აშკენაზი ებრაელები 350 ადამიანიდან წარმოიშვნენ ?
ამას მე კი არა, არამედ ებრაელი მეცნიერები ამტკიცებენ, რომლებმაც აითვისეს ახალი მეცნიერება - დნმ-ის გენეალოგია.
გენეტიკური გენეალოგია იყენებს დნმ–ის ტესტებს ტრადიციული გენეალოგიური კვლევის მეთოდებთან ერთად. ადამიანის გენეალოგიის შესწავლის ტრადიციული მეთოდების წარმატება მთლიანად დამოკიდებულია სხვადასხვა დოკუმენტის დაცულობასა და არსებობაზე. დნმ-გენეალოგია ირწმუნება, რომ თითოეული ადამიანი თავის თავში ერთგვარ “ბიოლოგიურ დოკუმენტს“ ატარებს, რომლის დაკარგვა შეუძლებელია - ეს არის ადამიანის დნმ-ი. გენეტიკური გენეალოგიის მეთოდები იძლევა დნმ–ის იმ ნაწილზე წვდომის საშუალებას, რომელიც უცვლელი სახით გადადის მამიდან შვილზე პირდაპირ მამაკაცების ხაზის მეშვეობით - Y-ქრომოსომით.
ყველა თანამედროვე აშკენაზი ებრაელი დაახლოებით 350 კაციანი ჯგუფიდან წარმოიქმნა, რომლებიც ცხოვრობდნენ 600-800 წლის წინ. ასეთია გენეტიკოსთა საერთაშორისო ჯგუფის მიერ კოლუმბიის უნივერსიტეტის პროფესორის შაი კარმის ხელმძღვანელობით ჩატარებული გამოკვლევის შედეგები, რომელიც მიმდინარე კვირას გამოქვეყნდა ჟურნალში „Nature Communications“. მეცნიერებმა თანმიმდევრობით დაასახელეს 128 აშკენაზის გენომი და ისინი სხვა ებრაული ეთნიკური ჯგუფების წარმომადგენლების გენომს შეადარეს.
მკვლევარები მივიდნენ დაასკვნამდე, რომ თანამედროვე აშკენაზი წარმოშობით ახლო აღმოსავლეთიდან გადმოსახლებული ებრაელები იყვნენ, რომლებიც შუა საუკუნეებში შეუერთდნენ ევროპაში დასახლებულ ებრაელებს. ეს დასკვნები უარყოფენ ზოგიერთი მკვლევარის თეორიას აშკენაზელი ებრაელების ხაზარებისგან წარმოშობის შესახებ, რომლებიც ძირითადად თურქული წარმოშობის არიან და ცხოვრობდნენ ქვემო ვოლგის, ჩრდილოეთ კავკასიისა და ყირიმის რეგიონში.
გენეტიკოსთა ახალი ნაშრომი შუქს ჰფენს ებრაელი მოსახლეობის მიგრაციის ისტორიის ზოგიერთ ასპექტს. XIII–XV საუკუნეებში ებრაულ თემებს დევნიდნენ დასავლეთ ევროპის მრავალი ქვეყნიდან. 1492 წელს ესპანეთიდან განდევნა მართალია ყველაზე მასშტაბურ ხასიათს ატარებდა, მაგრამ ერთადერთი არ ყოფილა ამ სერიაში. 1290 წელს ებრაელები გაასახლეს ინგლისიდან, 1394 წელს კი საფრანგეთიდან. ამ ქვეყნებიდან ებრაელმა ლტოლვილებმა შეადგინეს აშკენაზთა საზოგადოების ბირთვი.
მეცნიერები მივიდნენ დასკვნამდე, რომ აშკენაზების პოპულაციაში მოხდა რიგი გენეტიკური ცვლილება, რომლებიც განასხვავებენ მათ, როგორც სხვა ებრაულ ეთნიკურ ჯგუფებისგან, ისევე თანამედროვე ევროპულ ეთნიკურ ჯგუფებისგან. ზოგიერთმა ამ მუტაციამ განაპირობა სპეციფიკური გენეტიკურად განპირობებული დაავადებები, რომლებიც ძირითადად ან განსაკუთრებით აშკენაზებს შორის გავრცელდა. მათ რიცხვს მიეკუთვნება აშკენაზელი ქალების მიდრეკილება სარძევე ჯირკვლის და საკვერცხეების სიმსივნისკენ, ტეა-საქსის დაავადება (ნერვული სისტემის იშვიათი მემკვიდრეობითი დაავადება), ლეიცინოზი (ნივთიერებათა ცვლის თანდაყოლილი დარღვევა) და რამდენიმე სხვა. თუმცა თანდაყოლილი მემკვიდრეობითი დაავადებები ადამიანთა ნებისმიერ პოპულაციას გააჩნია. მაგალითად, ებრაელ-სეფარდებს შორის გავრცელებულია ვოლმანის დაავადება და პარკოსან მცენარეთა მიმართ ალერგია.
სხვადასხვა ეთნიკური ჯგუფის გენომის შესწავლა პასუხს იძლევა კითხვაზე, თუ რატომ არის აკრძალული ადამიანთა უმეტეს თემში ქორწინება ახლო ნათესავებს შორის. თითოეული ადამიანი არის თუნდაც რამდენიმე მავნე რეცესიული მუტაციის მატარებელი. მაგრამ იმის გამო, რომ ისინი ლოკალიზებულია ქრომოსომების შეუსაბამო მონაკვეთებში, აქტიურ მდგომარეობაში მათი გადასვლის ალბათობა ძალიან მცირეა. ნათესავებს შორის ქორწინება მნიშვნელოვნად ზრდის იმის ალბათობას, რომ ორივე პარტნიორი ერთნაირი გენეტიკური მუტაციის მატარებლები არიან და წარმოქმნიან დეფექტურ შთამომავლობას.
როგორც მკვლევარები აღნიშნავენ, აშკენაზელ ებრაელებს შორის მავნე გენეტიკური მუტაციები იმ მიზეზით არის გავრცელებული, რომ მათ თავისი ისტორიის განმავლობაში „ბოთლის ყელში“ გაძრომა მოუწიათ. „ბოთლის ყელის“ ეფექტი არის პოპულაციის გენეტიკური მრავალფეროვნების შემცირება მისი რაოდენობის კრიტიკული შემცირების გამო, მოგვიანებით აღდგენილის. ეს იწვევს ახლონათესაური ქორწინებების რაოდენობის ზრდას და, შესაბამისად, გენეტიკურად განპირობებული დაავადებების გავრცელებას. ამის შედეგია ე.წ „დამფუძნებლის ეფექტი“: როდესაც ახალ პოპულაციას ადამიანთა მცირე ჯგუფი ქმნის, მათ შთამომავლებს დაკნინებული გენეტიკური მრავალფეროვნება აქვთ ...
* * *
ასე რომ, ჩვენ გვაქვს დნმ–ის ანალიზზე დაყრდნობით არსებული მეცნიერული ჰიპოთეზა აშკენაზელი ებრაელების წარმოშობის შესახებ.
დღეს აშკენაზები მსოფლიო ებრაელების ყველაზე მრავალრიცხოვან შტოს წარმოადგენენ, რომლის წილი მსოფლიო ებრაელობის შემადგენლობაში 80%-ს აღწევს. თავად სიტყვა „აშკენაზი“ ებრაულიდან გერმანიას ნიშნავს.
მსოფლიო ებრაელთა მეორე შტო - სეფარდელი ებრაელები, შესაბამისად, 20%-ს შეადგენენ. სიტყვა „სეფარდი“ ასევე მიუთითებს ამ ტომის გეოგრაფიულ წარმოშობაზე, ებრაულიდან „სეფარდი“ ნიშნავს ესპანეთს.
რა აღმოვაჩინე მნიშვნელოვანი და ღირსშესანიშნავი პუბლიკაციაში „აშკენაზელი ებრაელები 350 ადამიანისგან წარმოიშვენ“?
ჯერ ერთი, გენეტიკოსთა საერთაშორისო ჯგუფის მიერ ჩატარებული კვლევის შედეგები დაემთხვა იმ ფაქტს, რომ იუდეველთა თორა შეიცავს ებრაელი ხალხის მხოლოდ შვიდსაუკუნოვან ისტორიას. ეს არ არის ჩემი, ეს ებრაელი მღვდლების - რავინების განცხადება. თავის მხრივ, ებრაელი მეცნიერი გენეტიკოსები ამტკიცებენ, რომ ყველა თანამედროვე აშკენაზელი ებრაელი დაახლოებით 350 კაციანი ჯგუფიდან წარმოიშვა, რომლებიც 600-800 წლის წინ ცხოვრობდნენ. ამ დათარიღების საწინააღმდეგოს ვერაფერს ვიტყვით, ჩვენი ზედმიწევნით მცდარი ისტორიიდან აღებული არაფრით არ გამყარებული სიტყვების გარდა.
მეორეც, განცხადება ებრაელთა შვიდსაუკუნოვანი ისტორიის შესახებ შესანიშნავად ემთხვევა ჩემს ჰიპოთეზას, ჩემს ხედვას, რომ ეს ორი ებრაული შტო (თემი) - აშკენაზები და სეფარდები - 7-8 საუკუნის წინ გამოჩნდნენ, და არა ზოგადად სადმე ევროპაში, არამედ კონკრეტულად გერმანიასა და ესპანეთში. ამასთან, გერმანია, რომელმაც დასაბამი მისცა აშკენაზებს, წმინდა რომის იმპერიის მთავარ შემადგენელ ნაწილს წარმოადგენდა, რომელიც ოფიციალურად არსებობდა 962 წლიდან 1806 წლამდე.
მესამეც, ესპანეთისა და წმინდა რომის იმპერიის მმართველთა სისასტიკისა და დაუნდობლობის გათვალისწინებით სხვადასხვა „განსხვავებულად მოაზროვნეთა“ და უცხოებთან მიმართებაში, ებრაელთა ეს ორი ჯგუფი ერთმნიშვნელოვნად ვერ გაჩნდებოდა იქ, „თვითშეკრების“ პრინციპიდან გამომდინარე, ლტოლვილთა ჯგუფებისგან, რომლებიც მსოფლიოს სხვა რეგიონებიდან განდევნეს.
