოთ ლამაზმანები, რომლებმაც ალყაში მოაქციეს მათი ერთი შეხედვით აუღებელი რესპუბლიკური სათნოება.
მაგრამ ქალებს შორის იმდენი თაყვანისმცემელი, როგორც შეუცდენელ რობესპიერს, არავის ჰყავდა. თავიდან ფეხებამდე სუნამოდასხმული, მოხდენილი და ელეგანტური, - ფლერიმ იგი დახატა იმ მომენტში, როდესაც მოდურ ვაჭარ ქალთან ალანსონის მაქმანს ყიდულობდა. XVIII საუკუნის ნამდვილი მარკიზი თავისი ენით, მანერებით და გარეგნობით. ეს სახალხო ტრიბუნი სისხლიანი გვირგვინით ხარბად ეძებდა ქებას, პატივისცემას და სიყვარულისა და თაყვანისცემის გამოხატულებას.
„იგი თითქოს მეფის კარზე იყო გარშემორტყმული თავისი ამალით, რომელიც შედგებოდა რამდენიმე მამაკაცისა და უამრავი ქალისგან, რომლებიც ავლენდნენ მის მიმართ ყურადღების დახვეწილ ნიშნებს“.
ისინი მუდამ თავს იყრდინენ მისი სახლის წინ, გამოხატავდნენ მუდმივ ზრუნვას მის მიმართ, დაუღალავად აქებდნენ მის სათნოებას, მჭევრმეტყველებას და გენიალურობას; ისინი ღიად უწოდებდნენ მას ღვთიურს და ზეადამიანს. ამ ქალებს ხელმძღვანელობდა რომელიღაც ღრმად მოხეცუბელი მარკიზა. ისინი, როგორც ჭეშმარიტი ფარისევლები, მოწიწებით პირქვე ემხობოდნენ გილიოტინის სისხლისმსმელი ქურუმის წინაშე. ქალთა თაყვანისცემა საზოგადოების თაყვანების უტყუარი ნიშანია, მაგრამ თავისი გულმოდგინებით, რომელსაც ზღვარი არ ჰქონდა, თავისი გაუთავებელი ლაპარაკით და პირმოთნეობით, მათ თავად აჰყავდათ თავისი კერპი ქვეყნის სასაცილო კვარცხლბეკზე“.
ტენი ახსენებს ახალგაზრდა ქვრივ ქალს, რომელმაც რობესპიერს შესთავაზა თავისი ხელი 40 000 ლივრის წლიური შემოსავლით მზითვის სახით. „შენჩემი ღვთაება ხარ, - წერდა ის, - მე არ ვიცი შენი მსგავსი; შენ ჩემთვის მფარველი ანგელოზი ხარ, და მინდა ვიცხოვრო მხოლოდ შენი კანონების მიხედვით“.
მაგრამ ტრიბუნი არ გამოხატავდა ურთიერთსიმპათიას ამ სახის ფსიქოპათი ქალების მიმართ; ის უყურებდა მათ, როგორც მისთვის სასარგებლო პოლიტიკურ იარაღს, მაგრამ გულის სიღრმეში მათ მიმართ ზიზღს გრძნობდა.
იგი ცდილობდა სხვა სტილის ქალებს მოწონებოდა, რომლებიც ემსახურებოდნენ კონტრრევოლუციური პარტიის ინტერესებს. მაგალითად, ყველაზე ელეგანტური ემილია დე სენტ-ამარანტი, იშვიათი მარგალიტი იყო იმ სტრაზებს შორის, რომელიც ბრწყინავდა ყალბი ბრწყინვალებით პალას-როიალის სალონებში. რობესპიერი მას ნაზი ყურადღებით ეპყრობოდა, ქალბატონ სკუდერის სენტიმენტალური რომანების მსგავსად, და სწორი ტაქტიკა აირჩია ტერორის ამ სელიმენის წინააღმდეგ, რომლის ეტლს უკან მიჰყვებოდნენ ტყვედ ჩავარდნილი დესპოტები და ტირანები.
თუმცა, რობესპიერი მალევე მიხვდა, რომ ასეთი თამაში უსაფრთხო არ არის. ერთხელ უდრეკ სელადონს, ღვინის და სასიყვარულო სიტყვების ზემოქმედების ქვეშ, ცოტა ზედმეტი წამოსცდა. მეორე დღეს მისმა დამქაშმა ტრიალმა უსაყვედურა მას ამის გამო. „ასეთი რა ვთქვი?” - ჰკითხა რობესპიერმა. - შენ დაასახელე რამდენიმე ადამიანი, რომლებსაც გსურს გაუსწორდე“ .
