თანაგრძნობის უუნარობა მამაკაცებში

                                           თანაგრძნობის უუნარობა მამაკაცებში
                                                                                                                      ვიაჩესლავ გუსევი

         დიდი ხანია ვაპირებდი ამ სტატიის დაწერას. მაგრამ ამის გაკეთება ძალიან და ძალიან რთულია. უკვე მესამედ ვწერ. არსებობს თემები, რომლებსაც სჭირდებათ განხილვა, მაგრამ მათი წამოჭრა ტალახის სქელი ფენის მოცილების ტოლფასია. ამის გაკეთება რთულია, მაგრამ აუცილებელი. ამრიგად, მამაკაცის თანაგრძნობის შესახებ.

       რა თქმა უნდა, თანაგრძნობა მამაკაცისთვის ყველაზე რთული ასპექტია. სწორედ ცნობიერების ეს ასპექტი აშორებს მამაკაც-მხეცს მამაკაც-ადამიანისგან.

       ქალებს სხვა ენერგეტიკა აქვთ, ბუნებით უფრო კონსოლიდირებულნი არიან, არასოდეს შედიან საკუთარ სულთან ძლიერ წინააღმდეგობაში.

       მაგალითი. გამოჩენილმა დოქტორმა ნიფონტ დოლგოპოლოვმა ერთ-ერთ კონფერენციაზე თხოვა გამოსულიყვნენ სიკვდილით, როგორც დამნაშავეთა დასჯის, მხარდამჭერებსა და მოწინააღმდეგებს. რაც მას შემდეგ მოხდა, იმავე დროს იყო საოცარიც და საგულისხმოც. მოწინააღმდეგეთა შორის აღმოჩნდნენ მხოლოდ ქალები და არც ერთი მამაკაცი. მხარდამჭერთა შორის აღმოჩნდნენ მხოლოდ მამაკაცები და მხოლოდ ორი ქალი. მოულოდნელად, დისკუსია გადაიზარდა მამაკაცებსა და ქალებს შორის დაპირისპირებაში.

      ქალთა არგუმენტები იყო უდავო: „თქვენ ჯერ მუცლით ატარეთ, დაბადეთ და შემდეგ მოკალით“. აღმოჩნდა, რომ ამ არგუმენტს ვერავინ შეედავა, მათ შორის ის ორი ქალიც, ვინც მამაკაცების მხარეს აღმოჩნდნენ. მათ არ ჰყოლიათ თავისი შვილები.

         მხეცის ზრდასრული მამაკაცური ენერგეტიკა თავისი ბუნებით შეუბრულებელი და გამყოფია იმ მომენტამდე, სანამ არ გაიღვიძებს მამაკაცის გული. ამ გამოღვიძებას ყოველთვის თან ახლავს სხვა ცოცხალი არსების ტკივილის, როგორც საკუთარის, განცდის უნარი. თუ გსურთ, ეს გარდაუვალი საფასურია, როგორც ადამიანის სიყვარულის უნარის საფასური.

            ახალგაზრდა მამაკაცს ამ მომენტში ძალიან სჭირდება მხარდაჭერა და თანაგრძნობა, რადგან, რაც უფრო მეტად აძლევს თავის გულს გამოღვიძების საშუალებას, მით უფრო მეტად აწუხებს ზოგადსაკაცობრიო ტკივილი. ამ მომენტში მას ნაკლებად აინტერესებს ფიზიკის ან ისტორიის შესწავლა, რადგან მისი მომავალი დამოკიდებულია იმაზე, თუ როგორ ჩაივლის ეს ინიციაცია. მახსოვს, როდესაც ჩემი შვილი სკოლიდან მოვიდა, მან მკითხა: „მამა, რატომ ხდება, რომ, როდესაც ვინმეს დავარტყავ, მე თავად აქ მტკივა?“, და ხელი გულზე მიიდო. „იზრდები, შვილო!“

          ბევრი ბიჭი, რომელმაც განიცადა თანაგრძნობის ტკივილი, თავს არიდებს და აღარ მიჰყვება ამ პროცესს. რადგან  ადამიანის აღქმაში მართლაც ძალიან ბევრი ტკივილია. ძალიან ბევრი ტკივილი. თუ ამ ინიციაციას არ გაივლიან, ისინი ან ზრდასრული მამრები გახდებიან, რომლებმაც უარყვეს საკუთარი გული, ან თუ თავის მხეცურ ენერგიას უარყოფენ, მარადიულ ბავშვებად დარჩებიან.

        მამაკაცი, რომელმაც გაბედა თანაგრძნობა, კარგავს ძალადობის უნარს და გარკვეულწილად დაუცველი და პარალიზებული რჩება, რადგან აღმოაჩენს, რომ საკუთარი ფიზიკური ტკივილის და სიკვდილის გადატანაც კი უფრო ადვილია, ვიდრე სულიერი ტკივილის განცდა.

       მაგალითი მსოფლიო კინოს სამყაროდან - ფილმის „მწვანე მილის“ მთავარ გმირს აშკარად გააჩნდა საკუთარი თავის დაცვის და გათავისუფლების უნარი, უფრო მეტიც, მას შესთავაზეს ასეთი გათავისუფლება. მაგრამ მან უარი თქვა.

          „დავიღალე“, - განაცხადა მთავარმა გმირმა. მას ერჩია, რომ მოეკლათ. ასეთია დაუმთავრებელი ინიციაციის ამბავი. ვიეტნამის ომის ისტორიკოსები წერდნენ, რომ შეტევაზე გადასული ბევრი ამერიკელი ჯარისკაცის ავტომატის სავაზნე კოლოფი სავსე რჩებოდა. ჰიპი ჯარისკაცს ერჩია მტრის ტყვიისათვის მკერდი მიეშვირა, ვიდრე  თავად გაესროლა.

        ინტერნეტში განთავსებულია მოთხრობა მატადორის შესახებ, რომელმაც ხარი ვერ მოკვლა, რადგან ხარი თავს არ ესხმოდა მეტადორს, უბრალოდ იდგა და თვალებში უყურებდა. და მატადორმაც ფარ-ხმალი დაყარა. მაგალითი ბევრი არსებობს. რა არის ეს, სულმოკლეობა, თუ  სულიერი ძალა?

           მამაკაცი, რომელშიც თანაგრძნობა იღვიძებს, უსუსურია კიდევ იმიტომ, რომ სანამ მის გულში სიყვარული გაიღვიძებს, ხოლო გონებას  სიბრძნე შეემატება, მას შეიძლება გაუჩნდეს სურვილი თავისი ქმედებით დაეხმაროს ტანჯულთ სიბრალულის გამო.

         „როდესაც ჩემს გულში ვპოვებ ცოდნის ურყევ სურვილს, მე დიდ გზას ვადგები და ერთადერთი, რაც მაშინებს, ეს არის თანაგრძნობა სიბრალულის გამო“, - ნათქვამი აქვს ბრძენს ლაო-ცზის მრავალი ათასი წლის წინ. ეს ლაო-ცზის ერთ-ერთი ჩემი საყვარელი გამონათქვამია.

          „სულელის დახმარება მტერზე უფრო საშიშია“, - ამბობდა მამაჩემი ამასთან დაკავშირებით. შემბრალებელთა ერთ-ერთი დაავადებაა რევოლუციონერის სინდრომი. ეს მძიმე დაავადებაა, ამ დაავადებით შეპყრობილი აუცილებლად ზრდის ტანჯულთა რაოდენობას ამ ქვეყნიერებაში. თავისუფლებისა და თანასწორობისათვის ყველა მებრძოლი აუცილებლად ახალ ციხეებსა და ეშაფოტებს აშენებს. არანაკლებ რთულია ფილანტროპის ავადმყოფობა, რადგან ადამიანთა უმეცრების მორევს, შავი ხვრელის მსგავსად, შეუძლია უამრავი სახსრებისა და ენერგიის შთანთქმა. მხოლოდ მოყვარულსა და ბრძენს შეუძლია შეუბრალებლად და ეკოლოგიურად დახმარების გაწევა.

          მე უკვე ვწერდი იმის შესახებ, რომ ინტრაპერსონალური ურთიერთობების ფორმა ემთხვევა ინტერპერსონალური ურთიერთობების ფორმას. ეს კანონია.  

        ტანჯვის წყარო, რომელიც ტანჯავს მამაკაცის გამოღვიძებულ გულს, გარე სამყაროში არ არის. ამ მომენტში ცხოველური და ადამიანური მამაკაცში ერთმანეთთან ურთიერთობას სწავლობს. და თუ სამყაროს მიერ ინიცირებული თანაგრძნობისკენ მიემართება, ეთანხმება მას, ცხოვრობს ამ თანაგრძნობით, აღმოაჩენს, რომ მის გულში სიყვარული სულ უფრო მეტად იღვიძებს. საკუთარი მხეცის მოთვინიერების შემდეგ, მამაკაცი-ადამიანი პატივისცემას ამჟღავნებს ასეთი პროცესის სირთულის მიმართ სხვა ადამიანებში. ის აღმოაჩენს, რომ ერთადერთი, რაც მას შეუძლია გააკეთოს და დაეხმაროს ამ სამყაროს - უყვარდეს იგი მთელი გულით. რომ ეს ყველაზე ეფექტური და რეალური წამალია. ყველაფერი დანარჩენი ცბიერისგანაა.

        ამიტომ ამ პლანეტის უძველესი ბრძენი ერები არ ერევიან აქტიურად „ცივილიზებულ“ ადამიანთა ზრდის პროცესში. ყველა კულტურა ამ გზას გადის ან იღუპება.

          ულმობელ სიყვარულთან ერთად იღვიძებს სიბრძნე, როგორც გაგება, რომ ამ ქვეყნიერებაში ტანჯვა არის ცნობიერების მოწიფულობის გარდაუვალი ასპექტი. როდესაც ჩემი შვილების კონფლიქტის მოწმე ვხდებოდი, მე ვხედავდი, რომ არ არსებობს მათი გადარჩენის არავითარი გზა სულიერი და ფიზიკური ტკივილისგან, და რომ მე შემიძლია დავიცვა ისინი ამ ტკივილისგან ჩემი შესაძლებლობებიდან გამომდინარე, მაგრამ მათთვის მათთან შეხვედრა გარდაუვალია.

           ერთადერთი, რაც შემიძლია მათთვის გავაკეთო, მიყვარდეს ისინი, ვუთანაგრძნო და მხარი დავუჭირო მათ ამ ტკივილში და გავუზიარო ჩემი სიბრძნე. მე უკვე აღვნიშნე წიგნში „დაავადებების საშუალება“, რას იწვევდა ჩემი ძალადობრივი მცდელობა ჩავრეულიყავი ჩემი შვილების ურთიერთობებში. ტკივილი და ტანჯვა იზრდებოდა. ასე მასწავლიდნენ ისინი სიბრძნეს. ოჯახებში, სადაც ერთი ბავშვია, მშობლებსა და შვილებს არ აქვთ ამის სწავლის საშუალება.

          მე ხშირად ვიმეორებ ჩემს პუბლიკაციებში ბერტ ჰელინგერის ფრაზას: „ამ სამყაროში კრიმინალები არ არიან, მხოლოდ მსხვერპლნი“. ნებისმიერი საზოგადოება, რომელიც მიიჩნევს, რომ თუ დასჯიან და დაამარცხებენ ყველას, ვინც „ცუდი“ ან „კარგია“, ცხოვრება იქნება უფრო ადვილი, - უგუნურებას იჩენს.

          თანაგრძნობის გამოღვიძება მამაკაცის ზრდის აბსოლუტურად ბუნებრივი ეტაპია. ბუნებრივი, ბუნებით შექმნილი დანაშაულის პრევენცია. ნებისმიერი კულტურა, რომელშიც ყურადღება არ ექცევა თანაგრძნობის განვითარებას, იძულებულია ებრძოლოს დამნაშავეობას. ნებისმიერი თანამედროვე სახელმწიფო აღმოჩნდა გადაუჭრელი წინააღმდეგობის წინაშე: სახელმწიფოს სჭირდება მამაკაცი-ჯარისკაცი და არ სჭირდება მამაკაცი-კრიმინალი.

        მაგრამ, როგორც ერთის, ისე  მეორის თანაგრძნობა მიძინებული უნდა იყოს. როგორ უნდა გამოვარჩიოთ ერთი მეორისგან, გარდა ტანსაცმლის სტილისა? მთელი ინტერნეტი გავსებულია სპეცრაზმელების სახეებით დემონსტრაციების დაშლის დროს. ისინი დაბნეულები ჩანან.