შეუძლებელია იმის დაჯერება, რომ იმ დროს, როდესაც ჰაბსბურგის სამეფო დინასტია, რომის კათოლიკური ეკლესიის მხარდაჭერით, აწყობდა „ჯვაროსნულ ლაშქრობებს“ „ერეტიკულ ხალხთა“ წინააღმდეგ, როდესაც ესპანეთში კათოლიკე ინკვიზიტორებმა გამოაცხადეს „ნადირობა ჯადოქრებზე“, როდესაც ათასობით ადამიანი ნადგურდებოდა, მსოფლიო ებრაელობის ორი შტო ერთად, იმავე ტერიტორიაზე მშვიდად მრავლდებოდა, ამასთან ახლონათესაური სისხლის აღრევის შედეგად, და წარმოშვა გენეტიკურად დაავადებული შთამომავლობა.
მეოთხეც, იმისთვის, რომ 350 ადამიანს რამდენიმე ასეული წლის განმავლობაში წარმოეშვა შთამომავლობა, რომელიც მილიონობით სულს ითვლიდა (!), მათ, სიტყვის პირდაპირი მნიშვნელობით, უნდა ეცხოვრათ ისე, როგორც ქათმები ცხოვრობენ ფერმაში, ხოლო ამ ტომის ქალები ყოველწლიურად უნდა დაორსულებულიყვნენ და გაეჩინათ ებრაელი შვილები.
* * *
როგორც ხშირად ხდება ჩვენს ცხოვრებაში, როდესაც რომელიმე ფენომენის ან გამოცანის წინაშე აღმოვჩნდებით, ჩვენ იმედებს ვამყარებთ მეცნიერებზე, რომლებმაც უნდა შეისწავლონ ამ მოვლენის ან ფენომენის ყველა ნიუანსი და შეეცადონ როგორღაც ახსნან ის, თუნდაც ჰიპოთეზის დახმარებით. აშკენაზელ ებრაელთა და სეფარდელთა შემთხვევაში, ჩვენ ასეთი გამოცანის წინაშე ვდგავართ.
სერგეი ალბერტოვიჩ სალი, ფიზიკა-მათემატიკის მეცნიერებათა კანდიდატი, დოცენტი, რუსეთის ფიზიკური საზოგადოების პეტერბურგის სექციის მდივანი, მილიონობით აშკენაზელ ებრაელთა წარმოშობას შუა საუკუნეების პრუსიაში საიდუმლო გეგმის არსებობით ხსნის, რომელიც ერთ დროს მომწიფდა ე.წ. „შავი არისტოკრატიის“ გონებაში.
შავი არისტოკრატია თავდაპირველად რამდენიმე გვარს წარმოადგენდა, რომელიც ხალხს განაგებდა ევრაზიის ტერიტორიაზე ორთავა შავი არწივის გერბის ქვეშ.
თავდაპირველად ეს იყო ჰერცოგ დე ბურბონების და გრაფ დე კლერმონის გერბი კაპეტინგის სახლიდან, საიდანაც გამოვიდნენ საფრანგეთის, ესპანეთის, პორტუგალიის და ლათინური იმპერიის მეფეები.
ენციკლოპედიური ცნობა: ლათინური იმპერია (ფრ. Empire latin de Constantinople, ბერძნ. Λατινική Αυτοκρατορία της Κωνσταντινούπολης; Ρωμανία, ლათ. Imperium Romaniae; 1204—1261) შუასაუკუნეების იმპერიაა, რომელიც შეიქმნა მეოთხე ჯვაროსნული ლაშქრობის და ბიზანტიის იმპერიის დროებითი ლიკვიდაციის შემდეგ. იმპერიის სახელი ლათინურად იყო Romania .
იგივე შავი ორთავა არწივი იყო ინგლისის სამეფო გერბი 1198-1340 წლებში.
ე.წ. „შავი არისტოკრატია“ მსოფლიო მმართველობაზე ოცნებობდა, რისთვისაც აწყობდნენ დაპყრობით ომებს და „ჯვაროსნულ ლაშქრობებს“, მაგრამ როდესაც ნათელი გახდა, რომ ღია სამხედრო ექსპანსიას ისეთი კარგი შედეგი არ მოაქვს, როგორიც სასურველი იყო, მიღებული იქნა ორი ებრაული შტოს შექმნის გადაწყვეტილება, რომლებიც გერმანიისა და ესპანეთის ტერიტორიაზე უნდა გამოჩენილიყო და სიტყვის პირდაპირი მნიშვნელობით წმინდა რომის იმპერიის საიდუმლო იარაღი გამხდარიყო. ებრაელები უნდა გამხდარიყვნენ დივერსანტები, უცხო ციხესიმაგრეებისა და სახელმწიფოების დამპყრობლები და შიგნიდან გამანადგურებლები, ასევე ოქროსა და ფულის მშოვნელები, რომელთა გარეშე დედამიწაზე ვერც ერთი ხელისუფლება ვერ იარსებებდა.
* * *
აქ კიდევ ერთხელ მინდა დავუბრუნდე იმ მოსაზრებას, რომელიც გაჟღერებული იქნა დასაწყისში მოყვანილ სტატიაში „აშკენაზელ ებრაელთა გენეტიკურად განპირობებული დაავადებების შესახებ“. გენეტიკოსთა საერთაშორისო ჯგუფის მტკიცებით, რომელსაც კოლუმბიის უნივერსიტეტის პროფესორი შაევ კარმი ხელმძღვანელობდა, „როდესაც ახალ პოპულაციას ადამიანთა მცირე ჯგუფი ქმნის, მთელი მათი შთამომავლობა გამორჩეული იქნება დაბალი გენეტიკური მრავალფეროვნებით. ეს არის ე.წ „დამფუძნებლის ეფექტი“.
ჩემი აზრით, ამ სტატიის ავტორმა რობერტ ბრეგმა, ასევე გენეტიკოსთა საერთაშორისო ჯგუფმა, რომლებიც სწავლობენ ებრალთა დნმ-ის იმ ნაწილს, რომელიც უცვლელად გადადის მამიდან შვილზე პირდაპირი მამაკაცური ხაზით - Y- ქრომოსომით, საკმაოდ არასწორად ჩამოაყალიბეს თავისი დასკვნა, რომ „აშკენაზელი ებრაელები წარმოიქნენ ადამიანთა ჯგუფიდან, რომელთა რაოდენობა დაახლოებით 350 კაცს შეადგენს და რომლებიც ცხოვრობდნენ 600-800 წლის წინ“, ან მათ განზრახ მისცეს თავის დასკვნას ორაზროვანი მნიშვნელობა.
თავდაპირველად, მე, როგორც ადამიანთა უმრავლესობამ, რომლებმაც წაიკითხეს ეს მასალა, მივედი იმ დასკვნამდე, რომ არსებობდა ევროპელთა გარკვეული ჯგუფი 350 ადამიანის ოდენობით, რომელმაც წარმოშვა აშკენაზელი ებრაელების მრავალრიცხოვანი ტომი. ახლა კი, როდესაც გავაცნობიერე ყოველივე ზემოთქმული, მე უკვე მართებულად მესმის, რომ 350 ადამიანი - აშკენაზელი ებრაელების შემქმნელი მამები არიან.
აშკენაზელ დედათა შესახებ საერთოდ არ არის საუბარი და არც შეიძლება იყოს, რადგან დნმ-გენეალოგია იძლევა მხოლოდ მემკვიდრეობითი ინფორმაციის გადაცემის საშუალებას მამრობითი ხაზით!
ამის შემდეგ, მხოლოდ ისღა გვრჩება, რომ ვთქვათ: როგორც იქნა, სწორ გზას დავადექით ებრაელთა ისტორიაში!
შემდეგ ისტორიული სურათი-მოზაიკის აწყობა უკვე მარტივად ხდება.
* * *
ერთის მხრივ, ადამიანის სახეები ერთგვარი გენეტიკური პასპორტია. ადამიანის სახის, ნაკვთების, ასევე თვალების მიხედვით სპეციალისტს შეუძლია საკმაოდ მარტივად განსაზღვროს, რომელი ტომის მემკვიდრეობა მიიღო ამა თუ იმ ადამიანმა. მეორეს მხრივ, ადამიანები ცდილობენ თავისი სახეების აღბეჭდვას ისტორიისთვის, შთამომავლებისთვის, რისთვისაც მიმართავენ მხატვრებს ან ფოტოგრაფებს.
ევროპის ქვეყნების სხვადასხვა მმართველთა პორტრეტებს, შუა საუკუნეებიდან მოყოლებული დღემდე, შეუძლიათ პასუხი გასცენ კითხვებს: „ადამიანთა რომელმა მცირერიცხოვანმა ჯგუფმა“ მისცა აშკენაზელ ებრაელებს „დამფუძნებელთა ეფექტი“ - დაბალი გენეტიკური მრავალფეროვნება, და რატომ იტანჯება დღეს ყოველი მეოთხე აშკენაზელი ებრაელი თუნდაც ერთი გენეტიკური ანომალიისგან? მაგრამ ბევრ აშკენაზელ ებრაელს გენეტიკური დაავადებების მთელი თაიგული აქვს, რომლებიც მშობლებისგან ბავშვებს მემკვიდრეობით გადაეცემა. ეს აღწერილია სტატიაში „ებრაელთა გენეტიკური დაავადებები!“, რომელიც, როგორც პირველი, ებრაულ საიტზეა გამოქვეყნებული.
მოდით, გადავხედოთ წარსულის ზოგიერთი ევროპელი მმართველის პორტრეტს.
ყურადღება მიაქციეთ როგორც უფროსების, ასევე ბავშვების თვალებს. მხატვარი შეეცადა გადმოეცა მათი განსაკუთრებული ფორმა, რომელიც საერთო იყო მთელი ოჯახისთვის. თვალები ამ ოჯახის თავისებური გენეტიკური იდენტიფიკატორია.
