კლიმატის ცვლილება და მისი გავლენა მოსახლეობის ჯანმრთელობაზე, პროფილაქტიკური პროგრამების რეალიზაცია ევროპაში
http://nvsu.ru/newsfiles/2017/3195/Izmenenie%20klimata%20i%20ego%20vliyanie%20na%20zdorove%20naseleniya,%20realizatsiya%20profilakticheskih%20programm%20v%20Evro.pdf
ნიჟნევარტოვსკის სახელმწიფო უნივერსიტეტი
სემინარი „გარემო და ადამიანის ჯანმრთელობა: ევროკავშირის ქვეყნების გამოცდილება“
2017 წლის 16 დეკემბერი, ნიჟნევარტოვსკი
კუზნეცოვა ვერა პეტროვნა, გეოგრაფიის მეცნიერებათა კანდიდატი, გეოგრაფიის კათედრის მასწავლებელი
XX საუკუნის 80-იან წლებში მეცნიერები კამათობდნენ, ადგილი აქვს თუ არა კლიმატის გლობალურ ცვლილებებს. 90-იან წლებში მთელი მსოფლიო გამოთქვამდა წუხილს მომხდარი ცვლილებების სისწრაფის გამო, მეცნიერები კი ცდილობდნენ ბუნებრივი კატაკლიზმებით გამოწვეული ზარალის პროგნოზირებას. XXI საუკუნის დასაწყისში უკვე აშკარაა: ჩვენს პლანეტაზე კლიმატი იცვლება და საკმაოდ სწრაფად, რასაც არცერთი მეცნიერი არ უარყოფს. და ეს პლანეტაზე პირველად არ ხდება. ჩვენი პლანეტის არსებობის მანძილზე კლიმატს საკმაოდ შესამჩნევი რყევები ჰქონდა.
კლიმატზე მოქმედი ბუნებრივი პროცესები
1. გეოფიზიკური ფაქტორები – ლანდშაფტური რყევები – ოკეანეების დინებების გარდაქმნა- ვულკანური აქტივობა
2. ასტრონომიული ფაქტორები – დედამიწის მაგნიტური ველის პოლარობის შეცვლა - მზის გავლენა
კლიმატის ცვლილების მიზეზები
1. მზის აქტივობა, რომელიც გავლენას ახდენს ოზონის შრის მდგომარეობაზე, ან უბრალოდ რადიაციის მთლიან რაოდენობაზე;
2. დედამიწის ბრუნვის ღერძის დახრილობის შეცვლა (პრეცესია და ნუტაცია);
3. დედამიწის ორბიტის ექსცენტრიულობის შეცვლა;
4. დედამიწის ბირთვის მდგომარეობის ცვლილებები, დედამიწის მაგნიტური ველის ცვლილებები;
5. ვულკანური ამოფრქვევები;
6. მყინვარების აქტივობა;
7. გაზების გადანაწილება პლანეტაზე;
8. პლანეტის წიაღიდან აირებისა და სითბოს გამოყოფა;
9. ატმოსფეროს ამრეკლავი უნარის ცვლილება;
10. კატასტროფები;
11. ადამიანის საქმიანობა.
კლიმატის ცვლილებასთან დაკავშირებული ჯანმრთელობის კონკრეტული საფრთხეები
საკვები პროდუქტების წარმოება შემცირდება ევროპული რეგიონის ზოგიერთ რაიონში, რამაც შეიძლება ნეგატიურად იმოქმედოს სურსათის უსაფრთხოებაზე და გაამწვავოს კვების დარღვევის პრობლემა.
მოსალოდნელია, რომ მომავალი დათბობა ხელს შეუწყობს ინფექციების და დაავადებების გავრცელების ზრდას, რომლებიც გადაიცემა საკვები პროდუქტების და წყლის მეშვეობით.
კლიმატის ცვლილება ნეგატიურად მოქმედებს ჰაერის ხარისხზე, შეცვლის ქარის ვარდს, გაზრდის ხანძრების რაოდენობას, დააჩქარებს გაუდაბნოების პროცესს და პოტენციურად გაამწვავებს რესპირატორული დაავადებების პრობლემას.
ჰაერში ყვავილის მტვერის შემცველობა (რომელიც იწვევს ასთმას და სხვა ალერგიულ დაავადებებს) ევროპაში იზრდება, ხოლო ყვავილობის სეზონი ბოლო 30 წლის განმავლობაში საშუალოდ 10-11 დღით გაგრძელდა.