- „ვინ“?“. „ვინც ძირს გითხრის, - უპასუხა ტრიალმა. მისი შეშინება სურდა, ამიტომ სინანულით დასძინა: - ისიც ქალების წინაშე!“ – „მე მათ ვუყვარვარ“, - უპასუხა რობესპიერმა. – „და მაინც ილაპარაკებენ“. „არა, გიმეორებ, მე მათ ვუყვარვარ“. „სცადეთ ამით იაკობინელების წინაშე თავის მართლება“, - დაასკვნა ტრიალმა.
ორი დღის შემდეგ სენ-ამარანტის ოჯახი დააპატიმრეს, რადგან, ერთ-ერთი უცნობისგან მიღებული გაფრთხილების მიუხედავად, რომელიც, როგორც ამბობენ, თავად რობესპიერი იყო, ამ ოჯახმა დამალვა საჭიროდ არ მიიჩნია.
მთელი ოჯახი ავიდა ეშაფოტზე სესილი რენოსთან და სხვა ადამიანებთან ერთად, რომლებიც ჩარეულები იყვნენ ე.წ. „წითელი პერანგების“ ძალიან გახმაურებულ პროცესში.
სესილი რენოსთან ერთად ჩვენ გადავდივართ მკვლელი ქალების სპეციალურ კატეგორიაზე, რომლებიც ტერორის ეპოქაში მრავლად იყვნენ, თუ მათ მივაკუთვნებთ ყველა იმ მიტოვებულ და მოტყუებულ საყვარელს, რომლებიც შურს იძიებდნენ მეტოქეებზე და მოღალატე შეყვარებულებზე რევოლუციურ ტრიბუნალში დასმენის გზით.
რაც შეეხება მათ, ვინც სახელი პოლიტიკური მკვლელობებით გაითქვა, მაგალითად სესილ რენო, შარლოტა კორდე, ასპაზია კარლემიჯელი, განა არ ისინი არ იყვნენ ნერვებით დაავადებული სუბიექტები, რომლებიც ოცნებობდნენ ერთი დარტყმით გადაერჩინათ საფრანგეთი იაკობინელთა უღელისგან?
სესილ რენო დიდ სიძულვილს განიცდიდა რობესპიერის მიმართ, ზოგიერთის აზრით, იმიტომ, რომ მისი შეყვარებული გაგზავნა გილიოტინაზე, ხოლო სხვების აზრით, იმიტომ, რომ, როგორც ფანატიკოს როიალისტს, მას სძულდა რესპუბლიკური რეჟიმი. როგორც არ უნდა ყოფილიყო, მაგრამ მისი უხეირო თავდასხმის მცდელობა აშკარად უნდა დამთავრებულიყო მარცხით, რასაც მოჰყვა მისი სიკვდილით დასჯა.
მისი პროცესის დროს, და როდესაც ეშაფოტზე მიდიოდა, მან გასაოცარი გულგრილობა გამოიჩინა, თვითგადარჩენის ინსტინქტის სრულყოფილი ატროფიის მსგავსი.
თუმცა, ჩვენ უკვე აღვნიშნეთ, რომ გილიოტინის წინ ქალები ჩვეულებრივ ავლენდნენ ე.წ. სიმამაცეს, რაც მოცემულ პირობებში, ალბათ, უფრო ნებისმიერი ადამიანისთვის თანდაყოლილი შიშის შეგრძნების გაუკუღმართებაა.
გილიოტინაზე გაგზავნილ დიდი რაოდენობის მსხვერპლთა შორის, როდესაც გილიოტინის ქვეშ ერთდროულად დაიღუპა სამოცი მსჯავრდებული: სესილ რენო, მსახიობი ქალი გრანმეზონი, ქალბატონი დეპრემენილი, დედა და ქალიშვილი სენტ-ამარანტი, - ყველამ ბოლო წუთამდე ნამდვილი სტოიციზმი გამოიჩინა. ფუკიე-ტენვილმა, რომელმაც ამ დღეს ერთი საათით ადრე ისადილია, რათა დამტკბარიყო ამგვარი უნიკალური სანახაობით, ვერ შეამჩნია თავის მსხვერპლში სისუსტის ან სულმოკლეობის ნიშანიც კი.