ენციკლოპედიური ცნობა: მაქსიმილიან II (გერმ. Maximilian II, 1527 წლის 31 ივლისი, ვენა - 1576 წლის 15 ოქტომბერი, რეგენსბურგი) - წმიდა რომის იმპერიის იმპერატორი და ავსტრიის ერცჰერცოგი 1564 წლის 25 ივლისიდან გარდაცვალებამდე, ჩეხეთის მეფე (მეფედ აკურთხეს 1562 წლის 14 მაისს სახელით მაქსიმილიან I), გერმანიის მეფე (რომის მეფე, მეფედ აკურთხეს 1562 წლის 28 ნოემბერს), უნგრეთისა და ხორვატიის მეფე (მეფედ აკურთხეს 1563 წლის 8 სექტემბერს). ჰაბსბურგების დინასტიის წარმომადგენელი.
ყურადღება მიაქციეთ ინგლისელი დედოფლის ვიქტორიას და მისი შვილების თვალებს. მხატვარი შეეცადა გადმოეცა მათი განსაკუთრებული ფორმა, რომელიც საერთო იყო მთელი ოჯახისთვის. აქაც ჩვენ ვხედავთ ჰანოვერის დინასტიის ოჯახის იმავე თავისებურ გენეტიკურ იდენტიფიკატორს, როგორც წმინდა რომის იმპერიის მმართველის, მაქსიმილიან II-ის ოჯახის წარმომადგენლებში.
ენციკლოპედიური ცნობა: ვიქტორია (ინგლ.Victoria, სახელი ნათლობისას ალექსანდრინა ვიქტორია, ინგლ. Alexandrina Victoria; 1819 წლის 24 მაისი - 1901 წლის 22 იანვარი) - დიდი ბრიტანეთისა და ირლანდიის გაერთიანებული სამეფოს დედოფალი 1837 წლის 20 ივნისიდან გარდაცვალებამდე, ინდოეთის იმპერატრიცა 1876 წლის 1 მაისიდან (გამოცხადება ინდოეთში მოხდა 1877 წლის 1 იანვარს). ვიქტორია ტახტზე 63 წელი და შვიდი თვე იყო - უფრო მეტი, ვიდრე ნებისმიერი სხვა ბრიტანეთის მონარქი. ვიქტორიანული ეპოქა იყო დიდი ბრიტანეთის ინდუსტრიული, კულტურული, პოლიტიკური, სამეცნიერო და სამხედრო განვითარების პერიოდი და ბრიტანეთის იმპერიის უდიდესი აყვავების ხანა. ვიქტორია იყო დიდი ბრიტანეთის ბოლო მონარქი ჰანოვერთა დინასტიიდან. „ჰანოვერის დინასტია დასაწყის იღებს ველფებისგან. თავად ჰანოვერები ნათესაურ კავშირში არიან რომანოვების დინასტიასთან“.
თუ გადავხედავთ რუსეთის იმპერიის პირველი იმპერატორების - პეტრე I- ის და მისი მეუღლის ეკეტერინე I-ის პორტრეტებს, ჩვენ მათ სახეებში შევამჩნევთ ზოგიერთ გენეტიკურ ნიშნებს, რომლებიც არ ახასიათებს რუს ხალხს, მაგრამ დღეს ბევრ ებრაელს ახასიათებს.
თქვენს წინაშეა სიცოცხლეში დაწერილი პეტრე I-ის (1672-1725), მისი მეუღლის ეკატერინე I-ის (1684-1727), პეტრე I-ის შვილიშვილის - პეტრე II-ის (1715-1730), პეტრე I-ის უფროსი ძმისშვილის ანა იოანოვნას (1693-1740) და პეტრე I-სა და ეკატერინე I-ის ქალიშვილის ელიზავეტა პეტროვნას (1709-1761) პორტრეტები.
* * *
შესაძლოა, ამ პორტრეტებმა ახლა გამოიწვია ვინმეს გაკვირვება, მაგრამ მე არ მაღელვებს ამ ადამიანების გენეტიკური მსგავსება, მე მაღელვებს პასუხი კითხვაზე: ეს სამეფო დინასტიები ებრაელი ხალხის წიაღიდან გამოვიდნენ, თუ, პირიქით, აშკენაზები და სეფარდები წარმოიშვენ რამდენიმე სამეფო ოჯახის მიერ დათესილ თესლიდან: ჰაბსბურგების, ველფების და სხვ., რომლებიც შუა საუკუნეებში მართავდნენ სახელმწიფოებს?!
ებრაელებისთვის დამახასიათებელი გენეტიკური დაავადებები მეორეს სასარგებლოდ მეტყველებენ: აშკენაზელი ებრაელების და სეფარდი ებრაელების მამა-მწარმოებლები შეიძლება ყოფილიყვნენ სამეფო გვარის მამრობითი სქესის წარმომადგენლები, რომლებიც შუა საუკუნეებში მართავდნენ ევროპულ სახელმწიფოებს.
სამეფო დინასტიებიდან 350 მამაკაცს მართლაც შეეძლო ათეულობით ათასი ქალის თესლის მასალით უზრუნველყოფა, რომელმაც პირველი „ღვთის რჩეული შთამომავლობა“ შვა. მხოლოდ ამის შემდეგ, ამ შთამომავლობის ახლონათესაური სისხლაღრევითი კავშირის შედეგად ახალი გენერაციის ბავშვებს გაუჩნდათ ყველა ეს გენეტიკური დაავადება, რომელიც მხოლოდ ევროპელი ებრაელებისათვის არის დამახასიათებელი.
ებრაულთა გენეტიკური დაავადებები
მრავალი გენეტიკური დაავადება დამახასიათებელია კონკრეტული ეთნიკური ჯგუფების ან ეროვნებისთვის. მაგალითად, ებრაელთა 25 პროცენტი, რომელთა წინაპრები აღმოსავლეთ ევროპიდან არიან, გარკვეული გენეტიკური დაავადებების მატარებლები არიან. თუ ერთ–ერთი პარტნიორი გენეტიკური დაავადების მატარებელია, არსებობს 25-პროცენტიანი ალბათობა იმისა, რომ მეუღლეებს ეყოლებათ დიდი ბავშვი. ასევე არსებობს 50-პროცენტიანი ალბათობა იმისა, რომ ბავშვი, მშობლების მსგავსად, აღმოჩნდეს დეფექტური გენის მატარებელი, და მხოლოდ 25-პროცენტიანი ალბათობა, რომ ის საერთოდ არ მიიღებს მას მემკვიდრეობით.
საბედნიეროდ, შემუშავებული იქნა ძალიან ზუსტი მეთოდები იმის დასადგენად, მიიღო მემკვიდრეობით ნაყოფმა თუ არა გენეტიკური დაავადება. ეს შეიძლება იყოს როგორც ამნიოცენტოზი, რომელიც კეთდება ორსულობის 15-18 კვირას, ასევე ქორნალური ბუსუსების ანალიზი, რომელიც ჩვეულებრივ ტარდება ფეხმძიმობის 10-12 კვირას.
ებრაელებისთვის, რომლებიც აპირებენ გახდნენ მშობლები, სასარგებლო იქნება გაიგონ გენეტიკური დაავადებების შესახებ, რომლებიც გავრცელებულია აშკენაზ ებრაელთა შორის. ეს დაავადებებია:
ბლუმის სინდრომი. ამ იშვიათი დაავადების მქონე ბავშვები იბადებიან ძალიან პატარები და იშვიათად იზრდებიან 1,5 მეტრზე მეტი. მათ სახეზე აქვთ წითელი და ძალიან მგრძნობიარე კანი; სხვადასხვა პათოლოგიური აშლილობები; ისინი უფრო მგრძნობიარენი არიან სასუნთქი გზების და ყურების ინფექციების მიმართ, და მათ სიმსივნის გარკვეული სახის დაავადების უფრო მაღალი რისკი აქვთ. დაახლოებით მატარებელია ერთი 100 აშკენაზელი ებრაელიდან.
კანავანას სინდრომი. ეს დაავადება, როგორც წესი, თავს იჩენს 2-დან 4 თვემდე ასაკის ბავშვებში, და ისინი იწყებენ ადრე მიღებული უნარების დავიწყებას. ბავშვების უმეტესობა 5 წლის ასაკამდე იღუპება. ამ დაავადების მატარებელია ერთი 40 აშკენაზელი ებრაელიდან.
კისტოზური ფიბროზი. კისტოზური ფიბროზი აიძულებს სხეულს სქელი ლორწოს გამომუშავებას, რომელიც ძირითადად გროვდება ფილტვებში და საჭმლის მომნელებელ ტრაქტში, რაც იწვევს ფილტვების ქრონიკულ ინფექციებს და ზრდის შეფერხებას. მატარებელია ყოველი 25-ე აშკენაზელი ებრაელი.
მემკვიდრეობითი დიზავტონომია. ეს დაავადება გავლენას ახდენს სხეულის ტემპერატურის კონტროლის ფუნქციაზე, მოტორულ კოორდინაციაზე, მეტყველებაზე, არტერიულ წნევაზე, სტრესულ რეაქციებზე, ყლაპვაზე, ცრემლისა და საჭმლის მომნელებელი წვენების წარმოქმნაზე. ის დაავადება ყოველ 30-ე აშკენაზელ ებრაელს აქვს.
ფანკონის სინდრომი - С-ტიპი. ფანკონის სინდრომი ასოცირდება ტანმდაბლობასთან, ძვლის ტვინის უკმარისობასთან და ლეიკემიის და სიმსივნის სხვა სახეობების მიმართ მიდრეკილებით. ზოგიერთ ბავშვს შეიძლება ჰქონდეს სმენის პრობლემები ან გონებრივი ჩამორჩენა. მატარებელია ყოველი 89-ე აშკენაზელი ებრაელი.