მნიშვნელოვნად გაფართოვდა ინფექციური დაავადებების გადამტანების გეოგრაფიული არეალი, მათ შორის ტკიპების და სხვა მწერების. ეს ზრდის ტრანსმისიური დაავადებების წარმოქმნის რისკს.
კლიმატის ცვლილებამ შეიძლება ირიბად ხელი შეუწყოს დასავლეთ ნილოსის და ყირიმ-კონგოს ჰემორაგიული ცხელების გავრცელებას.
სტრატეგიული ცნობების და რეკომენდაციების მომზადება ჯანმრთელობისთვის უსაფრთხო და ჯანსაღი ზომების მიღების მიზნით სხვა სექტორში სათბური გაზების ემისიის შესამცირებლად.
გამოსვლა იმისათვის, რომ ჯანდაცვის საკითხებს სათანადო ყურადღება დაეთმოს გადაწყვეტილების მიღების დროს სხვა სექტორში კლიმატის ცვლილებასთან დაკავშირებით.
პროგნოზების თანახმად, ზოგიერთი ტიპის ამინდის ექსტრემალური მოვლენები უფრო ინტენსიური და ხშირი გახდება/
ამას მოსახლეობის ჯანმრთელობისთვის შემდეგი შედეგები ექნება:
წყალდიდობის შედეგები ადამიანების ჯანმრთელობაზე ვარირებს სიკვდილიდან ფიზიკურ დაზიანებებამდე, ინფექციამდე და ფსიქიკურ აშლილობამდე. კლიმატის ცვლილების შედეგად პროგნოზირებულია წყალდიდობების ინტენსივობისა და სიხშირის ზრდა ევროპის დიდ ტერიტორიებზე.
მსოფლიოს ჯანდაცვის ორგანიზაციის ევროპის რეგიონში ძლიერი სიცხის პერიოდები სულ უფრო ხშირია, ხოლო მათი ინტენსივობა იზრდება, რაც მათ უფრო საშიშს ხდის.
ტემპერატურის საერთო ზრდის მიუხედავად, რეგიონში ისევ ხშირია ექსტრემალურად ცივი ამინდის პერიოდები. სიცივის ზემოქმედებამ შეიძლება გამოიწვიოს ჰიპოთერმია, მიოკარდიუმის ინფარქტი, რესპირატორული დაავადებები და გაყინვის შემთხვევები.
დიდია ალბათობა იმისა, რომ XXI საუკუნეში გვალვის პრობლემა გამწვავდება ცენტრალურ და სამხრეთ ევროპაში, ასევე ხმელთაშუაზღვისპირეთში, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს საკვებ პროდუქტებზე ფასების გაზრდა და სასურსათო უსაფრთხოების დონის შემცირება.
ჯანდაცვის სისტემის ინფრასტრუქტურა და სამედიცინო პერსონალი განიცდის დამატებით დატვირთვას ექსტრემალური ამინდის მოვლენების დროს და მას შემდეგ, იმის გამო, რომ ისინი უნდა მოემსახურონ პაციენტების მზარდ ნაკადს და ერთდროულად გამოასწორონ ფიზიკური დაზიანებები.
კლიმატის ცვლილებით გამოწვეული ჯანმრთელობის საფრთხეების ეფექტურად გამკლავებისთვის ექვსი მიმართულების გაძლიერებაა საჭირო:
1) ჯანდაცვის სისტემების მდგრადობის გაზრდა არასასიკეთო ზემოქმედებისადმი და საზოგადოებრივი ჯანდაცვის მზადყოფნა მათ მოსაგერიებლად;
2) ჯანდაცვის საკითხების უფრო ფართო ჩართვა ადაპტაციის ზომებში ყველა სექტორში;
3) ჯანდაცვის საკითხების უფრო ფართო ჩართვა შედეგების შერბილების სამუშაოებში (სათბურის გაზების ემისიების შემცირება) ყველა სექტორში;
4) კლიმატის ცვლილებასთან დაკავშირებული ჯანმრთელობის საფრთხეების უფრო ქმედითად ინფორმირების შესახებ და ჯანმრთელობის მაჩვენებლების გაუმჯობესების შესაძლებლობის შესახებ ზომების მიღების შედეგად უკვე ახლა;
5) მთავრობების მხარდაჭერა კლიმატის ცვლილებასთან დაკავშირებული ჯანმრთელობის დაცვის ხარჯების, ასევე ეფექტურობისა და ჩარევის ზომების ხარჯების შეფასებაში;
6) გაკვეთილების გაზიარება პრაქტიკული გამოცდილებიდან.