ცხადია, რომ ყველამ სრულად გამოავლინა ის მორალური ფენომენი, სადამდეც შეიძლება მიიყვანოს ხანგრძლივმა ლოდინმა, გარდაუვალი საფრთხის გაცნობიერებამ.
ათი თვით ადრე შარლოტა კორდემ მამისმკვლელის წითელ სამოსში ასეთივე ურყევი სიმამაცით გამოისყიდა თავისი თავისუფლების მოყვარული სწრაფვანი.
იყო თუ არა ისიც ნერვებით ავადმყოფი? სიტყვის პირდაპირი გაგებით - არა. მისმა დამცველმა შოვ-ლაგარდმა უარი თქვა მის დამცირებაზე, ფუკიე-ტენვილის სურვილის მიუხედავად. თუმცა, მასაც შეენიშნებოდა არანორმალური მისტიკური განწყობის გარკვეული ნიშნები. ბავშვობაში, როგორც სუზეტ ლაბრუსი, გადაჭარბებულ ღვთისმოსაობას ავლენდა, შემდეგ კი, არანაკლები მგზნებარებით, თავისუფლების ახალ კულტს სცემდა თაყვანს. იგი ცხოვრობდა და მუდმივად ოცნებობდა ძველი სამყაროს დიდებულ ადამიანებზე და, ქვედაბოლოში გამოწყობილ პლუტარქეს მსგავსად, ყოველ ფეხის ნაბიჯზე აცოცხლებდა თავის წარმოსახვაში მათ სახელოვან გმირობას.
მალე მას ეუფლება „აკვიატებული იდეა“: ამ ახალგაზრდა პროვინციელმა ქალმა, რომელიც რევოლუციის შესახებ ინფორმაციას იღებდა მხოლოდ ექსტრემისტულ პარტიათა გაზეთებიდან დამახინჯებული და ცალმხრივი სახით, მოულოდნელად ჩათვალა, რომ მარატის დიქტატურა არის ის დაბრკოლება, რომელიც გაანადგურებს ფრანგული დემოკრატიის მთელ განმათავისუფლებელ სწრაფვას. სამშობლოსთვის სწორი მიმართულების მისაცემად, რომელიც მას ბედმა განუმზადა, ეს დაბრკოლება უნდა თავიდან მოეცილებინათ.
მას მარატი წარმოედგინა დაბალი ტანის შავგვრემან მამაკაცად, მოყვითალო ფერის სახით და მდაბიო გემოვნებით, ამაზრზენი ქვეწარმავლის მსგავსი; თითქმის კაციჭამიად, რომელიც თავისი ბნელეთის სამეფოს სიღრმეებიდან მართავს საზიზღარ მკვლელთა გუნდს. მას სულ უფრო ძლიერად ეუფლება „აკვიატება“ და საბოლოოდ იმდენად იპყრობს მას, რომ გადაწყვეტს საკუთარი სიცოცხლე გაიღოს „ურჩხულის“ სიცოცხლის სანაცვლოდ. თანმიმდევრობით და სიზუსტით, რომელიც ახასიათებს ენერგიული, განსაკუთრებული გადაწყვეტილების მქონე ადამიანებს, იგი ჩამოდის პარიზში, ყიდულობს პალე-როიალში დანას, ეშმაკობით აღწევს „ხალხის მეგობართან“, და ამისათვის თავის ჩაცმულობაზეც კი ზრუნავს. როდესაც მარატთან შედის, რომელიც ამ დროს აბაზანაში იჯდა, იგი მშვიდად დაელოდა ხელსაყრელ მომენტს დარტყმის მისაყენებლად. შეეცადა ამის შემდეგ გაქცევას? როგორც ჩანს, არა, თუმცა მას მოუხდა ხელჩართული ბრძოლა შვეიცართან, მზარეულთან და კომისიონერ ბასთან, რომელმაც ბოროტმოქმედს ხელი სტაცა და მიწაზე დააგდო.