გოშეს სინდრომი - ტიპი 1. ეს დაავადება აქვს ყოველი 1000-ე აშკენაზელ ებრაელს. მისი სიმპტომები ჩვეულებრივ ვლინდება ზრდასრულ ასაკში. დაავადებულები განიცდიან ტკივილს ძვლებში და სახსრებში, მგრძნობიარე არიან მოტეხილობებისა და ძვლოვან სისტემასთან დაკავშირებული სხვა პათოლოგიების მიმართ. მათ შეენიშნებათ ანემია, სისხლჩაქცევები და სისხლის ცუდი შედედება. დღეს ამ დაავადების მკურნალობა ეფექტურად წარიმართება ფერმენტულ- ჩანაცვლებითი თერაპიის საშუალებით. ამ სინდრომის მატარებელია ყოველი მე-12 აშკენაზელი ებრაელი.
ახლა კი, ალბათ, ყველაზე საინტერესო.
ვკითხოთ საკუთარ თავს: თუ ებრაელები (სეფარდები და აშკენაზები) წმინდა რომის იმპერიის ერთგვარი საიდუმლო იარაღი გახდა, მაშინ კონკრეტულად როგორ მუშაობდა ეს იარაღი?
უზენაესმა ხელისუფალმა თავდაპირველადვე ასწავლა ამ „საიდუმლო იარაღს“ ხალხის მოტყუება და ძარცვის სხვადასხვა მეცნიერება, შემდეგ კი ებრაელები გაყარეს შეჩვეული ადგილებიდან და გაგზავნეს „ფეხით ეროტიკულ მოგზაურობაში“, აიძულეს სხვადასხვა ქვეყნებში ხეტიალი, რათა მოეპოვებინათ თავისთვის და „მამა-მწარმოებლისთვის“ სხვადასხვა უპატიოსნო გზით ოქრო.
„მამა-მწარმოებლების“ ბოლო გზის დასალოცი სიტყვა იყო სურვილი ებრაელების მისამართით - გამხდარიყვნენ „დანაშაულებრივი სამყაროს მეფეები“ ყველა იმ ქვეყანაში, სადაც ისინი ბინადრობდნენ.
თუ როგორ მოქმედებდა წმიდა რომის იმპერიის ეს „საიდუმლო იარაღი“ იმ ერების წინააღმდეგ, რომლებიც ჯერ კიდევ არ იყვნენ დამორჩილებულნი, ან უკვე ვასალურ დამოკიდებულებაში იმყოფებოდნენ, მაგრამ ცდილობდნენ თავისუფლებისა და დამოუკიდებლობის მოპოვებას მთელი ძალით, ამას ილუსტრირებს ებრაელების მიერ მთელი ერის - ჰოლანდიელების - გაძარცვის საოცარი ამბავი. ეს აფერა იმდენად უჩვეულო და იმდენად მასშტაბური იყო, რომ მას ისტორიაში დღემდე არ აქვს ანალოგი.
„ტიტების ცხელება“ ჰოლანდიაში
ტიტა და არა სხვა ყვავილი გახდა გრანდიოზული სპეკულაციის საგანი, რომელმაც მე–16 საუკუნის დასაწყისში გააკოტრა ევროპის ერთ–ერთი ეკონომიკურად ყველაზე განვითარებული ქვეყანა - ჰოლანდია.
სხვა დეკორატიული მცენარეების მსგავსად, ტიტები ევროპაში შუა აღმოსავლეთიდან შემოიტანეს. მაგრამ ტიტას გააჩნდა ერთი საინტერესო თვისება. მისი ბოლქვებიდან იზრდებოდა ამა თუ იმ ფერის მშვენიერი ყვავილები, ხოლო რამდენიმე წლის შემდეგ იგი მოულოდნელად იცვლებოდა: ყვავილის ფურცლებზე ზოლები ჩნდებოდა, ყოველ ჯერზე სხვადასხვა ფერის. ახლა ცნობილია, რომ ეს ტიტების ვირუსული დაავადების შედეგია. მაგრამ მაშინ ეს სასწაულს ჰგავდა. თუ ბრილიანტებით მოვაჭრეს დიდი თანხა უნდა გადაეხადა ახალი ალმასის შესაძენად და ახლებურად დაეწახნაგა იგი, ერთი-ერთადერთი ტიტის ბოლქვის მფლობელი შეიძლება გამხდარიყო ახალი, უნიკალური ჯიშის მფლობელი, რომელიც ტიტების ბაზარზე ბევრად ძვირი ღირდა.
1612 წელს ამსტერდამში გამოქვეყნდა Florilegium-ის კატალოგი, რომელშიც წარმოდგენილი იყო 100 სახეობის ტიტების ნახატები. კეთილდღეობის ახალმა სიმბოლომ ევროპის მრავალი სამეფოს დაინტერესება გამოიწვია. ტიტების ფასები გაიზარდა. 1623 წელს Semper Augustus–ის იშვიათი ჯიშის ბოლქვი, რომელიც დიდი მოთხოვნილებით სარგებლობდა, ათასი ფლორინი ღირდა, ხოლო ტიტებზე ბუმის დროს, 1634–1636 წლებში, 4600–მდე ფლორინი. შედარებისთვის: ღორის ღირებულება 30 ფლორინი იყო, ხოლო ძროხა 100 ფლორინი ღირდა.
ტიტების ბუმის მეორე მიზეზი იყო 1633-1635 წლების ქოლერის ეპიდემია. ჰოლანდიაში სიკვდილიანობის მაღალი მაჩვენებლის გამო მუშათა დეფიციტი გაჩნდა, ამიტომ გაიზარდა ხელფასები. უბრალო ჰოლანდიელებს ზედმეტი ფული გაუჩნდათ, და ტიტებზე მდიდრების სიგიჟის შემხედვარე, მათ დაიწყეს ფულის ჩადება ტიტების საკუთარ ბიზნესში.
ტიტები სეზონური მცენარეებია. სანამ ტიტების ბუმი დაიწყებოდა, მათი გაყიდვა შეზღუდული იყო მაისის თვიდან, როდესაც ყვავილების ბოლქვებს მიწიდან იღებდნენ, ოქტომბრამდე, როდესაც მათ რგავდნენ, ხოლო ყვავილობას ტიტა მომდევნო გაზაფხულზე იწყებდა. მაგრამ ყვავილებზე დიდი მოთხოვნილება მთელი წლის განმავლობაში არსებობდა! 1635 წლის მიწურულს, ტიტები გახდა „ქაღალდის“: 1936 წელს მათი „მოსავლის“ დიდმა ნაწილმა მიიღო ფიუჩერსული კონტრაქტების სახე. დაიწყო ხელშეკრულებებით სპეკულაცია, ისევე როგორც სხვა ფასიანი ქაღალდებით. ყიდვა-გაყიდვის გარიგება შემდეგნაირად გამოიყურებოდა: „აზნაური ყიდულობს ტიტებს საკვამურის მწმენდელისგან 2000 ფლორინად და მაშინვე მიჰყიდის მათ გლეხს. ამავე დროს არც აზნაურს, არც საკვამურის მწმენდელს, არც გლეხს არ აქვთ ტიტების ბოლქვები და არც აპირებენ მათ შეძენას. ასე ყიდულობენ, ყიდიან, ჰპირდებიან უფრო მეტ ტიტებს, ვიდრე შეიძლება მათი გაზრდა ჰოლანდიაში“.
პირველმა ზარმა 1636 წლის ბოლოს დარეკა, როდესაც ტიტების მწარმოებლებმა და ქალაქის მაგისტრატმა დაინახეს, რომ ვაჭრობა ძირითადად „ქაღალდის“ ტიტებით მიმდინარეობდა. ტიტების ბირჟაზე მოთამაშეთა რაოდენობის მკვეთრი მატების შედეგად ფასებმა დაიწყეს ზრდა ან დაცემა უფრო სწრაფად, ვიდრე დაეცემოდა ან გაიზრდებოდა რეალური მოთხოვნა. ბაზრის მაქინაციებში გარკვევა მხოლოდ ექსპერტებს შეეძლოთ. 1637 წლის დასაწყისში მათ ურჩიეს შესყიდვების შემცირება. 2 თებერვალს შესყიდვები თითქმის შეჩერდა, ყველა ყიდდა. ფასები კატასტროფულად დაეცა. გაკოტრდნენ, როგორც ღარიბები, ისე მდიდრები.
მთავრობამ გააცნობიერა, რომ არ შეიძლებოდა ტიტების სიგიჟეში მისი მოქალაქეების რომელიმე გარკვეული კატეგორიის დადანაშაულება. დამნაშავე ყველა იყო. ქვეყნის მასშტაბით გაიგზავნა სპეციალური კომისიები, რომლებიც განიხილავდნენ დავებს ტიტების გარიგებებთან დაკავშირებით. შედეგად, გამყიდველების უმეტესობა დათანხმდა, რომ 5 ფლორინი მიეღო იმ 100 ფლორინიდან, რომელიც კონტრაქტით ეკუთვნოდა.
ბევრი მეურნეობა აუქციონზე გაიყიდა. ბევრი ღარიბი ადამიანი კიდევ უფრო გაღარიბდა. ჰოლანდია კი დიდი ხნის განმავლობაში განიცდიდა სპეკულაციური ციებ-ცხელების შედეგებს. დაზარალდნენ საქმოსნებიც ლონდონიდან და პარიზიდან, სადაც მან მოახერხა შეღწევა. ტიტები კი „ფასიანი ქაღალდებიდან“ კვლავ გადაიქცა ყვავილებად, გამვლელთა და სტუმრების მზერის დასატკბობად.
აქ მე იძულებული ვარ შევჩერდე, რადგან ერთი სტატიის ფარგლებში ებრაელების შესახებ მთელი სიმართლის თქმა პრინციპში შეუძლებელია. იმედი მაქვს, რომ ის, რაც უკვე ვთქვი, საკმარისია იმისთვის, რომ მკითხველმა მიიღოს წარმოდგენა ჩვენი ისტორიული წარსულის შესახებ, გააცნობიეროს ჩვენი ისტორიული აწმყო და დაინახოს, თუნდაც, ზოგადად ჩვენი ისტორიული მომავალი.