გარემოს და ჯანმრთელობის დაცვის მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციის ებროპული ცენტრი
ეხმარება სახელმწიფოებს ვალდებულებების შესრულებაში, რომლებიც ჩამოყალიბებულია განცხადებაში კლიმატის ცვლილებისა და ჯანმრთელობის დაცვის სფეროში აქტიური ქმედებების შესახებ, აგრეთვე სხვა რეგიონულ და გლობალურ შეთანხმებებში.
აფასებს და განაზოგადებს ფაქტობრივ მონაცემებს ჯანმრთელობისთვის პროგნოზირებადი რისკების შესახებ და კლიმატის ცვლილებასთან დაკავშირებულ ტენდენციებს.
შეიმუშავებს მეთოდურ სახელმძღვანელოებს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის პოზიციებიდან და ინსტრუმენტებს კლიმატის ცვლილებით გამოწვეული ჯანმრთელობისთვის ნეგატიური შედეგების თავიდან ასაცილებლად, მათთვის მზადყოფნის და მათზე რეაგირების უზრუნველსაყოფად.
მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციის/გარემოს და ჯანმრთელობის დაცვის ევროპული ცენტრის როლი:
ტექნიკური და პრაქტიკული სახელმძღვანელოების შემუშავება.
თანამშრომლობა გაეროს სხვა დაწესებულებებთან ევროპის რეგიონში შესყიდვების გზების გამოსავლენად, რომლებიც მდგრადი იქნება გრძელვადიან პერიოდში.
სიტუაციური კვლევების წახალისება მოწინავე პრაქტიკის შესწავლის მიზნით.
საგზაო რუკის შემუშავება ჯანდაცვის სისტემების მდგრადი განვითარებისთვის.
სტრატეგიები ჯანდაცვისა და კლიმატის ცვლილების სფეროში: ჯანმრთელობის შემადგენელი
კლიმატის სისტემის დათბობა უდავო ფაქტია. 1950-იანი წლებიდან მრავალი ცვლილება მოხდა, რომელთა განვითარებას ადრე ათი წლიდან ათასწლეულებამდე სჭირდებოდა.
შერბილება * სათბურის გაზების ემისიების შესამცირებლად მოკლევადიანი და გრძელვადიანი ოპტიმალური ზომები
ადაპტაცია • კლიმატის ცვლილებით გამოწვეული რისკების მართვის ღონისძიებები
ადამიანის ჯანმრთელობის დამოკიდებულება მთელი XXI საუკუნის განმავლობაში და შემდეგ
კლიმატის ანთროპოგენული ცვლილების ზეეროვნული ხასიათი (ცვლილებები, რომლებიც წარმოიშვა ადამიანის ჩარევის შედეგად რესურსების ბაზაში ან სხვა სფეროებში და რომლებიც არ ექცევა ერთი სახელმწიფოს პოლიტიკური კონტროლის ქვეშ) => სათბურის გაზების ემისიების არსებითი შემცირებისთვის მნიშვნელოვანია ეფექტური საერთაშორისო თანამშრომლობა.
2010 ს.: გარემოსა და ჯანმრთელობის დაცვის მინისტრთა მეხუთე კონფერენცია პარმაში (იტალია) - მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციისა და ევროკავშირის ყველა ევროპულმა წევრმა ქვეყანამ განაცხადა თავისი განზრახვის შესახებ დაიცვას ადამიანის ჯანმრთელობა და კეთილდღეობა, ბუნებრივი რესურსები და ეკოსისტემები, ასევე ხელი შეუწყოს სამართლიანობას ჯანმრთელობასთან მიმართებაში, მიიღოს ზომები ჯანმრთელობის უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად და ჯანსაღი გარემოს შექმნას ცვალებადი კლიმატის პირობებში.
ევროპის ქვეყნებმა, რომლებიც 1980-იანი წლების ბოლოს ხელმძღვანელობდნენ მუშაობას გარემოს და ჯანმრთელობის დაცვის სფეროში, დაიწყეს ადამიანის ჯანმრთელობისთვის ყველაზე სერიოზული ეკოლოგიური საფრთხეების ლიკვიდაციის პროცესი. ამ მიზნის მიღწევის პროგრესი განისაზღვრება მინისტრთა კონფერენციების სერიით, რომლებიც ტარდება ხუთ წელიწადში ერთხელ მსოფლიოს ჯანდაცვის ორგანიზაციის ევროპის რეგიონალური ბიუროს ეგიდით.