         ჩემი ბავშვობის მეგობარი, რომელიც სამი წლის განმავლობაში მსახურობდა ავღანეთში საჰაერო-სადესანტო ბრიგადაში, დაბრუნებიდან ორი კვირის შემდეგ ციხეში აღმოჩნდა. პატიმრობაში ყოფნისას მან კიდევ ორი დამატებითი ვადა მიიღო. ის საბჭოთა რემბო იყო.  ასე დაიღუპა ახალგაზრდა ყმაწვილი.  გადარჩა ავღანეთში - დაიღუპა საბჭოთა ციხეში. იგი მოკლა სისტემამ, რომელმაც შექმნა.

       თავის დროზე, როგორც ფსიქოთერაპევტი, მე ვმუშაობდი ყოფილი ავღანელი მებრძოლების იშვიათ ფსიქოსომატურ დაავადებებზე. „ჩვენი პატიება არ შეიძლება მას შემდეგ, რაც გავაკეთეთ“, - თქვა ერთმა მათგანმა. მან შეწყვიტა საკუთარი თავის ჯარისკაცთან იდენტიფიცირება და დაიწყო როგორც დამნაშავის აღქმა. მათ, ვისაც მე შევხვდი, გაიარეს თავისი რეაბილიტაცია, მაგრამ რამდენი დარჩა, ვისაც ომმა ცხოვრება დაუმახინჯა? მათი ტკივილი ჯერ კიდევ ავსებს ბიოსფეროს და საჭიროებს განკურნებას.

       ჩვენ ოდესღაც ჩავატარეთ კვლევა სლავების, როგორც ეთნოსის, მთავარი პრობლემის შესახებ. გაირკვა, რომ ძირითადი ეროვნული დაავადება, რომელიც ტანჯავს ამ ხალხს, შემდეგშია: არ არის მიღებული მათი პატივისცემა, ვისიც არ უნდა გეშინოდეს. ამ ეროვნული დაავადების შედეგი უამრავია. ერთ-ერთი მთავარია: სლავურ კულტურაში არ არის მიღებული ბრძენ ადამიანთა მოსმენა, მხოლოდ ძლიერთა. რით ამაყობს თანამედროვე რუსეთი? „სამაგიეროდ ჩვენ გვაქვს საუკეთესო იარაღი“. ქრისტიანები.

          ამ სამყაროში არ არის და არ შეიძლება იყოს გულქვა  დაქირავებული ჯარისკაცი. ისევე,  როგორც არ არის და არ შეიძლება იყოს გულქვა  მმართველი.  მამაკაცს-მეომარს ან მმართველს რომ არ აქვს შეხება მისი ცნობიერების ამ ასპექტებთან არ ნიშნავს, რომ მას გული არ სტკივა და რომ მისი ტკივილი არ აღწევს ბიოსფერში და ადრე თუ გვიან თავად მას მოიყოლებს ქვეშ. ქვის გულს აუცილებლად დასჭირდება კორონარული შუნტირება. გულის დაავადება სიკვდილიანობის მთავარი მიზეზია „ცივილიზებულ“ სამყაროში. უცნაურია, რატომ? ალბათ, ცუდი კვების გამო.

         ქალს ეძლევა შესაძლებლობა ჩაუნერგოს მამაკაცს ცნობიერების გარკვეული ასპექტები. რასაც ის თავისი ენერგიით კვებავს, ამ პლანეტაზე ვითარდება. თუ ქალს შეხება აქვს მის სულთან, მას არ შეუძლია მამაკაცში ადამიანთა ცხოველური ასპექტების ჩანერგვა და განვითარება. უფრო მეტიც, მისი სულიერი ენერგია აიძულებს მამაკაცის გულს გაღვიძებას. მზეთუნახავი და ურჩხული - ტრადიციული მიზიდულობაა. ეროსი და თანათოსი. მე უკვე ვწერდი იმის შესახებ, რომ, ჩემი დაკვირვების მიხედვით, ქალები პირველები იღვიძებენ. მაგრამ ქალებს ეშინიათ და მარტოსულად გრძნობენ თავს გამოღვიძებისას, როდესაც ყველას გარშემო სძინავს. თუ ქალები ამას არ გააკეთებენ - მამაკაცები არასდროს გაიღვიძებენ.

        არ არსებობს არავითარი განსხვავება ეპიდემიებსა და კატასტროფებს შორის. ლიზ ბარბო ცივილიზებული სამყაროს ერთ-ერთი ოსტატია, რომელმაც აღნიშნა, რომ დამანგრეველი ენერგიები, რომელსაც ადამიანი თავის თავში აღმოაჩენს, პლანეტის შიდა ენერგიების გამოხატულება. ჩვენ მჭიდროდ ვართ დაკავშირებული დედამიწასთან ერთიან ენერგეტიკულ სისტემაში.

            ადამიანების ამოცანაა არ გამოეყოს ამგვარ სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვან ენერგიებს და არ ჩაახშონ ისინი ძალადობაზე ძალადობის აპარატის გზით. ორივე შემთხვევაში ენერგიები ვლინდება ბუნებრივი კატასტროფების სახით: პლანეტარული ფსიქოსომატიკა, რომლის მიღება უჭირთ ცივილიზებულ მეცნიერებს, თუმცა ეს კავშირი ყოველთვის იყო ცნობილი უძველესი ხალხებისთვის. ადამიანის ამოცანაა ამ ენერგიების გარდაქმნა სიყვარულში. მით უმეტეს, რომ ეს თითოეული ჩვენგანის ბუნებრივი სურვილია. „ნეტარ არიან თვინიერნი, რადგან ისინი დაიმკვიდრებენ დედამიწას“.

თარგმანი   02.01 .2018  მ.ფ.ლ  (C)

თარგმანი არის დისკუსიისთვის, მთარგმნელის აზრი არ ემთხვევა ამ ავტორის აზრს

Add caption

Everything can be interpreted differently, the interpretation is not important, the real thing is to feel the one interpreting" D. H

This book uses evolutionary psychology as a lens to explain religious violence and oppression. The author, a clinical psychologist, examines religious scriptures, rituals, and canon law, highlighting the many ways in which our evolutionary legacy has shaped the development of religion and continues to profoundly influence its expression. The book focuses on the image of God as the dominant male in Judaism, Christianity, and Islam. This traditional God concept is seen as a reflection of the “dominant ape” paradigm so evident in the hierarchical social structures of primates, with whom we have a strong genetic connection.

The author describes the main features of male-dominated primate social hierarchies— specifically, the role of the alpha male as the protector of the group; his sexual dominance and use of violence and oppression to attain food, females, and territory; in-group altruism vs. out-group hostility (us vs. them); and displays of dominance and submission to establish roles within the social hierarchy. The parallels between these features of primate society and human religious rituals and concepts make it clear that religion, especially its oppressive and violent tendencies, is rooted in the deep evolutionary past.

This incisive analysis goes a long way toward explaining the historic and ongoing violence committed in the name of religion.

რელიგიური მითების ფსიქოლოგიური ფუნქციები.„ღვთის იდეა“ და „სულის უკვდავების იდეა“ ადამიანის ფსიქიკაში