ამას მე კი არა, არამედ ებრაელი მეცნიერები ამტკიცებენ, რომლებმაც აითვისეს ახალი მეცნიერება - დნმ-ის გენეალოგია.
გენეტიკური გენეალოგია იყენებს დნმ–ის ტესტებს ტრადიციული გენეალოგიური კვლევის მეთოდებთან ერთად. ადამიანის გენეალოგიის შესწავლის ტრადიციული მეთოდების წარმატება მთლიანად დამოკიდებულია სხვადასხვა დოკუმენტის დაცულობასა და არსებობაზე. დნმ-გენეალოგია ირწმუნება, რომ თითოეული ადამიანი თავის თავში ერთგვარ “ბიოლოგიურ დოკუმენტს“ ატარებს, რომლის დაკარგვა შეუძლებელია - ეს არის ადამიანის დნმ-ი. გენეტიკური გენეალოგიის მეთოდები იძლევა დნმ–ის იმ ნაწილზე წვდომის საშუალებას, რომელიც უცვლელი სახით გადადის მამიდან შვილზე პირდაპირ მამაკაცების ხაზის მეშვეობით - Y-ქრომოსომით.
ყველა თანამედროვე აშკენაზი ებრაელი დაახლოებით 350 კაციანი ჯგუფიდან წარმოიქმნა, რომლებიც ცხოვრობდნენ 600-800 წლის წინ. ასეთია გენეტიკოსთა საერთაშორისო ჯგუფის მიერ კოლუმბიის უნივერსიტეტის პროფესორის შაი კარმის ხელმძღვანელობით ჩატარებული გამოკვლევის შედეგები, რომელიც მიმდინარე კვირას გამოქვეყნდა ჟურნალში „Nature Communications“. მეცნიერებმა თანმიმდევრობით დაასახელეს 128 აშკენაზის გენომი და ისინი სხვა ებრაული ეთნიკური ჯგუფების წარმომადგენლების გენომს შეადარეს.
მკვლევარები მივიდნენ დაასკვნამდე, რომ თანამედროვე აშკენაზი წარმოშობით ახლო აღმოსავლეთიდან გადმოსახლებული ებრაელები იყვნენ, რომლებიც შუა საუკუნეებში შეუერთდნენ ევროპაში დასახლებულ ებრაელებს. ეს დასკვნები უარყოფენ ზოგიერთი მკვლევარის თეორიას აშკენაზელი ებრაელების ხაზარებისგან წარმოშობის შესახებ, რომლებიც ძირითადად თურქული წარმოშობის არიან და ცხოვრობდნენ ქვემო ვოლგის, ჩრდილოეთ კავკასიისა და ყირიმის რეგიონში.
გენეტიკოსთა ახალი ნაშრომი შუქს ჰფენს ებრაელი მოსახლეობის მიგრაციის ისტორიის ზოგიერთ ასპექტს. XIII–XV საუკუნეებში ებრაულ თემებს დევნიდნენ დასავლეთ ევროპის მრავალი ქვეყნიდან. 1492 წელს ესპანეთიდან განდევნა მართალია ყველაზე მასშტაბურ ხასიათს ატარებდა, მაგრამ ერთადერთი არ ყოფილა ამ სერიაში. 1290 წელს ებრაელები გაასახლეს ინგლისიდან, 1394 წელს კი საფრანგეთიდან. ამ ქვეყნებიდან ებრაელმა ლტოლვილებმა შეადგინეს აშკენაზთა საზოგადოების ბირთვი.
მეცნიერები მივიდნენ დასკვნამდე, რომ აშკენაზების პოპულაციაში მოხდა რიგი გენეტიკური ცვლილება, რომლებიც განასხვავებენ მათ, როგორც სხვა ებრაულ ეთნიკურ ჯგუფებისგან, ისევე თანამედროვე ევროპულ ეთნიკურ ჯგუფებისგან. ზოგიერთმა ამ მუტაციამ განაპირობა სპეციფიკური გენეტიკურად განპირობებული დაავადებები, რომლებიც ძირითადად ან განსაკუთრებით აშკენაზებს შორის გავრცელდა. მათ რიცხვს მიეკუთვნება აშკენაზელი ქალების მიდრეკილება სარძევე ჯირკვლის და საკვერცხეების სიმსივნისკენ, ტეა-საქსის დაავადება (ნერვული სისტემის იშვიათი მემკვიდრეობითი დაავადება), ლეიცინოზი (ნივთიერებათა ცვლის თანდაყოლილი დარღვევა) და რამდენიმე სხვა. თუმცა თანდაყოლილი მემკვიდრეობითი დაავადებები ადამიანთა ნებისმიერ პოპულაციას გააჩნია. მაგალითად, ებრაელ-სეფარდებს შორის გავრცელებულია ვოლმანის დაავადება და პარკოსან მცენარეთა მიმართ ალერგია.
სხვადასხვა ეთნიკური ჯგუფის გენომის შესწავლა პასუხს იძლევა კითხვაზე, თუ რატომ არის აკრძალული ადამიანთა უმეტეს თემში ქორწინება ახლო ნათესავებს შორის. თითოეული ადამიანი არის თუნდაც რამდენიმე მავნე რეცესიული მუტაციის მატარებელი. მაგრამ იმის გამო, რომ ისინი ლოკალიზებულია ქრომოსომების შეუსაბამო მონაკვეთებში, აქტიურ მდგომარეობაში მათი გადასვლის ალბათობა ძალიან მცირეა. ნათესავებს შორის ქორწინება მნიშვნელოვნად ზრდის იმის ალბათობას, რომ ორივე პარტნიორი ერთნაირი გენეტიკური მუტაციის მატარებლები არიან და წარმოქმნიან დეფექტურ შთამომავლობას.
როგორც მკვლევარები აღნიშნავენ, აშკენაზელ ებრაელებს შორის მავნე გენეტიკური მუტაციები იმ მიზეზით არის გავრცელებული, რომ მათ თავისი ისტორიის განმავლობაში „ბოთლის ყელში“ გაძრომა მოუწიათ. „ბოთლის ყელის“ ეფექტი არის პოპულაციის გენეტიკური მრავალფეროვნების შემცირება მისი რაოდენობის კრიტიკული შემცირების გამო, მოგვიანებით აღდგენილის. ეს იწვევს ახლონათესაური ქორწინებების რაოდენობის ზრდას და, შესაბამისად, გენეტიკურად განპირობებული დაავადებების გავრცელებას. ამის შედეგია ე.წ „დამფუძნებლის ეფექტი“: როდესაც ახალ პოპულაციას ადამიანთა მცირე ჯგუფი ქმნის, მათ შთამომავლებს დაკნინებული გენეტიკური მრავალფეროვნება აქვთ ...
* * *
ასე რომ, ჩვენ გვაქვს დნმ–ის ანალიზზე დაყრდნობით არსებული მეცნიერული ჰიპოთეზა აშკენაზელი ებრაელების წარმოშობის შესახებ.
დღეს აშკენაზები მსოფლიო ებრაელების ყველაზე მრავალრიცხოვან შტოს წარმოადგენენ, რომლის წილი მსოფლიო ებრაელობის შემადგენლობაში 80%-ს აღწევს. თავად სიტყვა „აშკენაზი“ ებრაულიდან გერმანიას ნიშნავს.
მსოფლიო ებრაელთა მეორე შტო - სეფარდელი ებრაელები, შესაბამისად, 20%-ს შეადგენენ. სიტყვა „სეფარდი“ ასევე მიუთითებს ამ ტომის გეოგრაფიულ წარმოშობაზე, ებრაულიდან „სეფარდი“ ნიშნავს ესპანეთს.
რა აღმოვაჩინე მნიშვნელოვანი და ღირსშესანიშნავი პუბლიკაციაში „აშკენაზელი ებრაელები 350 ადამიანისგან წარმოიშვენ“?
ჯერ ერთი, გენეტიკოსთა საერთაშორისო ჯგუფის მიერ ჩატარებული კვლევის შედეგები დაემთხვა იმ ფაქტს, რომ იუდეველთა თორა შეიცავს ებრაელი ხალხის მხოლოდ შვიდსაუკუნოვან ისტორიას. ეს არ არის ჩემი, ეს ებრაელი მღვდლების - რავინების განცხადება. თავის მხრივ, ებრაელი მეცნიერი გენეტიკოსები ამტკიცებენ, რომ ყველა თანამედროვე აშკენაზელი ებრაელი დაახლოებით 350 კაციანი ჯგუფიდან წარმოიშვა, რომლებიც 600-800 წლის წინ ცხოვრობდნენ. ამ დათარიღების საწინააღმდეგოს ვერაფერს ვიტყვით, ჩვენი ზედმიწევნით მცდარი ისტორიიდან აღებული არაფრით არ გამყარებული სიტყვების გარდა.
მეორეც, განცხადება ებრაელთა შვიდსაუკუნოვანი ისტორიის შესახებ შესანიშნავად ემთხვევა ჩემს ჰიპოთეზას, ჩემს ხედვას, რომ ეს ორი ებრაული შტო (თემი) - აშკენაზები და სეფარდები - 7-8 საუკუნის წინ გამოჩნდნენ, და არა ზოგადად სადმე ევროპაში, არამედ კონკრეტულად გერმანიასა და ესპანეთში. ამასთან, გერმანია, რომელმაც დასაბამი მისცა აშკენაზებს, წმინდა რომის იმპერიის მთავარ შემადგენელ ნაწილს წარმოადგენდა, რომელიც ოფიციალურად არსებობდა 962 წლიდან 1806 წლამდე.
მესამეც, ესპანეთისა და წმინდა რომის იმპერიის მმართველთა სისასტიკისა და დაუნდობლობის გათვალისწინებით სხვადასხვა „განსხვავებულად მოაზროვნეთა“ და უცხოებთან მიმართებაში, ებრაელთა ეს ორი ჯგუფი ერთმნიშვნელოვნად ვერ გაჩნდებოდა იქ, „თვითშეკრების“ პრინციპიდან გამომდინარე, ლტოლვილთა ჯგუფებისგან, რომლებიც მსოფლიოს სხვა რეგიონებიდან განდევნეს.