კლიმატის ცვლილების შესახებ გაეროს ჩარჩო კონვენცია
კლიმატის ცვლილების შესახებ გაეროს ჩარჩო კონვენციაში (გაერო, 1992) ხაზგასმით აღნიშნულია პროექტების ან ღონისძიებების საშუალებით ადამიანის ჯანმრთელობაზე და კეთილდღეობაზე უარყოფითი ზემოქმედების შემცირების აუცილებლობის, ეკონომიკაზე, საზოგადოების ჯანმრთელობასა და გარემოს ხარისხზე უარყოფითი ზემოქმედების მინიმუმამდე შემცირების შესახებ, რომლებიც ხორციელდება კლიმატის ცვლილების ზემოქმედების შესამსუბუქებლად ან მასთან ადაპტაციის მიზნით.
საბოლოო მიზანია ატმოსფეროში სათბურის გაზების კონცენტრაციის სტაბილიზაცია იმ დონეზე, რომელიც არ დაუშვებს საშიშ ანთროპოგენულ ზემოქმედებას კლიმატის სისტემაზე.
მათი ეროვნული კანონმდებლობისა და ვალდებულებების შესაბამისად კლიმატის ცვლილების გაეროს ჩარჩო კონვენციის ჩარჩოებში, ევროპის თითქმის ყველა ქვეყანა ახორციელებს ერთგვარ ზომებს სათბურის გაზების ემისიების შესამცირებლად.
ევროკავშირის სამმაგი მიზანი „20/20/20“
სამმაგი მიზანი „20/20/20“, რომელიც ევროსაბჭომ 2007 წელს დასახა და რომლის რეალიზაციაც მიმდინარეობს ევროკავშირის კლიმატისა და ენერგეტიკის პრობლემებთან დაკავშირებული ღონისძიებების კომპლექსის და ენერგოეფექტურობის დირექტივის ფარგლებში, მიმართულია ევროკავშირის ქვეყნებში სათბურის გაზების ემისიების 20%-ით შემცირებაზე 1990 წლის დონესთან შედარებით; განახლებადი ენერგიის წყაროების 20%-იანი წილის უზრუნველყოფაზე ევროკავშირის მთლიან ენერგეტიკულ ბალანსში; და ევროკავშირის ენერგოეფექტურობის 20%-იან გაუმჯობესებაზე. ამჟამად მოქმედი ეროვნული ღონისძიებების განხორციელების წყალობით, ევროკავშირში 2020 წლისთვის მოსალოდნელია ემისიების ისეთი მოცულობის მიღწევა, რომლებიც 21% -ით დაბალი იქნება 1990 წლის დონეზე, მათ შორის საერთაშორისო ავიაციის სფეროში.
2011 წელს განახლებად წყაროებზე ენერგიის მოხმარების მთლიანი მოცულობის 13% მოდის ევროკავშირის 27 წევრ ქვეყანაში. ამრიგად, ევროკავშირმა შეასრულა თავისი 10.8%-იანი საორიენტაციო გეგმიური ამოცანა 2011-2012 წლებისთვის და ამჟამად იმყოფება 2020 წლისთვის საერთო ენერგეტიკულ ბალანსში განახლებადი ენერგიის წყაროების 20%-იანი წილის უზრუნველყოფის გზაზე.
კლიმატის ცვლილება და ჯანმრთელობა
კლიმატის ცვლილებასთან დაკავშირებული საქმიანობის ჯანმრთელობის საკითხები ყველა დონეზე და ყველა სექტორში:
კლიმატის ცვლილების შესახებ გაეროს ჩარჩო კონვენციის განხორციელების კონტექსტში, კლიმატის სტრატეგიების მართვის მექანიზმებზე პასუხისმგებლობა ეკისრებათ ძირითადად გარემოს დაცვის ან ენერგეტიკის სამინისტროებს, ჯანდაცვისა და კლიმატის ცვლილების სამინისტროებს.
მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციის ევროპის რეგიონის 53 წევრი ქვეყნიდან 32-მა ქვეყანამ განახორციელა კლიმატის ცვლილების ზემოქმედების, ასევე მოწყვლადობისა და ადაპტაციის ეროვნული შეფასება.