მან ნათლად ჰქონდა გაცნობიერებული თავისი ბედი და მიწერა მამამისს და ბარბარს დღეს ცნობილი წერილები, რომლებშიც გამოხატა მან სიკვდილის მიმართ სრული ზიზღი. ამ ზიზღმა ერთი წუთითაც არ უღალატა არც ციხეში, არც სასამართლოში, არც გილიოტინის წინ, რომელსაც მან ცნობისმოყვარეობით შეხედა, სანამ მასზე თავის ფერმკრთალ თავს დადებდა. ამ ყველაფერში, აშკარა ფანატიზმია, რომელიც ანესთეზირებს ყოველგვარ მორალურ მგრძნობელობას, რაც საკმაოდ ხშირად დამახასიათებელია ასეთ ტრაგიკულ გარემოებებში ქალებისთვის. საჭიროა კი გავიხსენოთ მაგალითების სახით ჟანა დ’არკი, ქალბატონი როლანი, ლუსილ დემულენი და ფუკიესა და დიუმას სისხლმოწყურებული სისასტიკის ყველა სხვა მსხვერპლი?
დამსჯელი ქალის კიდევ ერთ ტიპს წარმოადგენდა ასპაზია კარლემიჯელი. ახალგაზრდობაში ის მართლა იყო ჭკუაზე შეშლილი. იძულებულნი გახდნენ მოეთავსებინათ იგი ფსიქიურად დაავადებულთა თავშესაფარში უბედური სიყვარულის გამო. განთავისუფლების შემდეგ, იგი კვლავ დააპატიმრეს 1793 წელს, ამჯერად ანტი-სამოქალაქო სიტყვით გამოსვლების ბრალდებით. იგი კვლავ აღიარეს შეურაცხადად და გაათავისუფლეს. შემდეგ მან საკუთარი დედა დაასმინა, როგორც ანტირევოლუციონერი, მისი სიკვდილით დასჯის მიზნით, მაგრამ წარუმატებლად. და ბოლოს, იგი ხდება რობესპიერის თაყვანისმცემელი, იბრძვის თერმიდორის რეაქციის წინააღმდეგ და ჟერმინალში ერთვევა სახალხო აჯანყებაში, რომელშიც ქალები უმრავლესობას შეადგენდნენ.
კონვენტზე თავდასხმის დროს იგი ყველაზე წინ არის, მისი განზრახვაა მოკლას ბუასიდ’ ანგლა, რომელსაც მიიჩნევს შიმშილობის დამნაშავედ. დეპიტატი ფერო წინ აღუდგა ხალხის საშიშ ტალღას, მაგრამ მხარში ტყვიით დაჭრილი, ეცემა. ასპაზია სქელძირიანი ფეხსაცმელებით დაუნდობლად ურტყამს მას; შემდეგ მან გაათრია ჯერ კიდევ მთრთოლვარე გვამი, რომლის თავს უკვე მიათრევდნენ კრების თავმჯდომარესთან. ის შეეცადა თავს დასხმოდა ამ უკანასკნელს, და, ალბათ, მოახერხებდა კიდეც, რომ თავდაუზოგავად არ ეხსნა იქვე მყოფ ოფიცერს, რომელმაც დარტყმა აარიდა და განზე გაათრია ფურია .
იგი მხოლოდ ერთი წლის შემდეგ დასაჯეს სიკვდილით, და ეშაფოტზე მან გაიმეორა მის წინამორბედთა მაგალითი აუღელვებლად გაწირა თავისი სიცოცხლე.
როგორ უნდა შევაფასოთ სამედიცინო-ფსიქოლოგიური თვალსაზრისით ამ ქალების როლი რევოლუციაში? ისინი ჯობნიდნენ მამაკაცებს გამბედაობით, თავგანწირვით, სისასტიკით, გაშმაგებით და ფანატიზმით. ისინი ბევრად უფრო სწრაფად ხდებოდნენ ნევროზის მსხვერპლნი, ვიდრე მამაკაცები, რაც ახასიათებდა საზოგადოებრივი ქარიშხლის ზემოქმედების ქვეშ მყოფ ეპოქებს.