შეუძლებელია იმის დაჯერება, რომ იმ დროს, როდესაც ჰაბსბურგის სამეფო დინასტია, რომის კათოლიკური ეკლესიის მხარდაჭერით, აწყობდა „ჯვაროსნულ ლაშქრობებს“ „ერეტიკულ ხალხთა“ წინააღმდეგ, როდესაც ესპანეთში კათოლიკე ინკვიზიტორებმა გამოაცხადეს „ნადირობა ჯადოქრებზე“, როდესაც ათასობით ადამიანი ნადგურდებოდა, მსოფლიო ებრაელობის ორი შტო ერთად, იმავე ტერიტორიაზე მშვიდად მრავლდებოდა, ამასთან ახლონათესაური სისხლის აღრევის შედეგად, და წარმოშვა გენეტიკურად დაავადებული შთამომავლობა.
მეოთხეც, იმისთვის, რომ 350 ადამიანს რამდენიმე ასეული წლის განმავლობაში წარმოეშვა შთამომავლობა, რომელიც მილიონობით სულს ითვლიდა (!), მათ, სიტყვის პირდაპირი მნიშვნელობით, უნდა ეცხოვრათ ისე, როგორც ქათმები ცხოვრობენ ფერმაში, ხოლო ამ ტომის ქალები ყოველწლიურად უნდა დაორსულებულიყვნენ და გაეჩინათ ებრაელი შვილები.
* * *
როგორც ხშირად ხდება ჩვენს ცხოვრებაში, როდესაც რომელიმე ფენომენის ან გამოცანის წინაშე აღმოვჩნდებით, ჩვენ იმედებს ვამყარებთ მეცნიერებზე, რომლებმაც უნდა შეისწავლონ ამ მოვლენის ან ფენომენის ყველა ნიუანსი და შეეცადონ როგორღაც ახსნან ის, თუნდაც ჰიპოთეზის დახმარებით. აშკენაზელ ებრაელთა და სეფარდელთა შემთხვევაში, ჩვენ ასეთი გამოცანის წინაშე ვდგავართ.
სერგეი ალბერტოვიჩ სალი, ფიზიკა-მათემატიკის მეცნიერებათა კანდიდატი, დოცენტი, რუსეთის ფიზიკური საზოგადოების პეტერბურგის სექციის მდივანი, მილიონობით აშკენაზელ ებრაელთა წარმოშობას შუა საუკუნეების პრუსიაში საიდუმლო გეგმის არსებობით ხსნის, რომელიც ერთ დროს მომწიფდა ე.წ. „შავი არისტოკრატიის“ გონებაში.
შავი არისტოკრატია თავდაპირველად რამდენიმე გვარს წარმოადგენდა, რომელიც ხალხს განაგებდა ევრაზიის ტერიტორიაზე ორთავა შავი არწივის გერბის ქვეშ.
თავდაპირველად ეს იყო ჰერცოგ დე ბურბონების და გრაფ დე კლერმონის გერბი კაპეტინგის სახლიდან, საიდანაც გამოვიდნენ საფრანგეთის, ესპანეთის, პორტუგალიის და ლათინური იმპერიის მეფეები.
ენციკლოპედიური ცნობა: ლათინური იმპერია (ფრ. Empire latin de Constantinople, ბერძნ. Λατινική Αυτοκρατορία της Κωνσταντινούπολης; Ρωμανία, ლათ. Imperium Romaniae; 1204—1261) შუასაუკუნეების იმპერიაა, რომელიც შეიქმნა მეოთხე ჯვაროსნული ლაშქრობის და ბიზანტიის იმპერიის დროებითი ლიკვიდაციის შემდეგ. იმპერიის სახელი ლათინურად იყო Romania .
იგივე შავი ორთავა არწივი იყო ინგლისის სამეფო გერბი 1198-1340 წლებში.
ე.წ. „შავი არისტოკრატია“ მსოფლიო მმართველობაზე ოცნებობდა, რისთვისაც აწყობდნენ დაპყრობით ომებს და „ჯვაროსნულ ლაშქრობებს“, მაგრამ როდესაც ნათელი გახდა, რომ ღია სამხედრო ექსპანსიას ისეთი კარგი შედეგი არ მოაქვს, როგორიც სასურველი იყო, მიღებული იქნა ორი ებრაული შტოს შექმნის გადაწყვეტილება, რომლებიც გერმანიისა და ესპანეთის ტერიტორიაზე უნდა გამოჩენილიყო და სიტყვის პირდაპირი მნიშვნელობით წმინდა რომის იმპერიის საიდუმლო იარაღი გამხდარიყო. ებრაელები უნდა გამხდარიყვნენ დივერსანტები, უცხო ციხესიმაგრეებისა და სახელმწიფოების დამპყრობლები და შიგნიდან გამანადგურებლები, ასევე ოქროსა და ფულის მშოვნელები, რომელთა გარეშე დედამიწაზე ვერც ერთი ხელისუფლება ვერ იარსებებდა.
* * *
აქ კიდევ ერთხელ მინდა დავუბრუნდე იმ მოსაზრებას, რომელიც გაჟღერებული იქნა დასაწყისში მოყვანილ სტატიაში „აშკენაზელ ებრაელთა გენეტიკურად განპირობებული დაავადებების შესახებ“. გენეტიკოსთა საერთაშორისო ჯგუფის მტკიცებით, რომელსაც კოლუმბიის უნივერსიტეტის პროფესორი შაევ კარმი ხელმძღვანელობდა, „როდესაც ახალ პოპულაციას ადამიანთა მცირე ჯგუფი ქმნის, მთელი მათი შთამომავლობა გამორჩეული იქნება დაბალი გენეტიკური მრავალფეროვნებით. ეს არის ე.წ „დამფუძნებლის ეფექტი“.
ჩემი აზრით, ამ სტატიის ავტორმა რობერტ ბრეგმა, ასევე გენეტიკოსთა საერთაშორისო ჯგუფმა, რომლებიც სწავლობენ ებრალთა დნმ-ის იმ ნაწილს, რომელიც უცვლელად გადადის მამიდან შვილზე პირდაპირი მამაკაცური ხაზით - Y- ქრომოსომით, საკმაოდ არასწორად ჩამოაყალიბეს თავისი დასკვნა, რომ „აშკენაზელი ებრაელები წარმოიქნენ ადამიანთა ჯგუფიდან, რომელთა რაოდენობა დაახლოებით 350 კაცს შეადგენს და რომლებიც ცხოვრობდნენ 600-800 წლის წინ“, ან მათ განზრახ მისცეს თავის დასკვნას ორაზროვანი მნიშვნელობა.
თავდაპირველად, მე, როგორც ადამიანთა უმრავლესობამ, რომლებმაც წაიკითხეს ეს მასალა, მივედი იმ დასკვნამდე, რომ არსებობდა ევროპელთა გარკვეული ჯგუფი 350 ადამიანის ოდენობით, რომელმაც წარმოშვა აშკენაზელი ებრაელების მრავალრიცხოვანი ტომი. ახლა კი, როდესაც გავაცნობიერე ყოველივე ზემოთქმული, მე უკვე მართებულად მესმის, რომ 350 ადამიანი - აშკენაზელი ებრაელების შემქმნელი მამები არიან.
აშკენაზელ დედათა შესახებ საერთოდ არ არის საუბარი და არც შეიძლება იყოს, რადგან დნმ-გენეალოგია იძლევა მხოლოდ მემკვიდრეობითი ინფორმაციის გადაცემის საშუალებას მამრობითი ხაზით!
ამის შემდეგ, მხოლოდ ისღა გვრჩება, რომ ვთქვათ: როგორც იქნა, სწორ გზას დავადექით ებრაელთა ისტორიაში!
შემდეგ ისტორიული სურათი-მოზაიკის აწყობა უკვე მარტივად ხდება.
* * *
ერთის მხრივ, ადამიანის სახეები ერთგვარი გენეტიკური პასპორტია. ადამიანის სახის, ნაკვთების, ასევე თვალების მიხედვით სპეციალისტს შეუძლია საკმაოდ მარტივად განსაზღვროს, რომელი ტომის მემკვიდრეობა მიიღო ამა თუ იმ ადამიანმა. მეორეს მხრივ, ადამიანები ცდილობენ თავისი სახეების აღბეჭდვას ისტორიისთვის, შთამომავლებისთვის, რისთვისაც მიმართავენ მხატვრებს ან ფოტოგრაფებს.
ევროპის ქვეყნების სხვადასხვა მმართველთა პორტრეტებს, შუა საუკუნეებიდან მოყოლებული დღემდე, შეუძლიათ პასუხი გასცენ კითხვებს: „ადამიანთა რომელმა მცირერიცხოვანმა ჯგუფმა“ მისცა აშკენაზელ ებრაელებს „დამფუძნებელთა ეფექტი“ - დაბალი გენეტიკური მრავალფეროვნება, და რატომ იტანჯება დღეს ყოველი მეოთხე აშკენაზელი ებრაელი თუნდაც ერთი გენეტიკური ანომალიისგან? მაგრამ ბევრ აშკენაზელ ებრაელს გენეტიკური დაავადებების მთელი თაიგული აქვს, რომლებიც მშობლებისგან ბავშვებს მემკვიდრეობით გადაეცემა. ეს აღწერილია სტატიაში „ებრაელთა გენეტიკური დაავადებები!“, რომელიც, როგორც პირველი, ებრაულ საიტზეა გამოქვეყნებული.
მოდით, გადავხედოთ წარსულის ზოგიერთი ევროპელი მმართველის პორტრეტს.
ყურადღება მიაქციეთ როგორც უფროსების, ასევე ბავშვების თვალებს. მხატვარი შეეცადა გადმოეცა მათი განსაკუთრებული ფორმა, რომელიც საერთო იყო მთელი ოჯახისთვის. თვალები ამ ოჯახის თავისებური გენეტიკური იდენტიფიკატორია.