პროგნოზირებადი კლიმატური რისკები, გამოვლენილი დაუცველი ადგილები და ჯანმრთელობაზე კლიმატის ცვლილების პროგნოზირებადი ზემოქმედება რამდენიმე ქვეყანაში, რომლებმაც წარმოადგინეს ანგარიში
შეფასების მონაცემების დანიშნულება:
ა) ისინი წარმოადგენენ საფუძველს ეროვნული ადაპტაციის სტრატეგიის შესამუშავებლად;
ბ) ისინი ჩართულები არიან ეროვნულ კომუნიკაციებში კლიმატის ცვლილების შესახებ გაეროს ჩარჩო კონვენციისთვის;
გ) ემსახურება კონკრეტულ რისკებთან დაკავშირებული პრობლემების გადაჭრას, მაგალითად, ანომალურად ცხელი ამინდის ან ახალი ინფექციური დაავადებების პერიოდებთან.
ჯანმრთელობის საკითხები ადაპტაციის ეროვნულ გეგმებში
მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციის ევროპის რეგიონის 53 წევრი ქვეყნიდან 24-მა ქვეყანამ გამოაქვეყნა ადაპტაციის ეროვნული სტრატეგია ან სამოქმედო გეგმა, რომელთაგან 22 მოიცავს ჯანდაცვის ზომებს. გარდა ამისა, ევროპის რეგიონის 8 წევრმა ქვეყანამ შეიმუშავა კლიმატის ცვლილებისადმი ადაპტაციის ეროვნული ან ადგილობრივი გეგმები სპეციალურად ჯანდაცვის სექტორისთვის.
კლიმატის ცვლილების მთავრობათაშორისმა ექსპერტთა ჯგუფი მივიდა დასკვნამდე, რომ ჰაერის ტემპერატურის მომატება ზრდის სიცხესთან დაკავშირებული სიკვდილის და დაავადებების რისკს. ჰაერის ტემპერატურისა და ადგილობრივ დონეზე ნალექების რაოდენობის ცვლილებები იწვევს ზოგიერთი დაავადებების გადანაწილებას, რომელიც გადაიცემა წყლის და ინფექციური დაავადებების გადამტანების გზით, აგრეთვე მოსახლეობის ზოგიერთი დაუცველი ჯგუფის საკვების წარმოების შემცირებას.
მსოფლიო ჯანმრთელობის დაცვის ევროპული რეგიონის წევრი სახელმწიფოები აძლიერებენ ჯანდაცვის სისტემებს კონკრეტული ზომების გამოყენების გზით:
ინფექციური დაავადებებზე ეპიდემიოლოგიური ზედამხედველობა;
გაძლიერდა გარემოს ჰიგიენის საკითხების სამსახურები (წყალმომარაგება, სანიტარია და იმუნიზაცია);
გააუმჯობესეს ჯანმრთელობის უსაფრთხოების ხარისხი და საერთაშორისო სამედიცინო-სანიტარული წესების დაცვა;
გაძლიერდა საგანგებო სიტუაციებზე ადრეული პრევენციისა და რეაგირების სისტემები;
კლიმატის ცვლილების საკითხი სახელმწიფო ჯანდაცვის პოლიტიკის ერთ-ერთ მთავარ მიმართულებად იქცა;
გაძლიერდა პირველადი სამედიცინო დახმარების სამსახურები;
უზრუნველყვეს კლიმატის ცვლილებთან დაკავშირებული დაგეგმვის ჩართვა ჯანდაცვის სახელმწიფო პოლიტიკაში;
შეიმუშავეს კომპლექსური დაკვირვება კლიმატის, გარემოს და ჯანმრთელობის მდგომარეობაზე;
შექმნეს კლიმატის ცვლილებებისადმი მდგრადი ინფრასტრუქტურა.
საუკუნის შუა პერიოდამდე კლიმატის ცვლილებები ძირითადად გააუარესებს ჯანმრთელობის არსებულ პრობლემებს ... შეიძლება გაჩნდეს კლიმატის ცვლილებით გამოწვეული ახალი დაავადებები ... ხოლო არსებული დაავადებები (მაგ. საკვებით გადაცემული ინფექციები) შეიძლება გავრცელდეს და ჯერ კიდევ არ დაზარალებულ რეგიონებამდე მიაღწიოს ... შეიძლება შეიმჩნეოდეს შრომისუნარიანობის და პროდუქტიულობის დაკარგვა მოსახლეობის დაუცველ ჯგუფებს შორის.