ქალი უაღრესად მგრძნობიარეა შთაგონების მიმართ, ამიტომ ადვილ ნადავლს წარმოადგენს გონებრივი სენისთვის. ერთხელ მაინც ნორმალური კალაპოტიდან ამოვარდნილი და ცრუ გზაზე დამდგარი, იგი მიყვება მას გაზვიადებისკენ მისთვის დამახასიათებელი მიდრეკილებით. ქალი იშვიათად მონაწილეობს რევოლუციაში, როგორც ცალკე პიროვნება, და უფრო ხშირად, როგორც ხალხის მასის მოქმედი და აღფრთოვანებული ნაწილი. ისტორია, რომელიც მუდმივად მეორდება, გვიჩვენებს მას ყველა ყველა ხალხურ აჯანყებაში, რომელიც მორჩილად და ხალისით მიჰყვება თავის ბელადებს. იქნება ეს ამბოხი, აჯანყება თუ უბრალო გაფიცვა, ის ყოველთვის დგას წინა რიგებში, აგზნებული, გაშმაგებული და მუდმივ მზადყოფნაში ყველა სახის უკიდურესობისთვის.
რევოლუციური ისტერია ყოველთვის ვლინდება ერთი და იგივე სიმპტომებით და ყოველთვის დამახასიათებელია მწვავე აღშფოთების ყველა პერიოდისთვის, როდესაც აღვირახსნილი ვნებები გონიერების კანონების ადგილს იკავებენ. ამგვარი ყველა სახის შეუსაბამობაში პირველი ადგილი ყოველთვის ქალებს ეკუთვნით, და დღემდე მათ ეს ადგილი არასდროს და არავისთვის დაუთმიათ.
Thu, Apr 9 at 8:29 PM
Мозг российских детей под прицелом трансгуманистов и цифровых сектантов | Фото волос, причесок, стрижек
|
Что такое нейропротезирование? Это вредно?
https://34mag.net/ru/post/kiborgi?fbclid=IwAR3SPTFBloEmqBVeXyCBRhZugVVOHb1AYKQlOVAMzQajyeUa7XcmJAukcik
https://34mag.net/ru/post/kiborgi?fbclid=IwAR3SPTFBloEmqBVeXyCBRhZugVVOHb1AYKQlOVAMzQajyeUa7XcmJAukcik
https://m.washingtontimes.com/news/2020/apr/8/alec-baldwin-bashes-millions-of-americans-says-onl/?fbclid=IwAR2ycwoDAfZb1vvjLAgk9eV_WTOLnRoIR2a7Em8Ej44jQTI7ycfaiOapTew
https://movieweb.com/amp/walking-dead-poster-recreation-atlanta-coronavirus-covid-19/?fbclid=IwAR3XYUJyAY3V9gwEhtq0jBM-V63-7i8Okgh7jNxqLjCTcq_IWaqnTkBTsWM
мужчин нельзя допускать к работе с людьми они их насилуют или убивают упиваясь своей властью над беспомошными"
https://evolkov.net/cults/books/Lifton.R/Lifton.R.Thought.reform.psychol.totalism.content.html
https://www.researchgate.net/publication/318718035_Facile_Synthesis_of_Uniform_Virus-like_Mesoporous_Silica_Nanoparticles_for_Enhanced_Cellular_Internalization?fbclid=IwAR2aHsavryhyNSs25CluN7dyo9Uh4pOUqgY349XLoPOOB92i1fC56qtnDUk
these people are the ones that have mental illness . i mean if some one spend that much time and effort obsessing over another person to me is not mentally stable ,They justify their illness with "National Security".
these will not help you . the americans are "chipped" from birth to the frequency of the "zero one game" . you dont know how to work with others. with you it is always about "how to win points in the game?" . wake up . you are not an observer and soon enough they will knock on your door
cold wars are far more destructive to the human spirit and mind the hot war"
https://m.washingtontimes.com/news/2020/apr/8/alec-baldwin-bashes-millions-of-americans-says-onl/?fbclid=IwAR2ycwoDAfZb1vvjLAgk9eV_WTOLnRoIR2a7Em8Ej44jQTI7ycfaiOapTew
https://movieweb.com/amp/walking-dead-poster-recreation-atlanta-coronavirus-covid-19/?fbclid=IwAR3XYUJyAY3V9gwEhtq0jBM-V63-7i8Okgh7jNxqLjCTcq_IWaqnTkBTsWM
мужчин нельзя допускать к работе с людьми они их насилуют или убивают упиваясь своей властью над беспомошными"
https://evolkov.net/cults/books/Lifton.R/Lifton.R.Thought.reform.psychol.totalism.content.html
these people are the ones that have mental illness . i mean if some one spend that much time and effort obsessing over another person to me is not mentally stable ,They justify their illness with "National Security".