ენციკლოპედიური ცნობა: მაქსიმილიან II (გერმ. Maximilian II, 1527 წლის 31 ივლისი, ვენა - 1576 წლის 15 ოქტომბერი, რეგენსბურგი) - წმიდა რომის იმპერიის იმპერატორი და ავსტრიის ერცჰერცოგი 1564 წლის 25 ივლისიდან გარდაცვალებამდე, ჩეხეთის მეფე (მეფედ აკურთხეს 1562 წლის 14 მაისს სახელით მაქსიმილიან I), გერმანიის მეფე (რომის მეფე, მეფედ აკურთხეს 1562 წლის 28 ნოემბერს), უნგრეთისა და ხორვატიის მეფე (მეფედ აკურთხეს 1563 წლის 8 სექტემბერს). ჰაბსბურგების დინასტიის წარმომადგენელი.
ყურადღება მიაქციეთ ინგლისელი დედოფლის ვიქტორიას და მისი შვილების თვალებს. მხატვარი შეეცადა გადმოეცა მათი განსაკუთრებული ფორმა, რომელიც საერთო იყო მთელი ოჯახისთვის. აქაც ჩვენ ვხედავთ ჰანოვერის დინასტიის ოჯახის იმავე თავისებურ გენეტიკურ იდენტიფიკატორს, როგორც წმინდა რომის იმპერიის მმართველის, მაქსიმილიან II-ის ოჯახის წარმომადგენლებში.
ენციკლოპედიური ცნობა: ვიქტორია (ინგლ.Victoria, სახელი ნათლობისას ალექსანდრინა ვიქტორია, ინგლ. Alexandrina Victoria; 1819 წლის 24 მაისი - 1901 წლის 22 იანვარი) - დიდი ბრიტანეთისა და ირლანდიის გაერთიანებული სამეფოს დედოფალი 1837 წლის 20 ივნისიდან გარდაცვალებამდე, ინდოეთის იმპერატრიცა 1876 წლის 1 მაისიდან (გამოცხადება ინდოეთში მოხდა 1877 წლის 1 იანვარს). ვიქტორია ტახტზე 63 წელი და შვიდი თვე იყო - უფრო მეტი, ვიდრე ნებისმიერი სხვა ბრიტანეთის მონარქი. ვიქტორიანული ეპოქა იყო დიდი ბრიტანეთის ინდუსტრიული, კულტურული, პოლიტიკური, სამეცნიერო და სამხედრო განვითარების პერიოდი და ბრიტანეთის იმპერიის უდიდესი აყვავების ხანა. ვიქტორია იყო დიდი ბრიტანეთის ბოლო მონარქი ჰანოვერთა დინასტიიდან. „ჰანოვერის დინასტია დასაწყის იღებს ველფებისგან. თავად ჰანოვერები ნათესაურ კავშირში არიან რომანოვების დინასტიასთან“.
თუ გადავხედავთ რუსეთის იმპერიის პირველი იმპერატორების - პეტრე I- ის და მისი მეუღლის ეკეტერინე I-ის პორტრეტებს, ჩვენ მათ სახეებში შევამჩნევთ ზოგიერთ გენეტიკურ ნიშნებს, რომლებიც არ ახასიათებს რუს ხალხს, მაგრამ დღეს ბევრ ებრაელს ახასიათებს.
თქვენს წინაშეა სიცოცხლეში დაწერილი პეტრე I-ის (1672-1725), მისი მეუღლის ეკატერინე I-ის (1684-1727), პეტრე I-ის შვილიშვილის - პეტრე II-ის (1715-1730), პეტრე I-ის უფროსი ძმისშვილის ანა იოანოვნას (1693-1740) და პეტრე I-სა და ეკატერინე I-ის ქალიშვილის ელიზავეტა პეტროვნას (1709-1761) პორტრეტები.
* * *
შესაძლოა, ამ პორტრეტებმა ახლა გამოიწვია ვინმეს გაკვირვება, მაგრამ მე არ მაღელვებს ამ ადამიანების გენეტიკური მსგავსება, მე მაღელვებს პასუხი კითხვაზე: ეს სამეფო დინასტიები ებრაელი ხალხის წიაღიდან გამოვიდნენ, თუ, პირიქით, აშკენაზები და სეფარდები წარმოიშვენ რამდენიმე სამეფო ოჯახის მიერ დათესილ თესლიდან: ჰაბსბურგების, ველფების და სხვ., რომლებიც შუა საუკუნეებში მართავდნენ სახელმწიფოებს?!
ებრაელებისთვის დამახასიათებელი გენეტიკური დაავადებები მეორეს სასარგებლოდ მეტყველებენ: აშკენაზელი ებრაელების და სეფარდი ებრაელების მამა-მწარმოებლები შეიძლება ყოფილიყვნენ სამეფო გვარის მამრობითი სქესის წარმომადგენლები, რომლებიც შუა საუკუნეებში მართავდნენ ევროპულ სახელმწიფოებს.
სამეფო დინასტიებიდან 350 მამაკაცს მართლაც შეეძლო ათეულობით ათასი ქალის თესლის მასალით უზრუნველყოფა, რომელმაც პირველი „ღვთის რჩეული შთამომავლობა“ შვა. მხოლოდ ამის შემდეგ, ამ შთამომავლობის ახლონათესაური სისხლაღრევითი კავშირის შედეგად ახალი გენერაციის ბავშვებს გაუჩნდათ ყველა ეს გენეტიკური დაავადება, რომელიც მხოლოდ ევროპელი ებრაელებისათვის არის დამახასიათებელი.
ებრაულთა გენეტიკური დაავადებები
მრავალი გენეტიკური დაავადება დამახასიათებელია კონკრეტული ეთნიკური ჯგუფების ან ეროვნებისთვის. მაგალითად, ებრაელთა 25 პროცენტი, რომელთა წინაპრები აღმოსავლეთ ევროპიდან არიან, გარკვეული გენეტიკური დაავადებების მატარებლები არიან. თუ ერთ–ერთი პარტნიორი გენეტიკური დაავადების მატარებელია, არსებობს 25-პროცენტიანი ალბათობა იმისა, რომ მეუღლეებს ეყოლებათ დიდი ბავშვი. ასევე არსებობს 50-პროცენტიანი ალბათობა იმისა, რომ ბავშვი, მშობლების მსგავსად, აღმოჩნდეს დეფექტური გენის მატარებელი, და მხოლოდ 25-პროცენტიანი ალბათობა, რომ ის საერთოდ არ მიიღებს მას მემკვიდრეობით.
საბედნიეროდ, შემუშავებული იქნა ძალიან ზუსტი მეთოდები იმის დასადგენად, მიიღო მემკვიდრეობით ნაყოფმა თუ არა გენეტიკური დაავადება. ეს შეიძლება იყოს როგორც ამნიოცენტოზი, რომელიც კეთდება ორსულობის 15-18 კვირას, ასევე ქორნალური ბუსუსების ანალიზი, რომელიც ჩვეულებრივ ტარდება ფეხმძიმობის 10-12 კვირას.
ებრაელებისთვის, რომლებიც აპირებენ გახდნენ მშობლები, სასარგებლო იქნება გაიგონ გენეტიკური დაავადებების შესახებ, რომლებიც გავრცელებულია აშკენაზ ებრაელთა შორის. ეს დაავადებებია:
ბლუმის სინდრომი. ამ იშვიათი დაავადების მქონე ბავშვები იბადებიან ძალიან პატარები და იშვიათად იზრდებიან 1,5 მეტრზე მეტი. მათ სახეზე აქვთ წითელი და ძალიან მგრძნობიარე კანი; სხვადასხვა პათოლოგიური აშლილობები; ისინი უფრო მგრძნობიარენი არიან სასუნთქი გზების და ყურების ინფექციების მიმართ, და მათ სიმსივნის გარკვეული სახის დაავადების უფრო მაღალი რისკი აქვთ. დაახლოებით მატარებელია ერთი 100 აშკენაზელი ებრაელიდან.
კანავანას სინდრომი. ეს დაავადება, როგორც წესი, თავს იჩენს 2-დან 4 თვემდე ასაკის ბავშვებში, და ისინი იწყებენ ადრე მიღებული უნარების დავიწყებას. ბავშვების უმეტესობა 5 წლის ასაკამდე იღუპება. ამ დაავადების მატარებელია ერთი 40 აშკენაზელი ებრაელიდან.
კისტოზური ფიბროზი. კისტოზური ფიბროზი აიძულებს სხეულს სქელი ლორწოს გამომუშავებას, რომელიც ძირითადად გროვდება ფილტვებში და საჭმლის მომნელებელ ტრაქტში, რაც იწვევს ფილტვების ქრონიკულ ინფექციებს და ზრდის შეფერხებას. მატარებელია ყოველი 25-ე აშკენაზელი ებრაელი.
მემკვიდრეობითი დიზავტონომია. ეს დაავადება გავლენას ახდენს სხეულის ტემპერატურის კონტროლის ფუნქციაზე, მოტორულ კოორდინაციაზე, მეტყველებაზე, არტერიულ წნევაზე, სტრესულ რეაქციებზე, ყლაპვაზე, ცრემლისა და საჭმლის მომნელებელი წვენების წარმოქმნაზე. ის დაავადება ყოველ 30-ე აშკენაზელ ებრაელს აქვს.
ფანკონის სინდრომი - С-ტიპი. ფანკონის სინდრომი ასოცირდება ტანმდაბლობასთან, ძვლის ტვინის უკმარისობასთან და ლეიკემიის და სიმსივნის სხვა სახეობების მიმართ მიდრეკილებით. ზოგიერთ ბავშვს შეიძლება ჰქონდეს სმენის პრობლემები ან გონებრივი ჩამორჩენა. მატარებელია ყოველი 89-ე აშკენაზელი ებრაელი.