რელიგიური მითების ფსიქოლოგიური ფუნქციები                     „ღვთის იდეა“ და „სულის უკვდავების იდეა“ ადამიანის                                                       ფსიქიკაში                                                                     შესავალი        ჩვენი აზრით, აღნიშნული პრობლემის აქტუალობა იმაშია, რომ XX-XXI საუკუნეების ზღვარზე  კაცობრიობა განიცდის რელიგიურ ბუმს (3, გვ. 5). ამ მოვლენას სხვადასხვა განმარტება ეძლევა: დაწყებული ადამიანის სულის თვით ბუნების (ანალიტიკური ფსიქოლოგიის) მტკიცე რწმენით და სოციალურ-ეკონომიკური უსამართლობით გამოწვეული ადამიანთა უკმაყოფილებით დამთავრებული, რაც მათ იდეალების ძებნას ამაღლებულის სფეროში აიძულებს. ადამიანთა მნიშვნელოვანი ნაწილი იძულებულია ეძებოს გარკვეული საყრდენი წერტილები, რომლებიც გაუძლებენ პოლიტიკურ, სოციალურ და კულტურულ ცვლილებებს. ერთ-ერთი ასეთი საყრდენია რელიგია და რელიგიური მითოლოგია (3, გვ. 5).            როგორც ცნობილია, საზოგადოების განვითარების გარკვეულ ეტაპზე მითი არეგულირებდა ადამიანის სოციალურ ცხოვრებას. დღეს, მიუხედავად იმისა, რომ მითს აღარ ეკუთვნის ის მთავარი როლი, რაც მას წარსულში ჰქონდა, გარკვეული მითოლოგემები კვლავაც აგრძელებენ არსებობას თანამედროვე ადამიანის ფსიქიკაში შეცვლილი და ხშირად ფარული სახით. კ. იუნგის თეორიის მიხედვით, ეს ყველა ისტორიული ეპოქისთვის სპეციფიკური არქეტიპული გამოვლინებაა. ფსიქოანალიტიკოსმა ოტტო რანკმა აღნიშნა: „მითის შექმნა ყოველთვის მიმდინარეობს, არასოდეს მთავრდება და სხვადასხვა თაობებთან ასოცირდება მათი რელიგიური, კულტურული, ეთიკური დონის შესაბამისად“ (5, გვ. 62). ამ ნაშრომის ფარგლებში განხილვის საგანია მითოლოგიის ფსიქოლოგიური ფუნქციები თანამედროვე ადამიანის ფსიქიკაში (მითების „ღვთის იდეა“ და „სულის უკვდავების იდეა“ მაგალითზე). სტატიის მიზანია „ღვთის იდეის“ და „სულის უკვდავების იდეის“ ფსიქოლოგიური დანიშნულების გარკვევა თანამედროვე ადამიანის ცნობიერ და არაცნობიერ ფსიქიკაში.                         1. მითის ცნებისადმი ფსიქოლოგიური და კულტურული მიდგომები            მეოცე საუკუნეში ბევრი მეცნიერი სხვადასხვაგვარად განმარტავს მითის მნიშვნელობასა და ფუნქციებს. შედარებითი მითოლოგიის შემქმნელად მ. მიულერია (1868) მიჩნეული, რომელმაც სანსკრიტისა და ძველი ბერძნული ენის შედარებითი ანალიზი ჩაატარა. იგი აღნიშნავდა, რომ ისტორიული წარსულის უდიდეს ნაწილს შეიძლება მითოპოეტური საუკუნე ეწოდოს. მითის შედარებით ანალიზს ასევე იყენებდა ბ. ფონტანელი (1979), რომელიც უკავშირებდა მითის ევოლუციას ადამიანის ცნობიერების ევოლუციას. ვ.მ. მელეტინსკი (1976) წერს, რომ ჟ. პიაჟესა და ა. ვალონის თეზისების მიუხედავად აზროვნების მომზადებაში მოქმედების მნიშვნელობის შესახებ, მითი არ არის სიტყვებით გამოხატული მოქმედება (ანუ რიტუალი), და არც გამოსახულების რეფლექსი. მან გამოავლინა მითის შემდეგი თეორიები: 1.              რიტუალისტური თეორიები, რომლებიც ადასტურებენ რიტუალის პრიორიტეტს, საიდანაც ჩნდება მითი, როგორც ვერბალიზებული რიტუალური მოქმედება (ვან განეპი, ფრეზერი, ჰარისონი, მიურეი)         2. მითისა და რიტუალის ერთიანობის თეორიები, რომლებიც პოსტულირებენ მათ თავისებურ სინკრეტიზმს (ელიადე, მალინოვსკი)          3. ფრანგული სოციოლოგიური სკოლის თეორია (დიურკგეიმი, ლევი-ბრიული), რომელმაც ხაზი გაუსვა „კოლექტიურ წარმოდგენებს“, როგორც მითოლოგიის ბაზას.         4. მითის სიმბოლური თეორიები. ისინი განიხილავენ მითოლოგიას, როგორც ჩაკეტილ სიმბოლურ სისტემას, რომელიც მიმართულია სენსორული მონაცემების ობიექტივაციისკენ. ამ თვალსაზრისით, მითის სიმბოლური ორგანიზაცია შეიძლება შეესაბამებოდეს მუსიკას, რომელიც ასევე იკავებს შუალედურ ადგილს ადამიანის ბიოლოგიურ და სულიერ გამოცდილებას შორის. (კასირერი, ლანგერი).          5. ანალიტიკური ფსიქოლოგიის თეორიები. ფსიქოანალიზი უკავშირებს მითს არაცნობიერის სტრუქტურას, არქეტიპს, ამასთან არქეტიპი და მითოლოგემა, როგორც მითის ერთეული, სიმბოლური აზროვნების მსგავსი კატეგორიებია. იუნგის იდეას ბევრი მკვლევარი (ელიადე, კემპბელი და სხვ.) უჭერს მხარს. 6. სტრუქტურალიზმი მოიცავს მიმართულებებს, რომლებიც წარმოადგენენ მითის ლოგიკურ ანალიზს. სტრუქტურალიზმის მომხრეები მიუთითებენ არა იმდენად საგნების და მდგომარეობის სიმბოლიზაციაზე, რამდენადაც ობიექტებსა და პირებს შორის არსებულ ურთიერთობებზე. სტრუქტურულიზმის ყველაზე გამოჩენილი წარმომადგენელი ლევი-სტროსი შესაძლებლად მიიჩნევს ნებისმიერ კომუნიკაციას მხოლოდ ნიშნების სისტემის არსებობის შემთხვევაში. ლევი-სტროსისთვის მითოლოგია არის არაცნობიერი ლოგიკური ოპერაციების სფერო, ლოგიკური ინსტრუმენტი წინააღმდეგობათა მოგვარების მიზნით. მისი წყალობით გაჩნდა მითის ლინგვისტური ანალიზის შესაძლებლობა. ლევი-სტროსმა მითის შემდეგი მახასიათებლები გამოყო:          ა) მისი მნიშვნელობა ელემენტების კომბინაციაშია.          ბ) მითი  ენის განუყოფელი ნაწილია.          გ) ლოგიკისა და შეგრძნებების კალეიდოსკოპურობა, ლოგიკის კონკრეტულობა.         მითის თვისებებს ლევი-სტროსი ასევე მიაკუთვნებს ტოტემურობას და ბრიკოლაჟს (ლოგიკის შემოვლითი გზების გამოყენება).         7. შიდა მიმართულებები. ა.ფ. ლოსევი მიიჩნევს, რომ მითს საფუძვლად უდევს რეფლექსიამდელი ბიოლოგიურად ინტუიციური ურთიერთობა ადამიანის ცნობიერებასა და საგნებს შორის. ს.ა. ტოკარევი, ე.მ. მელეტინსკი, ლევი-სტროსის მსგავსად, აღწერენ მითში ბინარულ ოპოზიციას, ხოლო ვ.მ. მელეტინსკი მითს მიიჩნევს განსაკუთრებული მითოლოგიური აზროვნების წარმოებულად. ი.ე. გოლოსოვკერი, ისევე როგორც ლევი-სტროსი, მითოლოგიას მიიჩნევს სამყაროს შემეცნების ისეთივე საშუალებად, როგორც მეცნიერებას. მართლაც, ამოსავალი მითოლოგების აღმოჩენა შეიძლება ძალიან ბევრ თანამედროვე სამეცნიერო კონცეფციაში. მითი არქაული აზროვნების იდეალური ვარიანტია.          ს.ა. ტოკარევი აღწერს შემდეგი სახის მითებს: ცხოველების წარმოშობის შესახებ ადამიანებსა და ცხოველებისგან (ეტიოლოგიური), სოლარულს, მთვარისეულს, ასტრალურს, ანთროპოლოგიურს, რომლებიც დაკავშირებულია შექმნისა და განვითარების იდეებთან, სასწაულებრივად დაბადების, გარდაცვალების, საიქიოს შესახებ, ესქატოლოგიურს (სამყაროს დასასრულის შესახებ), გარდაცვალებისა და აღდგომის შესახებ. ყველა სახის მითი გამომდინარეობს პრიმიტიული დონისათვის საერთო აზროვნების კულტურულ-ისტორიული თავისებურებებიდან. ს.ა. ტოკარევი მიიჩნევს, რომ მითოლოგიური ლოგიკისთვის დამახასიათებელია:        ა) გარემოცვიდან საკუთარი თავის პირველყოფილი არგამოყოფა;        ბ) ლოგიკური დიფუზურობის ელემენტების არსებობა, აზროვნების შეუსაბამობა, რომელიც დაკავშირებულია აფექტურ და მოტორულ სფეროებთან.  ს.ა. ტოკარევის აზრით, თუ მითს განვიხილავთ არა როგორც ძველ ხალხთა შეცდომების ნაკრებს, არამედ, როგორც კულტურული განვითარების უზარმაზარ პლასტს, რომელიც მთელმა კაცობრიობამ განვლო, როგორც კულტურის ისტორიის მნიშვნელოვან მოვლენას, მითის მნიშვნელობა კაცობრიობის თვითშეგნებისთვის ნათელი გახდება (6, გვ.81 - 83). არსებობს სხვადასხვა სახის მითი. ერთ-ერთი კლასიფიკაცია, რომელიც შემოთავაზებულია საბჭოთა ფილოსოფოსის ა.ფ. ლოსევის მიერ, აბსოლუტურ და ფარდობით მითოლოგიაზე დაყოფაა.  დიალექტიკური ანალიზის ჩატარების შემდეგ, ა.ფ. ლოსევი აღნიშნავს, რომ „მარტივი დიალექტიკური აუცილებლობის“ მქონე მითოლოგიისათვის გამომდინარეობს ღმერთის ცნება (აბსოლუტური მითი) მარადისობის, აბსოლუტურობის, უსასრულო ზღვარის, ცნობიერების და სუბიექტის ცნებებთან გაერთიანების გზით.              ა.ფ. ლოსევის თანახმად, „აბსოლუტური მითოლოგია ისეთი მითოლოგიაა, რომელიც არც ერთი მხრიდან არ აწყდება დაბრკოლებას მისი არსებობისა და განვითარების გზაზე. ის არსებობს, როგორც სამყაროს ერთადერთი შესაძლო სურათი, მისი არც ერთი პრინციპი არ ექვემდებარება დაზიანებას“.  მითოლოგია, რომელიც გატაცებულია დეტალებით,  შეფარდებითი მითოლოგიაა. იგი არსებობს აბსოლუტურ მითოლოგიასთან მეტ-ნაკლებად მიახლოებით, მის მიერ არის მართვადი და განსაკუთრებით გამოჰყოფს მის ერთ ან რამდენიმე პრინციპს.          აბსოლუტური მითოლოგია უნდა იყოს „ნორმა“, მოდელი, ზღვარი და მისწრაფების მიზანი ნებისმიერი სხვა მითოლოგიისათვის. იგი დიალექტიკურად „საკუთარი თავიდან“ გამომდინარეობს და არაფერზე არ არის დამოკიდებული (4). მართებული იქნება ა.ფ. ლოსევის მიერ ჩატარებული აბსოლუტური მითოლოგიის ძირითადი მითების დიალექტური სტრუქტურის მეთოდოლოგიური ანალიზის შეჯამება: 1) ა. ლოსევის დიალექტიკური ანალიზიდან გამომდინარეობს მარადიულობის, აბსოლუტურის, უსასრულო ზღვარის, ცნობიერების და სუბიექტის გაერთიანების გარკვეული ფორმა, ანუ ღვთის ცნება. ეს ცნება მთელი არსებობის პირობა და მიზანია. იგი იშლება ზოგადად არსებობის მთლიანობის ინტუიციის დაშლის შედეგად. შემდეგ ლოსევი აღნიშნავს, რომ ახალმა ევროპულმა აზროვნებამ უარყო როგორც ღმერთის, ასევე ნიშნული და თვალმისაწვდომი კოსმოსის, სულის, ბუნების, ისტორიის, ხელოვნების და ა.შ. არსებობა.   ღვთის ცნებაში არაფერია სამყაროსეული. დიალექტიკის თვალსაზრისით, ღმერთი უკვე არის რაღაც არასამყაროსეული. ეს გამორიცხავს პანთეიზმზე მინიშნებას. პანთეისტური წარმართობა წარმოიქმნა შედარებით მითოლოგიაზე დაყრდნობით. ასე რომ, თემიზმი დიალექტიკურ-მითოლოგიური აუცილებლობაა. 2) რადგან აბსოლუტური მითოლოგია არის თეიზმი, აქედან გამომდინარე:         ა) ერთადერთი პირადი ღმერთის სამყაროს მიღმა აბსოლუტური მყოფობა დიალექტიკურად იძლევა ღმერთის მხოლოდ ერთ სრულყოფილ და სუბსტანციონალურ, ჰიპოსტასურ განსახიერებას არსებობის სხვა ფორმებში.        ბ) აბსოლუტური მითოლოგია აძლევს ადამიანებს მხოლოდ კურთხეული, ენერგიული და არა სუბსტანციურ-ჰიპოსტასური გაღმერთების საშუალებას.        გ) ღმერთკაცთან ურთიერთობა შესაძლებელია მხოლოდ ზიარების და მისი გარე ორგანიზაციის - ეკლესიის გზით.         3) კამათი სულის უკვდავების შესახებ ყოველთვის მიმდინარეობდა. დიალექტიკის თვალსაზრისით, სულის უკვდავება მითოლოგიისათვის პრიმიტიული აქსიომაა:         ა) ნებისმიერი რამის ჩამოყალიბება შესაძლებელია მხოლოდ მაშინ, როცა მასში არის რაღაც ჩამოუყალიბებელი.         ბ) სული არის რაღაც სასიცოცხლოდ  განვითარებადი.         გ) აქედან გამომდინარე, სულში არის რაღაც ჩამოუყალიბებელი, სასიცოცხლოდ მარადიული. სული უკვდავია მის ჩამოუყალიბებლობაში. ლოსევი ყურადღებას ამახვილებს იმ ასპექტზე, რომ თუ ჩვენ უარვყოფთ სულის უკვდავებას, მაშინ უბრალოდ არ გვესმის, როგორ ხორციელდება „მყოფობის“ და „არმყოფობის“ სინთეზირება „ჩამოყალიბების პროცესში“.         