ადრეული გაფრთხილებისა და მზადყოფნის სისტემები
მსოფლიო ჯანდაცვის ევროპულ რეგიონში მოქმედებს სხვადასხვა სახის ადრეული გაფრთხილების სისტემები ექსტრემალური ამინდის მოვლენების შემთხვევაში, როგორიცაა ანომალურად ცხელი ან ცივი ამინდი, წყალდიდობები, ხანძარი და გვალვა. მეტეოროლოგიური სამსახურები აცნობებენ ამ მოვლენების დიდი ნაწილის შესახებ.
ამგვარი გეგმების ძირითადი კომპონენტებია ამინდის პირობების განსაზღვრა, რომლებიც ნეგატიურ გავლენას ახდენს ადამიანის ჯანმრთელობაზე, მეტეოროლოგიური პროგნოზების მონიტორინგი, გაფრთხილების გავრცელების მექანიზმები და საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ზომები ანომალური სიცხის პერიოდებთან დაკავშირებული დაავადებების და სიკვდილის თავიდან ასაცილებლად ან შემცირების მიზნით.
ადრეული გაფრთხილების სისტემები უფრო ეფექტურია, როდესაც არსებობს ჯანდაცვის სფეროში საპასუხო მოქმედებების გეგმა ან ადვილად იდენტიფიცირებადი გადაწყვეტილების მიღების პროცესი, რომელიც მოიცავს ადრეულ გაფრთხილებებს.
კლიმატის ცვლილებისა შესახებ საზოგადოების ინფორმირებულობის გაზრდის პროგრამები და ჯანმრთელობა
უმეტეს ქვეყნებში მთავრობის წარმომადგენლები და საზოგადოება კლიმატის ცვლილების პრობლემას აღიქვამს როგორც პოლიტიკური განვითარების მნიშვნელოვან ფაქტორს. კლიმატის ცვლილებისა და ჯანმრთელობის სფეროში მოხსენებების უმეტესობა რეალურ მოვლენებს ემყარება და ფოკუსირებულია ექსტრემალურ ამინდის მოვლენებზე.
ძირითადი საშუალებები სამუშაოს ამ მიმართულების განმტკიცებისთვის შეიძლება იყოს კლიმატის ცვლილებისა და ჯანმრთელობის დაცვის საკომუნიკაციო გეგმების შემუშავება, ასევე კლიმატის ცვლილების სფეროში პოტენციალის ზრდა და კადრების განვითარება და მასთან დაკავშირებული ჯანმრთელობის ასპექტები.
დასკვნა
ადაპტაციის ზომებს ისტორიულად ნაკლები ყურადღება ეთმობა კლიმატის ცვლილების სფეროში საერთაშორისო დღის წესრიგში, ვიდრე შემამსუბუქებელ ზომებს, მაგრამ ბოლო დროს ამ თემისადმი ინტერესი გაიზარდა კლიმატის ცვლილების შედეგად მიყენებული ზარალის შემცირების ზრდასთან დაკავშირებით უახლოეს პერსპექტივაში 2030–2040 წლების პერიოდში.
ადაპტაციის ეროვნული გეგმები ან სტრატეგიები შემუშავდა მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციის ევროპის 24 წევრ ქვეყანაში. მუშაობა შემუშავებაზე დამოკიდებულია კლიმატის ცვლილების გამოვლენილი შედეგების მასშტაბებსა და ხასიათზე, დაუცველობის არსებული და მომავალი დონის შეფასებაზე, ადაპტაციის უნარზე და მოქმედების სურვილზე.
წევრმა სახელმწიფოებმა ერთმანეთს მოუწოდეს: შეიმუშაონ ღონისძიებები ჯანმრთელობის დასაცავად და შეიტანონ ისინი კლიმატის ცვლილებისადმი ადაპტაციის გეგმებში; განამტკიცონ ჯანდაცვის სისტემების პოტენციალი; ხელო შეუწყონ ჯანდაცვის სექტორის ეფექტურ მონაწილეობას და მის თანამშრომლობას მომიჯნავე სექტორთან; წარმოადგინონ მკაფიო მითითებები დაგეგმვისა და ინვესტიციების განხორციელებისათვის. პარტნიორებთან ერთად მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაცია სთავაზობს ინსტრუმენტებსა და მეთოდებს, ასევე ატარებს სწავლებას ჯანდაცვის საკითხების ჩასართავად კლიმატის ცვლილებასთან დაკავშირებულ პროგრამებსა და სტრატეგიებში.
Комментариев нет:
Отправить комментарий
Will be revised