these will not help you . the americans are "chipped" from birth to the frequency of the "zero one game" . you dont know how to work with others. with you it is always about "how to win points in the game?" . wake up . you are not an observer and soon enough they will knock on your door
ВАЛЕНТИН КАТАСОНОВ — О ПАНДЕМИИ КОРОНАВИРУСА И О СЛЕДУЮЩЕЙ ЗА НЕЙ ВАКЦИНАЦИИ И ЧИПИЗАЦИИ
Слишком много признаков того, что «хозяева денег» (главные акционеры Федеральной резервной системы США) добиваются установления полной власти над миром. Короче говоря, из «хозяев денег» они хотят превратиться в «хозяев мира». Все свои действия, направленные на строительство нового мирового порядка, они прикрывают «красивыми» словами о том, что все это делается ради «благополучия человечества».
Примерами такой «заботы» о человечестве являются, например, инициируемые «хозяевами денег» международные программы по борьбе с «потеплением климата», по контролю над рождаемостью, по борьбе с международным терроризмом и т. п. Ещё одним направлением «благородной» деятельности, всячески педалируемой мировой элитой, является цифровизация всех сторон жизни общества (финансы, экономика, образование, здравоохранение, культура и др.). Об этой цифровизации я уже писал много. В частности, можно упомянуть мою книгу: «Мир под гипнозом цифры, или Дорога в электронный концлагерь» (М.: Библиотека РЭО им. С. Ф. Шарапова, 2018).
Как можно догадаться по самому названию книги, в ней я прихожу к выводу: лукавые увещевания мировой элиты об удобствах и выгодах цифровизации призваны, в конечном счете, заманить отдельные народы и все человечество в «цифровую мышеловку», или «мировой электронный концлагерь». С помощью «цифры» мировая элита планирует, прежде всего, установить контроль над поведением и жизнью человека.
Сегодня разработки в области цифровых (информационно-компьютерных) технологий продвинулись так далеко, что можно уже контролировать не только действия человека, но даже его мысли. По крайней мере, в Китае уже имеются такие технологии, которые можно назвать «детекторами лжи», но для проверки человека не нужно датчиков и проводов. Да и сам человек может даже не подозревать, что он подвергается «тестированию».
Во всех вариантах построения мирового электронного концлагеря непременным условием является цифровая идентификация человека. Последние 20?30 лет (особенно после событий 11 сентября 2001 года) активно обсуждается такой способ цифровой идентификации людей, как вживление в тело человека электронного микрочипа. Такое чипирование позволит Большому Брату не только видеть всех людей, но даже при необходимости управлять ими.
С помощью посылаемых на электронный микрочип сигналов можно вызывать чувство боли, помутнение рассудка, вызывать слепоту, глухоту и т. д. Сегодняшние технологии позволяют не только «блокировать» человека, но заставлять его действовать в нужном Большому Брату направлении. Т.е. из человека можно сделать биоробота, или киборга. Еще одним шагом к тому, чтобы обеспечить эффективное управление людьми, должен стать отказ от наличных денег. Оцифрованный человек будет привязан к банковскому счету, в случае необходимости Большой Брат может заблокировать человеку его счет и обречь его на голодную смерть.
Технически все уже давно проработано. Самое узкое место в проекте построения электронного концлагеря — индивидуальные микрочипы. Но тотального охвата населения такими микрочипами достичь пока не удается. Народ интуитивно чувствует, ради чего все это делается, и всячески сопротивляется. Есть, конечно, добровольцы. К ним можно добавить заключенных, умственно больных, военнослужащих и еще некоторые категории людей, которым чипизацию делают в обязательном порядке, т. е. принудительно. Но даже в США, где власти уже с конца прошлого века «продавливают» массовую чипизацию и грозят людям уголовной ответственностью и тюрьмой, эффективность усилий крайне невысока.
Новый натиск на народ со стороны власть предержащих (особенно в США и Западной Европе) начался с первых чисел нового, 2020 года. Как вы догадываетесь, этому способствовала истерия с коронавирусом. Появился ряд дополнительных сильнодействующих аргументов в пользу массовой чипизации.
Во-первых, в условиях пандемии (а нынешняя пандемия, надо полагать, не последняя) власти должны иметь полную информацию о состоянии здоровья каждого человека, включая информацию о том, какие прививки у него были сделаны. И получить такую информацию любой проверяющий сможет одним нажатием клавиши компьютера, если, конечно, у человека будет микрочип, связывающий его с централизованной базой данных.