პირველყოფილ ეპოქაში მითი ზოგადად საზოგადოების ცხოვრების მარეგულირებელ ფუნქციას ასრულებდა. ცხოვრების პირობები ისტორიულად იცვლებოდა, იცვლებოდა მითოლოგემათა გამოვლინების ფორმები, იცვლებოდა მათი ფუნქციები. თანამედროვე საზოგადოებაში მითები ასევე მრავლადაა, ისინი არსებობენ და გავლენას ახდენენ ჩვენს ცხოვრებაზე. მხოლოდ დღეს მითები უფრო მეტად საერო ნიღაბს ამოფარებული და ტრანსფორმირებულია. ისინი პასუხობენ ჩვენი საზოგადოების მოთხოვნებს, თავისი არსით რჩებიან ფსიქიკის იგივე სტრუქტურული ფორმების გამოვლინებებად, რომელსაც განიცდიდნენ ჩვენი წინაპრები მითოლოგიის ეპოქაში. ამის შესახებ ა.შორკინი წერდა, რომ „მითი, რომელიც უნივერსუმის არქაული სქემის დაშლასთან ერთად განადგურდა როგორც ტოტალურობა, დღეს ერთ-ერთი ყველაზე ეფექტურად მოქმედი სტრუქტურული და სემანტიკური კატეგორიაა“ (10, გვ.25). მირჩა ელიადეს აზრით, „ჩვენ არ შეგვიძლია იმის თქმა, რომ თანამედროვე სამყარომ მთლიანად გამორიცხა მითიური ქცევა, შეიცვალა მხოლოდ მისი მოღვაწეობის სფერო: მითი აღარ დომინირებს ცხოვრების მნიშვნელოვან სექტორებში, მან ნაწილობრივ გადაინაცვლა ფსიქიკის უფრო ფარულ დონეზე, ნაწილობრივ კი საზოგადოების მეორეხარისხოვან საქმიანობაში. ... გარდა ჭეშმარიტი რელიგიური ცხოვრებისა, მითი ძირითადად ფუნქციონირებს აბსტრაქციებში. მაგრამ ის არასოდეს გაქრება; ზოგჯერ უჩვეულო ძალით განაცხადებს თავის შესახებ საზოგადოებრივ ცხოვრებაში პოლიტიკური მითის სახით“. იგი ვარაუდობს, რომ ერთ დღეს მითს მიაკუთვნებენ მეოცე საუკუნის ყველაზე სასარგებლო აღმოჩენათა რიცხვს. (11, გვ.25)                 2. ფსიქოანალიტიკური შეხედულებები მითოლოგიასა და რელიგიაზე         ვინაიდან მითი ღმერთის შესახებ, რომელსაც განვიხილავთ, ყველა რელიგიის ცენტრალური ცნებაა, ჩვენ მივმართავთ ფსიქოანალიტიკურ შეხედულებებს რელიგიის ბუნებასა და არსზე. ფსიქოთერაპიული პრაქტიკის ექსპერტებმა სცადეს რელიგიის და ფსიქოანალიზის ერთმანეთთან დაახლოება (1). უკვე ფროიდი ცდილობდა მისი მეთოდის გავრცელებას სხვადასხვა საზოგადოებრივი მოვლენების შესაცნობად.  ამ ტრადიციისადმი ერთგული დარჩნენ კ.იუნგი და ე.ფრომი. ფსიქოანალიტიკოსები აპირებდნენ რწმენის საიდუმლოებაში ჩაწვდომას და მისთვის წმინდა ფსიქოანალიტიკური ახსნის მიცემას, ამიტომ დაფიქრდნენ რელიგიის წარმოშობის პრობლემაზე. რელიგიაზე ფსიქოანალიტიკოსთა შეხედულებებმა მიიღო ცნობილი აღიარება, ვინაიდან ისინი თავსდებოდნენ საყოველთაო სეკულარული ტენდენციის ფარგლებში, რომელთა სათავე რენესანსის ეპოქაშიც შეინიშნებოდა.           ფსიქოანალიზის კლასიკოსები არ ყოფილან ათეისტები, რომლებიც რელიგიას ანადგურებდნენ. მათთვის მთავარი იყო რელიგიური განცდის ბუნებაში გარკვევა, ჭეშმარიტებაზე სინათლის მოფენა, რომელიც რელიგიის, როგორც ფენომენის, აღმოცენებაში მდგომარეობდა. იუნგისა და ფრომის არარელიგიური ჰუმანიზმის შექმნის  სურვილი ნაკარნახევი იყო მეცნიერთა მორალური ძიებებით, მეცნიერული მიზნების განხორციელების მზადყოფნით და არა რელიგიის განადგურების სურვილით. აქედან გამომდინარე, როდესაც უნივერსალური თავისუფალი ადამიანის იდეა არ შეესაბამება რელიგიურ დოგმას, ფსიქოანალიტიკოსები არ მოუწოდებენ ღვთის მიერ დადგენილ კანონთა უარყოფას, არამედ ეძებენ ადამიანურ აზრს იმაში, რაც ჩაუნერგეს ადამიანებს ცნობიერებაში ძველთაძველმა წიგნებმა.           ზიგმუნდ ფროიდის (8) თანახმად, რელიგია წარმოიქმნება ადამიანის უმწეობის გამო ბუნების დაპირისპირებულ ძალთა და შიდა ინსტინქტურ ძალთა წინაშე. რელიგია ჩნდება კაცობრიობის განვითარების ადრეულ ეტაპზე, როდესაც ადამიანს ჯერ კიდევ არ შეუძლია გონების გამოყენება, რათა გაუმკლავდეს ამ ძალებს, და უნდა აღკვეთოს ან გააკონტროლოს ისინი „კონტრაფექტების“ და სხვა ემოციების დახმარებით, რომელთა ფუნქციაა აღკვეთა და გაკონტროლება იმისა, რასაც გონება ვერ უმკლავდება. ამ შემთხვევაში ადამიანი ქმნის იმას, რასაც ფროიდი უწოდებს „ილუზიას“; მასალის აღება ხდება ადამიანის ინდივიდუალური ბავშვური გამოცდილებიდან. ადამიანი თითქოს უბრუნდება იმ დროს, როდესაც მამის დაცვის ქვეშ იმყოფებოდა, რომელიც ფლობდა უმაღლეს სიბრძნესა და ძალას.  ფროიდი რელიგიას ადარებს აკვიატების ბავშვურ ნევროზს. მისთვის რელიგია კოლექტიური ნევროზია.          რელიგიის ფსიქოლოგიური ფესვების გაანალიზების დროს ფროიდი გვიჩვენებს, რატომ შექმნეს ადამიანებმა ღმერთის იდეა. ის ამტკიცებს, რომ თეისტური კონცეფცია ადამიანის სურვილებზე დაფუძნებული ილუზიაა. მისი თქმით, რელიგიური შეხედულებები კაცობრიობის ყველაზე ძველი სურვილების რეალიზებაა. ღვთაებრივი პროვიდენციების ძალა არბილებს შიშს ცხოვრებაში არსებული საფრთხის წინაშე. აქედან გამომდინარეობს პასუხი კითხვებზე, მაგალითად, სამყაროს წარმომავლობისა და სხეულისა და სულის ურთიერთობების შესახებ, რაც ინდივიდუალურ ფსიქიკას შვებას ჰპირდება. ფროიდის აზრით, რელიგია საშიშია, რადგან ის აშკარად აძლევს კურთხევას ცუდ ადამიანურ ინსტინქტებს. კრიტიკული აზროვნების აკრძალვით, რელიგია პასუხისმგებელია გონებრივი უნარების დაკნინებაზე. შემდეგ ფროიდი აღნიშნავს, რომ რელიგია მორალის ძალიან არასტაბილური საფუძველია.         ფროიდის აზრით, უმწეობის განცდა რელიგიური განწყობის საპირისპიროა. ბევრი თეოლოგი და ნაწილობრივ იუნგი მიიჩნევენ დამოკიდებულების და უმწეობის გრძნობას რელიგიური გამოცდილების ბირთვად.         საინტერესოა ოტო რანკის მიდგომა მითოლოგიის შესწავლის მხრივ (5). იგი ასაბუთებს ფსიქოანალიზის მეთოდების და დასკვნების გამოყენების უფლებას მითების წარმოქმნის, შეცვლის და მნიშვნელობის შესასწავლად, მიუთითებს იმ  ფაქტზე, რომ ასეთი კვლევები არ სცილდება ფსიქოანალიზის ჩარჩოებს, რადგან ველური და კულტურული ერების მითებსა და ზღაპრებში საქმე გვაქვს ფანტაზიის ნაყოფთან, რაც იწვევს მითების ფსიქოლოგიური კვლევის აუცილებლობას. რანკი მიუთითებს, რომ, რადგან პრინციპულად აღიარებულია სიზმრისა და მითის პარალელიზმი, „და მასთან ერთად მითის კვლევის ფსიქოლოგიური მეთოდი“, სიზმრების უფრო ღრმად გაგებამ აუცილებლად გამოიწვია პროგრესი მითების შესწავლის საქმეში (5, გვ.50-51).  ფსიქოანალიზი სთავაზობს არა მარტო მითის გარკვეულ ახსნას, არამედ ასაბუთებს მითების ახსნის აუცილებლობას იმის გათვალისწინებით, თუ რა როლს თამაშობს არაცნობიერი მათ შექმნაში. იგი ცვლის ზედაპირულ შედარებას გენეტიკური კვლევით, რომელიც იძლევა საშუალებას შევხედოთ მითებს, როგორც მთელ ერთა ფანტაზიებისა და სურვილების შეცვლილ ნაშთებს. როგორც ოცნება, ინდივიდუალური თვალსაზრისით, ისე მითი, ფილოგენეტური თვალსაზრისით, წარმოადგენს დაღუპული ფსიქიკური ცხოვრების ფრაგმენტს. ფსიქოანალიზის თვალსაზრისით, მითების შექმნის და მათი არსებითი შინაარსის მთავარი მოტივი აღმოჩნდა კონფლიქტი ბავშვის ფსიქიკურ ცხოვრებაში. მითიური შეხედულებების განვითარება მათი ფართო მოცულობით ასახავს ინდივიდის კულტურულ დისციპლინას ოჯახში და ოჯახისა ჩამომავლობასა და ტომში.         ფსიქოანალიზის გამოცდილების შემდეგ რანკმა ივარაუდა, რომ პროცესი, რომელიც მჟღავნდება მითების შექმნისას და მოგვიანებით დაიყოფა რელიგიურ, მხატვრულ, ფილოსოფიურ მიმდინარეობებად, დაიწყო მაშინ, როდესაც ადამიანი ვეღარ ბედავდა საკუთარი სურვილებისა და გრძნობების ღიად აღიარებას ფსიქიკურ რეალობაში, იმ პერიოდში, „რომელიც პიროვნების განვითარებაში ცნობილია, როგორც განდევნის პერიოდის დასაწყისი“   (5, გვ. 53).        თუ მითი ფსიქიკური ძალებისა და მათი ანტაგონისტების ძლიერი პროდუქტია, რომლებიც გამოვლენისკენ მიისწრაფიან, მაშინ მის შინაარსში უნდა გამოიკვეთოს ამ ტენდენციის მოქმედება. ამ შემთხვევაში მითის ფსიქოლოგიური განმარტების ამოცანაა მიღებულ სახეცვლილებათა რეკონსტრუქცია. ფსიქოანალიზი რეკონსტრუირებს ადრე შეგნებულად მისაღებ, მოგვიანებით აკრძალულ სურვილებს, რომლებიც  მხოლოდ მითის სახით იქნა დაშვებული ცნობიერებაში, რომლის უარყოფა მითის შექმნისკენ უბიძგებს. მაგრამ მითისთვის დამახასიათებელი ფსიქიკური შინაარსისა და პროცესების კავშირი ბუნების მოვლენებთან ნაწილობრივ ეკუთვნის „ანიმისტური მსოფლმხედველობის“ მითამდელ პერიოდს. ფსიქოლოგის ამოცანაა ადამიანივით შემოსილი ფანტაზიაში შექმნილი სახეები გამოიყვანოს მათი ფსიქოლოგიური წყაროებიდან და ფსიქოლოგიურად ჩაწვდეს მათ.         ანიმისტური მსოფლმხედველობა დომინირებდა კაცობრიობის განვითარების რელიგიამდელ ეტაპზე. აქედან გამომდინარე, რანკი აღწერს რელიგიის წარმოშობის ეტაპებს ღმერთის იდეასთან კავშირში.        თავდაპირველად ადამიანებმა სამყარო დაასახლეს სულიერი არსებებით, მათთვის ჯერ მიუწვდომელი რჩებოდა უსულო ობიექტების არსებობის შესაძლებლობა. მხოლოდ ეტაპობრივად იქნა აღიარებული რეალობა, როგორც დამოუკიდებელი. რეალობასთან ადაპტაციის განვითარებასთან ერთად საჭირო გახდა ყოვლისშემძლეობის გრძნობის უარყოფა, რომელიც ეფუძნებოდა ობიექტური და ფსიქიკური რეალობის ნაზავს. ეს გრძნობა გადავიდა ფსიქიკური კმაყოფილების სფეროში, ფანტასტიკურ ცხოვრებაში. აქ რანკი გვთავაზობს სულიერი ცხოვრების ყველა ფორმის  ამოსავალი წერტილის ძებნას, რაც ადამიანს აძლევს სიამოვნების იმ მოთხოვნილების დაკმაყოფილების შესაძლებლობას, რომელიც მან შესწირა კულტურული პროგრესის ინტერესებს.           რელიგიის უშუალო წინამორბედებად მიჩნეულია ტოტემიზმი და ტაბუს დადება. ისინი არ ვარაუდობენ უმაღლეს არსებებათა არსებობას, მათი მცნებები და აკრძალვები თვითკმარია, თითქოს თავისთავად საგულისხმო. ამ წესების გაჩენა ადასტურებს, რომ გარკვეული სურვილების არსებობის ფაქტს აღიარებდნენ, მაგრამ მთელი ძალით ცდილობდნენ თავიდან აეცილებინათ ნებისმიერი სახის ცდუნება.           ამ აკრძალვის შედეგად გაჩნდა ფსიქიკური დაძაბულობა, რომელიც ადამიანმა აღიქვა, როგორც შიში. ეს დაძაბულობა ფსიქიკურად რომ აღკვეთილიყო, მიმართეს გარე სამყაროზე პროექციის მექანიზმს, და შიში გადავიდა ფანტაზიის ობიექტებზე. სამყაროში დასახლებულ  სულიერ არსებებებს მიაწერდნენ ზიანის მიყენების სურვილს და უნარს, ამიტომ დემონებად შერაცხეს. დემონების არსებობის რწმენით, კაცობრიობამ რელიგიის პირველ საფეხურს მიაღწია. პარალელურად ვითარდებოდა მაგია და ჯადოქრობა, რომლის მიზანი დემონებზე ზემოქმედება იყო. შემდეგ სულები ჩართეს ბუნების მოვლენებსა და ზეციურ სხეულებთან ურთიერთობებში. მითოლოგიის შექმნა ამით დაიწყო, ხოლო მაგიამ გაგრძელება ჰპოვა კულტსა და რიტუალში.           მითების შექმნის ტენდენციაში გაერთიანდა ადამიანთან ანალოგიის გზით ბუნების მოვლენების წვდომის და ბუნებაში პროექციის გზით ადამიანების კონფლიქტებისგან გათავისუფლების მოთხოვნილება. ამის გამო, დემონები თანდათანობით იზრდეიბნა ღმერთებამდე.  უარყოფილი სურვილები ისევ და ისევ აქტიურობისკენ უბიძგებენ ფანტაზიას, და მითების ფორმირების პროცესის  დასრულებამდე ბუნების იმავე მოვლენებს უკავშირებენ ახალ სახეებს და ისტორიებს. ამით აიხსნება ანტიკური რელიგიების მრავალფეროვნება.          ამრიგად, მითოლოგიის სოციალური ფუნქციაა მავნე უარყოფილ მისწრაფებათა გადაყვანა ფანტასტიკური კმაყოფილების გზაზე და მათი რეალობიდან ამოღება.         