გოშეს სინდრომი - ტიპი 1. ეს დაავადება აქვს ყოველი 1000-ე აშკენაზელ ებრაელს. მისი სიმპტომები ჩვეულებრივ ვლინდება ზრდასრულ ასაკში. დაავადებულები განიცდიან ტკივილს ძვლებში და სახსრებში, მგრძნობიარე არიან მოტეხილობებისა და ძვლოვან სისტემასთან დაკავშირებული სხვა პათოლოგიების მიმართ. მათ შეენიშნებათ ანემია, სისხლჩაქცევები და სისხლის ცუდი შედედება. დღეს ამ დაავადების მკურნალობა ეფექტურად წარიმართება ფერმენტულ- ჩანაცვლებითი თერაპიის საშუალებით. ამ სინდრომის მატარებელია ყოველი მე-12 აშკენაზელი ებრაელი.
ახლა კი, ალბათ, ყველაზე საინტერესო.
ვკითხოთ საკუთარ თავს: თუ ებრაელები (სეფარდები და აშკენაზები) წმინდა რომის იმპერიის ერთგვარი საიდუმლო იარაღი გახდა, მაშინ კონკრეტულად როგორ მუშაობდა ეს იარაღი?
უზენაესმა ხელისუფალმა თავდაპირველადვე ასწავლა ამ „საიდუმლო იარაღს“ ხალხის მოტყუება და ძარცვის სხვადასხვა მეცნიერება, შემდეგ კი ებრაელები გაყარეს შეჩვეული ადგილებიდან და გაგზავნეს „ფეხით ეროტიკულ მოგზაურობაში“, აიძულეს სხვადასხვა ქვეყნებში ხეტიალი, რათა მოეპოვებინათ თავისთვის და „მამა-მწარმოებლისთვის“ სხვადასხვა უპატიოსნო გზით ოქრო.
„მამა-მწარმოებლების“ ბოლო გზის დასალოცი სიტყვა იყო სურვილი ებრაელების მისამართით - გამხდარიყვნენ „დანაშაულებრივი სამყაროს მეფეები“ ყველა იმ ქვეყანაში, სადაც ისინი ბინადრობდნენ.
თუ როგორ მოქმედებდა წმიდა რომის იმპერიის ეს „საიდუმლო იარაღი“ იმ ერების წინააღმდეგ, რომლებიც ჯერ კიდევ არ იყვნენ დამორჩილებულნი, ან უკვე ვასალურ დამოკიდებულებაში იმყოფებოდნენ, მაგრამ ცდილობდნენ თავისუფლებისა და დამოუკიდებლობის მოპოვებას მთელი ძალით, ამას ილუსტრირებს ებრაელების მიერ მთელი ერის - ჰოლანდიელების - გაძარცვის საოცარი ამბავი. ეს აფერა იმდენად უჩვეულო და იმდენად მასშტაბური იყო, რომ მას ისტორიაში დღემდე არ აქვს ანალოგი.
„ტიტების ცხელება“ ჰოლანდიაში
ტიტა და არა სხვა ყვავილი გახდა გრანდიოზული სპეკულაციის საგანი, რომელმაც მე–16 საუკუნის დასაწყისში გააკოტრა ევროპის ერთ–ერთი ეკონომიკურად ყველაზე განვითარებული ქვეყანა - ჰოლანდია.
სხვა დეკორატიული მცენარეების მსგავსად, ტიტები ევროპაში შუა აღმოსავლეთიდან შემოიტანეს. მაგრამ ტიტას გააჩნდა ერთი საინტერესო თვისება. მისი ბოლქვებიდან იზრდებოდა ამა თუ იმ ფერის მშვენიერი ყვავილები, ხოლო რამდენიმე წლის შემდეგ იგი მოულოდნელად იცვლებოდა: ყვავილის ფურცლებზე ზოლები ჩნდებოდა, ყოველ ჯერზე სხვადასხვა ფერის. ახლა ცნობილია, რომ ეს ტიტების ვირუსული დაავადების შედეგია. მაგრამ მაშინ ეს სასწაულს ჰგავდა. თუ ბრილიანტებით მოვაჭრეს დიდი თანხა უნდა გადაეხადა ახალი ალმასის შესაძენად და ახლებურად დაეწახნაგა იგი, ერთი-ერთადერთი ტიტის ბოლქვის მფლობელი შეიძლება გამხდარიყო ახალი, უნიკალური ჯიშის მფლობელი, რომელიც ტიტების ბაზარზე ბევრად ძვირი ღირდა.
1612 წელს ამსტერდამში გამოქვეყნდა Florilegium-ის კატალოგი, რომელშიც წარმოდგენილი იყო 100 სახეობის ტიტების ნახატები. კეთილდღეობის ახალმა სიმბოლომ ევროპის მრავალი სამეფოს დაინტერესება გამოიწვია. ტიტების ფასები გაიზარდა. 1623 წელს Semper Augustus–ის იშვიათი ჯიშის ბოლქვი, რომელიც დიდი მოთხოვნილებით სარგებლობდა, ათასი ფლორინი ღირდა, ხოლო ტიტებზე ბუმის დროს, 1634–1636 წლებში, 4600–მდე ფლორინი. შედარებისთვის: ღორის ღირებულება 30 ფლორინი იყო, ხოლო ძროხა 100 ფლორინი ღირდა.
ტიტების ბუმის მეორე მიზეზი იყო 1633-1635 წლების ქოლერის ეპიდემია. ჰოლანდიაში სიკვდილიანობის მაღალი მაჩვენებლის გამო მუშათა დეფიციტი გაჩნდა, ამიტომ გაიზარდა ხელფასები. უბრალო ჰოლანდიელებს ზედმეტი ფული გაუჩნდათ, და ტიტებზე მდიდრების სიგიჟის შემხედვარე, მათ დაიწყეს ფულის ჩადება ტიტების საკუთარ ბიზნესში.
ტიტები სეზონური მცენარეებია. სანამ ტიტების ბუმი დაიწყებოდა, მათი გაყიდვა შეზღუდული იყო მაისის თვიდან, როდესაც ყვავილების ბოლქვებს მიწიდან იღებდნენ, ოქტომბრამდე, როდესაც მათ რგავდნენ, ხოლო ყვავილობას ტიტა მომდევნო გაზაფხულზე იწყებდა. მაგრამ ყვავილებზე დიდი მოთხოვნილება მთელი წლის განმავლობაში არსებობდა! 1635 წლის მიწურულს, ტიტები გახდა „ქაღალდის“: 1936 წელს მათი „მოსავლის“ დიდმა ნაწილმა მიიღო ფიუჩერსული კონტრაქტების სახე. დაიწყო ხელშეკრულებებით სპეკულაცია, ისევე როგორც სხვა ფასიანი ქაღალდებით. ყიდვა-გაყიდვის გარიგება შემდეგნაირად გამოიყურებოდა: „აზნაური ყიდულობს ტიტებს საკვამურის მწმენდელისგან 2000 ფლორინად და მაშინვე მიჰყიდის მათ გლეხს. ამავე დროს არც აზნაურს, არც საკვამურის მწმენდელს, არც გლეხს არ აქვთ ტიტების ბოლქვები და არც აპირებენ მათ შეძენას. ასე ყიდულობენ, ყიდიან, ჰპირდებიან უფრო მეტ ტიტებს, ვიდრე შეიძლება მათი გაზრდა ჰოლანდიაში“.
პირველმა ზარმა 1636 წლის ბოლოს დარეკა, როდესაც ტიტების მწარმოებლებმა და ქალაქის მაგისტრატმა დაინახეს, რომ ვაჭრობა ძირითადად „ქაღალდის“ ტიტებით მიმდინარეობდა. ტიტების ბირჟაზე მოთამაშეთა რაოდენობის მკვეთრი მატების შედეგად ფასებმა დაიწყეს ზრდა ან დაცემა უფრო სწრაფად, ვიდრე დაეცემოდა ან გაიზრდებოდა რეალური მოთხოვნა. ბაზრის მაქინაციებში გარკვევა მხოლოდ ექსპერტებს შეეძლოთ. 1637 წლის დასაწყისში მათ ურჩიეს შესყიდვების შემცირება. 2 თებერვალს შესყიდვები თითქმის შეჩერდა, ყველა ყიდდა. ფასები კატასტროფულად დაეცა. გაკოტრდნენ, როგორც ღარიბები, ისე მდიდრები.
მთავრობამ გააცნობიერა, რომ არ შეიძლებოდა ტიტების სიგიჟეში მისი მოქალაქეების რომელიმე გარკვეული კატეგორიის დადანაშაულება. დამნაშავე ყველა იყო. ქვეყნის მასშტაბით გაიგზავნა სპეციალური კომისიები, რომლებიც განიხილავდნენ დავებს ტიტების გარიგებებთან დაკავშირებით. შედეგად, გამყიდველების უმეტესობა დათანხმდა, რომ 5 ფლორინი მიეღო იმ 100 ფლორინიდან, რომელიც კონტრაქტით ეკუთვნოდა.
ბევრი მეურნეობა აუქციონზე გაიყიდა. ბევრი ღარიბი ადამიანი კიდევ უფრო გაღარიბდა. ჰოლანდია კი დიდი ხნის განმავლობაში განიცდიდა სპეკულაციური ციებ-ცხელების შედეგებს. დაზარალდნენ საქმოსნებიც ლონდონიდან და პარიზიდან, სადაც მან მოახერხა შეღწევა. ტიტები კი „ფასიანი ქაღალდებიდან“ კვლავ გადაიქცა ყვავილებად, გამვლელთა და სტუმრების მზერის დასატკბობად.
აქ მე იძულებული ვარ შევჩერდე, რადგან ერთი სტატიის ფარგლებში ებრაელების შესახებ მთელი სიმართლის თქმა პრინციპში შეუძლებელია. იმედი მაქვს, რომ ის, რაც უკვე ვთქვი, საკმარისია იმისთვის, რომ მკითხველმა მიიღოს წარმოდგენა ჩვენი ისტორიული წარსულის შესახებ, გააცნობიეროს ჩვენი ისტორიული აწმყო და დაინახოს, თუნდაც, ზოგადად ჩვენი ისტორიული მომავალი.
Комментариев нет:
Отправить комментарий
Will be revised