Во-вторых, такой микрочип позволит Большому Брату отслеживать перемещение человека, его контакты с другими людьми, а также идентифицировать местонахождение в каждый данный момент времени (на случай, если человека потребуется срочно изолировать, вакцинировать и т. п.).
В-третьих, микрочип будет действовать как передатчик, пересылающий в централизованную базу данных сведения о физическом состоянии человека (в первую очередь, о температуре тела).
Таким образом, чипизация и вакцинация — тесно между собой связанные темы. Но до недавнего времени многие воспринимали эту связь следующим образом: чипизация нужна для вакцинации. А нынешняя пандемия все меняет местами: вакцинация становится средством чипизации. На первое место выходит вакцинация. О чипизации власти неожиданно стали помалкивать.С начала года в СМИ появилось бесчисленное количество материалов (статей и выступлений) на тему вакцинации. К официальным заявлениям чиновников отдельных государств и международных организаций (особенно ВОЗ) о том, что человечество от чумы коронавируса спасут вакцины (которые вот-вот будут разработаны и будут брошены на спасение людей), с доверием относятся далеко не все. Многие честные и смелые эксперты справедливо отмечают, что у тех, кто занимается продвижением вакцин и прививок по миру, истинные цели совершенно иные, чем декларируемые. Таких целей две.
Во-первых, обогащение. Фармацевтические компании рассчитывают на вакцинах заработать миллиарды. Долларов, евро, фунтов стерлингов, швейцарских франков и т. д.
Во-вторых, убийство. «Хозяева денег» стремятся отправить на тот свет миллиарды. Людей. Граждан всех стран мира, включая даже тех, которых принято относить к «золотому миллиарду». В конечном счете, на планете должен остаться всего один миллиард человек. Таковы «рекомендации» Римского клуба. И вряд ли этот миллиард можно будет назвать «золотым». «Золотым» в нем будет лишь один миллион, вчерашние «хозяева денег», а отныне «хозяева мира». А на них будут работать остальные 999 миллионов.
Но, оказывается, имеется еще одна цель вакцинации, о которой знают только узкие специалисты. Несколько лет назад для борьбы с онкологическими заболеваниями были разработаны вакцины с использованием достижений нанотехнологий. Появилось новое поколение препаратов, получивших название нано-вакцины. Приставка «нано» означает мельчайшую величину — одну миллиардную часть (10 в минус девятой степени). В нано-вакцинах используются мельчайшие частицы, которые и создают необходимый лечебный эффект (впрочем, имеется достаточно большое количество оппонентов, считающих, что долгосрочные последствия нано-вакцин на здоровье человека еще не исследованы).
Но нас интересует сейчас не медицинская сторона вопроса. Дел
Some other nano-weapons using a viral type technique we have been working on. There is nothing your secret government won't do for population control undetectable and with plausible denial.
The low-efficiency cellular uptake property of current nanoparticles greatly restricts their application in the biomedical field. Herein, we demonstrate that novel virus-like mesoporous silica nanoparticles can easily be synthesized, showing greatly superior cellular uptake property. The unique virus-like mesoporous silica nanoparticles with a spiky tubular rough surface have been successfully synthesized via a novel single-micelle epitaxial growth approach in a low-concentration-surfactant oil/water biphase system. The virus-like nanoparticles' rough surface morphology results mainly from the mesoporous silica nanotubes spontaneously grown via an epitaxial growth process. The obtained nanoparticles show uniform particle size and excellent monodispersity. The structural parameters of the nanoparticles can be well tuned with controllable core diameter (∼60-160 nm), tubular length (∼6-70 nm), and outer diameter (∼6-10 nm). Thanks to the biomimetic morphology, the virus-like nanoparticles show greatly superior cellular uptake property (invading living cells in large quantities within few minutes, <5 2.16="" and="" applications.="" applied="" be="" biomedicine="" blood="" can="" circulation="" conventional="" core-shell="" designed="" duration="" epitaxial="" extended="" fabricate="" for="" furthermore="" growth="" h="" internalization="" is="" longer="" mesoporous="" min="" much="" nanocomposites="" nanoparticles="" of="" our="" p="" pathways="" paving="" silica="" strategy="" structures="" synthesis="" t1="" than="" that="" the="" to="" toward="" unique="" various="" virus-like="" way="" which="">
Комментариев нет:
Отправить комментарий
Will be revised