რელიგია, როგორც არაცნობიერსა და განდევნას შორის კონფლიქტის ნებისმიერი პროდუქტი, კომპრომის წარმოადგენს. ორპირობა გამოიხატება იმაში, რომ, ერთის მხრივ, უბიძგებს მორალისკენ და, ამავე დროს, დასაშვებად მიიჩნევს კულტურის მიმართ მტრულ დამოკიდებულებას. ეს შიდა გაორება უკვე გვხვდება რელიგიური განვითარების ადრეულ ეტაპებზე. აკრძალულის (მსხვერპლშეწირვის და რიტუალური ორგიების) დაბრუნება უბრალო რეციდივი არ არის. თუ აღნიშნული იდეები დატოვებენ ფსიქიკის სფეროს და თავს იჩენენ ქმედებებში, მაშინ ეს ქმედებები გამსჭვალული იქნება ფანტასტიკური და სიმბოლური ელემენტებით.          რელიგიური აქტების სხვა ფორმები მაგიასთან ასოცირდება. მაგიური ზემოქმედება გამოიხატება იმ ეფექტში, რომელიც მიიღწევა მოქმედებით ან საუბრით, და ასოციურად უკავშირდება ამ ეფექტს. ბუნების კანონებისადმი უგულებელმყოფელი დამოკიდებულება ყოვლისშემძლეობის გრძნობის ნარჩენია, რომლის წყაროა ფსიქიკური რეალობის გადაფასება. მაგიის წინაპირობაა რწმენა, რომ სურვილის ძალა საკმარისია გარე სამყაროში ცვლილებათა გამოსაწვევად. აზრის ყოვლისშემძლეობის რწმენა გადადის სიტყვის ძალის რწმენაში. სიტყვის საოცარი მოქმედების იდეა საფუძვლად უდევს ლოცვას.         თავდაპირველად რელიგიაში გამოვლინდა  მხოლოდ მამისადმი მტრული დამოკიდებულება, მისი ჩამოშორების სურვილი. მაგრამ რელიგიის განვითარების უფრო მაღალი ეტაპები სულ უფრო მეტად გამოხატავდნენ ძის მამისადმი სიყვარულსა და პატივისცემას. ღმერთები (დემონების მსგავსად) არ გამოხატავენ მხოლოდ მტრულ დამოკიდებულებას, მათ დაცვაც შეუძლიათ და ჯილდოს მიცემაც. ხოლო სინაზე, რომელსაც ვერ  გამოიყენებ სასიყვარულო ურთიერთობებში, რელიგიური ფანტაზიის სამყაროში კმაყოფილდება, იგი ქმნის დედათა ღვთაების სახეს და ამავე დროს სილბოს ანიჭებს მამა-ღმერთის მკაცრ თვისებებს. იწყება ხელმეორედ გადამუშავება, ცალ-ცალკე ლეგენდების რელიგიურ სისტემაში გაერთიანება, რომელიც ადაპტირებულია ეპოქის ეთიკურ და ინტელექტუალურ დონესთან. თუმცა, ინსტინქტებს, რომლებიც ქმნიან რელიგიას, ყოველთვის აქვთ ტენდენცია დაუბრუნდნენ უხეშ და დაუფარავ პირველყოფილ  მითოლოგიას.  იგივე სისტემატიზაციას ექვემდებარება კულტი და ცერემონიალი. მითის ან კულტის გაგებით განვითარებული რელიგიური სისტემა ყველა მიმდევარს თავს ახვევს თავის შინაარსს, მაგრამ განსაკუთრებით მკაფიოდ გამოხატული ინსტინქტი შეიძლება დაკმაყოფილდეს მხოლოდ მის გარკვეულ სფეროში.  დოგმატიკა რელიგიური მასალის სისტემატიზაციის უკიდურესი შედეგია. ეს რაციონალისტური ფაქტორი ართმევს პიროვნების გრძნობას მისთვის შექმნილ რელიგიას.         რანკი აღნიშნავს, რომ პრიმიტიული კულტი სურვილების ნაწილობრივი გამარჯვებაა. ეს არის, მაგალითად, გამოცოცხლება სისხლის აღრევის მისტიკურ-სიმბოლური ფორმით. ამასთან განდევნის მიდრეკილება გამოიხატება იმით, რომ ახალგაზრდა ღმერთი ადრე იღუპება, აყვავების ხანაში. ამ შემთხვევაში, ღმერთის დაღუპვა უკავშირდებოდა ბუნების შესაბამის მოვლენებს. კოსმოსურ პროცესებთან ინდივიდუალური ბედის შედარებისას თავისი როლი შეასრულა საკუთარი გონების წინაშე სიკვდილის აუცილებლობის უარყოფის და მისი აღიარების თავიდან აცილების ტენდენციამ.  სისხლის აღრევის მნიშვნელობის შემცირების და უკვდავების სურვილის გამოვლენის შედეგად ვითარდება შეხედულებები იმქვეყნიურ ცხოვრებაზე. უკვდავებისა და აღდგომის რწმენა, რომლითაც განმსჭვალულია რელიგიურ სისტემათა უმრავლესობაა, ითხოვს მამის სრულ ჩამოშორებას, რომლის ადგილსაც მისი ძე იკავებს. მრავალ რელიგიათა გვიანი დუალიზმი, სადაც გამჩენის გვერდით ჩნდება გამანადგურებელი, გრძნობათა გაორების შედეგია. როდესაც მამისადმი არაცნობიერი დამოკიდებულების გამო დაპირისპირება აუტანელი ხდება, იწყება მისი ჩამოშორება გრძნობათა განცალკევებით ასახვის გზით ორ ან რამდენიმე ფიგურაში. მამაზე გამარჯვების უკიდურესი გამოხატულებაა ათეიზმი, როდესაც ადამიანი ფეხზე დგება და არ აღიარებს არც გამჩენს და არც ბატონს.          კარლ გუსტავ იუნგი, როგორც ფროიდის მიმდევარი და მისი ოპონენტი, იზიარებს მის ძირითად შეხედულებებს რელიგიაზე. კერძოდ, იგი დარწმუნებულია, რომ რელიგიის გენეზისის ახსნა ფსიქოლოგიის გზით შეიძლება, რომ არ არსებობს ისეთი ღვთაებრივი საიდუმლოება, რომლის გახსნასაც ვერ მოახერხებს ფსიქოანალიტიკური მეთოდი. იუნგმა აღნიშნა, რომ ფსიქოთერაპევტი ვერ შეძლებს ეფექტური მკურნალობის ჩატარებას, თუ არ გაითვალისწინებს განკურნების რელიგიური სისტემების არსებობას. თეოლოგი არ შეიძლება იყოს გულგრილი სამედიცინო ფსიქოლოგიის გამოცდილების მიმართ (1, გვ. 10). თეოლოგიის ბუნებაზე მსჯელობისას იუნგმა ბევრი მეტაფიზიკური პრობლემა წამოჭრა. კერძოდ, ჩვენ გვაინტერესებს ღმერთის იდეა. ღმერთი რელიგიური სარწმუნოების უზენაესი ღირებულებაა. ფართო გაგებით, ის უზენაესი არსებაა, რომელიც დაჯილდოებულია ყოველნაირი სრულყოფილებით. თუმცა, იუნგი მსჯელობს, როგორც მეცნიერი. მის მიერ ჩატარებულ ანალიზში თეოლოგია ინტერპრეტირებულია, როგორც სულიერი ცხოვრების სპეციფიკური სფერო. იუნგი ცდილობს აჩვენოს, თუ როგორ გადადიან ადამიანები პირადის კრისტალიზაციიდან განზოგადებულ იდეაზე. მისი დამსახურებაა კოლექტიური არაცნობიერის იდეის წარმოდგენა ფსიქიკის იმ ნაწილის აღსანიშნად, რომელიც შეიცავს ინდივიდის მიერ გაუცნობიერებელ იმპულსებს.           თეოლოგიის შესახებ მოსაზრებამ საშუალება მისცა იუნგს დაემტკიცებინა, რომ ფსიქოანალიზში არსებობს ფსიქოლოგიური შეხედულებების ტიპოლოგიის რეალური შესაძლებლობა (1, გვ. 12). ამის საფუძველს წარმოადგენს არქეტიპი. ადამიანთა გონებაში ჩნდება ზოგადი სქემები, ფსიქიკას ზედაპირზე გამოაქვს არქეტიპული სახეები. როგორც ფსიქოთერაპიული პრაქტიკა გვიჩვენებს, შიზოფრენიკები ხშირად დემონსტრირებენ იმას, რაც ცნობილია ადამიანის კულტურაში, თუმცა მითოლოგიის შესახებ მათ არაფერი იციან. არქეტიპი იგივე საყოველთაოდ მნიშვნელოვანი ჭეშმარიტებაა, რომელსაც იყენებს თეოლოგია.           არქეტიპი, მითი და რელიგიური განცდა, იუნგის მიხედვით, წარმოადგენენ განსხვავებულ ფენომენებს. რელიგიური გამონათქვამი ღვთაებრივი საწყისის უშუალო განცდაა. ამით განსხვავდება ის მითისგან. მითები ძველი ცხოვრების სქემები და რელიქტებია. მითმა დაკარგა თავისი ღვთაებრივი თვისებები. ემპირიკოსს არ აქვს საშუალება განსაზღვროს, არის თუ არა რელიგიური გამონათქვამი უფრო ჭეშმარიტი, ვიდრე მითოლოგემა, ვინაიდან ერთადერთი განსხვავება მათ შორის მათი სიცოცხლისუნარიანობაშია; რელიგიური გამოთქმა ცოცხალი მითოლოგემაა (12, გვ.17). იუნგის აზრით, სიმბოლიკის შექმნა არ არის რელიგიური პროცესი. ის წარმოადგენს ისეთი მოვლენის ცნობიერებაში შეღწევას, რომელიც იწყება პრეისტორიულ ეპოქაში არქეტიპული სახეების შექმნით. იუნგმა ხაზგასმით აღნიშნა, რომ არქეტიპებს განიხილავს როგორც მოდუსს, რომელსაც არ გააჩნია გარკვეული მნიშვნელობის შინაარსი (12, გვ .27)          მსოფლიო ისტორიაში რელიგია წარმოადგენდა ძლიერ ფსიქოთერაპიულ სისტემას. იგი უზრუნველყოფდა სათანადო ფორმების მოწოდებას, რომელშიც არქეტიპული სახეები გამოვლინდა. ცალკეული ინდივიდი ინარჩუნებდა კონტაქტს კონკრეტულ რელიგიურ სისტემასთან და მისი საშუალებით ინარჩუნებდა თავის ფსიქიკურ და სულიერ ჯანმრთელობას (2, გვ. 290). თუ ადამიანს შესწევს იმპერსონალური სახეების შექმნის და მათთან ასოცირების უნარი, მაშინ ის სამოქმედოდ იყენებს იმ სასიცოცხლო ფსიქოლოგიურ ფუნქციას, რომელიც ადამიანის ცნობიერების გამოღვიძებიდან იმყოფებოდა რელიგიის მფარველობის ქვეშ. რუდოლფ ოტოს შემდეგ, იუნგმა ამ ფუნქციას „ნუმინოზური გამოცდილება“ უწოდა. მან ნუმინოზური გამოცდილება განსაზღვრა, „ან როგორც ხილული ობიექტისთვის დამახასიათებელი ხარისხი, ან უხილავი არსების გავლენა, რომელიც იწვევს ცნობიერებაში სპეციფიკურ ცვლილებებს“ (2, გვ .91). საკუთარ თავში ნუმინოზურის დამარცხება შეუძლებელია, მას შეიძლება მხოლოდ გაეხსნა.          მსოფლიოს რელიგიური გამოცდილების შესწავლამ იუნგი დაარწმუნა, რომ ნუმინოზურობა ღმერთის ექსტრასენსორული სახის ასპექტია, როგორც პიროვნულის, ისე  კოლექტიურის. იუნგისთვის რელიგია ფართო გაგებით პირველ რიგში ცნობიერების, გონების მდგომარეობა და გარკვეული ფენომენის შესწავლის გამოცდილებაა: სულების, დემონების, ღმერთების, კანონების, მცნებების:  „შეცდომა იქნებოდა ჩემი დაკვირვება შემეფასებინა, როგორც ღმერთის არსებობის მტკიცების მცდელობა. ეს დაკვირვებები ადასტურებს მხოლოდ ღმერთის არქეტიპული სახის არსებობას. ფსიქოლოგიის თვალსაზრისით, ღმერთის შესახებ მეტი არაფრის მტკიცება არ შეგვიძლია. მაგრამ რადგან ეს არქეტიპი ძალიან მნიშვნელოვანი და გავლენიანია, მისი შედარებით ხშირი გამოჩენა წარმოადგენს მნიშვნელოვან ფაქტორს ნებისმიერი theologia naturalis-თვის (ბუნებრივი თეოლოგია (Lat.).). ვინაიდან ხშირად ამ მოვლენათა გამოცდილება განსაკუთრებით ნუმინოზურია, ის რელიგიურ გამოცდილებას ეკუთვნის. ჩვენ რომ შუა საუკუნეებში გვევცხოვრა, სადაც არ არსებობდა სერიოზული ეჭვები უკანასკნელი საფუძვლების გამო და მთელი მსოფლიო ისტორია იწყებოდა დაბადების წიგნით, ადვილად შევძლებდით გვერდი აგვევლო სიზმრებისა და სხვა მსგავსისთვის. სამწუხაროდ, ჩვენ თანამედროვე სამყაროში ვცხოვრობთ, სადაც უკანასკნელი ეჭვები არ არის სანდო, სადაც გასათვალისწინებელია მდიდარი წინა ისტორია, სადაც ადამიანები დარწმუნებული არიან, რომ თუ ნუმინოზური გამოცდილება საერთოდ არსებობს, ეს გამოცდილება ფსიქიკურია“ (13)          იუნგი ადამიანს ბუნებით რელიგიურად მიიჩნევდა, ხოლო რელიგიურ ფუნქციას ისევე ძლიერად მიიჩნევდა, როგორც სექსუალურ ინსტინქტს ან აგრესიის ინსტინქტს. ადამიანში ღმერთის სახის ფსიქოლოგიურ მატარებლად იუნგი მიიჩნევდა ცალკე ინდივიდის ფსიქოლოგიურ მთლიანობას. მას მიაჩნდა, რომ ცალკე ინდივიდის ფსიქოლოგიური მთლიანობა მოქმედებს, როგორც ინდივიდის სახელმძღვანელო პრინციპი, რომელიც ასახავს ინდივიდის პოტენციურ მთლიანობას, სიცოცხლის წახალისებას უფრო მეტი კონკურენციისა და მნიშვნელობის დასადასტურებლად. თითქმის ყველაფერი, რაც აკავშირებს ადამიანს ამ ატრიბუტებთან, შეიძლება გამოყენებული იქნას როგორც ინდივიდის ფსიქოლოგიური მთლიანობის სიმბოლო, მაგრამ დროის მიერ კურთხეული ზოგიერთი ფუნდამენტური ფორმა (ჯვარი და მანდალა) აღიარებულია, როგორც ადამიანის რელიგიურ ღირებულებათა კოლექტიური გამოხატულება; ჯვარი უკიდურეს წინააღმდეგობათა შორის დაძაბულობის გამომწვევი სიმბოლოა, ხოლო მანდალა წარმოადგენს ამ დაპირისპირების გადაწყვეტას. ფსიქოლოგიურად იუნგმა ტრანსცენდენტურ ფუნქციას მიანიჭა ადამიანისა და ღმერთის  (პიროვნებისა და მისი საბოლოო პოტენციალის) დამაკავშირებელი ამოცანა (2, გვ. 192). ამრიგად, ფროიდისგან განსხვავებით, რომელმაც ღმერთი გამოაცხადა, როგორც არ არსებული, იუნგმა კვლავ აღმოაჩინა ღვთაებრივი თვისებები, როგორც ადამიანის ფსიქიკის სიღრმეში მიმართული ერთიანობის პრინციპი.  ერიხ ფრომი აღნიშნავს, რომ ფსიქოანალიტიკოსი ვალდებულია შეისწავლოს ადამიანის რეალურობა, რომელიც იმალება რელიგიისა და არა რელიგიური სიმბოლური სისტემის მიღმა. მისი აზრით, მთავარი ის კი არ არის, დაუბრუნდება თუ არა ადამიანი რელიგიას და ღვთის რწმენას, არამედ ის, ცხოვრობს თუ არა იგი სიყვარულში და აზროვნებს ჭეშმარიტების შესაბამისად. თუ ეს ასეა, მის მიერ გამოყენებული სიმბოლურო სისტემები მეორადია. თუ არა, ამ შემთხვევაში მათ არ აქვთ მნიშვნელობა (9, გვ. 149)  ერიხ ფრომი რელიგიაში გულისხმობს „ჯგუფის მიერ გაზიარებული აზროვნებისა და მოქმედების ნებისმიერ სისტემას, რომელიც ინდივიდს აძლევს გააზრებული არსებობის საშუალებას და ობიექტს ერთგული მსახურებისთვის“ (9, გვ. 158)         ადამიანის არსებობის დისჰარმონია ქმნის მოთხოვნილებებს, რომლებიც სცდება მის ფიზიოლოგიურ ბუნებას. ისინი იწვევენ ერთობასა და ბალანსს, ასევე დანარჩენ ბუნებასთან შორის ერთიანობის აღდგენის აუცილებლობას. ადამიანი ცდილობს ამის გაკეთებას აზროვნების გზით, გონებაში ქმნის სამყაროს ყოვლისმომცველ სურათს. მაგრამ ეს საკმარისი არ არის. ფრომი ამბობს, რომ ადამიანი უნდა ეცადოს და მიაღწიოს ცხოვრების ყველა სფეროში ერთიანობის და შერწყმის გამოცდილებას, რათა მოძებნოს ახალი წონასწორობა. ამიტომ ნებისმიერი დამაკმაყოფილებელი ორიენტაციის სისტემა გულისხმობს, რომ ადამიანის ძალისხმევის ყველა სფეროში განხორციელებას ჰპოვებენ არა მხოლოდ ინტელექტუალური ელემენტები, არამედ გრძნობის და შეგრძნების ელემენტები. მიზნის, იდეის ან ძალისადმი ერთგულება, რომელიც აღემატება ადამიანს (ღმერთს),  სიცოცხლის სრულყოფის საჭიროების გამოხატულებაა (9, გვ. 159-160).         ყველა ადამიანი „იდეალისტია“, განსხვავება იმაშია, თუ რომელი იდეალი სწამთ. ყველა ადამიანს აქვს რელიგიურობის მოთხოვნილება - ორიენტაციის სისტემის და მომსახურების ობიექტის მოთხოვნილება. ადამიანი შეიძლება თაყვანს სცემდეს ცხოველებს, ხეებს, კერპებს, უხილავ ღმერთს, წმინდანს და ა.შ. მის რელიგიას შეუძლია ხელი შეუწყოს დესტრუქციული საწყისის ან სიყვარულის, ადამიანთა ჩაგვრის ან ძმობის განვითარებას. ადამიანს შეუძლია მიიჩნიოს მისი სისტემა, როგორც რელიგიური, მაგრამ მას შეუძლია იფიქროს, რომ არ აქვს რელიგია, და ინტერპრეტაცია მისცეს მის მსახურებას, როგორც გარკვეულ საერო მიზნებისთვის მსახურებას. „საქმე იმაში კი არ არის, არსებობს თუ არ არსებობს რელიგია, არამედ როგორი რელიგიაა“ (9, გვ. 161): რელიგია ან ხელს უწყობს ადამიანის ძალთა განვითარებას ან მის პარალიზებას. თუ პიროვნებამ არ მიაღწია წარმატებას უმაღლესი მე-ს მისაღწევად, მაშინ თავის ძალისხმევას მიმართავს ქვენა მიზნებისკენ. მაგრამ ადამიანს აქვს არჩევანი - რელიგიისა და ფილოსოფიის უმაღლეს და ქვენა, შემოქმედებით და დესტრუქციულ ფორმებს შორის  (9, გვ. 162).          როგორც ფრომი აღნიშნავს, დასავლურ კულტურაში მონოთეისტური რელიგია, ათეისტური და აგნოსტიკური ფილოსოფიები მხოლოდ საფარია, რომელიც რელიგიის უფრო მეტად „პრიმიტიულ“ მხარეს მალავს, ვიდრე ინდიელების რელიგია. თანამედროვე კერპთაყვანისმცემლობის ძლიერი კოლექტიური ფორმა საბაზრო ეკონომიკის ძალის, წარმატების და ძალაუფლების თაყვანისცემაა (9, გვ .163). თანამედროვე ადამიანში რელიგიის ბევრი ინდივიდუალური პრიმიტიული ფორმაა დაფარული. ბევრ მათგანს უწოდებენ ნევროზს, მაგრამ აგრეთვე შეუძლიათ რელიგიური სახელების დარქმევა: წინაპართა კულტი, ტოტემიზმი, ფეტიშიზმი, რიტუალიზმი, სიწმინდის კულტი და ა.შ. წინაპართა კულტი (თანამედროვე მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული) ასეთი დარჩება, თუნდაც მას უწოდონ მამასა ან დედაზე ნევროტული დამოკიდებულება.  ნევროტიკების სიმპტომები თავისი არსით პირადი რელიგიის რიტუალებია. სახელმწიფოსა ან რომელიმე პოლიტიკური პარტიისადმი განსაკუთრებით ერთგული ადამიანი, რომლისთვის ღირებულების და ჭეშმარიტების ერთადერთი კრიტერიუმია მათი ინტერესები, რომლისთვის დროშა, როგორც ჯგუფის სიმბოლო, წმინდა ობიექტია, აღიარებს კლანის რელიგიას და ტოტემის კულტს, თუნდაც რაციონალურ სისტემად მიაჩნდეს (9, გვ.  164-165). ფრომის აზრით, რელიგიური კულტის ნევროზისგან განსხვავება რიტუალისგან მიღებულ  სიამოვნებაშია. რელიგია რომ აყალიბებდეს ადამიანის ხასიათს მის მიერ დეკლარირებული იდეალების შესაბამისად, ეს იქნებოდა  კერპთაყვანისმცემლობას დაპირისპირებული ძლიერი ძალა.        ფრომი განასხვავებს ავტორიტარულ და ჰუმანისტურ რელიგიებს.  ავტორიტარულ რელიგიაში აქცენტი კეთდება იმაზე, რომ ადამიანს მართავს გარე უზენაესი ძალა, რომელიც უფლებამოსილია მოითხოვოს მორჩილება. მთავარი სათნოება მორჩილებაა, ყველაზე ცუდი ცოდვა კი ურჩობაა. ღმერთი ძალის და ძალაუფლების სიმბოლოა. ჰუმანისტური რელიგია ირჩევს ცენტრად ადამიანსა და მის ძალას. ადამიანმა უნდა განავითაროს თავისი გონება, რათა გაიგოს საკუთარი თავი, მისი დამოკიდებულება სხვების მიმართ და მისი ადგილი სამყაროში. მან უნდა შეიმუშაოს სხვების სიყვარულის უნარი, გრძნობდეს ყველა ცოცხალი არსების მთლიანობას. მას უნდა ჰქონდეს პრინციპები და ნორმები, რომლებსაც ამ მიზნისკენ მიჰყავს. რელიგიური გამოცდილება ამ შემთხვევაში ერთიანობის განცდაა ყველაფრის მიმართ, რაც დამოკიდებულია აზროვნებისა და სიყვარულის მქონე ადამიანის სამყაროსთან ურთიერთობაზე. ადამიანის მიზანი ჰუმანისტურ რელიგიაში უდიდესი ძალის მიღწევაა, სათნოება თვითრეალიზაციაშია, რწმენა - რწმენის საიმედოობაში, რომელიც ეფუძნება აზრისა და გრძნობის გამოცდილებას. თუ ჰუმანისტური რელიგიები თეისტურია, მაშინ ამ რელიგიებში ღმერთი ადამიანის ძალის სიმბოლოა, რომელიც მას ცხოვრებაში ახორციელებს.          ჰუმანისტურ რელიგიებში ღმერთი ადამიანის ფსიქოლოგიური მთლიანობის უმაღლესი გამოხატვაა, სიმბოლო იმისა, თუ რას წარმოადგენს ადამიანი პოტენციურად ან როგორი უნდა გახდეს. ავტორიტარულ რელიგიებში ღმერთი ერთადერთია, რომელიც ადამიანის გონების და სიყვარულს მდლობელია. ადამიანი პროეცირებს საუკეთესოს, რაც გააჩნია,  ღმერთზე და ამით თავის თავს აღარიბებს. მხოლოდ ღმერთის მეშვეობით მას აქვს საკუთარ თავთან წვდომა. (9, გვ. 176). ღმერთი ადამიანის სიყვარულის მოთხოვნილების სიმბოლოა (9, გვ. 179).         ნებისმიერი იდეა ძლიერია მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ იგი ფესვგადგმულია პიროვნების სტრუქტურაში. არც ერთი იდეა არ შეიძლება იყოს მის ემოციურ მატრიცაზე ძლიერი. ფრომის თანახმად, რელიგიისადმი ფსიქოანალიტიკური მიდგომა მიზნად ისახავს ადამიანის რეალობის გააზრებას, რომელიც აზროვნების სისტემათა მიღმაა. ფსიქოანალიზი არკვევს, ნამდვილად გამოხატავს  თუ არა აზროვნების სისტემა გრძნობას, რომლის წარმოჩენასაც ცდილობს, თუ ეს რაციონალიზაციაა, რომელიც მალავს საპირისპირო დამოკიდებულებას. მას აინტერესებს, წარმოიქმნება თუ არა აზროვნების სისტემა ძლიერი ემოციური მატრიციდან, თუ ის შინაარსს მოკლებული აზრია (9, გვ 184).  ფსიქოანალიტიკოსმა აღმოაჩინა, რომ ერთი და იგივე ადამიანის რეალობა შეიძლება იმალებოდეს სხვადასხვა რელიგიების მიღმა, ხოლო ადამიანთა საპირისპირო დამოკიდებულება შეიძლება საფუძვლად დაედოს ერთ და იმავე რელიგიას. მაგალითად, ადამიანთა რეალობა ბუდას, ესაიას, ქრისტეს, სოკრატეს ან სპინოზას სწავლების მიღმა ერთია, რომელიც განპირობებულია სიყვარულის, სიმართლისა და სამართლიანობის სურვილით (9, გვ. 185).                                                         დასკვნა        ფსიქოანალიტიკოსები ერთგვარად განიხილავდნენ მითოლოგიის წარმოშობას, მაგრამ არ თანხმდებოდნენ მითებისა და მათ საფუძველზე წარმოქმნილი რელიგიის ფსიქოლოგიური ფუნქციების გამო. ფროიდისთვის თეისტური კონცეფცია ადამიანის სურვილების საფუძველზე შექმნილი ილუზიაა. ღვთაებრივი პროვიდენციების ძალა არბილებს შიშს ცხოვრებისეული საფრთხის წინაშე. ოტო რანკის თანახმად, მითოლოგიის სოციალური ფუნქცია მავნე განდევნილი მისწრაფებების წარმართვაა ფანტასტიკური დაკმაყოფილების გზაზე და მათი რეალობიდან ამოღება. ამ თვალსაზრისით, რელიგია, როგორც არაცნობიერსა და განდევნას შორის წარმოქმნილი კონფლიქტის ნებისმიერი პროდუქტი,  კომპრომისს წარმოადგენს.         ორპირობა მდგომარეობს იმაში, რომ ის მიისწრაფის ზნეობისკენ და ამავე დროს დასაშვებად მიაჩნია კულტურისთვის მტრული მისწრაფებები. იუნგი ადამიანს რელიგიურად მიიჩნევდა მისი ბუნებიდან გამომდინარე. ადამიანში ღმერთის სახის ფსიქოლოგიურ მატარებლად იუნგს მიაჩნდა ინდივიდის ფსიქოლოგიური მთლიანობა. ერიხ ფრომისთვის რელიგია აზროვნებისა და მოქმედების სისტემაა, რომელსაც იზიარებს ჯგუფი და რომელიც საშუალებას აძლევს ადამიანს აწარმოოს გააზრებული არსებობა და ჰყავდეს ობიექტი ერთგული მსახურებისთვის.       ფროიდის თანახმად, "ღვთის იდეის" მითის პროტექციულ ფუნქციას წარმოადგენს ადამიანის დაბრუნება იმ დროში, როდესაც ის იმყოფებოდა უმაღლესი სიბრძნისა და ძალის მქონე მამის მფარველობის ქვეშ.         როგორც ო. რანკი აღნიშნავს, ფსიქოანალიზი აღადგენს ერთხელ შეგნებულად მიღებულ, მაგრამ მოგვიანებით აკრძალულ და მხოლოდ მითის სახით ცნობიერებაში დაშვებულ სურვილებს, რომლის უარყოფა ბიძგს აძლევს მითის შექმნას. ამდენად, ლეგიტიმურია ქცევის გარკვეული მოდელები. ე. ფრომს მიაჩნია „ღვთის იდეა“  სიყვარულის ადამიანური მოთხოვნილების სიმბოლოდ. არაცნობიერი ფსიქიკური კონფლიქტების გადაჭრის გზების მითში  სიმბოლური ასახვა შეინიშნება მსოფლიოს მრავალ ხალხთა მითოლოგიაში და  რელიგიურ რიტუალებში, რომელიც აღწერა ო. რანკმა.            ასე რომ, მითი ადამიანის ფსიქიკაში პოლიფუნქციურია. მითის ფუნქციებს შორის შეიძლება გამოიყოს პროტექციული, ლეგიტიმური და სანქციონირებული ფუნქციები. ასევე ღვთის იდეა მითოლოგიაში სიმბოლურად ასახავს ადამიანის მოთხოვნილებას სიყვარულში. მითის სცენარი (სიუჟეტი) წარმოადგენს ადამიანის ფსიქიკის არაცნობიერი კონფლიქტების სიმბოლურ ასახვას და სთავაზობს ამ კონფლიქტების მოგვარების კულტურულ გზებს.                                                      ლიტერატურა 1. პ. გურევიჩი. ქვეცნობიერის  სიღრმე და რელიგია // კ. იუნგი.  ღმერთი და არაცნობიერი. მოსკოვი , 1998. – 480 გვ. 2ვ. ზელენსკი. ანალიტიკური ფსიქოლოგიის განმარტებითი ლექსიკონი. სანქტ-პეტერბურგი,  2000 წ. – 324 გვ. 3. მ. კინი. მსოფლიო რელიგიები. – Х, 2003 г. – 239 с. 4. ა. ლოსევი. მითის დიალექტიკა. 5. ო. რანკი. მითი გმირის დაბადების შესახებ.  მოსკოვი, კიევი. 1997 – 252 გვ. 6. ვ. სამოხვალოვი. ევოლუციური ფსიქიატრია . 1993, 286 გვ. 7. ზ. ფროიდი. ერთი ილუზიის მომავალი  // // ღმერთების მწუხრი, ა.იაკოვლევის რედ. მოსკოვი, 1989 წ. – 398 გვ. 8. ე.  ფრომი. ფსიქოანალიზი და რელიგია // ღმერთების მწუხრი, ა.იაკოვლევის რედ. მოსკოვი, 1989 წ. – 398 გვ. 9. ა. შორკინი.  უნივერსუმის სქემა კულტურის ისტორიაში: სტრუქტურული კულტუროლოგიის გამოცდილება. - სიმფეროპოლი.  1996 წ. – 216 გვ. 10. მ. ელიადე. თანამედროვე სამყაროს მითები//რელიგიურობისა და მისტიციზმის ფსიოლოგია   /შეადგ. კ. სელჩენოკმა. მინსკი-მოსკოვი,  2001 წ. – 544 გვ. 11. კ. იუნგი. ღმერთი და არაცნობიერი. მოსკოვი.  1998. – 480 გვ. 12. კ. იუნგი. ფსიქოლოგია და რელიგია.   13. კ. იუნგი. თანამედროვეობა და მომავალი. – მინსკი , 1992 г. – 62 გვ.

თარგმანი მ.ფ.ლ 02.01.2018  (C) 

"They (statists) are not even saying, "You think you're above the law", to us(anti-authoritarians). What they're saying is that they, as a slave, talking to the other slave (anti-authoritarian).... "How dare you think that you're not a slave .... you think you're above slavery?". Which is the arbitrary dictates of a psychopath, telling other people how they should or should not behave, if they're not hurting anyone else. THEY'RE NOT OPENLY SAYING IT. THEY'RE DANCING AROUND IT. But make no mistake, what they're saying to you is, "I'm a happy little slave on the plantation", & what i'm saying to you is, "How dare you, not want to be a slave""

http://www.spring.org.uk/2016/05/empathy-killed-popular-painkiller.php

"Переустройство цивилизации невозможно без ревизии её принципиального дефекта и базовой лжи – искусственных религий. Экологичность, жизнь в гармонии с природой никогда не входили в их задачи..."
Фионова Людмила Кузьминична, независимый эксперт, сопредседатель Комитета 100.
Выступление на конференции «Образ будущей России глазами патриотов»

"Ни одно завоевание в истории даже отдалённо не сравнимо тем, как полно мы вас завоевали… Мы положили стоп-кран на ваш прогресс. Мы наложили на вас чуждую вам книгу (Библию) и чуждую вам веру, которую вы не можете ни проглотить, ни переварить, потому что она противоречит вашему натуральному духу, который в результате пребывает в болезненном состоянии, и в итоге вы не можете, ни принять наш дух полностью, ни убить его, и находитесь в состоянии расщепления личности — шизофрении»...
Инструментом управления массами в
искусственных религиях стал страх — вместо бича был изобретён внутренний надсмотрщик, встроенный в каждого раба: понятие греха и наказания за грехи — вымышленного ада. Человек получил статус раба, обязанного проводить жизнь свою не в радости, а в страхе божьем, мученичество, истязание данной природой плоти возводилось в геройство, словом, начисто уничтожался здравый смысл и нормальные каноны жизни.

структурами была разработана умозрительная конструкция — некий абстрактный единый Бог был оторван от людей, поднят ввысь, помещён на недосягаемую высоту. Вместо горизонтальной структуры «люди — боги», была создана вертикальная иерархия: наверху Господь Бог, ниже его служители — священники, внизу — прочие люди — божьи рабы, а не дети богов, как в язычестве.

Эта схема, по сути, воспроизводит модель организации общества, выгодную посреднику-паразиту: наверху — невидимые тайные структуры, затем — частично посвящённые правители, внизу — лишённые знания, окормляемые только ложью рабы........
Причиной массового религиозного
террора прежде всего против женщин кто-то называет введение противоестественного целибата для католических священников. Но в основе был и циничный прагматизм: «Мы будем жечь богачей, а имения их разделим с епископом».

Е.Андреева «Жестокий путь»
.

Особой «заботой» инквизиторов были учёные, в особенности талантливые новаторы — они представляли опасность для церковников, ибо могли разоблачить их ложь. Заживо сожжённый Джордано Бруно — это не только символ преступности религии, но и смертный приговор человечеству, лишившемуся разума

"Это — главная цель искусственных религий — вытравить из сознания людей умение и желание мыслить, заменить необходимость активно «ведать» (как в ведизме) пассивно-рабским «верить». Главное — нейтрализовать разум человека, сформировав у него менталитет раба. Всё остальное — производные искалеченного мозга.

У искусственных религиозных и политических доктрин есть важнейшая для паразита функция — они разделяют народ на враждующие группы, стравливают страны и народы. Очень просто зажечь религиозную войну, ибо любая однобожная религия несёт в себе агрессию против иноверцев, и даже адептов одной веры настраивает против семьи, близких, учит воинственному миссионерству: не мир я вам принёс, но меч.

По всему миру общество искусственно расколото на политические партии, органически настроенные на вражду и борьбу.

Ложь об исторических событиях стала нормой, ибо книги по истории пишут по заказу паразитарных структур. Эта ложь – мощнейший клин, раздирающий единый народ на коммунистов и монархистов, националистов и либералов…Так создаётся поле вечной вражды, где паразит может манипулировать противоборствующими группами, использовать их в своих целях, для прикрытия своих авантюр – это идеальный питательный бульон для процветания паразита. Так разорванные в клочья народы обессиливаются, лишаются возможности объединиться в борьбе с паразитом.

Навязывание мировых религий (тем более, сект), использование их как инструментов социального контроля, притупляет работу мозга через зазубривание догматов и многократное повторение однообразных текстов. С точки зрения управленца религии так же полезны как профессиональный спорт или шоу-бизнес, ибо превращают людей в бездумную, но организованную массу, заставляя действовать не по здравому размышлению, а по законам толпы, которой навязаны управляющие догмы и поводыри.

...Миллиардам людей вбита в голову мысль: не надо думать, не надо следовать здравому смыслу — всё это грех. А надо верить, не задумываясь, выполнять правила, лишённые смысла, надо праздновать праздники, посвящённые событиям, которых никогда не было. Зачем создан этот кукольный мир? Затем, чтобы, сломав здравый смысл, выстроить противоестественное общество, где наверх поднят не мыслитель, труженик, творец, а мошенник, лгун, вор — паразит." Л.Ф.

========
, С точки зрения науки и психиатрии, вера, религия - это разрешенная в социуме шизофрения, внушение, паранойя, помешательство. Не так ли?

....Шизофреник способен генерировать собственные идеи глобального плана и в большом количестве. Как бредовые, так и гениальные. И настоящих шизофренников (часть из них нередко является по совместительству ещё и гениями; чаще - злыми или вредоносными гениями)) в обществе не так уж много.

А человек, попавший под купол религии (верующий)лишён такой возможности, ну, разве что может это делать не выходя за рамки разрешённых религиозных догм. Попавшие под купол религии - это скорее пострадавшие от чьего-то чужого бреда

Внушение - да. В том числе и внушение искусственной паранойи и помешательства."
.......
Это проверенный веками метод дистанционного управления мозгами, используемый политтехнологами ...?

Опять нет. Религия силу духа НЕ ПОДДЕРЖИВАЕТ. Она её снижает. Как и уровень интеллекта.

Для больных, слабых и обделённых она действует лишь как утешение, а не как взращщивание духа.

""""=========

В обмен на отказ от психической адекватности и психологической независимости, верующие могут получить ложное ощущение безопасности, внешней поддержки, защищенности. В традиционном обществе, пронизанном страхом перед завтрашним днем, голодом, эпидемиями, войнами, массовым террором, люди остро нуждались в религиозной вере, утверждающей «победу надежды над страхом» (Б. Малиновский). В современных развитых странах у людей достаточно высокий уровень безопасности, социальных и правовых гарантий. Граждане этих стран все меньше нуждаются в религиозных иллюзиях."

....
Религиозный психоз сейчас принял в России массовый характер. Происходит психическое заражение этим психозом огромных масс людей. Человек, больной этим психозом, имеет резко сниженный интеллектуальный уровень (больных религиозным психозом с IQ>140 не бывает), он становится агрессивным, софистическим, параноиком. Особенно тяжело психическое заражение религиозным психозом сказывается на детях и подростках. Повально заражены религиозным психозом люди с девиантным поведением, маргиналы.

....

Ведь по сути своей, любая вера, тоже является маниакальной шизофренией. По судите сами, если человек верит в то, что доказать не может, но тем не менее уверен в своей правоте, это и есть самая настоящая шизофрения. Так почему тогда религию, не относят к шизофрении? Где то даже слышал, что "Если один человек имеет воображаемого друга - то он псих, а если несколько - то это уже религия". Так где тогда грань между шизофренией и верой?

Why is sexual control so important to so many religions? What causes the anxiety and neuroticism around death and dying? How does religion inject itself into so many areas of life, culture and politics? Darrel Ray explores this and much more in his book, The God Virus: How religion infects our lives and culture".
Religion replaces love with fear, fear and force multiplies psychopaths. Women, mothers and wives of psychopaths confess that you are not happy with your psychopath sons and hasbands .Fucked up distortion is healed by unfucking , becoming conscious uknown.
.Stop hybristophilia and spiritual abuse! Spiritualabuse.org

"Oppression Is Not Magic .Discriminatory laws and policies follow oppressive power relationships, they do not tend to create them. Laws are most often manifestations of power structures already present in a society: they do not represent the entire system of oppression and discrimination in a particular culture on their own. Structures of power and oppression precede and legitimize certain laws, and are not fully described by the laws they spawn.



https://www.psychologytoday.com/blog/insight-is-2020/201410/sex-and-the-psychopath

http://www.academia.edu/32492893/Understanding_The_Oligarchy.pdf

https://pisoproject.wordpress.com/modern-psychopaths-positions-of-power/

https://www.salon.com/2015/05/13/christian_fundamentalism_is_a_capitalism_invention_the_secret_history_of_american_religion_partner/

https://www.academia.edu/12654087/The_Issue_Of_Genetic_Psychopathy

https://www.academia.edu/22103315/Genetic_Source_Traits_In_Psychopaths

https://www.academia.edu/14949600/Religious_Tolerance_Is_Propaganda

https://www.academia.edu/14933278/How_Psychopaths_Use_Religion

http://www.patheos.com/blogs/excommunications/2017/05/thoughts-for-doubting-believers/

http://awarenessact.com/nasa-confesses-to-dosing-americans-with-air-borne-lithium-and-other-chemicals/

"they protest this but lithium is a sedative found in almost every psychotropic (psychiatric) drug the population now lives on and gives to now even toddlers. Sedate a plant, it looses consciouness. Sedate a human being, it looses consciousness"

https://www.seculartherapy.org/psych-team

https://www.mindbodygreen.com/0-8226/why-resisting-your-emotions-actually-intensifies-them.html

https://blogs.scientificamerican.com/mind-guest-blog/how-do-you-distinguish-between-religious-fervor-and-mental-illness/
http://www.patheos.com/blogs/epiphenom/2010/08/why-psychotic-patients-with-religious.html

https://www.psychologytoday.com/blog/what-would-aristotle-do/201001/think-yourself

https://www.essentiallifeskills.net/think-for-yourself.html

https://www.recoveringfromreligion.org/#rfr-welcome
http://www.astral-temple.com/lv/blog/varis-2/1551-immunitet-k-religioznoy-manipulyacii/

https://www.aum.news/psikhologiya/4539-nevrozy-nevrotikov-ili-o-tom-kak-normal-nye-lyudi-zanimayutsya-samoobmanom?from=fb


https://www.aum.news/filosofiya/4549-prosvetlenie-kogda-sobrany-voedino-vse-chasti-dushi?from=fb

http://www.cosmo-energy.ru/


https://www.aum.news/filosofiya/4549-prosvetlenie-kogda-sobrany-voedino-vse-chasti-dushi?from=fb


“Когда дорога вся в цветах, уже не спрашивают, куда она ведёт.”

~ Анатоль Франс (1844-1924)

К сожалению, сознание подавляющего большинства людей настолько крепко спит, что многие этого просто не понимают.

Одна из самых простых и надёжных техник «пробуждения сознания» заключается в «философии момента». Научиться жить в настоящий момент, здесь и сейчас, не погружаясь в прошлое или будущее — это практика пробуждающая сознание.

В свою очередь, пробуждённое сознание приводит к развитию особых способностей и позволяет проникнуть в более тонкие измерения природы.

С пробуждённым сознанием мы можем выходить из тела по собственной воле, видеть и слышать всё, что происходит на расстоянии, в любой точке планеты в любой момент времени и даже за её пределами.

Такие способности есть у каждого человека, потому что у всех есть сознание, но его требуется пробудить. Большинство людей на столько погружены в рутину жизни, что даже не подозревают о своих внутренних возможностях.

~ Самаэль Аун Веор (1917-1977)

Неврозы невротиков, или о том, как нормальные люди занимаются самообманом

Неврозы появляются, когда мы сталкиваемся с деструктивными противоречивыми или просто очень необычными переживаниями, с которыми наш разум справиться не способен. Эти переживания уходят в бессознательное. Невроз – это способ, которым подавленный в бессознательное «материал» дает о себе знать, когда прорывается за покровы защитных механизмов нашей психики.

В быту неврозы – это обычные негативные переживания, которые проявляются в усиленной и навязчивой форме. Невротик – типичный персонаж мыльной оперы, у которого вместо здоровых отношений – любовная истерия, вместо реальных достижений – самоутверждение, а вместо здравомыслия – инфантильная эгоистичность. В общем, невроз – это такое нормальное состояние современного человека.

Психолог Карен Хорни считала, что в отличие от здоровых людей, невротик зависит от чужого мнения, от партнера, от своей «скромности», гордыни, власти, престижа, славы, амбиций и др.

Теперь мы синергитически вынуждены заключить, что все явления – метафизические; в связи с чем, как многие давно предполагали, нравится вам это или нет, но жизнь – это только сон."

~ Бакминстер Фуллер (1895-1983)

Чудовищные силы научной индустриализации и мировой политики, зародившиеся в новые времена, были плодом нарушения симбиотических отношений с растениями, связывавших нас с природой с самых начальных туманных времен. Люди стали запуганными, обремененными чувством вины и одинокими. Родился человек экзистенциальный.

Ужас бытия был той плацентой, которая сопровождала рождение христианства, окончательного культа владычества ничем не ограниченного мужского “эго”.

~ Теренс К. Маккенна (1946-2000)

“В тебе все три принципа... где же хочешь ты искать бога? Ищи его только в твоей душе, которая произошла из вечной природы вместе с божественным рождением. Тьма в тебе, которая стремится к свету, есть первый принцип. Сила света в тебе, через которую ты без глаз видишь духом, есть другой принцип (собственно божество). А сила влечения (воли), которая исходит из духа, свидетельствует о себе и наполняет себя, от которой растет материальное тело, есть третий принцип”

~ Якоб Бёме (1575 - 1624)

Ум означает оковы, ум – это тюрьма. В уме вы живете как в капсуле, окруженные разными мыслями, теориями, системами, философиями, окруженные всем прошлым человечества, всеми видами суеверий - индуистскими, мусульманскими, христианскими, буддистскими, джайнскими; политическими, социальными, экономическими, религиозными. Или же ваш ум состоит из кирпичей Библии, Корана, Гиты или, может быть, «Капитала» или «Манифеста коммунистической партии». Вы можете сделать свою тюрьму отличной от других, вы можете выбрать другую архитектуру, но тюрьма будет той же. Архитекторами могут быть Зигмунд Фрейд, Карл Маркс, Альберт Эйнштейн - выбор за вами, тюрьмы могут быть разных форм и размеров, и интерьер зависит от вас. Вы можете поместить внутри красивые картины, вы можете покрыть все стены коврами, вы можете разукрасить ее в соответствии с вашими вкусами, вы можете внести некоторые изменения здесь и там, окно справа или слева, занавески из того или иного материала, но тюрьма есть тюрьма.

Ум подобен такой тюрьме, и каждый живет в тюрьме. Пока вы не выйдете из тюрьмы, вы не узнаете, что такое свобода.

~ Ошо / Шри Раджниш (1931-1990)

Суть моего убеждения в том, что психоанализ должен выйти за рамки инстинктивистской психологии и психологии развития.

~ Карен Хорни (1885-1952)

Теология — попытка объяснить предмет, который сами объясняющие не понимают. Ее цель — не раскрыть истину, а удовлетворить вопрошающего.

~ Элберт Хаббард (1856-1915)

Я встал посреди мира, и я явился им во плоти. Я нашел всех их пьяными, я не нашел никого из них жаждущим, и душа моя опечалилась за детей человеческих. Ибо они слепы в сердце своем и они не видят, что они приходят в мир пустыми; они ищут снова уйти из мира пустыми. Но теперь они пьяны.

~ Иисус Христос (ок.12 до н.э.-26 н.э.)

Молчание есть аутентичная форма слова. Молчит лишь тот, кто способен что-то сказать.

~ Жан-Поль Сартр (1905-1980)

Дойти до сути, снова сомневаться

И вновь стремить туда, где дальный звёздный свет

Струит, открыв земле холодные объятья, 

Чтоб человек нашёл на свой вопрос ответ.

Дойти до самой сути и снова сомневаться...

Просветление - когда собраны воедино все части души

"Я часто слышу со стороны, что зомбирование населения, это все чушь и страшилки юнных НЛПишников. Но то, что в 80х годах разработанный метод И.В Смирновым. Суть которого состоит в том, что в мозгу человека с помощью компьютерного психозондирования, находят опорные точки, воздействуя на которые, можно управлять поведением массы людей и это факт, который сейчас активно внедряется в подсознание населения через СМИ. Пример на канале Россия 24 проект Зима. Самое сложное, это составление текста внушения, который может составлять всего одно слово и длится по времени 4-7 секунд. Потом этот текст кодируют (сжимают до пип, тррр) и вставляют в музыку или шум сопровождения передачи. Главное найти ключевые слова, которые будут действовать на подсознание масс. В данном проекте это пословицы и медалька, летящая на встречу с символом кабана, волка, орла, медведя. Затем в передачах достаточно показать медальку и шум, музыку и то, что говорит диктор сядет в подсознание и будет казаться, что ты сам до этого дошел и ни кто, тебе этого не вбивал в голову. Базовая основа манипуляционного способа выступает иллюзорная, мифическая интерпретация действительности (Канал РЕН ТИВИ), осознанное и не осознанное в ведение в заблуждение личности, общества. То есть психоинфицирование, внедрение психических инфекций осуществляется с помощью психологических комплексов, которые включают психические комплексы, навязанные внешним источником (СМИ). Идея гибели (самоуничтожения) может быть встроено в любое сообщение, текст, рекламу, мультфильмы. И в результате человек или народ добровольно отказывается от собственного жизненного пространства, ставя себя при этом на грань уничтожения. Пример современного психоза Украина - народ начинает распинать свое прошлое, отказывается от своей собственности (отдает её иноземцам), гарантированной безопасности, обеспечения, зарплаты. ПСИХОИНФЕКЦИЯ опасна, она может убивать и убивает. Наиболее эффективное средство инфицирования через СМИ. Которое перепрограммирует внутренний язык общества в угоду и по заказу определенных групп и группировок общества, в стране и мировом сообществе. Мною разработаны способы защиты от этого воздействия. И я предоставлю эти способы защиты, чтобы человек мог себя обезопасить и противодействовать этому зомбированию."